İnceleme Makalesi
Yıl 2025,
Cilt: 6 Sayı: 1, 299 - 319, 30.06.2025
Öz
Bu çalışmada 1998 yılında Rusya Federasyonu’nun sürüklendiği ekonomik krizin gelişimi temel ekonomik göstergelerle incelenecek, geçiş döneminde Rusya-IMF ilişkilerinin bu süreç içindeki rolü tartışılacaktır.
1991 yılının sonunda Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Batı dünyası ve kapitalist ekonomiler açısından son derece önemli hale gelen başta Rusya olmak üzere sosyalist ekonomilerin global ekonomiye entegrasyonu başlıca gündem olarak belirmiştir. Batılı ülkelerin bu süreçte, 1980’lerden itibaren Washington Konsesüsü doğrultusunda neoliberal politikaların uygulayıcısı olarak işlev gören IMF, Dünya Bankası ve uluslararası kuruluşlar vasıtasıyla birtakım programlar eşliğinde anılan ülkelere yaklaştığı görülmektedir.
Esasen şok tedavi adı altında sunulan programın özelliklerine bakıldığında serbestleşme uygulamalarının hızla yürürlüğe konulması ekonomik gerçekleşmelerdeki sorunların görmezden gelinmesine neden olmuş, programın IMF gibi bir kurum eşliğinde yürütülmesi ile birlikte de dış dünyada yaratılan iyimserlikle ülkeye gelen yüklü yabancı sermaye, temel yapısal ve yasal eksikliklerin yarattığı aksaklığın ve kırılganlığın hızla büyüdüğü gerçeğinin üzerini örterek 1998 krizinin temellerini atmıştır. Şüphesiz ki yaşanan krizde esas olarak sorumluluk ülke yönetimindedir ancak IMF’nin de önemli bir rolünün olduğu görülmektedir.
Geçiş dönemi Rusya ekonomisinde bulunan birçok sorunun ve uygulanan liberalleşme programının bu yapı üzerindeki etkilerinin derinlemesine anlaşılmasının, özellikle gelişmekte olan ekonomilerin benzer sorunlar yaşamakta olduğu da dikkate alındığında, IMF programlarının ve politikalarının uygulamasına yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyüz, M., Rayment, P. (1998), The Russian Crisis, https://unctad.org/system/files/official-document/poirrsd002.en.pdf, Erişim (08.01.2025)
- Aleksashenko, S. (2010), Lessons From Russian Crisis, https://carnegieendowment.org/research/2010/06/lessons-from-russias-crisis? lang=en¢er=russia-eurasia, Erişim (02.01.2025) Bal, H. (2004), Geçiş Ekonomilerinde Ekonomik Büyüme Ve Dış Finansman, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt(6), Sayı(12), 155–172
- Cavlak, H., Doğan, M. (2019), Siyasal Kültür ve Yönetim Dönemi Rusya, Sosyal Bilimler Metinleri, Cilt (2019), Sayı (2), 25-34
- Chiodo A. J., Owyang M. T. (2002), A Case Study of a Currency Crisis: The Russian Default of 1998, EliScholar–A Digital Platform for Scholarly Publishing at Yale, https://elischolar.library.yale.edu/ypfs-documents/13262, Erişim (12.01.2025)
- Cohen, A. (1998), Russia’s Meltdown: Anatomy of the IMF Failure, https://www.heritage.org/europe/report/russias-meltdown-anatomy-the-imf- failure, Erişim: (15.01.2025)
- Coyle, C. (2022), Russia’s 1998 Currency Crisis- What Lessons For Today, https://www.economicsobservatory.com/russias-1998-currency- crisis-what-lessons-for-today, Erişim (28.12.2024)
- Davies, N. G., Woods, N. (1999), Russia and the IMF, International Affairs 75,1-22, https://library.fes.de/libalt/journals/swetsfulltext/5049213.pdf, Erişim (11.01.2025)
- Engin, M. B. (2007), Gelişmiş ve Yükselen Piyasalarda 1990 Sonrası Görülen Finansal Krizler ve Dünya Ekonomisi Üzerindeki Etkileri, Sosyal Bilimler Dergisi, 35-60
- European Bank for Reconstruction and Development, (2000), Transition Report 2000 Employment, Skills And Transition, Economic Transition In Central And Eastern Europe, The Baltic States And The CIS, https://www.google.com/search?q=Transition+Report+2000+Employment% 2C+Skills+And+Transition%2C+Economic+Transition+In+Central+And+Eastern+Europe%2C+The+Baltic+States+And+The+CIS&oq=Transition+Report+2000
- +Employment%2C+Skills+And+Transition%2C+Economic+Transition+In+Central+And+Eastern+Europe% 2C+The+Baltic+States+And+The+CIS&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOdIBCjIwOTAyNWowajeoAgCwAgA&sourceid=chrome&ie=UTF-8, Erişim(01.01.2025)
- Eyidiker, U. (2020), Geçiş Ekonomisi Kavramı ve Bir Geçiş Ekonomisi Örneği Türkmenistan, Sosyal Bilimler Metinleri
- Feridun, M. (2004), Russian Financial Crisis of 1998: An Econometric Investigation, International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, Cilt(1-1), 113-122
- Güler, E. (2012), Sosyalizmden Kapitalizme Geçiş Sürecinde Rusya: Nasıl Bir Kapitalizm?, Business and Economics Research Journal, Cilt(3), Sayı(3), 93-120
- Güloğlu, B., Altunoğlu, E. (2002), Finansal Serbestleşme Politikaları ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye Krizleri, I.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı (27), 107-134
- Güran, M. V. (2021), 1998 Rusya Finansal Krizinin Gelişimi ve Etkileri, Journal of Academic Value Studies, 7(4), 515-524
- Hayali Sarıalioğlu, A. (2015), The Russain Crisis of 1998: Was It a Result of a “Shock Therapy”?, Eurasian Academy of Sciences Socail Sciences Journal, Cilt (2), 22-37
- IMF (1998a), The Russian Economy at the Start of 1998-Stanley Fischer, https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp010998, Erişim (03.01.2025)
- IMF (1998b), Russia and the IMF: Meeting the Challenges of an Emerging Market and Transition Economy https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp040198, Erişim (03.01.2025)
- IMF (1998c), Memorandum of the Government of the Russian Federation and the Central Bank of the Russian Federation on Economic and Financial Stabilization Policies, https://www.imf.org/external/np/loi/071698.HTM, Erişim (11.01.2025)
- IMF (1998d), Press Briefing on Russia - Stanley Fischer, https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/54/tr980713, Erişim(02.01.2025), Erişim(20.12.2024)
- IMF (1998e), IMF Welcomes Russian Government’s Statement on Fiscal Measures; Management to Recommend Completion of Review Under Russia’s EFF Program, https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/29/18/03/nb9815, Erişim(20.12.2024)
- IMF (2000), Transition Economies: An IMF Perspective on Progress and Prospects, https://www.imf.org/external/np/exr/ib/2000/110300.htm, Erişim(05.02.2025)
- Levina, M., Satarov, G. (2000), Corruption And Institutions In Russia, European Journal of Political Economy, Cilt(16), 113–132
- Liesman, S. (05.06.1998), Missteps by Moscow Spur Russian Turmoil, The Wall Street Journal, https://www.wsj.com/articles/SB896927375356280000, (04.01.2025)
- Oktar S., Yüksel, S. (2015), 1998 Yılında Rusya’da Yaşanan Bankacılık Krizi ve Öncü Göstergeleri, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, Cilt (37), Sayı(2), 327-340
- Özşahin Ş. (2010), Finansal Liberalizasyon Politikaları ve Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi (1989-2004), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 47-68
- Popov, V. (2011), Lessons of the Currency Crisis in Russia and in Other Countries, (https://www.researchgate.net/publication/227346075 _Lessons_of_the_Currency_Crisis_in_Russia_and_in_Other_Countries, Erişim(20.12.2024)
- Rutland, P. (1999), Mission Impossible? The IMF and The Failure of The Market Transition in Russia, Review of International Studies, Cilt(25), No(5), 183-200
- Seyidoğlu, H. (2003), Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları, Az Gelişmiş Ülkeler, Türkiye ve Dönüşüm Ekonomileri, Doğuş Üniversitesi, Cilt(4), Sayı(2), 141-156
- Sipilä, V. (2002), The Russian Triple Crisis 1998: Currency, Finance and Budget, Centre For The Study Of Economıc & Socıal Change In Europe School Of Slavonıc & East European Studıes, Working Paper No. 17
- Smee, J. O. (2004), The IMF and Russia in the 1990s, IMF Working Paper, European Department
- Stiglitz, J. E. (2002), Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı, Çev. Arzu Taşçıoğlu ve Deniz Vural, İstanbul, Plan B Yayınları
- Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB), (2018), Rusya Krizi ve Türkiye Üzerine Muhtemel Etkileri, https://www.sbb.gov.tr/wp- content/uploads/2018/11/RUSYA_Krizi_ve_Turkiye_Uzerine_Muhtemel_Etkileri.pdf, Erişim(14.01.2025)
- Sulimierska, M. (2011), After Ten Years The Russian Crisis How IMF Intervention Might Be Evaluated?, https://mpra.ub.uni- muenchen.de/30930/, Erişim (05.01.2025)
- Turgut, A. (2006), Finansal Krizlerde IMF’nin Rolü ve Önemi: 1997 Asya ve 2000-2001 Türkiye Krizleri, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı(10), 1-14
- Uludağ İhracatçılar Birliği, (2019), Rusya Federasyonu Ülke Raporu, https://uib.org.tr/tr/kbfile/rusya-ulke-raporu , Erişim (02.01.2025)
- Vasquez, J. M., Rioja, F., Skogstad, F., Valev, N. (2000), IMF Conditionality and Objections: The Russian Case, International Center for Public Policy Working Paper Series, at AYSPS, GSU, International Center for Public Policy, Andrew Young School of Policy Studies (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=272273), Erişim (04.01.2025)
- Yücel, F., Dilaver, H. (2022), Geçiş Ekonomilerinde Özelleştirme Sonuçlarının Değerlendirilmesi, TÜDAD, Cilt(5), Sayı(1)
- Kaynak: https://tr.investing.com/currencies/usd-rub-chart (05.02.2025)
Yıl 2025,
Cilt: 6 Sayı: 1, 299 - 319, 30.06.2025
Öz
This study examines the development of the economic crisis that Russia was drawn into in 1998 through key economic indicators and discusses the role of Russia-IMF relations during this transitional period. After the dissolution of the Soviet Union at the end of 1991, the integration of socialist economies, primarily Russia, into the global economy became a major agenda topic for the Western world and capitalist economies. During this process, Western countries approached these countries with a series of programs through institutions such as the IMF, the World Bank, and other international organizations, acting as enforcers of neoliberal policies in line with the Washington Consensus since the 1980s. Examining the characteristics of the "shock therapy" program, it is evident that the rapid implementation of liberalization measures led to the ignorance of economic realities. Additionally, the optimism created internationally by the IMF-led program attracted substantial foreign capital to the country. However, this flow of capital obscured the structural and legal deficiencies, allowing vulnerabilities and economic imbalances to grow recklessly, finally laying the groundwork for the 1998 crisis. Undoubtedly, the primary responsibility for the crisis lies with the country's administration, but the IMF also played a significant role. A deeper understanding of the numerous issues within Russia's transitional economy and the impact of the liberalization program on this structure is expected to serve as a guiding reference for implementing IMF programs and policies, especially considering that developing economies face similar challenges. In this study, the effects of IMF recommendations and reform implementations on the Russian economy are examined.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyüz, M., Rayment, P. (1998), The Russian Crisis, https://unctad.org/system/files/official-document/poirrsd002.en.pdf, Erişim (08.01.2025)
- Aleksashenko, S. (2010), Lessons From Russian Crisis, https://carnegieendowment.org/research/2010/06/lessons-from-russias-crisis? lang=en¢er=russia-eurasia, Erişim (02.01.2025) Bal, H. (2004), Geçiş Ekonomilerinde Ekonomik Büyüme Ve Dış Finansman, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt(6), Sayı(12), 155–172
- Cavlak, H., Doğan, M. (2019), Siyasal Kültür ve Yönetim Dönemi Rusya, Sosyal Bilimler Metinleri, Cilt (2019), Sayı (2), 25-34
- Chiodo A. J., Owyang M. T. (2002), A Case Study of a Currency Crisis: The Russian Default of 1998, EliScholar–A Digital Platform for Scholarly Publishing at Yale, https://elischolar.library.yale.edu/ypfs-documents/13262, Erişim (12.01.2025)
- Cohen, A. (1998), Russia’s Meltdown: Anatomy of the IMF Failure, https://www.heritage.org/europe/report/russias-meltdown-anatomy-the-imf- failure, Erişim: (15.01.2025)
- Coyle, C. (2022), Russia’s 1998 Currency Crisis- What Lessons For Today, https://www.economicsobservatory.com/russias-1998-currency- crisis-what-lessons-for-today, Erişim (28.12.2024)
- Davies, N. G., Woods, N. (1999), Russia and the IMF, International Affairs 75,1-22, https://library.fes.de/libalt/journals/swetsfulltext/5049213.pdf, Erişim (11.01.2025)
- Engin, M. B. (2007), Gelişmiş ve Yükselen Piyasalarda 1990 Sonrası Görülen Finansal Krizler ve Dünya Ekonomisi Üzerindeki Etkileri, Sosyal Bilimler Dergisi, 35-60
- European Bank for Reconstruction and Development, (2000), Transition Report 2000 Employment, Skills And Transition, Economic Transition In Central And Eastern Europe, The Baltic States And The CIS, https://www.google.com/search?q=Transition+Report+2000+Employment% 2C+Skills+And+Transition%2C+Economic+Transition+In+Central+And+Eastern+Europe%2C+The+Baltic+States+And+The+CIS&oq=Transition+Report+2000
- +Employment%2C+Skills+And+Transition%2C+Economic+Transition+In+Central+And+Eastern+Europe% 2C+The+Baltic+States+And+The+CIS&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOdIBCjIwOTAyNWowajeoAgCwAgA&sourceid=chrome&ie=UTF-8, Erişim(01.01.2025)
- Eyidiker, U. (2020), Geçiş Ekonomisi Kavramı ve Bir Geçiş Ekonomisi Örneği Türkmenistan, Sosyal Bilimler Metinleri
- Feridun, M. (2004), Russian Financial Crisis of 1998: An Econometric Investigation, International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, Cilt(1-1), 113-122
- Güler, E. (2012), Sosyalizmden Kapitalizme Geçiş Sürecinde Rusya: Nasıl Bir Kapitalizm?, Business and Economics Research Journal, Cilt(3), Sayı(3), 93-120
- Güloğlu, B., Altunoğlu, E. (2002), Finansal Serbestleşme Politikaları ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye Krizleri, I.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı (27), 107-134
- Güran, M. V. (2021), 1998 Rusya Finansal Krizinin Gelişimi ve Etkileri, Journal of Academic Value Studies, 7(4), 515-524
- Hayali Sarıalioğlu, A. (2015), The Russain Crisis of 1998: Was It a Result of a “Shock Therapy”?, Eurasian Academy of Sciences Socail Sciences Journal, Cilt (2), 22-37
- IMF (1998a), The Russian Economy at the Start of 1998-Stanley Fischer, https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp010998, Erişim (03.01.2025)
- IMF (1998b), Russia and the IMF: Meeting the Challenges of an Emerging Market and Transition Economy https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/sp040198, Erişim (03.01.2025)
- IMF (1998c), Memorandum of the Government of the Russian Federation and the Central Bank of the Russian Federation on Economic and Financial Stabilization Policies, https://www.imf.org/external/np/loi/071698.HTM, Erişim (11.01.2025)
- IMF (1998d), Press Briefing on Russia - Stanley Fischer, https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/54/tr980713, Erişim(02.01.2025), Erişim(20.12.2024)
- IMF (1998e), IMF Welcomes Russian Government’s Statement on Fiscal Measures; Management to Recommend Completion of Review Under Russia’s EFF Program, https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/29/18/03/nb9815, Erişim(20.12.2024)
- IMF (2000), Transition Economies: An IMF Perspective on Progress and Prospects, https://www.imf.org/external/np/exr/ib/2000/110300.htm, Erişim(05.02.2025)
- Levina, M., Satarov, G. (2000), Corruption And Institutions In Russia, European Journal of Political Economy, Cilt(16), 113–132
- Liesman, S. (05.06.1998), Missteps by Moscow Spur Russian Turmoil, The Wall Street Journal, https://www.wsj.com/articles/SB896927375356280000, (04.01.2025)
- Oktar S., Yüksel, S. (2015), 1998 Yılında Rusya’da Yaşanan Bankacılık Krizi ve Öncü Göstergeleri, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, Cilt (37), Sayı(2), 327-340
- Özşahin Ş. (2010), Finansal Liberalizasyon Politikaları ve Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi (1989-2004), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 47-68
- Popov, V. (2011), Lessons of the Currency Crisis in Russia and in Other Countries, (https://www.researchgate.net/publication/227346075 _Lessons_of_the_Currency_Crisis_in_Russia_and_in_Other_Countries, Erişim(20.12.2024)
- Rutland, P. (1999), Mission Impossible? The IMF and The Failure of The Market Transition in Russia, Review of International Studies, Cilt(25), No(5), 183-200
- Seyidoğlu, H. (2003), Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları, Az Gelişmiş Ülkeler, Türkiye ve Dönüşüm Ekonomileri, Doğuş Üniversitesi, Cilt(4), Sayı(2), 141-156
- Sipilä, V. (2002), The Russian Triple Crisis 1998: Currency, Finance and Budget, Centre For The Study Of Economıc & Socıal Change In Europe School Of Slavonıc & East European Studıes, Working Paper No. 17
- Smee, J. O. (2004), The IMF and Russia in the 1990s, IMF Working Paper, European Department
- Stiglitz, J. E. (2002), Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı, Çev. Arzu Taşçıoğlu ve Deniz Vural, İstanbul, Plan B Yayınları
- Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB), (2018), Rusya Krizi ve Türkiye Üzerine Muhtemel Etkileri, https://www.sbb.gov.tr/wp- content/uploads/2018/11/RUSYA_Krizi_ve_Turkiye_Uzerine_Muhtemel_Etkileri.pdf, Erişim(14.01.2025)
- Sulimierska, M. (2011), After Ten Years The Russian Crisis How IMF Intervention Might Be Evaluated?, https://mpra.ub.uni- muenchen.de/30930/, Erişim (05.01.2025)
- Turgut, A. (2006), Finansal Krizlerde IMF’nin Rolü ve Önemi: 1997 Asya ve 2000-2001 Türkiye Krizleri, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı(10), 1-14
- Uludağ İhracatçılar Birliği, (2019), Rusya Federasyonu Ülke Raporu, https://uib.org.tr/tr/kbfile/rusya-ulke-raporu , Erişim (02.01.2025)
- Vasquez, J. M., Rioja, F., Skogstad, F., Valev, N. (2000), IMF Conditionality and Objections: The Russian Case, International Center for Public Policy Working Paper Series, at AYSPS, GSU, International Center for Public Policy, Andrew Young School of Policy Studies (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=272273), Erişim (04.01.2025)
- Yücel, F., Dilaver, H. (2022), Geçiş Ekonomilerinde Özelleştirme Sonuçlarının Değerlendirilmesi, TÜDAD, Cilt(5), Sayı(1)
- Kaynak: https://tr.investing.com/currencies/usd-rub-chart (05.02.2025)
Toplam 39 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Finans |
| Bölüm | İnceleme Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 1 Temmuz 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 20 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: 1 |