The San Francisco Conference and the Activities of Foreign Minister Hasan Saka in the Process of the Establishment of the United Nations
Öz
During the final days of World War II, Turkey experienced a significant shift in its foreign policy. The main reason for this change was Turkey's desire to align itself with the victorious Allied powers at the end of the war. Another factor contributing to this shift was the need to take precautions against the growing and expansionist policies of the Soviet Union. This study examines the San Francisco Conference, where Turkey decided its stance, and its effects. Foreign Minister Hasan Saka played a crucial role in shaping Turkish foreign policy throughout the stages of the conference. By participating in the San Francisco Conference, Turkey secured its place in the changing world. During this process, which laid the foundations for the establishment of the United Nations, the Turkish delegation, under the leadership of Hasan Saka, ensured Turkey's place in the international arena. Throughout the conference, the Turkish delegation, led by Hasan Saka, worked to establish bilateral relations and inform other countries, particularly the United Kingdom and the United States, about the Soviet threat. They made efforts to create public opinion in favor of Turkey. With the acceptance of the United Nations Charter on June 26, 1945, Turkish foreign policy found its place in the new world order alongside the United States and the United Kingdom. This article attempts to examine the role of Foreign Minister Hasan Saka and the Turkish delegation in the process of shaping Turkey's foreign policy during the San Francisco Conference.
Anahtar Kelimeler
Hasan Saka World War II United Nations San Francisco Conference
Kaynakça
- Arşiv Belgeleri Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi (BCA). (1945, Şubat 20). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 502-23679-103218-1.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 5). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 502-23510-102412-23.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 11). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 534-37170-148360-25.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 19). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525-88054-320650-29.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 22). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 502-23510-102404-1.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 22). Kararlar Daire Başkanlığı, 30-18-1-2, 107-106-9.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Nisan 4). Kararlar Daire Başkanlığı, 30-18-1-2, 107-109-12.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Nisan 7). Muamelat Genel Müdürlüğü, 30-10-0-0, 13-76-16.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mayıs 8). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 571-68095-298075-19.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri (TBMMZC)
- TBMM Zabıt Ceridesi, (1945, Ocak 3). Devre 7, Cilt 15, Birleşim 19, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Şubat 23). Devre 7, Cilt 15, Birleşim 0, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Nisan 6). Devre 7, Cilt 16, Birleşim 39, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Mayıs 11). Devre 7, Cilt 17, Birleşim 53, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Ağustos 15). Devre 7, Cilt 10, Birleşim 90, Oturum 1.
- Tetkik Eserler
- Altıner, B. (2014). Birleşmiş Milletler: Amacı, gelişimi, etkinliği, uluslararası güvenliğe katkısı ve geleceği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-9.
- Armaoğlu, F. H. (1958). İkinci dünya harbinde Türkiye. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 13(02), 139-179.
- Armaoğlu, F. (2017). 20. yüzyıl siyasi tarihi (1914-1995). (23. baskı). Timaş Yayınları.
- Atay, F. R. (1970). Gezerek gördüklerim. (1. baskı). Milli Eğitim Basımevi.
- Deringil, S. (2014). Denge oyunu: İkinci dünya Savaşı’nda Türkiye’nin dış politikası. (5. baskı). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Erim, N. (2005). Günlükler (1925-1979). I. cilt (A. Demirel, Haz.). (1. baskı). Yapı Kredi Yayınları.
- Erkin, F. C. (1980). Dışişlerinde 34 yıl: Anılar-yorumlar (Cilt I). (1. baskı). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Erkin, F. C. (1968). Türk-Sovyet ilişkileri ve boğazlar meselesi. (1. baskı). Başnur Matbaası.
- Esmer, A. Ş., ve Sander, O. (1996). İkinci dünya Savaşı’nda Türk dış politikası. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919- 1995) (9. baskı, s. 137-185) içinde. Siyasal Kitabevi.
- Goloğlu, M. (1974). Türkiye Cumhuriyeti tarihi üçüncü kitap: Milli şef dönemi (1939-1945). (1. baskı). Goloğlu Yayınları.
- Gönlübol, M., ve Ülman, H. (1996). İkinci dünya Savaşı’ndan sonra Türk dış politikası. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995) (9. baskı, s. 191-487) içinde. Siyasal Kitabevi.
- Hale, W. (2003). Türk dış politikası 1774-2000 (P. Demir, Çev.). (1. baskı). Mozaik Yayınları.
- Kasalak, K. (1997, 20-22 Ekim). San Fransisco (San Fransisko) Konferansı ve Türkiye. Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri I, İkinci Dünya Harbi ve Türkiye (s. 210-233). Genelkurmay Basımevi, Ankara.
- Özgen, Y. ve Özcan, M. Ş. (2022). Süreyya Hüsnü Anderiman’ın mesleki kariyerine bir bakış. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 38(106), 619-650.
- Papuççular, H. (2023). Cumhuriyet’in dış politikası: Olaylar, aktörler, kurumlar 1923-2023. (1. baskı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Sönmezoğlu, F. (2006). II. Dünya Savaşı’ndan günümüze Türk dış politikası. (1. baskı). Der Yayınları.
- Şatıroğlu, A. (2012) San Fransisco Konferansı sonrası dünyada Türkiye’nin yer arayışı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, 3(12), 23-40.
- Ünalp, F. R. (2020). İkinci dünya Savaşı’nda Türkiye’nin savaş dışı kalma politikaları ve sonuçları. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(45), 201-221.
- Yalman, A. E. (1945). San Fransiskoda neler gördüm?. (1. baskı). Vatan Matbaası.
- Weisband, E. (2000). İkinci dünya Savaşı’nda İnönü’nün dış politikası I. (M. A. Kayabal, Çev.). (1. baskı). Cumhuriyet Yayınları.
- Weisband, E. (2000). İkinci dünya Savaşı’nda İnönü’nün dış politikası III (M. A. Kayabal, Çev.). (1. baskı). Cumhuriyet Yayınları.
Birleşmiş Milletlerin Kuruluşu Sürecinde San Francisco Konferansı ve Dışişleri Bakanı Hasan Saka’nın Faaliyetleri
Öz
II. Dünya Savaşı’nın son günlerinde Türkiye’nin savaş boyunca izlediği dış politika anlayışında büyük bir değişim yaşanmıştır. Bu değişimin sebebi Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’nın sonunda kazanan müttefik devletlerin yanında olma isteğidir. Değişimin bir başka nedeni de savaşta güçlenen ve yayılmacı politikalarını artıran Sovyet Rusya’ya karşı önlem alma çabasıdır. Bu çalışmada Türkiye’nin safını belirlediği San Francisco Konferansı ve etkileri incelenmiştir. Dışişleri Bakanı Hasan Saka konferansın bütün aşamalarında Türk dış politikasını belirlemede önemli bir rol üstlenmiştir. Türkiye San Francisco Konferansı’na katılarak değişen dünyada yerini almıştır. Birleşmiş Milletlerin temelinin atıldığı bu süreçte Hasan Saka başkanlığındaki Türk heyeti Türkiye’nin uluslararası arenada yerini almasını sağlamıştır. Hasan Saka başkanlığındaki Türk heyeti konferans boyunca ikili ilişkiler kurarak Sovyet tehlikesine karşı diğer devletleri özellikle İngiltere ve ABD’yi bilgilendirerek Türkiye lehine kamuoyu oluşturmaya çalışmışlardır. Türk dış politikası 26 Haziran 1945 tarihinde Birleşmiş Milletler Antlaşmasının kabul edilmesiyle ABD ve İngiltere’yle birlikte yeni dünya düzeninde yerini almıştır. Bu makalede Dışişleri Bakanı Hasan Saka ve Türk heyetinin San Francisco Konferansı sürecinde Türk dış politikasının değişimindeki rolü incelenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Hasan Saka II. Dünya Savaşı Birleşmiş Milletler San Francisco Konferansı
Kaynakça
- Arşiv Belgeleri Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi (BCA). (1945, Şubat 20). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 502-23679-103218-1.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 5). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 502-23510-102412-23.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 11). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 534-37170-148360-25.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 19). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525-88054-320650-29.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 22). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 502-23510-102404-1.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mart 22). Kararlar Daire Başkanlığı, 30-18-1-2, 107-106-9.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Nisan 4). Kararlar Daire Başkanlığı, 30-18-1-2, 107-109-12.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Nisan 7). Muamelat Genel Müdürlüğü, 30-10-0-0, 13-76-16.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi BCA. (1945, Mayıs 8). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 571-68095-298075-19.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri (TBMMZC)
- TBMM Zabıt Ceridesi, (1945, Ocak 3). Devre 7, Cilt 15, Birleşim 19, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Şubat 23). Devre 7, Cilt 15, Birleşim 0, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Nisan 6). Devre 7, Cilt 16, Birleşim 39, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Mayıs 11). Devre 7, Cilt 17, Birleşim 53, Oturum 1.
- TBMM Zabıt Ceridesi (1945, Ağustos 15). Devre 7, Cilt 10, Birleşim 90, Oturum 1.
- Tetkik Eserler
- Altıner, B. (2014). Birleşmiş Milletler: Amacı, gelişimi, etkinliği, uluslararası güvenliğe katkısı ve geleceği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-9.
- Armaoğlu, F. H. (1958). İkinci dünya harbinde Türkiye. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 13(02), 139-179.
- Armaoğlu, F. (2017). 20. yüzyıl siyasi tarihi (1914-1995). (23. baskı). Timaş Yayınları.
- Atay, F. R. (1970). Gezerek gördüklerim. (1. baskı). Milli Eğitim Basımevi.
- Deringil, S. (2014). Denge oyunu: İkinci dünya Savaşı’nda Türkiye’nin dış politikası. (5. baskı). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Erim, N. (2005). Günlükler (1925-1979). I. cilt (A. Demirel, Haz.). (1. baskı). Yapı Kredi Yayınları.
- Erkin, F. C. (1980). Dışişlerinde 34 yıl: Anılar-yorumlar (Cilt I). (1. baskı). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Erkin, F. C. (1968). Türk-Sovyet ilişkileri ve boğazlar meselesi. (1. baskı). Başnur Matbaası.
- Esmer, A. Ş., ve Sander, O. (1996). İkinci dünya Savaşı’nda Türk dış politikası. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919- 1995) (9. baskı, s. 137-185) içinde. Siyasal Kitabevi.
- Goloğlu, M. (1974). Türkiye Cumhuriyeti tarihi üçüncü kitap: Milli şef dönemi (1939-1945). (1. baskı). Goloğlu Yayınları.
- Gönlübol, M., ve Ülman, H. (1996). İkinci dünya Savaşı’ndan sonra Türk dış politikası. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995) (9. baskı, s. 191-487) içinde. Siyasal Kitabevi.
- Hale, W. (2003). Türk dış politikası 1774-2000 (P. Demir, Çev.). (1. baskı). Mozaik Yayınları.
- Kasalak, K. (1997, 20-22 Ekim). San Fransisco (San Fransisko) Konferansı ve Türkiye. Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildirileri I, İkinci Dünya Harbi ve Türkiye (s. 210-233). Genelkurmay Basımevi, Ankara.
- Özgen, Y. ve Özcan, M. Ş. (2022). Süreyya Hüsnü Anderiman’ın mesleki kariyerine bir bakış. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 38(106), 619-650.
- Papuççular, H. (2023). Cumhuriyet’in dış politikası: Olaylar, aktörler, kurumlar 1923-2023. (1. baskı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Sönmezoğlu, F. (2006). II. Dünya Savaşı’ndan günümüze Türk dış politikası. (1. baskı). Der Yayınları.
- Şatıroğlu, A. (2012) San Fransisco Konferansı sonrası dünyada Türkiye’nin yer arayışı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, 3(12), 23-40.
- Ünalp, F. R. (2020). İkinci dünya Savaşı’nda Türkiye’nin savaş dışı kalma politikaları ve sonuçları. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(45), 201-221.
- Yalman, A. E. (1945). San Fransiskoda neler gördüm?. (1. baskı). Vatan Matbaası.
- Weisband, E. (2000). İkinci dünya Savaşı’nda İnönü’nün dış politikası I. (M. A. Kayabal, Çev.). (1. baskı). Cumhuriyet Yayınları.
- Weisband, E. (2000). İkinci dünya Savaşı’nda İnönü’nün dış politikası III (M. A. Kayabal, Çev.). (1. baskı). Cumhuriyet Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Tarihi Coğrafya |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Aralık 2024 |
| Kabul Tarihi | 25 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 11 Sayı: 24 |
Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi
Bu eser Creative Commons Alıntı-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC-ND 4.0) ile lisanslanmıştır.