Abstract
Aim: This study aimed to examine the conceptual, thematic, and temporal evolution of research applying Andersen’s Behavioural Model (ABM) in healthcare.
Methods: A bibliometric analysis was conducted using the Scopus database without time or document type restrictions, focusing on English-language publications. A total of 1223 records (1976-2025) were analysed using co-word and thematic mapping with Bibliometrix and VOSviewer software.
Results: A consistent rise in publications was observed after 2008, peaking in 2022. Core study areas regarding healthcare utilisation, mental health, oral health, and access to care were identified by keyword frequency and co-word analyses. Thematic mapping uncovered specialised niches regarding cancer screening, and emerging areas regarding immigrant health, health equity. Cross-cutting concepts regarding oral health and socioeconomic status also emerged as significant connecting topics. Analysis of temporal mapping revealed a shifting in focus from issues related to aging to more recent priorities regarding COVID-19 and health disparities.
Conclusion: ABM remains a useful framework for directing equitable, person-centred healthcare research and policy. To improve the model's applicability within global health systems, future research should expand its application through vulnerable populations, structural determinants, qualitative approaches, and emerging public health issues.
Andersen Behavioural Model bibliometric analysis healthcare utilisation health equity
Amaç: Bu çalışma, Andersen Davranışsal Modeli’nin (ADM) sağlık alanındaki araştırmalarda kavramsal, tematik ve zamansal evrimini ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Yöntem: Scopus veri tabanı kullanılarak herhangi bir yıl veya yayın türü sınırlaması olmaksızın, yalnızca İngilizce yayınlara odaklanan bibliyometrik bir analiz gerçekleştirilmiştir. Toplam 1223 yayın (1976-2025) Bibliometrix ve VOSviewer yazılımları aracılığıyla ortak kelime analizi ve tematik haritalama kullanılarak incelenmiştir.
Bulgular: 2008 yılından itibaren yayın sayısında istikrarlı bir artış gözlenmiş ve bu artış 2022 yılında zirveye ulaşmıştır. Anahtar kelime sıklığı ve ortak kelime analizleri, “sağlık hizmeti kullanımı”, “ruh sağlığı”, “ağız ve diş sağlığı” ile “hizmete erişim” gibi temel araştırma alanlarını ortaya koymuştur. Tematik haritalama, “kanser taraması” gibi uzmanlaşmış alt alanları ve “göçmen sağlığı”, “sağlıkta hakkaniyet” gibi yükselen araştırma konularını ortaya çıkarmıştır. “Ağız sağlığı” ve “sosyoekonomik durum” gibi kesişen kavramlar da temalar arasında önemli bağlantı noktaları olarak öne çıkmıştır. Zamansal haritalama analizi, araştırma odağının yaşlanma ile ilgili konulardan COVID-19 ve sağlık eşitsizlikleri gibi daha güncel önceliklere kaydığını ortaya koymuştur.
Sonuç: ADM, adil ve kişi merkezli sağlık hizmetleri araştırmalarını ve politika geliştirme süreçlerini yönlendirici bir çerçeve olmaya devam etmektedir. Modelin küresel sağlık sistemlerinde uygulanabilirliğini artırmak için, gelecekteki araştırmalar kırılgan gruplara, yapısal belirleyicilere, nitel yaklaşımlara ve yeni ortaya çıkan halk sağlığı sorunlarına odaklanabilir.
Andersen Davranışsal Modeli bibliyometrik analiz sağlıkta hakkaniyet sağlık hizmetlerinin kullanımı
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Sağlık Politikası |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 23 Temmuz 2025 |
Yayımlanma Tarihi | 25 Temmuz 2025 |
Gönderilme Tarihi | 12 Mayıs 2025 |
Kabul Tarihi | 18 Haziran 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 10 Sayı: 2 |