Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Ebeveynlerde Akılcı Olmayan İnançlar

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 37 - 53, 30.06.2025

Öz

Albert Ellis’in yapılandırmış olduğu Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (ADDT) yaklaşımına göre bireylerin bir olaya verdikleri tepki, olayla ilgili sahip oldukları akılcı ya da akılcı olmayan inançlarına bağlı olarak şekillenir; sahip olunan akılcı inançlar işlevsel olan sonuçlar doğurur ancak akılcı olmayan inançlar istenmeyen sonuçlar meydana getirebilir. Yaklaşım temel alındığında anne babaların ebeveynliğe yönelik sahip oldukları inançlar; çocuk yetiştirme yöntemleri, ebeveynliklerine yönelik kendi değerlendirmeleri ve çocuklarına olan yansımaları üzerinde etkilidir. Bu derleme çalışması da ebeveynlerin akılcı olmayan inançlarını ve bu inançların çocuklara ve ebeveynliklerine etkilerini hem yurt içi hem yurt dışı literatürü tarayarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda alan yazındaki çalışmalar “akılcı olmayan inançlar, ebeveynlerde akılcı olmayan inançlar, akılcı duygusal davranışçı terapi” anahtar kelimeleriyle APA PsycNet, Google Akademik, YÖKTEZ, TRDizin, DergiPark ve TOAD veri tabanları kullanılarak incelenmiştir. İncelenen araştırmalar, ebeveyn akılcı olmayan inançlarının çocuğun benlik saygısı, psikolojik iyi oluşu, problem çözme becerileri gibi faktörleri olumsuz etkilediğini, bunun yanı sıra ebeveynlerin de kendi psikolojik sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlar doğurduğunu gösterir niteliktedir.

Destekleyen Kurum

Türk PDR Derneği

Kaynakça

  • Abidin, R. R. (1983). Parenting stress index: manual, administration booklet. Pediatric Psychology Press.
  • Ackerman, K. A. (1991). Irrational beliefs and parenting stress [Unpublished doctoral dissertation]. University of Alberta.
  • Abd Ghani, F. B., Ibrahim, F. A., Abd Azian, A. ve Mahfar, M. (2015). Relationship between the belief system and emotional well-being of single mothers. Asian Social Science, 11(27), 28. http://dx.doi.org/10.5539/ass.v11n27p28
  • Akşab, G. (2020). Anne babaların akılcı olmayan inançları ve ebeveynlik davranışları ile çocukların algıladıkları aile ilişkisi ve benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi..
  • Alloy, L.B., Abramson, L.Y., Tashman, N.A., Berrebbi, D.S., Hogan, M.E., Whitehouse, W.G., Crossfield, Morocco, A. (2001). Developmental origins of cognitive vulnerability to depression: parenting, cognitive, and inferential feedback styles of the parents of individuals at high and low cognitive risk for depression. Cognitive Therapy and Research, 25(4), 397-423. https://doi.org/10.1023/A:1005534503148
  • Atayeter, B. (2020). Ebeveynlerin bilişsel esneklik ve mükemmeliyetçilik düzeyleri ile okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri arasındaki ilişki (Tez no. 609078 )[Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Aydın, Y. E. ve Buğa, A. (2020). Özel yetenekli çocukların ebeveynlerinin akılcı olmayan inançları ve ebeveyn yetkinliklerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 1373-1407. https://doi.org/10.26466/opus.640449
  • Azar, S. T., Nix, R. L. ve Makin-Bryd, K. N. (2005). Parenting schemas and process of change. Journal of Marital and Family Therapy, 31, 45-48. doi: 10.1111/j.1752-0606.2005.tb01542.x.
  • Bağcı, C. (2013). Anne babaların akılcı olmayan inançlarının aile işlevi ve çocuklardaki davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi.
  • Balkıs, M. ve Duru, E. (2020). Gender differences in the organizational structure of the rational/irrational beliefs in depressive symptoms. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 38(2), 272–294. https://doi.org/10.1007/s10942-020-00343-6
  • Baytemir, K. (2019). Perfectionism, ıIrrational beliefs, need for social approval and gender as predictors of parent exam anxiety. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(1), 161-178. https://doi.org/10.14686/buefad.417814
  • Bornstein, H. M. ve Cote, L. R. (2004). Mothers’ parenting cognitions in cultures of origin, acculturating cultures, and cultures of destination. Child Development, 75, 221-235. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00665.x
  • Buğa, A., Çekiç, A., Türk, F. ve Hamamcı, Z. (2019). Ebeveynlerin anne-babalığa ilişkin akılcı olmayan inançları ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İçinde Çınkır, Ş. (Edt.), VIth International Eurasian Educational Research Congress Bildiri Kitabı (s.68-74). Anı Yayıncılık.
  • Corey, G. (2005). Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları (Çev: T. Ergene). Mentis Yayıncılık.
  • Çekiç, A., Akbaş, T. ve Hamamcı, Z. (2016). The effect of rational emotive parent education program on parents’ irrational beliefs and parenting stress; Akılcı duygusal aile eğitim programının anne babaların akılcı olmayan inançlarına ve anne babalık streslerine etkisi. Journal of Human Sciences, 13(1), 2398–2417. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/3729
  • Çekiç, A., Türk, F., Buğa, A. ve Hamamcı, Z. (2018). Alabama Ebeveyn Davranışları Ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 729-744. 10.17755/esosder.355515
  • Çekiç, A., Kaya, İ. ve Buğa, A. (2019). Anne babaların akılcı olmayan inançları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(2), 567-575. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2594.
  • Çekiç, A., Paksal-Çetin, Ü. ve Buğa, A. (2021). Irrational beliefs in parenting behaviors: comparison of Turkish and Syrian parents. International Journal of Psychology and Educational Studies, 8(4), 28-38. https://dx.doi.org/10.52380/ijpes.2021.8.4.513
  • Çiftçi, M. (2020). Özel yetenekli çocukların anne-babalarına yönelik geliştirilen psiko-eğitim programlarının akılcı olmayan inançlar, psikolojik sağlamlık ve ebeveyn stresi üzerindeki etkisi.Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi.
  • Çivitçi, A., Türküm, A. S., Duy, B. ve Hamamcı, Z. (2014). Okullarda akılcı-duygusal davranış terapisine dayalı uygulamalar kavramlar, teknikler ve örnek etkinlikler. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • David, D., Lynn, S. J. ve Ellis, A. (2009). Rational and Irrational Beliefs: Research, Theory, and Clinical Practice. New York: Oxford University Press, Inc. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195182231.001.0001
  • David, D., Schnur, J. ve Belloiu, A. (2002). Another search for the "hot" cognitions: Appraisal, irrational beliefs, attributions, and their relation to emotion. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 20(2), 93–132. https://doi.org/10.1023/A:1019876601693
  • David, D., Szentagotai, A., Kallay, E. ve Macavei, B. (2005). A synopsis of rational-emotive behaviour therapy; Fundamental and applied research. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 23, 175-221. https://doi.org/10.1007/s10942-005-0011-0
  • Davidson, G. C., Robins, C., ve Johnson, M. K. (1983). Articulated thoughts during simulated situations: A paradigm for studying cognition in emotion and behavior. Cognitive Therapy and Research, 7, 17–40.
  • DiGiuseppe, R., Leaf, R., Exner, T. ve Robin, M. W. (1988). The development of a measure of irrational/rational thinking. World Congress of Behavior Therapy.
  • Digiuseppe, R. ve Bernard, M. E. (2006). REBT assessment and treatment with children. A. Ellis ve M. E. Bernard (Edt.), Rational emotive behavioral approaches to childhood disorders. Boston, Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/0-387-26375-6_2
  • DiGiuseppe, R., Doyle, K. A., Dryden, W. ve Backx, W. (2017). Rasyonel duygucu davranışçı terapi uygulamacısının bir kılavuzu (Çev: M. Artıran). Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Düldül, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin beslenme, okul başarısı ve mükemmeliyetçilik durumlarına anne-babaların akılcı olmayan inançlarının etkisi. Uzmanlık Tezi. Çukurova Üniversitesi.
  • Dryden, W., & Mytton, J. (1999). Four approaches to counselling and psychotherapy. Taylor & Frances/Routledge. https://psycnet.apa.org/record/1999-04004-000
  • Dryden, W. ve Neenan, M. (2004). The rational emotive behavioural approach to therapeutic change. London: SAGE. https://doi.org/10.4135/9781446216750
  • Dryden, W. ve Gordon, J. (2013). Yaşamın zorluklarına göğüs germek: Nasıl düşünüyorsanız öyle hissedersiniz (Çev: B. Büyükkal). Rota Yayınları.
  • Ede, M. O., Anyanwu, J. I., Onuigbo, L. N., Ifelunni, C. O., Alabi-Oparaocha, F. C., Okenyi, E. C., ...Victor-Aigbodion, V. (2020). Rational emotive family health therapy for reducing parenting stress in families of children with autism spectrum disorders: a group rveomized control study. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 38, 243-271. https://doi.org/10.1007/s10942-020-00342-7
  • Ede, M. O., Okeke, C. I., Chinweuba, N. H., Onah, S. O. ve Nwakpadolu, G. M. (2021). Testing the efficacy of family health-model of REBT on family values and quality of family life among parents of children with visual impairment. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 40(2), 252-277. https://doi.org/10.1007/s10942-021-00409-z
  • Ekşi, H., Barış, Ş. ve Demir, İ. (2020). Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 18, 83-100. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.627884
  • Ellis, A. (1963). Reason and emotion in psychotherapy. Lyle Stewart.
  • Ellis, A. (1979). Reason and emotion in psychotherapy. Citadel.
  • Ellis, A., McInerney, J. F., DiGiueseppe, R. ve Yeager, R. (1989). Rational emotive therapy with alcoholics and substance abusers. New York: Pergamon Press.
  • Ellis, A. (1993). Changing rational-emotive therapy (RET) to rational-emotive behavior therapy (REBT). The Behavior Therapist, 16(10), 257-258.
  • Ellis, A. (2005). The myth of self-esteem, how rational emotive behavior therapy can change your life forever. Prometheus Books.
  • Ellis, A. ve Dryden, W. (1997). The practice of rational emotive behavior therapy. Springer Publishing Company.
  • Ellis, A. ve Harper, R. A. (1997). Akılcı yaşam kılavuzu (Çev. S. Kunt Akbaş). HYB Yayıncılık.
  • Ellis, A. ve Harper, R. A. (2005). Akılcı yaşam kılavuzu (Çev: Semra Kunt Akbaş). HYB Yayıncılık. Ankara.
  • Ellis, A., Moseley, S. ve Wolfe, J. L. (1966). How to raise an emotionally healthy, happy child. Wilshire Book.
  • Eryüksel, G. N. ve Akün, E. (2003). Depresyonu olan ergenler ile ana-babalarının aile ilişkilerinin ve bilimsel çarpıtmalarının incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 18(51), 59 - 73. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/314299428
  • Erkan, Z. (2002). Sosyal kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(10), 120-133. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4365/5971
  • Freud, S. (1965). New introductory lectures on psychoanalysis, ed. and trans. by J. Strachey. Norton.
  • Gavit, O. A., David, D., DiGiuseppe, R. ve DelVecchio, T. (2011). The development and validation of the parent rational and ırrational beliefs scale. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 2305-2311. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.449
  • Gençdoğan, B. ve Gülbahçe, A. (2021). Psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumunun bir yordayıcısı olarak algılanan helikopter ebeveyn tutumu. Milli Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi. 1(1), 66-98.
  • Gonzalez, J. E., Nelson, J. R., Gutkin, T. B., Saunders, A., Galloway, A. ve Shwery, C. S. (2004). Rational emotive therapy with children and adolescents: A meta-analysis. Journal of Emotional and behavioral Disorders, 12(4), 222-235. https://doi.org/10.1177/10634266040120040301
  • Gottman, J. ve DeClaire, J. (1997). The heart of parenting. How to raise an emotionally intelligent child. London: Bloomsbury.
  • Grusec, J. E. ve Danyliuk, T. (2014). Parents’ attitudes and beliefs: their impact on children’s development. İçinde Tremblay RE, Boivin M, Peters RDeV, eds. Tremblay RE, topic ed. Encyclopedia on Early Childhood Development [online]. https://www.child-encyclopedia.com/
  • Grusec, J. E. (2006). Parents’ attitudes and beliefs: their impact on children’s development. İçinde: Tremblay RE, Barr RG, Peters RDeV (Edt.). Encyclopedia on Early Childhood Development Montreal, Quebec: Centre of Excellence for Early Childhood Development; 2006:1-5.
  • Güçlü, C. H. ve Çok, F. (2021). Helikopter anababalık ve gençler üzerindeki gelişimsel etkileri. Çocuk ve Gelişim Dergisi. 4(7), 134-150. https://doi.org/10.36731/cg.819709
  • Haskett, M. E., Scott, S., Grant, R., Ward, C. S. ve Robinson, C. (2003). Child related cognition and affective functioning of physically abusive and comparison parents. Child Abuse and Neglect, 27, 663-686. https://doi.org/10.1016/S0145-2134(03)00103-0
  • Hirsjärvi, S. ve Perälä-Littunen, S. (2001). Parental beliefs and their role in child-rearing. European Journal of Psychology of Education, 16, 87-116. https://doi.org/10.1007/BF03172996
  • Hocaoğlu, Ö. H. (2016). Zihinsel yetersizliği olan çocuk sahibi anne ve babaların akılcı olmayan inançları ile çocukların sosyal beceriler ve problem davranışlarının karşılaştırılarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversites.
  • Hojjat, S. K., Golmakanie, E., Khalili, M. N., Smaili, H., Hamidi, M. ve Akaberi, A. (2016). Personality traits and irrational beliefs in parents of substance-dependent adolescents: A comparative study. Journal of Child and Adolescent Substance Abuse, 25(4), 340-347. https://doi.org/10.1080/1067828X.2015.1012612
  • Johnson, R. (2010). Intergenerational aspects of psychological control and irrational beliefs between parents and adolescents. University of Birmingham.
  • Johnston, C. (1996). Addressing parent cognitions in ınterventions with families of disruptive children. İçinde K. Dobson ve K. Craig (Edt.), Advances in cognitive behavioural therapy. London: Sage.
  • Jones, R. G. (1968). A factored measure of Ellis’ irrational belief system with personality and maladjustment correlates. Dissertation Abstracts International, 29, 4379–4380. http://hdl.handle.net/2346/18941
  • Joyce, M. R. (1989). An evaluation of the effectiveness of a rational-emotive parent education programme. [Unpublished doctoral dissertation]. University of Melbourne.
  • Joyce, M. R. (1990). Rational-emotive parent consultation. School Psychology Review, 19, 304-316. https://doi.org/10.1080/02796015.1990.12085469
  • Joyce, M. R. (1994). Rational-emotive parent consultation. M. E. Bernard ve R. Digiuseppe (Edt.), Rational emotive consultation in applied settings. Lawrence Erlbaum Associates. https://doi.org/10.4324/9780203772072
  • Joyce, M. R. (2006). A developmental, rational-emotive behavioral approach for working with parents. In Rational emotive behavioral approaches to childhood disorders: Theory, practice and research (p.177-211). Springer US. https://doi.org/10.1007/0-387-26375-6_6
  • Kahraman, H. (2000). Aile yaşamlarında şiddet olan ergenlerin ana-babalarıyla olan ilişkilerini ve kendilerini değerlendirmeleri [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. Ege Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşiv. https://hdl.handle.net/11454/87176
  • Kalkan, M. (2006). İlişkilerde inanç envanterinin (İİE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 45-54.
  • Kaya, İ. ve Hamamcı, Z. (2011). Anne-babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11 (3). 1149-1165.
  • Kaya, İ. ve Hamamcı, Z. (2013). Parent irrational beliefs scale: Reliability and validity on parents with secondary schools children. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 408-420.
  • Kudu Arıcan, A. ve Sayal, B. (2020). Psikolojik problemi olan ve olmayan çocukların anne babalarının akılcı olmayan inançları ve duygusal şemalarının karşılaştırılması. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi. 3(5), 175-193.
  • Muldary, T. (1983). Burnout and health professionals: manifestations and management. Norwalk, CT.: Appleton-Century-Crofts.
  • Mümünoğlu, H. ve Bağçeli Kahraman, P. (2022). Okul öncesi dönemde çocuğu olan babaların akılcı olmayan inançları ve çocuk haklarına yönelik görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), 697-715. https://doi.org/10.33308/26674874.2022363418
  • Oltean, H. R., Hylve, P., Vallières, F. ve David, D. O. (2017). An empirical assessment of REBT models of psychopathology and psychological health in the prediction of anxiety and depression symptoms. Behavioural and cognitive psychotherapy, 45(6), 600-615. https://doi.org/10.1017/S1352465817000133
  • Omeje, G. N., Ede, M. O., Amadi, K., Ogbueghu, S. N., Chinweuba, N. H., Obeagu, E. I., Ekwueme, F. O. (2023). Intervention for burnout and irrational beliefs in parents of couples seeking a divorce: a critical reflection of Igbo-African marital discord. Medicine, 102(27), e34221. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000034221
  • Özbiler, Ş. (2017). Annelerin çocuklarına ilişkin akılcı olmayan inançlarının incelenmesi. Türk Uluslararası Özel Eğitim ve Rehberlik ve Danışmanlık Dergisi, 6(2), 27-39.
  • Özçiçek, G. (2014). Çocuğun benlik kavramının olumluluğu, annenin mükemmeliyetçiliği ve anne kabul red algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Arel Üniversitesi.
  • Prinz, R. J., Rosenblum, R. S. ve O'Leary, K. D. (1978). Affective communication differences between distressed and nondistressed mother-adolescent dyads. Journal of Abnormal Psychology, 6, 373-383. https://doi.org/10.1007/BF00924740
  • Reed, J. S. ve Dubow, E. F. (1997). Cognitive ve behavioral predictors of communication in clinic-referred ve nonclinical mother-adolescent dyads. Journal of Marriage and the Family, 91-102. https://doi.org/10.2307/353664
  • Roehling, P. V. ve Robin, A. L. (1986). Development and validation of the Family Beliefs Inventory: A measure of unrealistic beliefs among parents and adolescents. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 54(5), 693–697. https://doi.org/10.1037/0022-006X.54.5.693
  • Starko, T. J. (1991). Parent stress and parent irrational beliefs: Mother-father differences [Thesis, University of Alberta]. ERA Library. https://doi.org/10.7939/R3SJ1B14D
  • Şahan, B. ve Kahtali, B D. (2021). The role of parental attıtudes, ırratıonal beliefs, need for social approval and self-esteem in speech anxiety/ Konuşma kaygısı üzerinde anne baba tutumları, akılcı olmayan inançlar, sosyal onay ihtiyacı ve benlik saygısının rolü. European Journal of Alternative Education Studies, 6(1). https://doi.org/10.46827/ejae.v6i1.3729
  • Şahingiray, E. (2020). Ebeveyn mükemmeliyetçiliğinin çocuktaki kaygı düzeyine etkisi: Çocuktaki mantık dışı inançların aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Işık Üniversitesi.
  • Şen Akkoyun, Ç. (2019). Algılanan ebeveynlik yaklaşımlarının annelerin akılcı olmayan inançları ve kendi çocuklarına karşı gösterdikleri ebeveynlik tutumlarıyla ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi.
  • Takı Kapıdaş, Z. (2022). Özel gereksinimli çocuğu olan ve olmayan ebeveynlerin çatışma çözme stilleri ve bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Teti DM, Gelfve DM. (1991) Behavioral competence among mothers of infants in the first year: The mediational role of maternal self-efficacy. Child Development, 62, 918-929. https://doi.org/10.2307/1131143
  • Thyer, B. A., Papsdorf, J. D. ve Kramer, M. K. (1983). Phobic anxiety and ırrational belief system. The Journal of psychology, 114(2), 145-149. https://doi.org/10.1080/00223980.1983.9915407
  • Türkçapar, M. H. (2018). Bilişsel Davranışçı Terapi: Temel İlkeler ve Uygulama. İstanbul.
  • Türküm, A. S. (2003). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 2(19), 41-47. https://doi.org/10.17066/pdrd.17797
  • Walen, R. S., Digiuseppe, R. ve Dryden, W. (1992) A Practitioner’s Guide of Rational Emotive Therapy. Second Edition. Oxford University Press.
  • Warren, J. M., Locklear, L. A ve Watson, N. A. (2018). The role of parenting in predicting student achievement: Considerations for school counseling practice and research. Professional Counselor, 8(4), 328-340. https://doi.org/10.15241/jmw.8.4.328
  • Yurdakul, F. (2021). Helikopter ebeveynliğin psikolojik yardım almaya yönelik tutum ile ilişkisinde akılcı olmayan inançların aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi.

Irrational Beliefs in Parents

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 37 - 53, 30.06.2025

Öz

According to Rational Emotive Behavior Therapy (REBT) approach structured by Albert Ellis, the reactions of individuals to an event are shaped depending on the rational or irrational beliefs about the event; rational beliefs have functional results, but irrational beliefs have undesirable results. Based on the approach, parents' beliefs about parenting have an impact on their child rearing methods, their own evaluations of their parenting and reflections on their children. This review study aims to examine parents’ irrational beliefs and the effects of these beliefs on children and parenting by scanning both domestic and international literature. In this context, studies in the literature were examined using APA PsycNet, Google Scholar, YÖKTEZ, TRDizin, DergiPark and TOAD databases with the keywords “irrational beliefs, irrational beliefs in parents, rational emotive behavior therapy". The reviewed studies show that irrational beliefs of parents negatively affect children's self-esteem, psychological well-being and problem-solving skills, and also have negative consequences on the parents' own psychological health.

Kaynakça

  • Abidin, R. R. (1983). Parenting stress index: manual, administration booklet. Pediatric Psychology Press.
  • Ackerman, K. A. (1991). Irrational beliefs and parenting stress [Unpublished doctoral dissertation]. University of Alberta.
  • Abd Ghani, F. B., Ibrahim, F. A., Abd Azian, A. ve Mahfar, M. (2015). Relationship between the belief system and emotional well-being of single mothers. Asian Social Science, 11(27), 28. http://dx.doi.org/10.5539/ass.v11n27p28
  • Akşab, G. (2020). Anne babaların akılcı olmayan inançları ve ebeveynlik davranışları ile çocukların algıladıkları aile ilişkisi ve benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi..
  • Alloy, L.B., Abramson, L.Y., Tashman, N.A., Berrebbi, D.S., Hogan, M.E., Whitehouse, W.G., Crossfield, Morocco, A. (2001). Developmental origins of cognitive vulnerability to depression: parenting, cognitive, and inferential feedback styles of the parents of individuals at high and low cognitive risk for depression. Cognitive Therapy and Research, 25(4), 397-423. https://doi.org/10.1023/A:1005534503148
  • Atayeter, B. (2020). Ebeveynlerin bilişsel esneklik ve mükemmeliyetçilik düzeyleri ile okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri arasındaki ilişki (Tez no. 609078 )[Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Aydın, Y. E. ve Buğa, A. (2020). Özel yetenekli çocukların ebeveynlerinin akılcı olmayan inançları ve ebeveyn yetkinliklerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 1373-1407. https://doi.org/10.26466/opus.640449
  • Azar, S. T., Nix, R. L. ve Makin-Bryd, K. N. (2005). Parenting schemas and process of change. Journal of Marital and Family Therapy, 31, 45-48. doi: 10.1111/j.1752-0606.2005.tb01542.x.
  • Bağcı, C. (2013). Anne babaların akılcı olmayan inançlarının aile işlevi ve çocuklardaki davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi.
  • Balkıs, M. ve Duru, E. (2020). Gender differences in the organizational structure of the rational/irrational beliefs in depressive symptoms. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 38(2), 272–294. https://doi.org/10.1007/s10942-020-00343-6
  • Baytemir, K. (2019). Perfectionism, ıIrrational beliefs, need for social approval and gender as predictors of parent exam anxiety. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(1), 161-178. https://doi.org/10.14686/buefad.417814
  • Bornstein, H. M. ve Cote, L. R. (2004). Mothers’ parenting cognitions in cultures of origin, acculturating cultures, and cultures of destination. Child Development, 75, 221-235. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00665.x
  • Buğa, A., Çekiç, A., Türk, F. ve Hamamcı, Z. (2019). Ebeveynlerin anne-babalığa ilişkin akılcı olmayan inançları ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İçinde Çınkır, Ş. (Edt.), VIth International Eurasian Educational Research Congress Bildiri Kitabı (s.68-74). Anı Yayıncılık.
  • Corey, G. (2005). Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları (Çev: T. Ergene). Mentis Yayıncılık.
  • Çekiç, A., Akbaş, T. ve Hamamcı, Z. (2016). The effect of rational emotive parent education program on parents’ irrational beliefs and parenting stress; Akılcı duygusal aile eğitim programının anne babaların akılcı olmayan inançlarına ve anne babalık streslerine etkisi. Journal of Human Sciences, 13(1), 2398–2417. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/3729
  • Çekiç, A., Türk, F., Buğa, A. ve Hamamcı, Z. (2018). Alabama Ebeveyn Davranışları Ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 729-744. 10.17755/esosder.355515
  • Çekiç, A., Kaya, İ. ve Buğa, A. (2019). Anne babaların akılcı olmayan inançları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(2), 567-575. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2594.
  • Çekiç, A., Paksal-Çetin, Ü. ve Buğa, A. (2021). Irrational beliefs in parenting behaviors: comparison of Turkish and Syrian parents. International Journal of Psychology and Educational Studies, 8(4), 28-38. https://dx.doi.org/10.52380/ijpes.2021.8.4.513
  • Çiftçi, M. (2020). Özel yetenekli çocukların anne-babalarına yönelik geliştirilen psiko-eğitim programlarının akılcı olmayan inançlar, psikolojik sağlamlık ve ebeveyn stresi üzerindeki etkisi.Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi.
  • Çivitçi, A., Türküm, A. S., Duy, B. ve Hamamcı, Z. (2014). Okullarda akılcı-duygusal davranış terapisine dayalı uygulamalar kavramlar, teknikler ve örnek etkinlikler. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • David, D., Lynn, S. J. ve Ellis, A. (2009). Rational and Irrational Beliefs: Research, Theory, and Clinical Practice. New York: Oxford University Press, Inc. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195182231.001.0001
  • David, D., Schnur, J. ve Belloiu, A. (2002). Another search for the "hot" cognitions: Appraisal, irrational beliefs, attributions, and their relation to emotion. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 20(2), 93–132. https://doi.org/10.1023/A:1019876601693
  • David, D., Szentagotai, A., Kallay, E. ve Macavei, B. (2005). A synopsis of rational-emotive behaviour therapy; Fundamental and applied research. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 23, 175-221. https://doi.org/10.1007/s10942-005-0011-0
  • Davidson, G. C., Robins, C., ve Johnson, M. K. (1983). Articulated thoughts during simulated situations: A paradigm for studying cognition in emotion and behavior. Cognitive Therapy and Research, 7, 17–40.
  • DiGiuseppe, R., Leaf, R., Exner, T. ve Robin, M. W. (1988). The development of a measure of irrational/rational thinking. World Congress of Behavior Therapy.
  • Digiuseppe, R. ve Bernard, M. E. (2006). REBT assessment and treatment with children. A. Ellis ve M. E. Bernard (Edt.), Rational emotive behavioral approaches to childhood disorders. Boston, Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/0-387-26375-6_2
  • DiGiuseppe, R., Doyle, K. A., Dryden, W. ve Backx, W. (2017). Rasyonel duygucu davranışçı terapi uygulamacısının bir kılavuzu (Çev: M. Artıran). Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Düldül, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin beslenme, okul başarısı ve mükemmeliyetçilik durumlarına anne-babaların akılcı olmayan inançlarının etkisi. Uzmanlık Tezi. Çukurova Üniversitesi.
  • Dryden, W., & Mytton, J. (1999). Four approaches to counselling and psychotherapy. Taylor & Frances/Routledge. https://psycnet.apa.org/record/1999-04004-000
  • Dryden, W. ve Neenan, M. (2004). The rational emotive behavioural approach to therapeutic change. London: SAGE. https://doi.org/10.4135/9781446216750
  • Dryden, W. ve Gordon, J. (2013). Yaşamın zorluklarına göğüs germek: Nasıl düşünüyorsanız öyle hissedersiniz (Çev: B. Büyükkal). Rota Yayınları.
  • Ede, M. O., Anyanwu, J. I., Onuigbo, L. N., Ifelunni, C. O., Alabi-Oparaocha, F. C., Okenyi, E. C., ...Victor-Aigbodion, V. (2020). Rational emotive family health therapy for reducing parenting stress in families of children with autism spectrum disorders: a group rveomized control study. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 38, 243-271. https://doi.org/10.1007/s10942-020-00342-7
  • Ede, M. O., Okeke, C. I., Chinweuba, N. H., Onah, S. O. ve Nwakpadolu, G. M. (2021). Testing the efficacy of family health-model of REBT on family values and quality of family life among parents of children with visual impairment. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 40(2), 252-277. https://doi.org/10.1007/s10942-021-00409-z
  • Ekşi, H., Barış, Ş. ve Demir, İ. (2020). Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 18, 83-100. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.627884
  • Ellis, A. (1963). Reason and emotion in psychotherapy. Lyle Stewart.
  • Ellis, A. (1979). Reason and emotion in psychotherapy. Citadel.
  • Ellis, A., McInerney, J. F., DiGiueseppe, R. ve Yeager, R. (1989). Rational emotive therapy with alcoholics and substance abusers. New York: Pergamon Press.
  • Ellis, A. (1993). Changing rational-emotive therapy (RET) to rational-emotive behavior therapy (REBT). The Behavior Therapist, 16(10), 257-258.
  • Ellis, A. (2005). The myth of self-esteem, how rational emotive behavior therapy can change your life forever. Prometheus Books.
  • Ellis, A. ve Dryden, W. (1997). The practice of rational emotive behavior therapy. Springer Publishing Company.
  • Ellis, A. ve Harper, R. A. (1997). Akılcı yaşam kılavuzu (Çev. S. Kunt Akbaş). HYB Yayıncılık.
  • Ellis, A. ve Harper, R. A. (2005). Akılcı yaşam kılavuzu (Çev: Semra Kunt Akbaş). HYB Yayıncılık. Ankara.
  • Ellis, A., Moseley, S. ve Wolfe, J. L. (1966). How to raise an emotionally healthy, happy child. Wilshire Book.
  • Eryüksel, G. N. ve Akün, E. (2003). Depresyonu olan ergenler ile ana-babalarının aile ilişkilerinin ve bilimsel çarpıtmalarının incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 18(51), 59 - 73. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/314299428
  • Erkan, Z. (2002). Sosyal kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(10), 120-133. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4365/5971
  • Freud, S. (1965). New introductory lectures on psychoanalysis, ed. and trans. by J. Strachey. Norton.
  • Gavit, O. A., David, D., DiGiuseppe, R. ve DelVecchio, T. (2011). The development and validation of the parent rational and ırrational beliefs scale. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 2305-2311. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.449
  • Gençdoğan, B. ve Gülbahçe, A. (2021). Psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumunun bir yordayıcısı olarak algılanan helikopter ebeveyn tutumu. Milli Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi. 1(1), 66-98.
  • Gonzalez, J. E., Nelson, J. R., Gutkin, T. B., Saunders, A., Galloway, A. ve Shwery, C. S. (2004). Rational emotive therapy with children and adolescents: A meta-analysis. Journal of Emotional and behavioral Disorders, 12(4), 222-235. https://doi.org/10.1177/10634266040120040301
  • Gottman, J. ve DeClaire, J. (1997). The heart of parenting. How to raise an emotionally intelligent child. London: Bloomsbury.
  • Grusec, J. E. ve Danyliuk, T. (2014). Parents’ attitudes and beliefs: their impact on children’s development. İçinde Tremblay RE, Boivin M, Peters RDeV, eds. Tremblay RE, topic ed. Encyclopedia on Early Childhood Development [online]. https://www.child-encyclopedia.com/
  • Grusec, J. E. (2006). Parents’ attitudes and beliefs: their impact on children’s development. İçinde: Tremblay RE, Barr RG, Peters RDeV (Edt.). Encyclopedia on Early Childhood Development Montreal, Quebec: Centre of Excellence for Early Childhood Development; 2006:1-5.
  • Güçlü, C. H. ve Çok, F. (2021). Helikopter anababalık ve gençler üzerindeki gelişimsel etkileri. Çocuk ve Gelişim Dergisi. 4(7), 134-150. https://doi.org/10.36731/cg.819709
  • Haskett, M. E., Scott, S., Grant, R., Ward, C. S. ve Robinson, C. (2003). Child related cognition and affective functioning of physically abusive and comparison parents. Child Abuse and Neglect, 27, 663-686. https://doi.org/10.1016/S0145-2134(03)00103-0
  • Hirsjärvi, S. ve Perälä-Littunen, S. (2001). Parental beliefs and their role in child-rearing. European Journal of Psychology of Education, 16, 87-116. https://doi.org/10.1007/BF03172996
  • Hocaoğlu, Ö. H. (2016). Zihinsel yetersizliği olan çocuk sahibi anne ve babaların akılcı olmayan inançları ile çocukların sosyal beceriler ve problem davranışlarının karşılaştırılarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversites.
  • Hojjat, S. K., Golmakanie, E., Khalili, M. N., Smaili, H., Hamidi, M. ve Akaberi, A. (2016). Personality traits and irrational beliefs in parents of substance-dependent adolescents: A comparative study. Journal of Child and Adolescent Substance Abuse, 25(4), 340-347. https://doi.org/10.1080/1067828X.2015.1012612
  • Johnson, R. (2010). Intergenerational aspects of psychological control and irrational beliefs between parents and adolescents. University of Birmingham.
  • Johnston, C. (1996). Addressing parent cognitions in ınterventions with families of disruptive children. İçinde K. Dobson ve K. Craig (Edt.), Advances in cognitive behavioural therapy. London: Sage.
  • Jones, R. G. (1968). A factored measure of Ellis’ irrational belief system with personality and maladjustment correlates. Dissertation Abstracts International, 29, 4379–4380. http://hdl.handle.net/2346/18941
  • Joyce, M. R. (1989). An evaluation of the effectiveness of a rational-emotive parent education programme. [Unpublished doctoral dissertation]. University of Melbourne.
  • Joyce, M. R. (1990). Rational-emotive parent consultation. School Psychology Review, 19, 304-316. https://doi.org/10.1080/02796015.1990.12085469
  • Joyce, M. R. (1994). Rational-emotive parent consultation. M. E. Bernard ve R. Digiuseppe (Edt.), Rational emotive consultation in applied settings. Lawrence Erlbaum Associates. https://doi.org/10.4324/9780203772072
  • Joyce, M. R. (2006). A developmental, rational-emotive behavioral approach for working with parents. In Rational emotive behavioral approaches to childhood disorders: Theory, practice and research (p.177-211). Springer US. https://doi.org/10.1007/0-387-26375-6_6
  • Kahraman, H. (2000). Aile yaşamlarında şiddet olan ergenlerin ana-babalarıyla olan ilişkilerini ve kendilerini değerlendirmeleri [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. Ege Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşiv. https://hdl.handle.net/11454/87176
  • Kalkan, M. (2006). İlişkilerde inanç envanterinin (İİE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 45-54.
  • Kaya, İ. ve Hamamcı, Z. (2011). Anne-babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11 (3). 1149-1165.
  • Kaya, İ. ve Hamamcı, Z. (2013). Parent irrational beliefs scale: Reliability and validity on parents with secondary schools children. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 408-420.
  • Kudu Arıcan, A. ve Sayal, B. (2020). Psikolojik problemi olan ve olmayan çocukların anne babalarının akılcı olmayan inançları ve duygusal şemalarının karşılaştırılması. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi. 3(5), 175-193.
  • Muldary, T. (1983). Burnout and health professionals: manifestations and management. Norwalk, CT.: Appleton-Century-Crofts.
  • Mümünoğlu, H. ve Bağçeli Kahraman, P. (2022). Okul öncesi dönemde çocuğu olan babaların akılcı olmayan inançları ve çocuk haklarına yönelik görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), 697-715. https://doi.org/10.33308/26674874.2022363418
  • Oltean, H. R., Hylve, P., Vallières, F. ve David, D. O. (2017). An empirical assessment of REBT models of psychopathology and psychological health in the prediction of anxiety and depression symptoms. Behavioural and cognitive psychotherapy, 45(6), 600-615. https://doi.org/10.1017/S1352465817000133
  • Omeje, G. N., Ede, M. O., Amadi, K., Ogbueghu, S. N., Chinweuba, N. H., Obeagu, E. I., Ekwueme, F. O. (2023). Intervention for burnout and irrational beliefs in parents of couples seeking a divorce: a critical reflection of Igbo-African marital discord. Medicine, 102(27), e34221. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000034221
  • Özbiler, Ş. (2017). Annelerin çocuklarına ilişkin akılcı olmayan inançlarının incelenmesi. Türk Uluslararası Özel Eğitim ve Rehberlik ve Danışmanlık Dergisi, 6(2), 27-39.
  • Özçiçek, G. (2014). Çocuğun benlik kavramının olumluluğu, annenin mükemmeliyetçiliği ve anne kabul red algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Arel Üniversitesi.
  • Prinz, R. J., Rosenblum, R. S. ve O'Leary, K. D. (1978). Affective communication differences between distressed and nondistressed mother-adolescent dyads. Journal of Abnormal Psychology, 6, 373-383. https://doi.org/10.1007/BF00924740
  • Reed, J. S. ve Dubow, E. F. (1997). Cognitive ve behavioral predictors of communication in clinic-referred ve nonclinical mother-adolescent dyads. Journal of Marriage and the Family, 91-102. https://doi.org/10.2307/353664
  • Roehling, P. V. ve Robin, A. L. (1986). Development and validation of the Family Beliefs Inventory: A measure of unrealistic beliefs among parents and adolescents. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 54(5), 693–697. https://doi.org/10.1037/0022-006X.54.5.693
  • Starko, T. J. (1991). Parent stress and parent irrational beliefs: Mother-father differences [Thesis, University of Alberta]. ERA Library. https://doi.org/10.7939/R3SJ1B14D
  • Şahan, B. ve Kahtali, B D. (2021). The role of parental attıtudes, ırratıonal beliefs, need for social approval and self-esteem in speech anxiety/ Konuşma kaygısı üzerinde anne baba tutumları, akılcı olmayan inançlar, sosyal onay ihtiyacı ve benlik saygısının rolü. European Journal of Alternative Education Studies, 6(1). https://doi.org/10.46827/ejae.v6i1.3729
  • Şahingiray, E. (2020). Ebeveyn mükemmeliyetçiliğinin çocuktaki kaygı düzeyine etkisi: Çocuktaki mantık dışı inançların aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Işık Üniversitesi.
  • Şen Akkoyun, Ç. (2019). Algılanan ebeveynlik yaklaşımlarının annelerin akılcı olmayan inançları ve kendi çocuklarına karşı gösterdikleri ebeveynlik tutumlarıyla ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi.
  • Takı Kapıdaş, Z. (2022). Özel gereksinimli çocuğu olan ve olmayan ebeveynlerin çatışma çözme stilleri ve bilişsel duygu düzenleme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Teti DM, Gelfve DM. (1991) Behavioral competence among mothers of infants in the first year: The mediational role of maternal self-efficacy. Child Development, 62, 918-929. https://doi.org/10.2307/1131143
  • Thyer, B. A., Papsdorf, J. D. ve Kramer, M. K. (1983). Phobic anxiety and ırrational belief system. The Journal of psychology, 114(2), 145-149. https://doi.org/10.1080/00223980.1983.9915407
  • Türkçapar, M. H. (2018). Bilişsel Davranışçı Terapi: Temel İlkeler ve Uygulama. İstanbul.
  • Türküm, A. S. (2003). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 2(19), 41-47. https://doi.org/10.17066/pdrd.17797
  • Walen, R. S., Digiuseppe, R. ve Dryden, W. (1992) A Practitioner’s Guide of Rational Emotive Therapy. Second Edition. Oxford University Press.
  • Warren, J. M., Locklear, L. A ve Watson, N. A. (2018). The role of parenting in predicting student achievement: Considerations for school counseling practice and research. Professional Counselor, 8(4), 328-340. https://doi.org/10.15241/jmw.8.4.328
  • Yurdakul, F. (2021). Helikopter ebeveynliğin psikolojik yardım almaya yönelik tutum ile ilişkisinde akılcı olmayan inançların aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi.
Toplam 90 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Aile Danışmanlığı
Bölüm Derlemeler
Yazarlar

Hüseyin Dikmen 0000-0002-4387-9698

Zehra Pınar Batmaz 0009-0003-0751-7651

Aycan Tan 0009-0006-3268-1834

Beyza Yılmaz 0009-0002-3380-6898

Şakir İpek 0009-0009-4825-8362

Erken Görünüm Tarihi 1 Temmuz 2025
Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 17 Mart 2025
Kabul Tarihi 17 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 5 Sayı: 1

Kaynak Göster

Chicago Dikmen, Hüseyin, Zehra Pınar Batmaz, Aycan Tan, Beyza Yılmaz, ve Şakir İpek. “Ebeveynlerde Akılcı Olmayan İnançlar”. GAB Akademi 5, sy. 1 (Haziran 2025): 37-53.