BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ İLE ALTERNATİF BİRİKİM ARAÇLARININ GETİRİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE EŞİK DEĞER BELİRLEYEN BİR MODÜL ÖNERİSİ
Öz
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) öncelikli olmak üzere fon yatırımlarının pozitif reel getiri elde edip, etmediklerini ölçebilecek bir araç ihtiyacı vardır. Bu çalışma, Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından önerilen akademik araştırma konuları arasında da bulunan, fonların karşılaştırılma ölçütü ve eşik değer belirleme uygulaması alanlarındaki boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. Birikimlerin değerlendirilebileceği yatırım araçlarına yönelik finansal performans ölçümlerini yapmak üzere bir eşik değer modülü önerilmiştir.
Emeklilik fonları, yatırım fonları ve seçilen alternatif yatırım araçlarının (TL, Avro, ABD Doları mevduatları, gram altın, BİST 100 Endeksi) 5 - 10 - 15 - 20 yıllık getiri performansları 2005-2024 yılları arasını kapsayacak şekilde analiz ederek kıyaslanmıştır. Kıyaslama metodunda alım gücü değişim hesaplaması için eşik değeri belirleyen modül yaratılmıştır. Eşik değer, TL’nin ABD Doları karşısındaki değer kaybı ve ABD Doları tüketici enflasyonunu birlikte kullanan bir yöntem ile hesaplamıştır. Belirli aylık yatırımların farklı araçlarda değerlendirilmesi sonuçlarının, hesaplanan eşik değerin yüzdesel oran olarak ne kadar altında/üstünde kaldığına göre alım gücü değişimleri analiz edilmiştir.
210 emeklilik fonu ve 463 yatırım fonu analize dahil edilmiştir. Araştırmanın sonucunda alternatif birikim yöntemlerinden sadece altının pozitif alım gücü değişimi verebildiği, yatırım ve emeklilik fonlarından da yüksek risk değeri olanların seçilmesi durumunda altının performansının üzerine çıkılabildiği görülmüştür. Devlet katkısının emeklilik fonlarının alım gücü açısından pozitif katkı sağladığı; 5 yıllık analizde ortalama %26, 10 yıllık analizde ise ortalama %18 pozitif alım gücü değişimi sağladığı hesaplanmıştır. Ancak devlet katkısının pozitif etkilerinin vade uzadıkça azaldığı tespit edilmiştir.
Sonuç olarak yüksek risk seviyesinde fon seçimlerinin bilinçli yapılması ve devlet katkı fonlarının içeriğinde yapısal geliştirme yapılması önerilmiştir.
Anahtar Kelimeler
EŞİK DEĞER BES BİREYSEL EMEKLİLİK FİNANSAL PERFORMANS ÖLÇÜMÜ
Etik Beyan
Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.
Destekleyen Kurum
Marmara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi
Proje Numarası
SDK-2024-11282
Teşekkür
FİNNET, analiz için günlük fon fiyat verilerini sağlamıştır.
Kaynakça
- Akın, F., Polat, A. & Alkara, İ. (2019). Bireysel Emeklilik Sistemi ile Makroekonomik Faktörler Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma (1. Baskı). Ankara: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- Ateş, M., Çakan, C. & Koç, İ. (2022). Türkiye’de Sürdürülebilir Temalı Fonların Geleneksek Fonlarla Karşılaştırmalı Performans Analizi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 7, 123-139.
- Avcı, E. (2011). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi ve Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Etkinliği (2. Baskı). İstanbul: Beta Basım.
- Aygören, H. ve diğerleri (2019). Yatırımcı ve Yönetici Penceresinden Bireysel Emeklilik Sistemi Davranışsan ve Performans Analizleri (1. Baskı). Denizli: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- Barrientos, A. & Boussofiane, A. (2005). How Efficient Are Pension Fund Managers in Chile?. Revista de Economia Contemporanea, 9(2), 289-311.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Bireysel Emeklilik Sigortacılığı |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | SDK-2024-11282 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2025 |
| Kabul Tarihi | 11 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 9 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
IHSSR is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
