Derleme
Yıl 2018,
Cilt: 1 Sayı: 1, 60 - 82, 31.01.2018
Öz
Osmanlı
toplumu; müslümanlar ve gayrimüslimler (müslüman olmayanlar) olmak üzere iki
temel unsurdan oluşmaktaydı. Ermeniler, Rumlar ve Yahudiler başta olmak üzere
müslüman olmayan birçok toplum dilini, kültürünü ve benliğini korumak suretiyle
yüzyıllarca Osmanlı hakimiyeti altında yaşamıştır. Sosyal ve hukuki statüleri
19. yüzyıla kadar İslam anlayışı ve padişah iradesi çerçevesinde şekillenen
gayrimüslimler önemli bir toplumsal yükümlülük olarak belirli vergilerin
ödenmesi karşılığında Osmanlı toprakları üzerindeki varlıklarını devam
ettirmiştir. Elbette ki bu toplulukların devlete karşı yükümlülükleri vergi
ödemekle sınırlı değildir; ancak birey olarak devletle en önemli temas noktaları
ödedikleri vergiler olmuştur. Gayrimüslimlerin mükellef kılındığı bu vergiler
içerisinde kaynağını İslam’dan alan cizye vergisi önemli bir yere sahiptir ve
gayrimüslimlerin muhasebeye olan katkıları hakkında bizi bilgilendirmektedir. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’ndeki
gayrimüslimlerin ulusal muhasebe sistemine etkileri üzerinde durulacak ve
muhasebeye katkısı olan Ermeni ve Yahudi kökenli akademisyenler ele
alınacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akçay, S. (2017). Merdiven Yöntemi Ve Çift Taraflı Kayıt Yöntemi Ekseninde Devlet Muhasebesinin Gelişimi (1299-2017). Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 5. Sayı 17.
- Akkuş, T. (2010). Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Bursa Kent Tarihinde Gayrimüslimler. Libra Kitapçılık ve Yayıncılık. İstanbul.
- Arıkan, Y. (2004). Dünden Bugüne Muhasebecilik ve İSMMMO Tarihi. İSMMMO Yayınları. İstanbul.
- Aydemir, O. ve Erkan, M. (2011). Merdiven Kayıt Yöntemi ve Günümüz Muhasebe Sistemi. MUFTAV Dergisi. Temmuz.
- Banar, K. ve Aslan, Ü. (2009). İktisat Politikalarının, Yasal Düzenlemelerin ve Teknolojik Gelişmelerin Yüksek Öğretimde Muhasebe Eğitimine Olan Etkisi: EİTİA ve Anadolu Üniversitesi İİBF Örneği – I. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2009,(42):90-102.
- Bekçi, İ, Apalı, A. & Apalı, Y. (2014). Semavi Dinlerin Görünmeyen Muhasebe Panoraması: İslamiyette Muhasebe Bulguları. Cappadocia Journal of History and Social Sciences. Volume 2. s. 101-118.
- Bozkurt, G. (1996). Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu. Türk Tarih Kurumu. Ankara.
- Çabuk, A. ve Saygılı, A. T. (2012). Osmanlı İmparatorluğunda XIX. Yüzyılın Ortalarında Devlet Muhasebesinde Merdiven Yönteminde Çift Yanlı Kayıt Yöntemine Geçiş. 13. Dünya Muhasebe Tarihçileri Kongresi. Newcastle. İngiltere.
- Dündar, R (2012). H. 1269 (1852-1853) Tarihli Kıbrıs Cizye Muhasebe Defteri. Zeitschrift für die Welt der Türken (ZfWT). Vol 4. No.2.
- Dündar, R. ve Aydın, M. (2012). 3924 Nolu Cizye Defterine Göre Kıbrıs Eyaleti BAF ve Kukla Kazalarında Gayrimüslimler (H.1061/M.1650-51). TÜBAR-XXXI-/2012-Bahar.
- Eken, G. ve Şen, H. (2016). Tanzimat Dönemi Cizye Defterlerine Göre Amasya’da Gayrimüslimler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. (Yaz 2016). 11/1. S. 105-132.
- Elitaş, C., Güvemli, O., Aydemir, O., Erkan, M., Özkan, U. ve Oğuz, M. (2008). Osmanlı İmparatorluğu’nda 500 Yıl Boyunca Kullanılan Muhasebe Yöntemi: Merdiven Yöntemi. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını. Ankara.
- Ercan,Y. (2001). Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler Kuruluştan Tanzimat’a Kadar Sosyal, Ekonomik ve Durumları. Turhan Kitabevi. Ankara.
- Gücenme Gençoğlu, Ü. (2009). Türkiye’de Harf Devriminin Muhasebe Eğitimi ve Muhasebe Uygulamalarına Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. Cilt 1. Sayı 1.
- Güvemli, O. (1995). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Osmanlı İmparatorluğu’na Kadar. 1.Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (1998). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Osmanlı İmparatorluğu Tanzimata Kadar. 2. Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (2000). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. 3.Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (2001). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Cumhuriyet Dönemi XX. Yüzyıl. 4.Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (2007). Mali Tablolar Evrimi. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. ve Güvemli, B. (2006). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Muhasebe Düşüncesinin Gelişmesi. Mali Çözüm Dergisi. Sayı 76. Haziran-Temmuz 2006.
- Güvemli, O., Aytulun, A. ve Şişman, B. (2013). Türkiye’de Muhasebe Mesleğinin Gelişmesi ve İlk Meslek Örgütlenmesi: Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği – 1942. MUFTAV Dergisi. Ocak 2013.
- Karataş, A. İ. (2006). Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlere Tanınan Din Ve Vicdan Hürriyeti. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 15. Sayı: 1. s. 267-284.
- Kazancıoğlu, H. (2016). XVIII. Yüzyıl Osmanlı Dönemine Ait Bir Gayrimüslim Vakfiyesi Örneği: Edirneli Keresteci Agop’un Vakfiyesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Haziran 2016. Cilt 18. Sayı 1. s. 283-297.
- Keçetep, İ. (2016). Türkiye’de İktisat Biliminin Doğuşu. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. ICAFR 16 Özel Sayısı.
- Küçük, İ. (2012). XX. Yüzyılın ilk Yarısında Türk Muhasebe Düşüncesinin Gelişini Etkileyen Eğtimciler: Serkiz Nihad. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi. Sayı 3. Temmuz 2012.
- Küçüker, M. ve Can, A. V. (2016). 15. yy. Osmanlı Muhasebesinde Karın Sermaye Paylarıyla Orantılı Dağıtımının Hesaplanmasına İlişkin Bir Örnek. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. ICAFR 16 Özel Sayısı.
- Nihad, S. (1935). Devlet Muhasebesi Usulü. İstanbul Arkadaş Matbaası. İstanbul.
- Önder, K. (2005). Tanzimat'tan Lozan'a Azınlıklar. Yeditepe Yayınevi, 2. Baskı. İstanbul.
- Örten, R. (2016). Development Of Accounting In The First Half Of 20th Century In Turkey. 11th World Congress of Accounting Historians. Nantes. July 19-22, 2016.
- Şafakçı, H. (2016). Sosyo-Ekonomik Yönleriyle Bozkır Kazasında Gayrimüslimler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır. 6-8 Mayıs 2016.
- Sözbilir, H., Yılmaz, C. ve Demirel, B. L. (2008). Serkiz Nihad and Kirkor Kömürcüyan in Turkish Accounting History. 12th World Congress of Accounting Historians.
- Uçma, T. (2012). Türkiye’deki Muhasebe Sisteminin Gelişiminin Kurumsal Teori Çerçevesinde Açıklanması. MUFTAV Dergisi. Ocak 2012.
- Yörük, D. (2007). XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşayan Gayrimüslimlerin Nüfusu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 17. s. 625-652.
Yıl 2018,
Cilt: 1 Sayı: 1, 60 - 82, 31.01.2018
Öz
Kaynakça
- Akçay, S. (2017). Merdiven Yöntemi Ve Çift Taraflı Kayıt Yöntemi Ekseninde Devlet Muhasebesinin Gelişimi (1299-2017). Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 5. Sayı 17.
- Akkuş, T. (2010). Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Bursa Kent Tarihinde Gayrimüslimler. Libra Kitapçılık ve Yayıncılık. İstanbul.
- Arıkan, Y. (2004). Dünden Bugüne Muhasebecilik ve İSMMMO Tarihi. İSMMMO Yayınları. İstanbul.
- Aydemir, O. ve Erkan, M. (2011). Merdiven Kayıt Yöntemi ve Günümüz Muhasebe Sistemi. MUFTAV Dergisi. Temmuz.
- Banar, K. ve Aslan, Ü. (2009). İktisat Politikalarının, Yasal Düzenlemelerin ve Teknolojik Gelişmelerin Yüksek Öğretimde Muhasebe Eğitimine Olan Etkisi: EİTİA ve Anadolu Üniversitesi İİBF Örneği – I. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2009,(42):90-102.
- Bekçi, İ, Apalı, A. & Apalı, Y. (2014). Semavi Dinlerin Görünmeyen Muhasebe Panoraması: İslamiyette Muhasebe Bulguları. Cappadocia Journal of History and Social Sciences. Volume 2. s. 101-118.
- Bozkurt, G. (1996). Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu. Türk Tarih Kurumu. Ankara.
- Çabuk, A. ve Saygılı, A. T. (2012). Osmanlı İmparatorluğunda XIX. Yüzyılın Ortalarında Devlet Muhasebesinde Merdiven Yönteminde Çift Yanlı Kayıt Yöntemine Geçiş. 13. Dünya Muhasebe Tarihçileri Kongresi. Newcastle. İngiltere.
- Dündar, R (2012). H. 1269 (1852-1853) Tarihli Kıbrıs Cizye Muhasebe Defteri. Zeitschrift für die Welt der Türken (ZfWT). Vol 4. No.2.
- Dündar, R. ve Aydın, M. (2012). 3924 Nolu Cizye Defterine Göre Kıbrıs Eyaleti BAF ve Kukla Kazalarında Gayrimüslimler (H.1061/M.1650-51). TÜBAR-XXXI-/2012-Bahar.
- Eken, G. ve Şen, H. (2016). Tanzimat Dönemi Cizye Defterlerine Göre Amasya’da Gayrimüslimler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. (Yaz 2016). 11/1. S. 105-132.
- Elitaş, C., Güvemli, O., Aydemir, O., Erkan, M., Özkan, U. ve Oğuz, M. (2008). Osmanlı İmparatorluğu’nda 500 Yıl Boyunca Kullanılan Muhasebe Yöntemi: Merdiven Yöntemi. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını. Ankara.
- Ercan,Y. (2001). Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler Kuruluştan Tanzimat’a Kadar Sosyal, Ekonomik ve Durumları. Turhan Kitabevi. Ankara.
- Gücenme Gençoğlu, Ü. (2009). Türkiye’de Harf Devriminin Muhasebe Eğitimi ve Muhasebe Uygulamalarına Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. Cilt 1. Sayı 1.
- Güvemli, O. (1995). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Osmanlı İmparatorluğu’na Kadar. 1.Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (1998). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Osmanlı İmparatorluğu Tanzimata Kadar. 2. Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (2000). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. 3.Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (2001). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Cumhuriyet Dönemi XX. Yüzyıl. 4.Cilt. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. (2007). Mali Tablolar Evrimi. Avcıol Basım Yayın. İstanbul.
- Güvemli, O. ve Güvemli, B. (2006). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Muhasebe Düşüncesinin Gelişmesi. Mali Çözüm Dergisi. Sayı 76. Haziran-Temmuz 2006.
- Güvemli, O., Aytulun, A. ve Şişman, B. (2013). Türkiye’de Muhasebe Mesleğinin Gelişmesi ve İlk Meslek Örgütlenmesi: Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği – 1942. MUFTAV Dergisi. Ocak 2013.
- Karataş, A. İ. (2006). Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlere Tanınan Din Ve Vicdan Hürriyeti. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 15. Sayı: 1. s. 267-284.
- Kazancıoğlu, H. (2016). XVIII. Yüzyıl Osmanlı Dönemine Ait Bir Gayrimüslim Vakfiyesi Örneği: Edirneli Keresteci Agop’un Vakfiyesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Haziran 2016. Cilt 18. Sayı 1. s. 283-297.
- Keçetep, İ. (2016). Türkiye’de İktisat Biliminin Doğuşu. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. ICAFR 16 Özel Sayısı.
- Küçük, İ. (2012). XX. Yüzyılın ilk Yarısında Türk Muhasebe Düşüncesinin Gelişini Etkileyen Eğtimciler: Serkiz Nihad. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi. Sayı 3. Temmuz 2012.
- Küçüker, M. ve Can, A. V. (2016). 15. yy. Osmanlı Muhasebesinde Karın Sermaye Paylarıyla Orantılı Dağıtımının Hesaplanmasına İlişkin Bir Örnek. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. ICAFR 16 Özel Sayısı.
- Nihad, S. (1935). Devlet Muhasebesi Usulü. İstanbul Arkadaş Matbaası. İstanbul.
- Önder, K. (2005). Tanzimat'tan Lozan'a Azınlıklar. Yeditepe Yayınevi, 2. Baskı. İstanbul.
- Örten, R. (2016). Development Of Accounting In The First Half Of 20th Century In Turkey. 11th World Congress of Accounting Historians. Nantes. July 19-22, 2016.
- Şafakçı, H. (2016). Sosyo-Ekonomik Yönleriyle Bozkır Kazasında Gayrimüslimler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır. 6-8 Mayıs 2016.
- Sözbilir, H., Yılmaz, C. ve Demirel, B. L. (2008). Serkiz Nihad and Kirkor Kömürcüyan in Turkish Accounting History. 12th World Congress of Accounting Historians.
- Uçma, T. (2012). Türkiye’deki Muhasebe Sisteminin Gelişiminin Kurumsal Teori Çerçevesinde Açıklanması. MUFTAV Dergisi. Ocak 2012.
- Yörük, D. (2007). XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşayan Gayrimüslimlerin Nüfusu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 17. s. 625-652.
Toplam 33 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Konular | Ekonomi |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 1 |
Gönderim-Kabul Süresi (Ortalama): 42,04 gün (6 hafta)
Makale Kabul Oranı: 0,59
Makale İndirme Sayısı (2018-2020): 18.042