Sıla-i Rahim ile Dinî İnanç İlişkisinin Psikolojik Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yılmaz Çelik

doi:10.62297/idrak.1658619

Araştırma Makalesi

PSYCHOLOGICAL RESULTS OF THE IMPACT OF RELIGION AND FAITH IN SALIT al RAHAM

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 54 - 78, 15.06.2025

Yılmaz Çelik

https://doi.org/10.62297/idrak.1658619

Öz

Sila al-Rahim refers to maintaining family ties, caring for relatives, visiting them, and establishing good relationships with them. One of the motivations that shapes family relationships is religious belief. This article examines the relationships between the reasons for maintaining family ties sila al-rahim is related to age, gender, marital status, loneliness, psychological well-being, and life satisfaction. In this article, the effect of religious belief on sila al-rahim is discussed with the dimensions of age, gender, marital status, loneliness, psychological well-being, and life satisfaction. This study is a field research using the survey technique, suitable for the relational survey method. The population of the research is 1182 participants over the age of 18 with different demographic characteristics in Turkey. Personal information form, sila al-rahim research questions, UCLA loneliness scale, psychological well-being scale and life satisfaction scale were used to collect data. SPSS program was used in statistical analysis. Chi-square, and one-way analysis of variance (ANOVA) techniques were used to analyze the relationships between variables. Additionally, Hochberg’s GT2 test was used for post-hoc comparisons. As a result of this research, it was observed that the influence of religious belief on maintaining sila al-rahim was higher among the elderly, men, and married individuals. Additionally, it was determined that individuals who maintain kinship relationships due to their religious beliefs have lower levels of loneliness. Furthermore, it was concluded that these individuals also have higher levels of psychological well-being and life satisfaction compared to other sub-factors.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Sila al-Rahim, Loneliness, Psychological Well-Being, Life Satisfaction

Kaynakça

Akgül, Hanife. Yalnızlığı Azaltma Psiko-Eğitim Programının Yaşlıların Yalnızlık Düzeyine Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Ankaravî, İsmail Rusûhî. Minhâcü’l-Fukara. nşr. Safi Arpaguş. İstanbul: Vefa Yayınları, 2008.
Ateş, Nesibe Esen. “Sosyal Destek ve Dinî Başa Çıkma: Şehit Aileleri ve Gaziler Örneği”. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2019), 73-100.
Ayten, Ali. Psikoloji ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
Ayten, Ali (ed.). Din, Erdem ve Sağlık. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2015.
Batan, Sabriye Nazlı- Ayten, Ali. “Dinî Başa Çıkma, Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 15 /3 (2015), 67-92.
Batan, Sabriye Nazlı. Yetişkinlerde Psikolojik Dayanıklılık ve Dinî Başa Çıkmanın Yaşam Doyumuna Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Baynal, Fatma. “Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4/1 (2015), 206-231.
Chang, Wen-Chun. “Religious Attendance and Subjective Well-Being in an Eastern-Culture Country: Empirical Evidence from Taiwan”. Marburg Journal of Religion 14/1 (2009), 1-25.
Çağlayan, Elif. Allah’a Güvenli ve Güvensiz Bağlanmanın Yalnızlık Duygusu ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
Çağrıcı, Mustafa. “Sıla-i Rahim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 37/112-113. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009.
Çekin, Abdulkadir. “Kur’an Kurslarına Giden Kadınların Dindarlık Algıları: Normatif ve Popüler Dindarlık Üzerine Nicel Bir Çalışma.” EKEV Akademi Dergisi 58 (2014), 523-536.
Çelik, Yılmaz. “Kıskançlık-Sıla-i Rahim İlişkisi”. Akademik Tefsir Yazıları I. ed. Osman Bostan ve Cemalettin. Gümüş. 169- 204. Samsun: Üniversite Yayınları, 2022.
Çelik, Yılmaz. “Kur’an’daki Akrabalık Bağı İlişkilerine Bazı Değişkenler Açısından Din Psikolojik Bir Bakış”. Akademik Tefsir Yazıları II, ed. Mustafa Kara. 125-157. Samsun: Üniversite Yayınları, 2022.
Çelik, Yılmaz. Sıla-i Rahim Yalnızlık Psikolojik İyi Oluş ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkiler. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
Dağlı, Abidin- Baysal, Nigah. “Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 15/59 (2016), 1250-1262. https://doi.org/10.17755/esosder.263229
Debnam, Katrina vd. “Relationship Between Religious Social Support and General Social Support with Health Behaviors in a National Sample of African Americans”. Journal of Behavioral Medicine 35 (2012), 179-189.
Demir, Ayhan. “UCLA Yalnızlık Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği”. Psikoloji Dergisi 7/23 (1989), 14-18.
Demirci, Kürşat. “Zühd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 44/533-535. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2013.
Demirci, İbrahim- Şar, Ali Haydar. “Kendini Bilme ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/5 (2017), 2710-2728. https://doi.org/10.15869/itobiad.346203
Demirel, Cumhur. “Peygamberlerin İman Etmeden Ölen Akrabaları ile İlgili Ayetlere Dair Mülahazalar”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28 (2022), 76-98. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1059815
Diener, Ed. “Subjective Well-Being”. Psychological Bulletin 95 (1984), 542-575.
Diener, Ed vd. “The Satisfaction with Life Scale”. Journal of Personality Assessment 49/1 (1985), 71-75.
Dikmen, Ahmet Alpay. “İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 50/3 (1995), 115-140.
Duru, Erdinç. “Yalnızlığı Yordamada Sosyal Destek ve Sosyal Bağlılığın Rolü”. Türk Psikoloji Dergisi 23/61 (2008), 15-24.
Eren, Mehmet. “Kur’an ve Sünnete Göre Sıla-i Rahmin Önemi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 12 (2008), 369-380.
Erol, Zehra. Yalnızlık Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2018.
Erul, Bünyamin. “Ümmü Eymen”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 42/317. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2012.
Freud, Sigmund. Psikanalize Giriş. çev. A. Can İdemen. İstanbul: Cem Yayınevi, 2018.
Gilligan, Megan vd. “Family Networks and Psychological Well-Being in Midlife”. Social Sciences 6/3 (2017), 94. https://doi.org/10.3390/socsci6030094
Günel, Fuat. “Hira”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 18/121-122. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1998.
Güner, Berrin. “Üniversite Öğrencilerinin Motivasyonel Dindarlık Düzeylerinin Yaş ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre İncelenmesi.” Gaziantep University Journal of Social Sciences 20/4 (2021), 2042-2054. https://doi.org/10.21547/jss.911295
https://tr.wikipedia.org/, “Benjamin Franklin Etkisi”. Erişim: 05 Aralık 2022, https://tr.wikipedia.org/Benjamin_Franklin_etkisi.
İlbars, Zafer. “Aile-Akrabalık İlişkileri ve Değişmeler Üzerine Bir Araştırma”. Antropoloji 7 (1972), 200-206. https://doi.org/10.1501/antro_0000000120
İmamoğlu, Seval. Genç Yetişkinlikte Kişilerarası İlişkilerin Cinsiyet, Cinsiyet Rolleri ve Yalnızlık Algısı Açısından İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
Kahveci, Ali. Örgütsel Erdemliliğin Etik İklim ve Psikolojik İyi Oluşa Etkisi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
Karababa, Ali. Ergenlerde Transaksiyonel Analiz Ego Durumları, Yaşam Pozisyonları ve İnsani Değerler Açısından Yalnızlık. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Karslı, Necmi. “Üniversite Öğrencilerinde Sabır ve Dindarlık İlişkisi”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2020), 52-72. https://doi.org/10.32950/rteuifd.677871
Karslı, Necmi. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Psikolojik İyi Oluş ve Dindarlık”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2021), 165-194. https://doi.org/10.21054/deuifd.895059
Kırcaoğlu, Dilek. Yalnızlık Terapisi. İstanbul: H2O Yayıncılık, 2013.
Kızılgeçit, Muhammed. Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
Kim, Kyungmin vd. “Typology of Parent–Child Ties Within Families: Associations with Psychological Well-Being”. Journal of Family Psychology. 34/4 (2020), 448-458. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/fam0000595
Korkmaz, Sezai. “Cinsiyete Göre Dindarlık: Bir Meta-Analiz Çalışması”. Bilimname 43 (2020), 437-460. https://doi.org/10.28949/bilimname.693951
Kökcü, Hamza. Üniversite Öğrencilerinde Aile İçi Dinî Aktiviteler Dinî Tutum ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
Köksal, Mustafa Asım. Peygamberler Tarihi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2004.
Köse, Ali – Ayten, Ali. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2018.
Kurum, Muhammed Ahmet. “Kur’an’da Sosyal Kontrol ve Sıla-i Rahim İlişkisi”. Journal of Analytic Divinity 5/1 (2021), 205-225. https://doi.org/10.46595/jad.859770
Long, Christopher R.- Averill, James R. “Solitude: An Exploration of Benefits of Being Alone”. Journal for the Theory of Social Behaviour 33/1 (2003), 21-44. https://doi.org/10.1111/1468-5914.00204
Milevsky, Avidan. “Compensatory Patterns of Sibling Support in Emerging Adulthood: Variations in Loneliness, Self-Esteem, Depression and Life Satisfaction”. Journal of Social and Personal Relationships 22/6 (2005), 743-755. https://doi.org/10.1177/0265407505056447
Myers, David G.- Diener, Ed. “Who Is Happy?”. Psychological Science 6/1 (1995), 10-19. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x
Özkan, İshak vd. “Konya İl Merkezinde Akrabalık İlişkileri”. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 16 (2000), 151-156.
Özok, Halil İbrahim. Kültüre Duyarlı Stres Programının Yaşam Doyumu, Bilinçli Farkındalık ve Stres Düzeylerine Etkisi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
Pargament, K. I. vd. “Patterns of Positive and Negative Religious Coping with Major Life Stressors”. Journal for The Scientific Study of Religion 37/4 (1998), 710–724. https://doi.org/10.2307/1388152
Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2017.
Peker, Hüseyin. Ruh Sağlığı ve Dinî İnanç. İstanbul: Ensar Yayınları, 2017.
R Gilmour and S Duck. (ed.). Personal Relationships in Disorder. Perlman, Daniel- Peplau, L. Anne. “Toward a Social Psychology of Loneliness”. 31-56. London: Academic Press, 1981.
Ryan, Andrea Kay- Willits, Fern K. “Family Ties, Physical Health, and Psychological Well-Being”. Journal of Aging and Health 19/6 (2007), 907-920. https://doi.org/10.1177/0898264307308340
Ryff, Carol D. “Happiness Is Everything, or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being”. Journal of Personality and Social Psychology 57/6 (1989), 1069.
Ryff, Carol D. “Beyond Ponce de Leon and Life Satisfaction: New Directions in Quest of Successful Ageing”. International Journal of Behavioral Development 12/1 (1989), 35–55. https://doi.org/10.1177/016502548901200102
Ryff, Carol D.- Keyes, Corey Lee M. “The Structure of Psychological Well-Being Revisited”. Journal of Personality and Social Psychology 69/4 (1995), 719-727.
Ryff, Carol D.- Singer, Burton H. “Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being”. Journal of Happiness Studies 9 (2008), 13–39.
Ryff, Carol D. “Psychological Well–Being Revisited: Advances in the Science and Practice of Eudaimonia”. Psychotherapy and Psychosomatics 83/1 (2013), 10–28. https://doi.org/10.1159/000353263
Sin, Nancy L.- Lyubomirsky, Sonja. “Enhancing Well-Being and Alleviating Depressive Symptoms with Positive Psychology Interventions: A Practice-Friendly Meta-Analysis”. Journal of Clinical Psychology 65/5 (2009), 467-487. https://doi.org/10.1002/jclp.20593
Şener, Mehmet. “İ’tikâf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23, 457-459. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2001.
Şimşek, Nihat- Kalgı, M. E. “Dinî Dogmatizm ve Dindarlık Bağlamında Yaşam Doyumu: Bir Karma Yöntemli Yaklaşım”. Turkish Studies 13/4 (2018), 1137-1152.
Telef, Bülent Baki. “Psikolojik İyi Oluş Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28/3 (2013), 374-384.
Temiz, Yunus Emre. Alçakgönüllülük Dindarlık Psikolojik İyi Olma ve Yaşam Doyumu Değişkenleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
Ulu, Mustafa. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluşları ile Değer Yönelimleri Arasındaki İlişki”. Sakarya İlahiyat Dergisi 20/37 (2018), 183-215. https://doi.org/10.17335/sakaifd.414012
Yang, Yang Claire vd. “Social İsolation and Adult Mortality: The Role of Chronic İnflammation and Sex Differences”. Journal of Health and Social Behavior 54/2 (2013), 183-203. https://doi.org/10.1177/0022146513485244
Yapıcı, Asım. “Yeni Bir Dindarlık Ölçeği ve Üniversiteli Gençlerin Dinin Etkisini Hissetme Düzeyi: Çukurova Üniversitesi Örneği”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (2006), 65-115.
Yapıcı, Asım. Gençlerde Dindarlığın Farklı Görüntüleri ile Yalnızlık Arasındaki İlişkiler: Çukurova Üniversitesi Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi 9/22 (2011), 181-208.
Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi, 2013.
Yahyaoğlu, Recai. Yalnızlık Psikolojisi. İstanbul: Hayat Yayınları, 2019.

Sıla-i Rahim ile Dinî İnanç İlişkisinin Psikolojik Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 54 - 78, 15.06.2025

Yılmaz Çelik

https://doi.org/10.62297/idrak.1658619

Öz

Sıla-i rahim akrabalık bağlarını sürdürmek, onlarla ilgilenmek, ziyaretleşmek ve akrabalarla iyi ilişkiler kurabilmektir. Akrabalık ilişkilerini şekillendiren motivasyonlardan biri de dinî inançtır. Bu makalede sıla-i rahim gerekçeleri ile yaş, cinsiyet, medeni durum, yalnızlık, psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Bu çalışma, ilişkisel tarama yöntemine uygun, anket tekniğinin kullanıldığı bir saha araştırmasıdır. Araştırmanın evreni Türkiye’deki farklı demografik özelliklere sahip 18 yaş üstü 1182 katılımcıdır. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, sıla-i rahim araştırma soruları, UCLA yalnızlık ölçeği, psikolojik iyi oluş ölçeği ve yaşam doyumu ölçeği kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde SPSS programı kullanılmıştır. Değişkenler arası ilişkilerin tahlilinde ise ki-kare, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tekniklerinden yararlanılmıştır. Ayrıca çok yönlü karşılaştırmalarda ise Hochberg’s GT2 testinden faydalanılmıştır. Bu araştırma sonucunda, sıla-i rahim gerekçelerinde dinî inanç ilişkisinin yaşlılarda, erkeklerde ve evlilerde daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte sıla-i rahim gerekçelerinde dinî inancı gereği akrabalık ilişkilerini sürdüren bireylerin yalnızlık düzeylerinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Yine dinî inancı gereği akrabalık ilişkilerini sürdüren bireylerin psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu düzeylerinin de diğer alt faktörlerden daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Sıla-i Rahim, Yalnızlık, Psikolojik İyi Oluş, Yaşam Doyumu

Etik Beyan

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları 30.04.2021 tarih ve 2021/319 sayılı kararına göre bu çalışmada kullanılacak olan anket ve ölçeklerin ilgili kişilere uygulanmasında Sosyal ve Beşeri Etik Kuralları ve İlkeleri çerçevesinde herhangi bir sakınca yoktur. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Kaynakça

Akgül, Hanife. Yalnızlığı Azaltma Psiko-Eğitim Programının Yaşlıların Yalnızlık Düzeyine Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Ankaravî, İsmail Rusûhî. Minhâcü’l-Fukara. nşr. Safi Arpaguş. İstanbul: Vefa Yayınları, 2008.
Ateş, Nesibe Esen. “Sosyal Destek ve Dinî Başa Çıkma: Şehit Aileleri ve Gaziler Örneği”. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2019), 73-100.
Ayten, Ali. Psikoloji ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
Ayten, Ali (ed.). Din, Erdem ve Sağlık. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2015.
Batan, Sabriye Nazlı- Ayten, Ali. “Dinî Başa Çıkma, Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 15 /3 (2015), 67-92.
Batan, Sabriye Nazlı. Yetişkinlerde Psikolojik Dayanıklılık ve Dinî Başa Çıkmanın Yaşam Doyumuna Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Baynal, Fatma. “Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4/1 (2015), 206-231.
Chang, Wen-Chun. “Religious Attendance and Subjective Well-Being in an Eastern-Culture Country: Empirical Evidence from Taiwan”. Marburg Journal of Religion 14/1 (2009), 1-25.
Çağlayan, Elif. Allah’a Güvenli ve Güvensiz Bağlanmanın Yalnızlık Duygusu ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
Çağrıcı, Mustafa. “Sıla-i Rahim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 37/112-113. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009.
Çekin, Abdulkadir. “Kur’an Kurslarına Giden Kadınların Dindarlık Algıları: Normatif ve Popüler Dindarlık Üzerine Nicel Bir Çalışma.” EKEV Akademi Dergisi 58 (2014), 523-536.
Çelik, Yılmaz. “Kıskançlık-Sıla-i Rahim İlişkisi”. Akademik Tefsir Yazıları I. ed. Osman Bostan ve Cemalettin. Gümüş. 169- 204. Samsun: Üniversite Yayınları, 2022.
Çelik, Yılmaz. “Kur’an’daki Akrabalık Bağı İlişkilerine Bazı Değişkenler Açısından Din Psikolojik Bir Bakış”. Akademik Tefsir Yazıları II, ed. Mustafa Kara. 125-157. Samsun: Üniversite Yayınları, 2022.
Çelik, Yılmaz. Sıla-i Rahim Yalnızlık Psikolojik İyi Oluş ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkiler. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
Dağlı, Abidin- Baysal, Nigah. “Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 15/59 (2016), 1250-1262. https://doi.org/10.17755/esosder.263229
Debnam, Katrina vd. “Relationship Between Religious Social Support and General Social Support with Health Behaviors in a National Sample of African Americans”. Journal of Behavioral Medicine 35 (2012), 179-189.
Demir, Ayhan. “UCLA Yalnızlık Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği”. Psikoloji Dergisi 7/23 (1989), 14-18.
Demirci, Kürşat. “Zühd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 44/533-535. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2013.
Demirci, İbrahim- Şar, Ali Haydar. “Kendini Bilme ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/5 (2017), 2710-2728. https://doi.org/10.15869/itobiad.346203
Demirel, Cumhur. “Peygamberlerin İman Etmeden Ölen Akrabaları ile İlgili Ayetlere Dair Mülahazalar”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28 (2022), 76-98. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1059815
Diener, Ed. “Subjective Well-Being”. Psychological Bulletin 95 (1984), 542-575.
Diener, Ed vd. “The Satisfaction with Life Scale”. Journal of Personality Assessment 49/1 (1985), 71-75.
Dikmen, Ahmet Alpay. “İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 50/3 (1995), 115-140.
Duru, Erdinç. “Yalnızlığı Yordamada Sosyal Destek ve Sosyal Bağlılığın Rolü”. Türk Psikoloji Dergisi 23/61 (2008), 15-24.
Eren, Mehmet. “Kur’an ve Sünnete Göre Sıla-i Rahmin Önemi”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 12 (2008), 369-380.
Erol, Zehra. Yalnızlık Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2018.
Erul, Bünyamin. “Ümmü Eymen”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 42/317. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2012.
Freud, Sigmund. Psikanalize Giriş. çev. A. Can İdemen. İstanbul: Cem Yayınevi, 2018.
Gilligan, Megan vd. “Family Networks and Psychological Well-Being in Midlife”. Social Sciences 6/3 (2017), 94. https://doi.org/10.3390/socsci6030094
Günel, Fuat. “Hira”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 18/121-122. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1998.
Güner, Berrin. “Üniversite Öğrencilerinin Motivasyonel Dindarlık Düzeylerinin Yaş ve Cinsiyet Değişkenlerine Göre İncelenmesi.” Gaziantep University Journal of Social Sciences 20/4 (2021), 2042-2054. https://doi.org/10.21547/jss.911295
https://tr.wikipedia.org/, “Benjamin Franklin Etkisi”. Erişim: 05 Aralık 2022, https://tr.wikipedia.org/Benjamin_Franklin_etkisi.
İlbars, Zafer. “Aile-Akrabalık İlişkileri ve Değişmeler Üzerine Bir Araştırma”. Antropoloji 7 (1972), 200-206. https://doi.org/10.1501/antro_0000000120
İmamoğlu, Seval. Genç Yetişkinlikte Kişilerarası İlişkilerin Cinsiyet, Cinsiyet Rolleri ve Yalnızlık Algısı Açısından İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
Kahveci, Ali. Örgütsel Erdemliliğin Etik İklim ve Psikolojik İyi Oluşa Etkisi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
Karababa, Ali. Ergenlerde Transaksiyonel Analiz Ego Durumları, Yaşam Pozisyonları ve İnsani Değerler Açısından Yalnızlık. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Karslı, Necmi. “Üniversite Öğrencilerinde Sabır ve Dindarlık İlişkisi”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2020), 52-72. https://doi.org/10.32950/rteuifd.677871
Karslı, Necmi. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Psikolojik İyi Oluş ve Dindarlık”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2021), 165-194. https://doi.org/10.21054/deuifd.895059
Kırcaoğlu, Dilek. Yalnızlık Terapisi. İstanbul: H2O Yayıncılık, 2013.
Kızılgeçit, Muhammed. Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
Kim, Kyungmin vd. “Typology of Parent–Child Ties Within Families: Associations with Psychological Well-Being”. Journal of Family Psychology. 34/4 (2020), 448-458. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/fam0000595
Korkmaz, Sezai. “Cinsiyete Göre Dindarlık: Bir Meta-Analiz Çalışması”. Bilimname 43 (2020), 437-460. https://doi.org/10.28949/bilimname.693951
Kökcü, Hamza. Üniversite Öğrencilerinde Aile İçi Dinî Aktiviteler Dinî Tutum ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
Köksal, Mustafa Asım. Peygamberler Tarihi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2004.
Köse, Ali – Ayten, Ali. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2018.
Kurum, Muhammed Ahmet. “Kur’an’da Sosyal Kontrol ve Sıla-i Rahim İlişkisi”. Journal of Analytic Divinity 5/1 (2021), 205-225. https://doi.org/10.46595/jad.859770
Long, Christopher R.- Averill, James R. “Solitude: An Exploration of Benefits of Being Alone”. Journal for the Theory of Social Behaviour 33/1 (2003), 21-44. https://doi.org/10.1111/1468-5914.00204
Milevsky, Avidan. “Compensatory Patterns of Sibling Support in Emerging Adulthood: Variations in Loneliness, Self-Esteem, Depression and Life Satisfaction”. Journal of Social and Personal Relationships 22/6 (2005), 743-755. https://doi.org/10.1177/0265407505056447
Myers, David G.- Diener, Ed. “Who Is Happy?”. Psychological Science 6/1 (1995), 10-19. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x
Özkan, İshak vd. “Konya İl Merkezinde Akrabalık İlişkileri”. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 16 (2000), 151-156.
Özok, Halil İbrahim. Kültüre Duyarlı Stres Programının Yaşam Doyumu, Bilinçli Farkındalık ve Stres Düzeylerine Etkisi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
Pargament, K. I. vd. “Patterns of Positive and Negative Religious Coping with Major Life Stressors”. Journal for The Scientific Study of Religion 37/4 (1998), 710–724. https://doi.org/10.2307/1388152
Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2017.
Peker, Hüseyin. Ruh Sağlığı ve Dinî İnanç. İstanbul: Ensar Yayınları, 2017.
R Gilmour and S Duck. (ed.). Personal Relationships in Disorder. Perlman, Daniel- Peplau, L. Anne. “Toward a Social Psychology of Loneliness”. 31-56. London: Academic Press, 1981.
Ryan, Andrea Kay- Willits, Fern K. “Family Ties, Physical Health, and Psychological Well-Being”. Journal of Aging and Health 19/6 (2007), 907-920. https://doi.org/10.1177/0898264307308340
Ryff, Carol D. “Happiness Is Everything, or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being”. Journal of Personality and Social Psychology 57/6 (1989), 1069.
Ryff, Carol D. “Beyond Ponce de Leon and Life Satisfaction: New Directions in Quest of Successful Ageing”. International Journal of Behavioral Development 12/1 (1989), 35–55. https://doi.org/10.1177/016502548901200102
Ryff, Carol D.- Keyes, Corey Lee M. “The Structure of Psychological Well-Being Revisited”. Journal of Personality and Social Psychology 69/4 (1995), 719-727.
Ryff, Carol D.- Singer, Burton H. “Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being”. Journal of Happiness Studies 9 (2008), 13–39.
Ryff, Carol D. “Psychological Well–Being Revisited: Advances in the Science and Practice of Eudaimonia”. Psychotherapy and Psychosomatics 83/1 (2013), 10–28. https://doi.org/10.1159/000353263
Sin, Nancy L.- Lyubomirsky, Sonja. “Enhancing Well-Being and Alleviating Depressive Symptoms with Positive Psychology Interventions: A Practice-Friendly Meta-Analysis”. Journal of Clinical Psychology 65/5 (2009), 467-487. https://doi.org/10.1002/jclp.20593
Şener, Mehmet. “İ’tikâf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23, 457-459. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2001.
Şimşek, Nihat- Kalgı, M. E. “Dinî Dogmatizm ve Dindarlık Bağlamında Yaşam Doyumu: Bir Karma Yöntemli Yaklaşım”. Turkish Studies 13/4 (2018), 1137-1152.
Telef, Bülent Baki. “Psikolojik İyi Oluş Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28/3 (2013), 374-384.
Temiz, Yunus Emre. Alçakgönüllülük Dindarlık Psikolojik İyi Olma ve Yaşam Doyumu Değişkenleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
Ulu, Mustafa. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluşları ile Değer Yönelimleri Arasındaki İlişki”. Sakarya İlahiyat Dergisi 20/37 (2018), 183-215. https://doi.org/10.17335/sakaifd.414012
Yang, Yang Claire vd. “Social İsolation and Adult Mortality: The Role of Chronic İnflammation and Sex Differences”. Journal of Health and Social Behavior 54/2 (2013), 183-203. https://doi.org/10.1177/0022146513485244
Yapıcı, Asım. “Yeni Bir Dindarlık Ölçeği ve Üniversiteli Gençlerin Dinin Etkisini Hissetme Düzeyi: Çukurova Üniversitesi Örneği”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (2006), 65-115.
Yapıcı, Asım. Gençlerde Dindarlığın Farklı Görüntüleri ile Yalnızlık Arasındaki İlişkiler: Çukurova Üniversitesi Örneği”. Değerler Eğitimi Dergisi 9/22 (2011), 181-208.
Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi, 2013.
Yahyaoğlu, Recai. Yalnızlık Psikolojisi. İstanbul: Hayat Yayınları, 2019.

Toplam 73 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	İslam Araştırmaları (Diğer)
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Yılmaz Çelik 0000-0001-8599-4531
Yayımlanma Tarihi	15 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi	15 Mart 2025
Kabul Tarihi	10 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2025 Cilt: 5 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD	Çelik, Yılmaz. “Sıla-I Rahim Ile Dinî İnanç İlişkisinin Psikolojik Değişkenler Açısından İncelenmesi”. İdrak Dini Araştırmalar Dergisi 5/2 (Haziran 2025), 54-78. https://doi.org/10.62297/idrak.1658619.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

idrak, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.

27540