Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Hüzün turizmi mekânlarının ortaokul tarih öğretiminde kullanım potansiyelinin öğretim programları üzerinden değerlendirilmesi

Yıl 2025, Sayı: 55, 41 - 67, 30.05.2025

İlker Dere , Şerif Can Hatipoğlu , Ceren Hatipoğlu

https://doi.org/10.32003/igge.1663978

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'deki hüzün turizmi mekânlarını belirlemek ve bu mekanların ortaokul Sosyal Bilgiler ile T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük öğretim programlarındaki kullanım potansiyelini değerlendirmektir. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılarak Türkiye Kültür Portalı ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan Sosyal Bilgiler ve T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük öğretim programları (2018 ve 2024) incelenmiştir. Araştırmanın bulguları, Türkiye genelinde çoğunluğu mezar (özellikle türbe) ve müze olan 328 hüzün turizmi mekânı bulunduğunu göstermektedir. Bu mekânların eğitimde kullanım potansiyelleri değerlendirildiğinde mimari yapılar (özellikle müzeler ve anıtlar) ile tarihî mezarların Sosyal Bilgiler ve T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük derslerinde kullanılmaya uygun olduğu belirlenmiştir. Bu kapsamda, öğretim sürecinde kullanılabilecek 139 hüzün turizmi mekânı tespit edilmiştir. Söz konusu mekânların öğretim programlarındaki kazanımlarla yüksek düzeyde ilişkili olduğu; özellikle Millî Mücadele dönemine yönelik kazanımlarla güçlü ilişkilere sahip olduğu belirlenmiştir. T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programları (2018 ve 2024) incelendiğinde, bu tür mekânların kullanım potansiyelinin oldukça yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu potansiyeli tam anlamıyla gerçekleştirmek ve hüzün turizmi mekânlarının eğitsel kullanımını teşvik etmek için araştırmacıların ve eğitimcilerin uygulamalı çalışmalar yapmasını öneriyoruz.

Anahtar Kelimeler

Hüzün Turizmi Turizm Coğrafyası Kültürel Miras Sosyal Bilgiler T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Okul Dışı Öğrenme Ortamları

Kaynakça

  • Akoğlan-Kozak, M. A., & Bahçe, A. S. (2012). Özel ilgi turizmi. Detay Yayıncılık.
  • Akyurt-Kurnaz, H., & Kılıç, B. (2016). İtici ve çekici faktörlerin hüzün turizmi destinasyonlarında memnuniyet ve sadakate etkisi: Çanakkale örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 139-164.
  • Alaeddinoğlu, F., & Aliağaoğlu, A. (2007). Savaş alanları turizmine tipik bir örnek: Büyük taarruz ve başkomutan tarihi milli parkı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(2), 215-225.
  • Alexandra, D. M., Alexandru, C., & Larisa, T. (2014). Dark tourism, Romania and Dracula. The perceptions of potential american tourists. The Annals of the University of Oradea. https://papers.ssrn.com/sol3/Delivery.cfm?abstractid=2479318#page=307
  • Aliağaoğlu, A. (2008). Savaş alanları turizmi için tipik bir yer: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı. Milli Folklor, 78, 88-104.
  • Atıl-Bilge, F. A., & Küçükkaraca, T. (2022). Anıtkabir’i ziyaret eden yerli turistlerin iç turizm talebine etkisinin hüzün turizmi kapsamında değerlendirilmesi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, Article 9. https://doi.org/10.58455/cutsad.1169981
  • Avcı, G., & Gümüş, N. (2019). Sınıf dışı eğitim etkinliklerine yönelik öğrenci̇ görüşleri̇. Turkish Studies- Educational Sciences, 14(3), Article Volume 14 Issue 3. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22855
  • Baranaydin, D. (2016). Turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında karanlık turizm: Yerel turistlere yönelik bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Birdir, K., DALGIÇ, A., Güler, O., & Kayaalp, Y. (2015). Hüzün turizmi: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkını ziyaret eden yabancı turistlerin deneyimleri. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 3(4), 12-23.
  • Blom, T. (2000). Morbid tourism—A postmodern market niche with an example from Althorp. Norsk Geografisk Tidsskrift - Norwegian Journal of Geography, 54(1), 29-36. https://doi.org/10.1080/002919500423564
  • Bloor, M., & Wood, F. (2006). Keywords in qualitative methods: A vocabulary of research concepts.
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27-40.
  • Bristow, R. S., & Newman, M. (2005). Myth vs. fact: An exploration of fright tourism. Proceedings of the 2004 northeastern recreation research symposium, 215-221.
  • Burkart, A. J., & Medlik, S. (1974). Tourism: Past, Present and Future. Elsevier Science & Technology Books.
  • Cheal, F., & Griffin, T. (2013). Pilgrims and patriots: Australian tourist experiences at Gallipoli. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 7(3), 227-241. https://doi.org/10.1108/IJCTHR-05-2012- 0040
  • Cohen, E. H. (2011). Educational dark tourism at an in populo site: The Holocaust Museum in Jerusalem. Annals of tourism research, 38(1), 193-209.
  • Cooper, M. (2006). The Pacific War battlefields: Tourist attractions or war memorials? International Journal of Tourism Research, 8(3), 213-222. https://doi.org/10.1002/jtr.566
  • Çetinsöz, B. C., & Temiz, G. (2016). Alternatif bir turizm türü olarak Türkiye’nin karanlık (dark) turizm potansiyeli. IMCOFE. International MultidisciplinaryCongress of Eurasia, 2(3), 507-517.
  • Çiçek, Ö., & Saraç, E. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarındaki yaşantıları ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), Article 3.
  • Çiftçi, G., Küçükaltan, D., & Yetgin, D. (2015). Savaş, barış ve turizm perspektifinde Çanakkale örneği, 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 924-935.
  • Daugbjerg, M. (2011). Not Mentioning the Nation: Banalities and Boundaries at a Danish War Heritage Site. History and Anthropology, 22(2), 243-259. https://doi.org/10.1080/02757206.2011.558581
  • Dere, F., & Çifçi, T. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarının pedagojik katkılarına ilişkin görüşleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(4), 681-695.
  • Derrett, R. (2001). Special interest tourism: Starting with the individual. İçinde Special interest tourism: Context and cases. John Wiley & Sons.
  • Doğaner, S. (2006). Savaş ve turizm: Troya ve Gelibolu savaş alanları. Türk Coğrafya Dergisi, 46, 1-21.
  • Dresler, E., & Fuchs, J. (2021). Constructing the moral geographies of educational dark tourism. Journal of Marketing Management, 37(5-6), 548-568. https://doi.org/10.1080/0267257X.2020.1846596
  • Erdoğan, N. (2003). Çevre ve (Eko) Turizm. Erk Yayıncılık.
  • Ergun, C., & Oktay, K. (2022). Türki̇ye’de mevcut ve potansi̇yel hüzün turi̇zmi̇ alanlari üzeri̇ne bi̇r i̇nceleme. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 15-24.
  • Ertürk, M. (2018). Kıbrıs Türk Millî Mücadele Dönemi’nden miras: KKTC’nin hüzün turizmi potansiyeli. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(4), 57-73.
  • Foley, M., & Lennon, J. J. (1996). JFK and dark tourism: A fascination with assassination. International Journal of Heritage Studies, 2(4), 198-211. https://doi.org/10.1080/13527259608722175
  • Gatewood, J., & Cameron, C. (2004). Battlefield Pilgrims at Gettysburg National Military Park. Ethnology, 43(3), 193-216. https://doi.org/10.2307/3774062
  • Grinfelde, I., & Veliverronena, L. (2022). Uncomfortable and worthy: The role of students’ field trips to dark tourism sites in higher education. İçinde Dark Tourism Studies (ss. 92-103). Routledge.
  • Güncü, A., & Güneş, E. (2017). 1939 Depremi İle Afet Yeri Olan Erzincan’ın Hüzün Turizmi Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma. Turkish Studies, 12(29).
  • Güneş, E., Güncü, A., & Alagöz, G. (2023). Hüzün Turizmi: Kavramsal Bir Değerlendirme. İçinde Turizm Araştırmaları II.
  • Hartmann, R., Lennon, J., Reynolds, D. P., Rice, A., Rosenbaum, A. T., & Stone, P. R. (2018). The history of dark tourism. Journal of Tourism History, 10(3), 269-295. https://doi.org/10.1080/1755182X.2018.1545394
  • Holguin, S. (2005). “National Spain invites you”: Battlefield tourism during the Spanish civil war. The American Historical Review, 110(5), 1399-1426.
  • Ilgar, R. (2015). Mabetleşen bir mekân: Gelibolu Yarımadası tarihi savaş alanları turizmi. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(19).
  • Innes, M., & Sharp, H. (2021). Historical Empathy and Museum Culture. Journal of Museum Education, 46(3), 307-320. https://doi.org/10.1080/10598650.2021.1954771
  • Israfilova, F., & Khoo-Lattimore, C. (2019). Sad and violent but I enjoy it: Children’s engagement with dark tourism as an educational tool. Tourism and Hospitality Research, 19(4), 478-487.
  • Jang, K., Sakamoto, K., & https://doi.org/10.1177/1467358418782736Funck, C. (2022). Dark tourism as educational tourism: The case of ‘hope tourism’in Fukushima, Japan. İçinde Dark Tourism Studies (1. Baskı, ss. 104-115). Routledge.
  • Kaya, O. (2006). Ölüm turizmi: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkını ziyaret eden turistlerin ziyaret motivasyonlarını anlamaya yönelik bir araştırma ve sonuçları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
  • Kelly, O., Whelan, J., & Coulter, M. (2025). A pedagogy of outdoor learning in the primary school – Insights from outdoor educators in Ireland. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 1-19. https://doi.org/10.1080/14729679.2025.2477982
  • Kılıç, B., & Akyurt, H. (2011). Destinasyon İmajı Oluşturmada Hüzün Turizmi: Afyonkarahisar ve Başkomutan Tarihi Milli Parkı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), Article 1.
  • Köseoğlu, A., & Sezgin, M. (2024). Hüzün Turizmi Kapsamında Çanakkale Savaş Alanlarının Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 18, Article 18.
  • Laçin-Şimşek, C. (2020). Giriş. İçinde Fen Öğretiminde Okul Dışı Öğrenme Ortamları (ss. 1-18). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Lennon, J. J., & Foley, M. (2000). Dark Tourism. Continuum.
  • McMichael, W. D. Y. (2024). Observations of educational tourism utilizing dark tourism-emphasizing human interactions within recovering communities. Journal of Radiation Research, 65(Supplement_1), i15-i23. https://doi.org/10.1093/jrr/rrae022
  • MEB. (2018a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
  • MEB. (2018b). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı (ortaokul 8. Sınıf). https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
  • MEB. (2024a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/
  • MEB. (2024b). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı (8. Sınıf). https://mufredat.meb.gov.tr/
  • Niemelä, T. (2010). Motivation factors in dark tourism: Case: house of terror [Yayınlanmamış lisans tezi, Lahti University of Applied Sciences eTheses Repository].
  • Nora, P. (2006). Hafıza Mekanları (M. E. Özcan, Çev.). Dost Kitabevi.
  • Oğuz-Haçat, S., & Topal, M. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenleri̇nden din okuryazarlığına bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 65, Article 65. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1067846
  • Okuyucu, A., & Erol, F. (2018). Savaş alanları turizmine yönelik motivasyon, duygu ve deneyimler: Metristepe ve İnönü şehitlikleri-Bozüyük örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1), Article 1. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000195
  • Öner, G. (2015). Sosyal bi̇lgi̇ler öğretmenleri̇ni̇n ‘okul dışı tari̇h öğreti̇mi̇’ne i̇li̇şki̇n görüşleri̇ni̇n i̇ncelenmesi̇. Turkish History Education Journal, 4(1), Article 1. https://doi.org/10.17497/tuhed.185618
  • Özçelik, H. (2012). Gelibolu-Waterloo Karşılaştırması Yoluyla Türkiye’de Keder Turizmi Potansiyeli Analizi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü].
  • Öztürk, A., & Bayrak, D. (2018). Çanakkale Şehitlikleri Örneği Üzerinden Yapı / Mekân Ve Bellek / Duygu İlişkisi. Atlas Journal, 4(13), 1340-1353.
  • Rojek, C. (1991). Ways of escape: Modern transformations of leisure and travel [Unpublished Ph.D Thesis, University of Glasgow].
  • Seaton, A. V. (1996). Guided by the dark: From thanatopsis to thanatourism. International Journal of Heritage Studies, 2(4), 234-244. https://doi.org/10.1080/13527259608722178
  • Seaton, A. V. (1999). War and thanatourism: Waterloo 1815–1914. Annals of Tourism Research, 26(1), 130-158. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(98)00057-7
  • Sezen Doğancılı, O., & Civelek Oruç, M. (2016). Cezaevlerinin Müzeye Dönüşüm Süreci Sinop Cezaevi Örneğİ. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 268-284.
  • Sharma, N., & Martini, A. (2024). Dark tourism geographies: Ontological, epistemological and axiological perspectives. Tourism Geographies, 1-10.
  • Silverman, D. (2018). Nitel Verileri Yorumlama- David Silverman (E. Dinç, Ed.).
  • Slade, P. (2003). Gallipoli thanatourism: The meaning of ANZAC. Annals of tourism research, 30(4), 779-794.
  • Smith, V. L. (1998). War and tourism: An American ethnography. Annals of tourism research, 25(1), 202-227.
  • Stone, P. R. (2006). A dark tourism spectrum: Towards a typology of death and macabre related tourist sites, attractions and exhibitions. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 54(2), 145-160.
  • Stone, P. R. (2012). Dark tourism and significant other death: Towards a Model of Mortality Mediation. Annals of Tourism Research, 39(3), 1565-1587. https://doi.org/10.1016/j.annals.2012.04.007
  • Stone, P. R. (2013). 6 Dark tourism, heterotopias and post-apocalyptic places: The case of Chernobyl. İçinde Dark Tourism and Place Identity (ss. 79-93). Routledge.
  • Su, Ş., & Göloğlu Demir, C. (2024). Okul dişi öğrenme faaliyetlerinin öğrenci̇lerin tarihî eser ve kültür varliklarini koruma konusundaki düşünceleri̇ne etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 149-162.
  • Şen, A. İ. (2019). Okul dışı öğrenme nedir? İçinde Okul dışı öğrenme ortamları içinde (1. bs). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Tanrısevdi, A., & Çavuş, Ş. (2003). Özel ilgi turizmi ve özel ilgi turizmi kapsamnda Kuşadası ve çevresinde var olan potansiyel potansiyel kaynaklar üzerine kuramsal bir inceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 14(1), 9-22.
  • Taş, İ., & Koç, E. (2016). Thanatourism profile of Turkey. The Journal of Academic Social Science Studies, 48, 183-198. https://doi.org/http: //dx.doi.org/10.9761/JASSS3570
  • Topsakal, Y., & Ekici, R. (2014). Dark tourism as a type of special interest tourism: Dark tourism potential of Turkey. Akademik Turizm ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 325-330.
  • Türkiye Kültür Portalı. (t.y.). 03 Nisan 2025 tarihinde https://www.kulturportali.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Uca-Özer, S., Kayaalp-Ersoy, G., & Tuzunkan, D. (2012). Dark tourism in Gallipoli: Forecast analysis to determine potential of Australian visitors. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 41, 386-393. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.04.045
  • Uludağ, G., & Erkan, N. S. (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarında etkinlikler içeren fen eğitimi programının 60- 72 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 52- 77.
  • Üztemur, S., & Dere, İ. (2023). ‘I Was Not Aware That I Did Not Know’: Developing a Sense of Place with Place- Based Education. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 36(3), 481-497. https://doi.org/10.1080/13511610.2022.2092457
  • Walter, T. (2009). Dark tourism: Mediating between the dead and the living. İçinde The Darker Side of Travel (ss. 39-55). Channel View Publications.
  • Yazıcı, H., Ertürk, A., & Kulaca, İ. (2023). Okul Dışı Öğrenme Etkinliklerine Bir Örnek: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Gezisi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), Article 1.
  • Yılmaz, C. (2009). Tarihi Sinop Kalesi Cezaevi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 1-15.

Evaluating the potential use of dark tourism sites in middle school history education through curriculum analysis

Yıl 2025, Sayı: 55, 41 - 67, 30.05.2025

İlker Dere , Şerif Can Hatipoğlu , Ceren Hatipoğlu

https://doi.org/10.32003/igge.1663978

Öz

This study aims to identify and evaluate the potential use of dark tourism sites in Türkiye within the context of secondary school social studies, the history of the Turkish Revolution, and the Kemalism curricula. The study employed the document analysis method to examine the Türkiye Culture Portal and the Social Studies and History of the Turkish Revolution and Kemalism curricula published by the Ministry of National Education (2018 and 2024). Findings reveal the existence of 328 dark tourism sites across Türkiye, the majority of which are graves (particularly shrines) and museums. When evaluating their educational potential, it was found that architectural structures—especially museums and monuments—and historical graves are well-suited for use in the Social Studies and History of the Turkish Revolution and Kemalism courses. In this context, 139 dark tourism sites were identified as suitable for use in teaching. These sites were highly related to the learning outcomes in the curricula, with powerful connections to the outcomes related to the National Struggle period. Examining the 2018 and 2024 History of the Turkish Revolution and Kemalism curricula indicates that these sites hold significant potential for educational use. To fully realize this potential and encourage the integration of dark tourism sites into educational practices, we recommend that researchers and educators engage in practical implementation efforts.

Anahtar Kelimeler

Dark Tourism Tourism Geography Cultural Heritage Social Studies History of The Turkish Revolution and Kemalism Out-of-School Learning Environments

Kaynakça

  • Akoğlan-Kozak, M. A., & Bahçe, A. S. (2012). Özel ilgi turizmi. Detay Yayıncılık.
  • Akyurt-Kurnaz, H., & Kılıç, B. (2016). İtici ve çekici faktörlerin hüzün turizmi destinasyonlarında memnuniyet ve sadakate etkisi: Çanakkale örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 139-164.
  • Alaeddinoğlu, F., & Aliağaoğlu, A. (2007). Savaş alanları turizmine tipik bir örnek: Büyük taarruz ve başkomutan tarihi milli parkı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(2), 215-225.
  • Alexandra, D. M., Alexandru, C., & Larisa, T. (2014). Dark tourism, Romania and Dracula. The perceptions of potential american tourists. The Annals of the University of Oradea. https://papers.ssrn.com/sol3/Delivery.cfm?abstractid=2479318#page=307
  • Aliağaoğlu, A. (2008). Savaş alanları turizmi için tipik bir yer: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı. Milli Folklor, 78, 88-104.
  • Atıl-Bilge, F. A., & Küçükkaraca, T. (2022). Anıtkabir’i ziyaret eden yerli turistlerin iç turizm talebine etkisinin hüzün turizmi kapsamında değerlendirilmesi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, Article 9. https://doi.org/10.58455/cutsad.1169981
  • Avcı, G., & Gümüş, N. (2019). Sınıf dışı eğitim etkinliklerine yönelik öğrenci̇ görüşleri̇. Turkish Studies- Educational Sciences, 14(3), Article Volume 14 Issue 3. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22855
  • Baranaydin, D. (2016). Turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında karanlık turizm: Yerel turistlere yönelik bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Birdir, K., DALGIÇ, A., Güler, O., & Kayaalp, Y. (2015). Hüzün turizmi: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkını ziyaret eden yabancı turistlerin deneyimleri. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 3(4), 12-23.
  • Blom, T. (2000). Morbid tourism—A postmodern market niche with an example from Althorp. Norsk Geografisk Tidsskrift - Norwegian Journal of Geography, 54(1), 29-36. https://doi.org/10.1080/002919500423564
  • Bloor, M., & Wood, F. (2006). Keywords in qualitative methods: A vocabulary of research concepts.
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27-40.
  • Bristow, R. S., & Newman, M. (2005). Myth vs. fact: An exploration of fright tourism. Proceedings of the 2004 northeastern recreation research symposium, 215-221.
  • Burkart, A. J., & Medlik, S. (1974). Tourism: Past, Present and Future. Elsevier Science & Technology Books.
  • Cheal, F., & Griffin, T. (2013). Pilgrims and patriots: Australian tourist experiences at Gallipoli. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 7(3), 227-241. https://doi.org/10.1108/IJCTHR-05-2012- 0040
  • Cohen, E. H. (2011). Educational dark tourism at an in populo site: The Holocaust Museum in Jerusalem. Annals of tourism research, 38(1), 193-209.
  • Cooper, M. (2006). The Pacific War battlefields: Tourist attractions or war memorials? International Journal of Tourism Research, 8(3), 213-222. https://doi.org/10.1002/jtr.566
  • Çetinsöz, B. C., & Temiz, G. (2016). Alternatif bir turizm türü olarak Türkiye’nin karanlık (dark) turizm potansiyeli. IMCOFE. International MultidisciplinaryCongress of Eurasia, 2(3), 507-517.
  • Çiçek, Ö., & Saraç, E. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarındaki yaşantıları ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), Article 3.
  • Çiftçi, G., Küçükaltan, D., & Yetgin, D. (2015). Savaş, barış ve turizm perspektifinde Çanakkale örneği, 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 924-935.
  • Daugbjerg, M. (2011). Not Mentioning the Nation: Banalities and Boundaries at a Danish War Heritage Site. History and Anthropology, 22(2), 243-259. https://doi.org/10.1080/02757206.2011.558581
  • Dere, F., & Çifçi, T. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarının pedagojik katkılarına ilişkin görüşleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(4), 681-695.
  • Derrett, R. (2001). Special interest tourism: Starting with the individual. İçinde Special interest tourism: Context and cases. John Wiley & Sons.
  • Doğaner, S. (2006). Savaş ve turizm: Troya ve Gelibolu savaş alanları. Türk Coğrafya Dergisi, 46, 1-21.
  • Dresler, E., & Fuchs, J. (2021). Constructing the moral geographies of educational dark tourism. Journal of Marketing Management, 37(5-6), 548-568. https://doi.org/10.1080/0267257X.2020.1846596
  • Erdoğan, N. (2003). Çevre ve (Eko) Turizm. Erk Yayıncılık.
  • Ergun, C., & Oktay, K. (2022). Türki̇ye’de mevcut ve potansi̇yel hüzün turi̇zmi̇ alanlari üzeri̇ne bi̇r i̇nceleme. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 15-24.
  • Ertürk, M. (2018). Kıbrıs Türk Millî Mücadele Dönemi’nden miras: KKTC’nin hüzün turizmi potansiyeli. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(4), 57-73.
  • Foley, M., & Lennon, J. J. (1996). JFK and dark tourism: A fascination with assassination. International Journal of Heritage Studies, 2(4), 198-211. https://doi.org/10.1080/13527259608722175
  • Gatewood, J., & Cameron, C. (2004). Battlefield Pilgrims at Gettysburg National Military Park. Ethnology, 43(3), 193-216. https://doi.org/10.2307/3774062
  • Grinfelde, I., & Veliverronena, L. (2022). Uncomfortable and worthy: The role of students’ field trips to dark tourism sites in higher education. İçinde Dark Tourism Studies (ss. 92-103). Routledge.
  • Güncü, A., & Güneş, E. (2017). 1939 Depremi İle Afet Yeri Olan Erzincan’ın Hüzün Turizmi Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma. Turkish Studies, 12(29).
  • Güneş, E., Güncü, A., & Alagöz, G. (2023). Hüzün Turizmi: Kavramsal Bir Değerlendirme. İçinde Turizm Araştırmaları II.
  • Hartmann, R., Lennon, J., Reynolds, D. P., Rice, A., Rosenbaum, A. T., & Stone, P. R. (2018). The history of dark tourism. Journal of Tourism History, 10(3), 269-295. https://doi.org/10.1080/1755182X.2018.1545394
  • Holguin, S. (2005). “National Spain invites you”: Battlefield tourism during the Spanish civil war. The American Historical Review, 110(5), 1399-1426.
  • Ilgar, R. (2015). Mabetleşen bir mekân: Gelibolu Yarımadası tarihi savaş alanları turizmi. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(19).
  • Innes, M., & Sharp, H. (2021). Historical Empathy and Museum Culture. Journal of Museum Education, 46(3), 307-320. https://doi.org/10.1080/10598650.2021.1954771
  • Israfilova, F., & Khoo-Lattimore, C. (2019). Sad and violent but I enjoy it: Children’s engagement with dark tourism as an educational tool. Tourism and Hospitality Research, 19(4), 478-487.
  • Jang, K., Sakamoto, K., & https://doi.org/10.1177/1467358418782736Funck, C. (2022). Dark tourism as educational tourism: The case of ‘hope tourism’in Fukushima, Japan. İçinde Dark Tourism Studies (1. Baskı, ss. 104-115). Routledge.
  • Kaya, O. (2006). Ölüm turizmi: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkını ziyaret eden turistlerin ziyaret motivasyonlarını anlamaya yönelik bir araştırma ve sonuçları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
  • Kelly, O., Whelan, J., & Coulter, M. (2025). A pedagogy of outdoor learning in the primary school – Insights from outdoor educators in Ireland. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 1-19. https://doi.org/10.1080/14729679.2025.2477982
  • Kılıç, B., & Akyurt, H. (2011). Destinasyon İmajı Oluşturmada Hüzün Turizmi: Afyonkarahisar ve Başkomutan Tarihi Milli Parkı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), Article 1.
  • Köseoğlu, A., & Sezgin, M. (2024). Hüzün Turizmi Kapsamında Çanakkale Savaş Alanlarının Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 18, Article 18.
  • Laçin-Şimşek, C. (2020). Giriş. İçinde Fen Öğretiminde Okul Dışı Öğrenme Ortamları (ss. 1-18). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Lennon, J. J., & Foley, M. (2000). Dark Tourism. Continuum.
  • McMichael, W. D. Y. (2024). Observations of educational tourism utilizing dark tourism-emphasizing human interactions within recovering communities. Journal of Radiation Research, 65(Supplement_1), i15-i23. https://doi.org/10.1093/jrr/rrae022
  • MEB. (2018a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
  • MEB. (2018b). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı (ortaokul 8. Sınıf). https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
  • MEB. (2024a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/
  • MEB. (2024b). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı (8. Sınıf). https://mufredat.meb.gov.tr/
  • Niemelä, T. (2010). Motivation factors in dark tourism: Case: house of terror [Yayınlanmamış lisans tezi, Lahti University of Applied Sciences eTheses Repository].
  • Nora, P. (2006). Hafıza Mekanları (M. E. Özcan, Çev.). Dost Kitabevi.
  • Oğuz-Haçat, S., & Topal, M. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenleri̇nden din okuryazarlığına bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 65, Article 65. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1067846
  • Okuyucu, A., & Erol, F. (2018). Savaş alanları turizmine yönelik motivasyon, duygu ve deneyimler: Metristepe ve İnönü şehitlikleri-Bozüyük örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1), Article 1. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000195
  • Öner, G. (2015). Sosyal bi̇lgi̇ler öğretmenleri̇ni̇n ‘okul dışı tari̇h öğreti̇mi̇’ne i̇li̇şki̇n görüşleri̇ni̇n i̇ncelenmesi̇. Turkish History Education Journal, 4(1), Article 1. https://doi.org/10.17497/tuhed.185618
  • Özçelik, H. (2012). Gelibolu-Waterloo Karşılaştırması Yoluyla Türkiye’de Keder Turizmi Potansiyeli Analizi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü].
  • Öztürk, A., & Bayrak, D. (2018). Çanakkale Şehitlikleri Örneği Üzerinden Yapı / Mekân Ve Bellek / Duygu İlişkisi. Atlas Journal, 4(13), 1340-1353.
  • Rojek, C. (1991). Ways of escape: Modern transformations of leisure and travel [Unpublished Ph.D Thesis, University of Glasgow].
  • Seaton, A. V. (1996). Guided by the dark: From thanatopsis to thanatourism. International Journal of Heritage Studies, 2(4), 234-244. https://doi.org/10.1080/13527259608722178
  • Seaton, A. V. (1999). War and thanatourism: Waterloo 1815–1914. Annals of Tourism Research, 26(1), 130-158. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(98)00057-7
  • Sezen Doğancılı, O., & Civelek Oruç, M. (2016). Cezaevlerinin Müzeye Dönüşüm Süreci Sinop Cezaevi Örneğİ. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 268-284.
  • Sharma, N., & Martini, A. (2024). Dark tourism geographies: Ontological, epistemological and axiological perspectives. Tourism Geographies, 1-10.
  • Silverman, D. (2018). Nitel Verileri Yorumlama- David Silverman (E. Dinç, Ed.).
  • Slade, P. (2003). Gallipoli thanatourism: The meaning of ANZAC. Annals of tourism research, 30(4), 779-794.
  • Smith, V. L. (1998). War and tourism: An American ethnography. Annals of tourism research, 25(1), 202-227.
  • Stone, P. R. (2006). A dark tourism spectrum: Towards a typology of death and macabre related tourist sites, attractions and exhibitions. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 54(2), 145-160.
  • Stone, P. R. (2012). Dark tourism and significant other death: Towards a Model of Mortality Mediation. Annals of Tourism Research, 39(3), 1565-1587. https://doi.org/10.1016/j.annals.2012.04.007
  • Stone, P. R. (2013). 6 Dark tourism, heterotopias and post-apocalyptic places: The case of Chernobyl. İçinde Dark Tourism and Place Identity (ss. 79-93). Routledge.
  • Su, Ş., & Göloğlu Demir, C. (2024). Okul dişi öğrenme faaliyetlerinin öğrenci̇lerin tarihî eser ve kültür varliklarini koruma konusundaki düşünceleri̇ne etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 149-162.
  • Şen, A. İ. (2019). Okul dışı öğrenme nedir? İçinde Okul dışı öğrenme ortamları içinde (1. bs). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Tanrısevdi, A., & Çavuş, Ş. (2003). Özel ilgi turizmi ve özel ilgi turizmi kapsamnda Kuşadası ve çevresinde var olan potansiyel potansiyel kaynaklar üzerine kuramsal bir inceleme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 14(1), 9-22.
  • Taş, İ., & Koç, E. (2016). Thanatourism profile of Turkey. The Journal of Academic Social Science Studies, 48, 183-198. https://doi.org/http: //dx.doi.org/10.9761/JASSS3570
  • Topsakal, Y., & Ekici, R. (2014). Dark tourism as a type of special interest tourism: Dark tourism potential of Turkey. Akademik Turizm ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 325-330.
  • Türkiye Kültür Portalı. (t.y.). 03 Nisan 2025 tarihinde https://www.kulturportali.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Uca-Özer, S., Kayaalp-Ersoy, G., & Tuzunkan, D. (2012). Dark tourism in Gallipoli: Forecast analysis to determine potential of Australian visitors. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 41, 386-393. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.04.045
  • Uludağ, G., & Erkan, N. S. (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarında etkinlikler içeren fen eğitimi programının 60- 72 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 52- 77.
  • Üztemur, S., & Dere, İ. (2023). ‘I Was Not Aware That I Did Not Know’: Developing a Sense of Place with Place- Based Education. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 36(3), 481-497. https://doi.org/10.1080/13511610.2022.2092457
  • Walter, T. (2009). Dark tourism: Mediating between the dead and the living. İçinde The Darker Side of Travel (ss. 39-55). Channel View Publications.
  • Yazıcı, H., Ertürk, A., & Kulaca, İ. (2023). Okul Dışı Öğrenme Etkinliklerine Bir Örnek: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Gezisi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), Article 1.
  • Yılmaz, C. (2009). Tarihi Sinop Kalesi Cezaevi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 1-15.
Toplam 80 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi (Diğer), Rekreasyon, Tatil ve Turizm Coğrafyası, Tarihi Coğrafya
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ
Yazarlar

İlker Dere 0000-0003-0993-7812

Şerif Can Hatipoğlu 0000-0003-3425-6840

Ceren Hatipoğlu 0000-0002-2822-6189

Yayımlanma Tarihi 30 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 23 Mart 2025
Kabul Tarihi 12 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 55

Kaynak Göster

APA Dere, İ., Hatipoğlu, Ş. C., & Hatipoğlu, C. (2025). Hüzün turizmi mekânlarının ortaokul tarih öğretiminde kullanım potansiyelinin öğretim programları üzerinden değerlendirilmesi. International Journal of Geography and Geography Education(55), 41-67. https://doi.org/10.32003/igge.1663978
AMA Dere İ, Hatipoğlu ŞC, Hatipoğlu C. Hüzün turizmi mekânlarının ortaokul tarih öğretiminde kullanım potansiyelinin öğretim programları üzerinden değerlendirilmesi. IGGE. Mayıs 2025;(55):41-67. doi:10.32003/igge.1663978
Chicago Dere, İlker, Şerif Can Hatipoğlu, ve Ceren Hatipoğlu. “Hüzün Turizmi mekânlarının Ortaokul Tarih öğretiminde kullanım Potansiyelinin öğretim Programları üzerinden değerlendirilmesi”. International Journal of Geography and Geography Education, sy. 55 (Mayıs 2025): 41-67. https://doi.org/10.32003/igge.1663978.
EndNote Dere İ, Hatipoğlu ŞC, Hatipoğlu C (01 Mayıs 2025) Hüzün turizmi mekânlarının ortaokul tarih öğretiminde kullanım potansiyelinin öğretim programları üzerinden değerlendirilmesi. International Journal of Geography and Geography Education 55 41–67.
IEEE İ. Dere, Ş. C. Hatipoğlu, ve C. Hatipoğlu, “Hüzün turizmi mekânlarının ortaokul tarih öğretiminde kullanım potansiyelinin öğretim programları üzerinden değerlendirilmesi”, IGGE, sy. 55, ss. 41–67, Mayıs 2025, doi: 10.32003/igge.1663978.
ISNAD Dere, İlker vd. “Hüzün Turizmi mekânlarının Ortaokul Tarih öğretiminde kullanım Potansiyelinin öğretim Programları üzerinden değerlendirilmesi”. International Journal of Geography and Geography Education 55 (Mayıs 2025), 41-67. https://doi.org/10.32003/igge.1663978.
JAMA Dere İ, Hatipoğlu ŞC, Hatipoğlu C. Hüzün turizmi mekânlarının ortaokul tarih öğretiminde kullanım potansiyelinin öğretim programları üzerinden değerlendirilmesi. IGGE. 2025;:41–67.
MLA Dere, İlker vd. “Hüzün Turizmi mekânlarının Ortaokul Tarih öğretiminde kullanım Potansiyelinin öğretim Programları üzerinden değerlendirilmesi”. International Journal of Geography and Geography Education, sy. 55, 2025, ss. 41-67, doi:10.32003/igge.1663978.
Vancouver Dere İ, Hatipoğlu ŞC, Hatipoğlu C. Hüzün turizmi mekânlarının ortaokul tarih öğretiminde kullanım potansiyelinin öğretim programları üzerinden değerlendirilmesi. IGGE. 2025(55):41-67.