Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

COVID-19 Pandemisinde, Romatizmal Hastalığı Olan Bireylerin Korku Durumları ve Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımları Arasındaki İlişkilerini Belirlemek

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 1, 1 - 12, 21.04.2025

Gülten Tarhan , Güler Balcı Alparslan

https://doi.org/10.69487/hemarge.1549140

Öz

Amaç: Bu araştırma, COVID-19 pandemisinde romatizmal hastalığı olan bireylerin, korku durumları ve bilişsel egzersiz terapi yaklaşımları arasındaki ilişkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Çalışmaya Mart-Aralık 2021 tarihleri arasında, bir devlet hastanesi romatoloji klinik/polikliniklerine Ankilozan Spondilit, Multipl Skleroz, Fibromiyalji, Romatoid Artrit, Osteoartrit tanıları ile gelen ve en az 6 aylık süre ile takip ve tedavisi düzenlenen 100 hasta dahil edilmiştir. Veri toplama araçları olarak COVID-19 Korkusu Ölçeği, Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı Ölçeği (BETYÖ) ile Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır
Bulgular: Çalışma grubunun COVID-19 Korku Ölçeği ve BETY Ölçeği puan ortalamaları normal sınırlar içerisinde bulunmuş olup, “İyi” yaşam aktivitesine sahip bireylerin BETY ölçeği ve COVID-19 Korku ölçeği puanları arasındaki ilişki anlamlı olarak yüksek bulunmuştur(p<0,05). 65 yaş üstü bireylerimizde COVID-19 korku puan ortalamaları yüksek iken 65 yaş altında BETY ölçeği puan ortalamaları yüksek bulunmuştur. Bireylerin yaşam aktivitelerine baktığımızda, “İyi” yaşam aktivitesine sahip kendi kendine yetebilen bireylerin iki ölçek puan ortalamalarının oldukça düşük olduğu ve diğer gruplar ile aralarında anlamlı olarak fark ortaya çıktığı saptanmıştır.
Sonuç: COVID-19 pandemisi ve getirdiği olumsuz koşullar özellikle kronik hastalıkları olan kişilerde korku ve endişeye neden olmuştur. Egzersizlerini düzenli yapan romatoloji hastalarının yaşam kaliteleri yüksek ve COVID-19 korkularının minimal düzeyde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 Egzersiz Romatolojik Hastalık Hemşirelik

Etik Beyan

Sayı :E-25403353-050.99-174654 Konu :2020 - 519 Karar 28.04.2021 Tarihli ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurul Başkanlığı onayı alınmıştır

Destekleyen Kurum

Çalışmayı finansal olarak destekleyen herhangi bir kurum yoktur

Teşekkür

Tüm katılımcılara teşekkür ederiz

Kaynakça

  • Ahorsu, D. K., Lin, C.-Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2020). The fear of COVID-19 scale: development and initial validation. International journal of mental health and addiction, 1-9. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00270-8
  • Alhazzani, W., Møller, M., Arabi, Y., Loeb, M., Gong, M., & Fan, E. & Du, B. (2020). Surviving Sepsis Campaign: guidelines on the management of critically ill adults with Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). Intensive care medicine, 1-34. https://doi.org/10.1007/s00134-020-06022-5
  • Bitan, D. T., Grossman-Giron, A., Bloch, Y., Mayer, Y., Shiffman, N., ve Mendlovic, S. (2020). Fear of COVID-19 scale: Psychometric characteristics, reliability and validity in the Israeli population. Psychiatry Research, 289(2020) 113100. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113100 https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113100
  • Bulut, Z. İ. (2020). Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı Ölçeğinin Diz Osteoartrit Tanısı Alan Bireylerde Geçerliği, Güvenirliği ve Duyarlılığının Belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Çağlayan, BC, Keskin, A., Kabul, EG, Çalık, BB, Aslan, UB, & Karasu, U. (2021). Fibromiyaljili bireylerde klinik Pilates egzersizlerinin etkileri: Randomize kontrollü bir çalışma. Avrupa Romatoloji Dergisi, 8 (3), 150-156. https://doi.org/10.5152/eurjrheum.2020.20037
  • Çay, M. (2021). Yaşlılar ve Yetişkinlerde koronavirüs (Covid-19) Salgınının Etkileri ve Koronavirüs Korkusu. Toplum ve Sosyal Hizmet, Covid-19 Özel Sayı Cilt 1, 87-102. https://doi.org/10.33417/tsh.985703
  • Devaşan, G. (2019). Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı Değerlendirme Ölçeği’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki Romatizmalı Bireylerde Geçerliği, Güvenirliği ve Duyarlılığının Belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Köken, İ. Ş., & Eyigör, C. (2019). Romatizmal ağrıların palyasyonunda girişimsel ağrı tedavisi yöntemleri. Ege Tıp Dergisi, 58, 22-26.
  • Edwards, R. R., Cahalan, C., Mensing, G., Smith, M., & Haythornthwaite, J. A. (2011). Pain, catastrophizing, and depression in the rheumatic diseases. Nature Reviews Rheumatology, 7(4), 216-224. https://doi.org/10.1038/nrrheum.2011.2
  • Fitzcharles, M.-A., Lussier, D., & Shir, Y. (2010). Management of chronic arthritis pain in the elderly. Drugs & aging, 27(6), 471-490. https://doi.org/10.2165/11536530-000000000-00000
  • Gencer, N. (2020). Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (Kovid-19) korkusu: Çorum örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 1153-1173. https://doi.org/10.47994/usbad.791577
  • Göcen, Ö. (2023). Romatolojik Hastalıklar ve Yaşam Kalitesi. Turkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 14(4), 76-79.
  • Kiper, S., & Sunal, N. (2009). Romatoid artritli hastalarda uyku kalitesinin değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi, 10(1), 33-39. https://doi.org/10.18229/ktd.86982
  • Ladikli, N., Bahadır, E., Yumuşak, F. N., Akkuzu, H., Karaman, G., & Türkkan, Z. (2020). F Kovid-19 Korkusu Ölçeği’nin Türkçe Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. International Journal of Social Science, 3(2), 71-80. https://toad.halileksi.net/wp-content/uploads/2022/07/kovid-19-korkusu-olcegi-toad_0.pdf
  • Lin, C.-Y. (2020). Social reaction toward the 2019 novel coronavirus (COVID-19). Social Health and Behavior, 3(1), 1. https://doi.org/10.4103/SHB.SHB_11_20
  • May, S. (2010). Self-management of chronic low back pain and osteoarthritis. Nature Reviews Rheumatology, 6(4), 199-209. https://doi.org/10.1038/nrrheum.2010.26
  • Metsios, G. S., & Kitas, G. D. (2018). Physical activity, exercise and rheumatoid arthritis: effectiveness, mechanisms and implementation. Best practice & research Clinical rheumatology, 32(5), 669-682. https://doi.org/10.1016/j.berh.2019.03.013
  • Oflaz, F. B. (2018). Cognitive Exercise Therapy Approach Scale’nin romatoid artrit tanısı alan bireylerde geçerliği, güvenirliği ve duyarlılığının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Ozkan, D., Akkaya, T., Yildiz, S., & Comert, A. (2016). Ultrasound-guided pulsed radiofrequency treatment of the pudendal nerve in chronic pelvic pain. Der Anaesthesist, 65(2), 134-136.
  • Pappas, G., Kiriaze, I., Giannakis, P., & Falagas, M. (2009). Psychosocial consequences of infectious diseases. Clinical microbiology and infection, 15(8), 743-747. https://doi.org/10.1111/j.1469-0691.2009.02947.x
  • Polinski, J. M., Brookhart, M. A., Ayanian, J. Z., Katz, J. N., Kim, S. C., Lii, J., . . . Solomon, D. H. (2014). Relationships Between Driving Distance, Rheumatoid Arthritis Diagnosis, and Disease‐Modifying Antirheumatic Drug Receipt. Arthritis care & research, 66(11), 1634-1643. https://doi.org/10.1002/acr.22333
  • Sauver, J. L. S., Warner, D. O., Yawn, B. P., Jacobson, D. J., McGree, M. E., Pankratz, J. J., . . . Rocca, W. A. (2013). Why patients visit their doctors: assessing the most prevalent conditions in a defined American population. Paper presented at the Mayo Clinic Proceedings. https://doi.org/10.1016/j.mayocp.2012.08.020
  • Sarıtaş, A. Ş., Ak, A. K., & Kotan, D. (2023). Romatolojik Hastalıklarda Nörolojik Tutulumun Değerlendirilmesinde Nörolojik Muayene. Turkiye Klinikleri Rheumatology-Special Topics, 16(1), 1-17.
  • Şekeroğlu, A. N. (2024). Çalışan kronik bel ağrısı olan bireylerde biyopsikososyal temelli egzersiz modeli ve core stabilizasyon egzersiz eğitimlerinin etkinliğinin incelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi. https://hdl.handle.net/20.500.11782/4473
  • Ünal, E. (2014). Romatizmal Hastalıkalarda Biyopsikososyal Model: Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı (BETY). Ankara: Pelikan Yayıncılık.
  • Ünal, E. Arın, G., Karaca, N. B., Kiraz, S., Akdoğan, A., Kalyoncu, U., ... & Alpar, R. (2017). Romatizmalı hastalar için bir yaşam kalitesi ölçeğinin geliştirilmesi: madde havuzunun oluşturulması. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation, 4(2), 67-75. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/610291
  • Walsh, J. A., Pei, S., Burningham, Z., Penmetsa, G., Cannon, G. W., Clegg, D. O., & Sauer, B. C. (2018). Use of disease-modifying antirheumatic drugs for inflammatory arthritis in US veterans: effect of specialty care and geographic distance. The Journal of rheumatology, 45(3), 430-436. https://doi.org/10.3899/jrheum.170554
  • Ye, H., Weng, H., Xu, Y., Wang, L., Wang, Q., & Xu, G. (2022). Effectiveness and safety of aerobic exercise for rheumatoid arthritis: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation, 14(1), 17.
  • Zahid, M. (2018). Cognitive Exercise Therapy Approach Scale'nin Fibromiyalji Tanısı Alan Bireylerde Geçerliği, Güvenirliği ve Duyarlılığının Belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Zhou, F., Yu, T., Du, R., Fan, G., Liu, Y., Liu, Z., Xiang, J., Wang, Y., Song, B., Gu, X., Guan, L., Wei, Y., Li, H., Wu, X., Xu, J., Tu, S., Zhang, Y., Chen, H., & Cao, B. (2020). Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet (London, England), 395(10229), 1054–1062. https://doi.org/10.1016/ S0140-6736(20)30566-3 .

THE RELATIONSHIP BETWEEN THE FEAR STATUS AND COGNITIVE EXERCISE THERAPY APPROACHES OF INDIVIDUALS WITH RHEUMATIC DISEASE IN COVID-19 PANDEMIC

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 1, 1 - 12, 21.04.2025

Gülten Tarhan , Güler Balcı Alparslan

https://doi.org/10.69487/hemarge.1549140

Öz

Objective: Our study was conducted to determine the relationships between fear states and cognitive exercise therapy approaches of individuals with rheumatic diseases during the COVID-19 pandemic.
Method: The study included 100 patients who came to a state hospital rheumatology clinic/polyclinic between March-June 2021 with the diagnoses of Ankylosing Spondylitis, Multiple Sclerosis, Fibromyalgia, Rheumatoid Arthritis, Osteoarthritis and who were followed up and treated for at least 6 months. COVID-19 Fear Scale, Cognitive Exercise Therapy Approach Scale (BETYÖ) and Personal Information Form were used as data collection tools.
Findings: According to the statistical results, the mean scores of the COVID-19 Fear Scale and BETY Scale were found within normal limits, and the BETY scale and COVID-19 Fear scale scores of individuals with “good” life activity were found to be significantly higher (p<0.05). While the average COVID-19 fear scores were high in individuals over the age of 65, the average BETY scale scores were found to be high under the age of 65. When we look at the life activities of our patients, it was determined that the two scale score averages of self-sufficient individuals with “good” life activities were quite low and there was a significant difference between them and the other groups.
Conclusion: The COVID-19 pandemic and the negative conditions it brought caused fear and anxiety, especially in people with chronic diseases. It was observed that rheumatology patients who exercised regularly had high quality of life and minimal COVID-19 fear.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 Exercise Rheumatic Diseases Nursing

Kaynakça

  • Ahorsu, D. K., Lin, C.-Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2020). The fear of COVID-19 scale: development and initial validation. International journal of mental health and addiction, 1-9. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00270-8
  • Alhazzani, W., Møller, M., Arabi, Y., Loeb, M., Gong, M., & Fan, E. & Du, B. (2020). Surviving Sepsis Campaign: guidelines on the management of critically ill adults with Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). Intensive care medicine, 1-34. https://doi.org/10.1007/s00134-020-06022-5
  • Bitan, D. T., Grossman-Giron, A., Bloch, Y., Mayer, Y., Shiffman, N., ve Mendlovic, S. (2020). Fear of COVID-19 scale: Psychometric characteristics, reliability and validity in the Israeli population. Psychiatry Research, 289(2020) 113100. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113100 https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113100
  • Bulut, Z. İ. (2020). Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı Ölçeğinin Diz Osteoartrit Tanısı Alan Bireylerde Geçerliği, Güvenirliği ve Duyarlılığının Belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Çağlayan, BC, Keskin, A., Kabul, EG, Çalık, BB, Aslan, UB, & Karasu, U. (2021). Fibromiyaljili bireylerde klinik Pilates egzersizlerinin etkileri: Randomize kontrollü bir çalışma. Avrupa Romatoloji Dergisi, 8 (3), 150-156. https://doi.org/10.5152/eurjrheum.2020.20037
  • Çay, M. (2021). Yaşlılar ve Yetişkinlerde koronavirüs (Covid-19) Salgınının Etkileri ve Koronavirüs Korkusu. Toplum ve Sosyal Hizmet, Covid-19 Özel Sayı Cilt 1, 87-102. https://doi.org/10.33417/tsh.985703
  • Devaşan, G. (2019). Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı Değerlendirme Ölçeği’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki Romatizmalı Bireylerde Geçerliği, Güvenirliği ve Duyarlılığının Belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Köken, İ. Ş., & Eyigör, C. (2019). Romatizmal ağrıların palyasyonunda girişimsel ağrı tedavisi yöntemleri. Ege Tıp Dergisi, 58, 22-26.
  • Edwards, R. R., Cahalan, C., Mensing, G., Smith, M., & Haythornthwaite, J. A. (2011). Pain, catastrophizing, and depression in the rheumatic diseases. Nature Reviews Rheumatology, 7(4), 216-224. https://doi.org/10.1038/nrrheum.2011.2
  • Fitzcharles, M.-A., Lussier, D., & Shir, Y. (2010). Management of chronic arthritis pain in the elderly. Drugs & aging, 27(6), 471-490. https://doi.org/10.2165/11536530-000000000-00000
  • Gencer, N. (2020). Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (Kovid-19) korkusu: Çorum örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 1153-1173. https://doi.org/10.47994/usbad.791577
  • Göcen, Ö. (2023). Romatolojik Hastalıklar ve Yaşam Kalitesi. Turkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 14(4), 76-79.
  • Kiper, S., & Sunal, N. (2009). Romatoid artritli hastalarda uyku kalitesinin değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi, 10(1), 33-39. https://doi.org/10.18229/ktd.86982
  • Ladikli, N., Bahadır, E., Yumuşak, F. N., Akkuzu, H., Karaman, G., & Türkkan, Z. (2020). F Kovid-19 Korkusu Ölçeği’nin Türkçe Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. International Journal of Social Science, 3(2), 71-80. https://toad.halileksi.net/wp-content/uploads/2022/07/kovid-19-korkusu-olcegi-toad_0.pdf
  • Lin, C.-Y. (2020). Social reaction toward the 2019 novel coronavirus (COVID-19). Social Health and Behavior, 3(1), 1. https://doi.org/10.4103/SHB.SHB_11_20
  • May, S. (2010). Self-management of chronic low back pain and osteoarthritis. Nature Reviews Rheumatology, 6(4), 199-209. https://doi.org/10.1038/nrrheum.2010.26
  • Metsios, G. S., & Kitas, G. D. (2018). Physical activity, exercise and rheumatoid arthritis: effectiveness, mechanisms and implementation. Best practice & research Clinical rheumatology, 32(5), 669-682. https://doi.org/10.1016/j.berh.2019.03.013
  • Oflaz, F. B. (2018). Cognitive Exercise Therapy Approach Scale’nin romatoid artrit tanısı alan bireylerde geçerliği, güvenirliği ve duyarlılığının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Ozkan, D., Akkaya, T., Yildiz, S., & Comert, A. (2016). Ultrasound-guided pulsed radiofrequency treatment of the pudendal nerve in chronic pelvic pain. Der Anaesthesist, 65(2), 134-136.
  • Pappas, G., Kiriaze, I., Giannakis, P., & Falagas, M. (2009). Psychosocial consequences of infectious diseases. Clinical microbiology and infection, 15(8), 743-747. https://doi.org/10.1111/j.1469-0691.2009.02947.x
  • Polinski, J. M., Brookhart, M. A., Ayanian, J. Z., Katz, J. N., Kim, S. C., Lii, J., . . . Solomon, D. H. (2014). Relationships Between Driving Distance, Rheumatoid Arthritis Diagnosis, and Disease‐Modifying Antirheumatic Drug Receipt. Arthritis care & research, 66(11), 1634-1643. https://doi.org/10.1002/acr.22333
  • Sauver, J. L. S., Warner, D. O., Yawn, B. P., Jacobson, D. J., McGree, M. E., Pankratz, J. J., . . . Rocca, W. A. (2013). Why patients visit their doctors: assessing the most prevalent conditions in a defined American population. Paper presented at the Mayo Clinic Proceedings. https://doi.org/10.1016/j.mayocp.2012.08.020
  • Sarıtaş, A. Ş., Ak, A. K., & Kotan, D. (2023). Romatolojik Hastalıklarda Nörolojik Tutulumun Değerlendirilmesinde Nörolojik Muayene. Turkiye Klinikleri Rheumatology-Special Topics, 16(1), 1-17.
  • Şekeroğlu, A. N. (2024). Çalışan kronik bel ağrısı olan bireylerde biyopsikososyal temelli egzersiz modeli ve core stabilizasyon egzersiz eğitimlerinin etkinliğinin incelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi. https://hdl.handle.net/20.500.11782/4473
  • Ünal, E. (2014). Romatizmal Hastalıkalarda Biyopsikososyal Model: Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı (BETY). Ankara: Pelikan Yayıncılık.
  • Ünal, E. Arın, G., Karaca, N. B., Kiraz, S., Akdoğan, A., Kalyoncu, U., ... & Alpar, R. (2017). Romatizmalı hastalar için bir yaşam kalitesi ölçeğinin geliştirilmesi: madde havuzunun oluşturulması. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation, 4(2), 67-75. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/610291
  • Walsh, J. A., Pei, S., Burningham, Z., Penmetsa, G., Cannon, G. W., Clegg, D. O., & Sauer, B. C. (2018). Use of disease-modifying antirheumatic drugs for inflammatory arthritis in US veterans: effect of specialty care and geographic distance. The Journal of rheumatology, 45(3), 430-436. https://doi.org/10.3899/jrheum.170554
  • Ye, H., Weng, H., Xu, Y., Wang, L., Wang, Q., & Xu, G. (2022). Effectiveness and safety of aerobic exercise for rheumatoid arthritis: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation, 14(1), 17.
  • Zahid, M. (2018). Cognitive Exercise Therapy Approach Scale'nin Fibromiyalji Tanısı Alan Bireylerde Geçerliği, Güvenirliği ve Duyarlılığının Belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Zhou, F., Yu, T., Du, R., Fan, G., Liu, Y., Liu, Z., Xiang, J., Wang, Y., Song, B., Gu, X., Guan, L., Wei, Y., Li, H., Wu, X., Xu, J., Tu, S., Zhang, Y., Chen, H., & Cao, B. (2020). Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet (London, England), 395(10229), 1054–1062. https://doi.org/10.1016/ S0140-6736(20)30566-3 .
Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Dahili Hastalıklar Hemşireliği
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Gülten Tarhan 0000-0002-3828-3849

Güler Balcı Alparslan

Erken Görünüm Tarihi 22 Nisan 2025
Yayımlanma Tarihi 21 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 13 Eylül 2024
Kabul Tarihi 13 Mart 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 27 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Tarhan, G., & Balcı Alparslan, G. (2025). COVID-19 Pandemisinde, Romatizmal Hastalığı Olan Bireylerin Korku Durumları ve Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımları Arasındaki İlişkilerini Belirlemek. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 27(1), 1-12. https://doi.org/10.69487/hemarge.1549140
 Kapak Resmi İndir