The Symbolic Language of Dowry Chests as Cultural Carriers Identified with Anatolian Women and Their Reflections in Contemporary Art Practices
Öz
This study examines the historical development and symbolic language of dowry chests, which hold a significant place in Anatolian culture, through their deep-rooted connections with women. Hope chests serve not only as part of pre-marital preparations but also as indicators of women’s socio-cultural identities and their families’ economic status. They reflect solidarity among women, cultural transmission, and social rituals. These chests possess a symbolic language passed down through generations, manifesting in motifs, colors, materials, and craftsmanship techniques. Studying the historical development of hope chests in Anatolia, uncovering their symbolic language, and analyzing its evolution over time is crucial for understanding socio-cultural changes from the past to the present and their place in the modern era. Hope chests are more than just household items; they are cultural heritage and symbols of identity. The materials and handicraft techniques used in making these chests are part of this symbolic language. The meanings of the motifs have been contextualized within ancient Turkic beliefs and traditions, and the study further analyzes how these symbols have been closely associated with women and how they have evolved, as well as their reflections in contemporary art.
Anahtar Kelimeler
Dowry Chests Symbolism Tradition Cultural Heritage Echoes from Tradition to Contemporary
Kaynakça
- Akpınarlı, F. (1991). Kahramanmaraş ağaç oyma sanatı. Kültür ve Sanat Dergisi, (10), 26-29.
- Alp, K. Ö. (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya kültürel sembollere giriş. Ankara: Eflatun Yayınları. Ana Britanica. (2004). (Cilt 19).
- Arıkan, H. (2009). Kahramanmaraş oyma sanatı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Atakan, N. (2017). Büyükanne Danteli [Video yerleştirme]. Trans-ID Sergisi, Surp Yerrortutyun Ermeni Katolik Kilisesi, İstanbul.
- Ateş, M. (1996). Mitolojiler, semboller ve halılar. İstanbul: Yeni Alaş Matbaası.
- Büyükparmaksız, M. A., & Ermiş, Y. (2021). İstanbul çağdaş sanat fuarlarına eklektisizm’in yansımaları. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 389–406.
- Cömert, M. (2002). Edirnekari sandıklar. Antik Dekor Dergisi, (72), 102-106.
- Çetintaş, V. (1998). Tarsus ve köylerinden ahşap oyma sandık örnekleri. Cumhuriyetimizin 75. Yılında Dünden Bugüne I. Tarsus Sempozyumu. (ss. 263-283). Gürpınar Ofset, Adana.
- Dictionnaire Larousse. (1993). (Cilt 6). İstanbul: Milliyet Gazetecilik A.Ş.
- Duymuş Florioti, H. (2015). Eski Yakındoğu’da nar sembolüne dair: bir derleme çalışması. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 8(22), 19-38.
- Ersoy, N. (2007). Semboller ve yorumları. İstanbul: Dönence Yayınları.
- Güngör, N. (2011). İletişim kurumlar ve yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Koca, S. K. (n.d.). Türk kültüründe sembollerin dili (Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Küçükerman, Ö. (1998). Osmanlı İmparatorluğu’nda mobilya-I. Tombak Dergisi, (21), 22-30.
- Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2013). Gelenekten geleceğe Türkiye’de somut olmayan kültürel miras. Ankara: Desen Ofset.
- Oğuz, M. Ö. (2009). Somut olmayan kültürel miras nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık. Sevim, S. (t.y.). Frida’ya Sevgiler [Seramik sanat eseri]. Mor Kaftan Sanat Galerisi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2025, https://morkaftan.com/sibel-sevim-eserleri?product_id=690
- Türk Dil Kurumu. (n.d.). (512).
- Yayan, G., ve Kılıç, A. (2014). Kahramanmaraş sandıklarında kullanılan motiflerin ve sembollerin dili. Kahramanmaraş: Öncü Basım Evi.
Anadolu Kadınıyla Özdeşleşen Kültür Taşıyıcısı Çeyiz Sandıklarının Dili ve Çağdaş Sanat Uygulamalarında İzdüşümleri Üzerine Bir Araştırma
Öz
Bu makale, Anadolu kültüründe var olan çeyiz sandıklarının tarihsel gelişimini ve sembolik dilini, kadınlarla olan derin bağlantıları üzerinden incelemektedir. Çeyiz sandıkları, evlilik öncesi hazırlıkların bir unsuru olmanın ötesinde, kadınların sosyokültürel kimliklerinin ve ailelerinin ekonomik durumlarının bir göstergesi olarak da işlev görmektedir. Bu sandıklar, kadınlar arasındaki dayanışmayı, kültürel aktarımı ve toplumsal ritüelleri yansıtan önemli bir kültür taşıyıcısıdır. Nesiller boyu aktarılan sembolik bir dile sahip olan çeyiz sandıkları, kullanılan motiflerden renklerin seçimine, malzemelerin niteliğinden yapım tekniklerine kadar geniş bir yelpazede kendini gösterir. Anadolu’da çeyiz sandıklarının tarihsel gelişimini incelemek, bu objelerin taşıdığı dili ortaya koymak ve bu dilin zaman içindeki gelişimini analiz etmek, geçmişten günümüze uzanan sosyokültürel değişimleri ve modern dönemdeki yerini anlamak açısından önemlidir. Çeyiz sandıkları, birer ev eşyası olmaktan öte, kültürel bir miras ve kimlik sembolüdür. Ayrıca, çeyiz sandıklarının yapımında kullanılan malzemeler ve el sanatları teknikleri de bu sembolik dilin bir parçası olarak ele alınmıştır. Sembollerin anlamları eski Türk inançları ve gelenekleri ile ilişkilendirilmiş, motiflerin, renklerin ve malzemelerin kadınlarla nasıl özdeşleştiği ve bu sembollerin zaman içinde nasıl geliştiği analiz edilmiş, günümüz sanatına yansımaları konu edinilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Çeyiz Sandıkları Sembolizm Gelenek Kültürel Miras Gelenekten Çağdaşa İzler
Kaynakça
- Akpınarlı, F. (1991). Kahramanmaraş ağaç oyma sanatı. Kültür ve Sanat Dergisi, (10), 26-29.
- Alp, K. Ö. (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya kültürel sembollere giriş. Ankara: Eflatun Yayınları. Ana Britanica. (2004). (Cilt 19).
- Arıkan, H. (2009). Kahramanmaraş oyma sanatı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Atakan, N. (2017). Büyükanne Danteli [Video yerleştirme]. Trans-ID Sergisi, Surp Yerrortutyun Ermeni Katolik Kilisesi, İstanbul.
- Ateş, M. (1996). Mitolojiler, semboller ve halılar. İstanbul: Yeni Alaş Matbaası.
- Büyükparmaksız, M. A., & Ermiş, Y. (2021). İstanbul çağdaş sanat fuarlarına eklektisizm’in yansımaları. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 389–406.
- Cömert, M. (2002). Edirnekari sandıklar. Antik Dekor Dergisi, (72), 102-106.
- Çetintaş, V. (1998). Tarsus ve köylerinden ahşap oyma sandık örnekleri. Cumhuriyetimizin 75. Yılında Dünden Bugüne I. Tarsus Sempozyumu. (ss. 263-283). Gürpınar Ofset, Adana.
- Dictionnaire Larousse. (1993). (Cilt 6). İstanbul: Milliyet Gazetecilik A.Ş.
- Duymuş Florioti, H. (2015). Eski Yakındoğu’da nar sembolüne dair: bir derleme çalışması. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 8(22), 19-38.
- Ersoy, N. (2007). Semboller ve yorumları. İstanbul: Dönence Yayınları.
- Güngör, N. (2011). İletişim kurumlar ve yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Koca, S. K. (n.d.). Türk kültüründe sembollerin dili (Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Küçükerman, Ö. (1998). Osmanlı İmparatorluğu’nda mobilya-I. Tombak Dergisi, (21), 22-30.
- Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2013). Gelenekten geleceğe Türkiye’de somut olmayan kültürel miras. Ankara: Desen Ofset.
- Oğuz, M. Ö. (2009). Somut olmayan kültürel miras nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık. Sevim, S. (t.y.). Frida’ya Sevgiler [Seramik sanat eseri]. Mor Kaftan Sanat Galerisi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2025, https://morkaftan.com/sibel-sevim-eserleri?product_id=690
- Türk Dil Kurumu. (n.d.). (512).
- Yayan, G., ve Kılıç, A. (2014). Kahramanmaraş sandıklarında kullanılan motiflerin ve sembollerin dili. Kahramanmaraş: Öncü Basım Evi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Günlük Yaşam ve Tüketim, Kültür, Temsil ve Kimlik |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Ekim 2024 |
| Kabul Tarihi | 22 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 16 Sayı: 2 |
