Öz
Riparian forests (or floodplain forests) are rare ecosystems with a variety of habitats resulting from the temporal and spatial variation in the relationship between the water level of rivers and the geomorphological characteristics of floodplains. Turkey is one of the countries with floodplain forest ecosystem characteristics. These forests, protected under various status are significant for biodiversity. Although many studies have been carried out on the forest cover, vegetation, landscape characteristics and tourism potential of Turkey’s floodplain forests, little research has been carried out on the basic soil characteristics. However, it is very important to explain the basic soil properties for evaluating the existing floodplain forest ecosystem in a sustainable way. The aim of this study was to evaluate the basic soil properties of Turkey’s riparian forests using GIS. In this context, firstly, 9 floodplain forests reported in the literature and their boundaries were identified. These were Acarlar, Hacıosman (Meşeligöl), Hendek-Süleymaniye, İğneada, Karacabey, Köyceğiz, Sarıkum, Sinop-Aksaz and Yörükler (Galeriç) floodplain forests. The basic soil characteristics within the boundaries of these flooded forests were described using GIS techniques. The basic soil properties were extracted from the data of the National Soil Information System provided by the General Directorate of Agricultural Research and Policies. According to the results of the study, alluvial soils are generally widespread in the flooded forests connected to river systems. When evaluated in terms of land use, the largest class of floodplain forests is woodland. When evaluated in terms of land capability class, class II, III and VII soils are the areas that generally characterize the flooded forests.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
There is no need to obtain permission from the ethics committee for this study.
Kaynakça
- Atalay, İ. (2016). Toprak oluşumu, sınıflandırması ve coğrafyası, 5. Baskı.
- Bahadır, M. & Özlü, T. (2014). Ağaçli Sulakalanlara Bi̇r Örnek: Yörükler Su Basar Ormanı (Kızılırmak Deltası). Journal of International Social Research, 7(35).
- Bani, B., & Elmas, E. (2022). Aksaz Sulak Alanı (Sinop)’nın floristik özellikleri. Biological Diversity and Conservation, 15(2), 195-217. https://doi.org/10.46309/biodicon.2022.1105095
- Bozkaya, A. G., Balcık, F. B., Goksel, C., Dogru, A. O., Ulugtekın, N. N., & Sozen, S. (2014). Satellıte-based multıtemporal change detectıon ın igneada flooded forests. Romanian Journal of Geography/Revue Roumaine de Géographie, 58(2).
- Bozyigit, R. (2020). Seydikemer ilçesi (Muğla) topraklarının özellikleri ve kullanımı üzerine bir değerlendirme. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (18), 695-706. https://doi.org/10.31590/ejosat.702654
- Çiçek, E. (2004). Subasar ormanların özellikleri ve Türkiye'nin subasar ormanları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 54(2), 107-114.
- Craft, C. (2022). Creating and restoring wetlands: from theory to practice. Elsevier. https://doi.org/10.1016/C2012-0-03647-2
- Doğru, E., & Aydin, F. (2019). Local people’s vıews on natıonal parks: the example of Igneada Longoz Forests Natıonal Park. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 328-355.
- Gallardo, A. (2003). Spatial variability of soil properties in a floodplain forest in northwest Spain. Ecosystems, 6, 564-576.
- Hasançavuşoğlu, Z. (2018). Sarıkum Gölü’nde ötrofikasyona neden olan kirleticiler ve kaynakları (Yüksek Lisans Tezi), Temel Bilimler Ana Bilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sinop, 2018
- Heger, A., Becker, J. N., Vásconez Navas, L. K., & Eschenbach, A. (2021). Factors controlling soil organic carbon stocks in hardwood floodplain forests of the lower middle Elbe River. Geoderma, 404, 115389. https://doi.org/10.1016/j.geoderma.2021.115389
- Horasan, B. Y. (2015). Konya çevresindeki toprakların jeokimyası (Doktora Tezi). Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalını, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Özşahin, E. & Eroğlu, İ. (2018). Ekolojik koşullara göre Tekirdağ ilinin arazi kabiliyet sınıflandırması. Kriter Yayınları.
- Parolin, P., Simone, O. D., Haase, K., Waldhoff, D., Rottenberger, S., Kuhn, U., Kesselmeier, J., Kleiss, B., Schmidt, W., Piedade, M. T. F., & Junk, W. J. (2004). Central Amazonian Floodplain Forests: Tree Adaptations in a Pulsing System. Botanical Review, 70(3), 357-380.
- Ramsar Web Sayfası, (2005). https://www.ramsar.org/2005-awards
- Sarıoğlu, S., & Keçeli, T. (2018). Contributions to the Liverwort (Marchantiophyta) Flora of Acarlar Lake Floodplain Forest (Sakarya). Anatolian Bryology, 4(2), 107-121. https://doi.org/10.26672/anatolianbryology.460427
- Sulak Alanlar Sözleşmesi İletişim Veritabanı, (2024). https://contacts.ramsar.org/notification/view/2736
- Sürmen, B. (2018). Su basar orman ekosistemlerinde tahribat derecelerinin türlerin strateji ve ekolojik gösterge değerlerine göre belirlenmesi (Doctoral Thesis). Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim Dalı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/674584
- Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, (2017). Topraksu. Kırklareli ili envanter haritası. Ankara: Köy İşleri Bakanlığı, Toprak su Genel Müdürlüğü, Toprak Etüdleri ve Harita Dairesi Başkanlığı, Arazi Sınıflandırma Şubesi. 1972. Bakanlık Yayınları. 165. Genel Müdürlük Yayınları. 249. Raporlar Serisi: 37; 1972.
- Toker, M., & Sunar, F. (2018). Korunan alanların zamansal değişiminin landsat uydu görüntüleri ile analizi: İğneada Longoz Ormanları örneği. VII. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2018), 18-21 Eylül 2018, Eskişehir
- Tuncer, M.M., & Kaya, N.Ö. (2010). Orman ve su kaynakları orman ve su ekosistem ilişkisi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi. 20-22 Mayıs 2010. Cilt: II Sayfa: 625-640.
- Ürker, O. (2020). Hacıosman Ormanı Tabiatı Koruma Alanı (Samsun) Florası, Vejetasyon ve Habitat Yapısı ile Genel Bitki Ekolojisi Özellikleri Üzerine Bir Değerlendirme. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9(1), 168-193. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.679543
- Urker, O., & Yorulmaz, T. (2020). Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi’ndeki Anadolu sığla ormanlarında yarasa (Chiroptera) aktivitesinin belirlenmesi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 7(1), 88-103. https://doi.org/10.17568/ogmoad.651223
- Yeler, O., Çamur Elipek, B., & Aydın, G. B. (2023). Mert Gölü (İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı / Kırklareli) Morfolojisinde Zamansal Değişimin CBS Desteğiyle İncelenmesi ve Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10(4), 876-886. https://doi.org/10.30910/turkjans.1298920
- Yeni, E. (2005). Subasar (longoz) orman ekosistemlerinin karakteristikleri ve bu ekosistemlerin korunmasinda karilaşilan sorunlarin çözüm ilkeleri. www.academia.edu/97351855
- Yilmaz, O. & Solak, R.D. (2021). Biyosfer rezerv olanaklarının irdelenmesinde örnek bir çalışma: Acarlar Longozu. Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences, 5(20), 900-910.
Öz
Subasar (longoz) ormanlar (veya taşkın yatağı ormanları), akarsuların su seviyesi ve taşkın yataklarının jeomorfolojik özellikleri arasındaki ilişkinin zamansal ve mekânsal değişikliği sonucunda ortaya çıkan çeşitli habitatların bulunduğu nadir ekosistemlerdir. Türkiye’de subasar ormanların görüldüğü ekosistem özelliklere sahip olan ülkelerden birisidir. Farklı statülerde koruma altına alınmış olan bu ormanlar, biyoçeşitlilik açısından önemlidir. Daha önce Türkiye’nin subasar ormanlarının genellikle orman varlığı, bitki örtüsü, peyzaj özellikleri ve turizm potansiyeline yönelik çok çeşitli çalışmalar yapılmasına rağmen temel toprak özellikleri konusunda çok sınırlı sayıda araştırma yapılmıştır. Ancak mevcut subasar orman ekosisteminin sürdürülebilir bir şekilde değerlendirilmesi için temel toprak özelliklerinin açıklanması oldukça önemlidir. Bu çalışmada Türkiye’nin subasar ormanlarının temel toprak özelliklerinin CBS ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda öncelikle Türkiye’deki literatürde bahsedilen 9 subasar ormanı ve sınırları belirlenmiştir. Bunlar Acarlar, Hacıosman (Meşeligöl), Hendek-Süleymaniye, İğneada, Karacabey, Köyceğiz, Sarıkum, Sinop-Aksaz ve Yörükler (Galeriç) subasar ormanlarıdır. Bu subasar ormanların sınırları dahilinde temel toprak özellikleri CBS teknikleri kullanılarak açıklanmıştır. Temel toprak özellikleri, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından paylaşıma açılan Ülkesel Toprak Bilgi Sistemi verilerinden çekilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre akarsu sistemleri ile bağlantılı olan subasar ormanlarda genel olarak alüvyal toprakların en geniş sahada yayılış gösterdiği anlaşılmıştır. Arazi kullanımı açısından değerlendirildiğinde subasar ormanları oluşturan en geniş sınıf orman alanlarıdır. Arazi kabiliyet sınıfı bakımından değerlendirildiğinde ise II, III ve VII. Sınıf araziler subasar ormanları genel olarak karakterize eden alanlardır.
Anahtar Kelimeler
Subasar orman CBS toprak Arazi Kullanımı arazi kabiliyeti sınıfı
Kaynakça
- Atalay, İ. (2016). Toprak oluşumu, sınıflandırması ve coğrafyası, 5. Baskı.
- Bahadır, M. & Özlü, T. (2014). Ağaçli Sulakalanlara Bi̇r Örnek: Yörükler Su Basar Ormanı (Kızılırmak Deltası). Journal of International Social Research, 7(35).
- Bani, B., & Elmas, E. (2022). Aksaz Sulak Alanı (Sinop)’nın floristik özellikleri. Biological Diversity and Conservation, 15(2), 195-217. https://doi.org/10.46309/biodicon.2022.1105095
- Bozkaya, A. G., Balcık, F. B., Goksel, C., Dogru, A. O., Ulugtekın, N. N., & Sozen, S. (2014). Satellıte-based multıtemporal change detectıon ın igneada flooded forests. Romanian Journal of Geography/Revue Roumaine de Géographie, 58(2).
- Bozyigit, R. (2020). Seydikemer ilçesi (Muğla) topraklarının özellikleri ve kullanımı üzerine bir değerlendirme. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi (18), 695-706. https://doi.org/10.31590/ejosat.702654
- Çiçek, E. (2004). Subasar ormanların özellikleri ve Türkiye'nin subasar ormanları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 54(2), 107-114.
- Craft, C. (2022). Creating and restoring wetlands: from theory to practice. Elsevier. https://doi.org/10.1016/C2012-0-03647-2
- Doğru, E., & Aydin, F. (2019). Local people’s vıews on natıonal parks: the example of Igneada Longoz Forests Natıonal Park. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 328-355.
- Gallardo, A. (2003). Spatial variability of soil properties in a floodplain forest in northwest Spain. Ecosystems, 6, 564-576.
- Hasançavuşoğlu, Z. (2018). Sarıkum Gölü’nde ötrofikasyona neden olan kirleticiler ve kaynakları (Yüksek Lisans Tezi), Temel Bilimler Ana Bilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sinop, 2018
- Heger, A., Becker, J. N., Vásconez Navas, L. K., & Eschenbach, A. (2021). Factors controlling soil organic carbon stocks in hardwood floodplain forests of the lower middle Elbe River. Geoderma, 404, 115389. https://doi.org/10.1016/j.geoderma.2021.115389
- Horasan, B. Y. (2015). Konya çevresindeki toprakların jeokimyası (Doktora Tezi). Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalını, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Özşahin, E. & Eroğlu, İ. (2018). Ekolojik koşullara göre Tekirdağ ilinin arazi kabiliyet sınıflandırması. Kriter Yayınları.
- Parolin, P., Simone, O. D., Haase, K., Waldhoff, D., Rottenberger, S., Kuhn, U., Kesselmeier, J., Kleiss, B., Schmidt, W., Piedade, M. T. F., & Junk, W. J. (2004). Central Amazonian Floodplain Forests: Tree Adaptations in a Pulsing System. Botanical Review, 70(3), 357-380.
- Ramsar Web Sayfası, (2005). https://www.ramsar.org/2005-awards
- Sarıoğlu, S., & Keçeli, T. (2018). Contributions to the Liverwort (Marchantiophyta) Flora of Acarlar Lake Floodplain Forest (Sakarya). Anatolian Bryology, 4(2), 107-121. https://doi.org/10.26672/anatolianbryology.460427
- Sulak Alanlar Sözleşmesi İletişim Veritabanı, (2024). https://contacts.ramsar.org/notification/view/2736
- Sürmen, B. (2018). Su basar orman ekosistemlerinde tahribat derecelerinin türlerin strateji ve ekolojik gösterge değerlerine göre belirlenmesi (Doctoral Thesis). Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim Dalı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/674584
- Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, (2017). Topraksu. Kırklareli ili envanter haritası. Ankara: Köy İşleri Bakanlığı, Toprak su Genel Müdürlüğü, Toprak Etüdleri ve Harita Dairesi Başkanlığı, Arazi Sınıflandırma Şubesi. 1972. Bakanlık Yayınları. 165. Genel Müdürlük Yayınları. 249. Raporlar Serisi: 37; 1972.
- Toker, M., & Sunar, F. (2018). Korunan alanların zamansal değişiminin landsat uydu görüntüleri ile analizi: İğneada Longoz Ormanları örneği. VII. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2018), 18-21 Eylül 2018, Eskişehir
- Tuncer, M.M., & Kaya, N.Ö. (2010). Orman ve su kaynakları orman ve su ekosistem ilişkisi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi. 20-22 Mayıs 2010. Cilt: II Sayfa: 625-640.
- Ürker, O. (2020). Hacıosman Ormanı Tabiatı Koruma Alanı (Samsun) Florası, Vejetasyon ve Habitat Yapısı ile Genel Bitki Ekolojisi Özellikleri Üzerine Bir Değerlendirme. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9(1), 168-193. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.679543
- Urker, O., & Yorulmaz, T. (2020). Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi’ndeki Anadolu sığla ormanlarında yarasa (Chiroptera) aktivitesinin belirlenmesi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 7(1), 88-103. https://doi.org/10.17568/ogmoad.651223
- Yeler, O., Çamur Elipek, B., & Aydın, G. B. (2023). Mert Gölü (İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı / Kırklareli) Morfolojisinde Zamansal Değişimin CBS Desteğiyle İncelenmesi ve Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10(4), 876-886. https://doi.org/10.30910/turkjans.1298920
- Yeni, E. (2005). Subasar (longoz) orman ekosistemlerinin karakteristikleri ve bu ekosistemlerin korunmasinda karilaşilan sorunlarin çözüm ilkeleri. www.academia.edu/97351855
- Yilmaz, O. & Solak, R.D. (2021). Biyosfer rezerv olanaklarının irdelenmesinde örnek bir çalışma: Acarlar Longozu. Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences, 5(20), 900-910.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Toprak ve Su Kaynaklarının Korunması ve Islahı |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 8 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 42 Sayı: 1 |
