Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Din ve Değerler Eğitimi Açısından "Bilal: Özgürlüğün Sesi" Animasyon Filminin İncelenmesi

Yıl 2025, Sayı: 21, 411 - 448, 29.06.2025
https://doi.org/10.52886/ilak.1647655

Öz

Çizgi ve animasyon filmler, çocukların eğlenerek izledikleri yapımlar arasındadır. Bu yapımları büyükler de ilgi ile takip edebilmektedir. Onların bunu hem çocukların ne izlediklerini anlamak, hem de kendilerinin keyifli vakitler geçirmeleri için yaptıkları düşünülebilir. Çizgi ve animasyon filmlerde, çocukların yeni bilgiler edinmeleri, güzel davranışlar kazanmaları, kültürlerini, değerlerini ve inançlarını öğrenmeleri, hayal güçlerini geliştirmeleri ve keyifli vakit geçirmeleri amaçlanmaktadır. Bu amaçlarından hareketle, son yıllarda filmler, din ve değerler eğitiminde de kullanılan bir araç haline gelmeye başlamıştır. Filmler, izleyicileri için günlük hayatın yoğunluğu ve yorgunluğundan kurtulma aracı olurken, okullarda dersler işlenirken kullanılabilmekte, çocuklara aktarılmak istenenlerin daha eğlenceli ve kalıcı şekilde aktarılmasına yardımcı olmaktadır. Çocukların sıkılmadan ve istekle izledikleri filmlerden, daha fazla etkilendikleri bilinmektedir. Bu etkinin olumlu anlamda olması için uzmanların katkı yaptığı, milli ve manevi değerlerin hâkim olduğu yapımların sayısının artırılmasında yarar görülmektedir. Sayılan olumlu etkilerinin yanında, bazı filmlerin çocuklar üzerinde olumsuz etkiler oluşturabileceği de görülmektedir. Yabancı kültür ve inançlara özendirme, olumsuz davranışları örnek alma, şiddeti normalleştirme, bu olumsuz örnekler arasında sayılabilir. Olumsuz etkilerinin azaltılması, daha yararlı ve etkili hale getirilmesi için filmlerin aktarmaya çalıştıkları inanç ve değerler açısından incelenmesi gerekmektedir. Araştırma probleminin oluşmasında belirtilen etkiler belirleyici olmuştur. Araştırma, “Bilal: Özgürlüğün Sesi” animasyon filminin din ve değerler eğitimi açısından incelenmesini, içinde verilen değerlerin ve inanç özelliklerinin ortaya çıkarılmasını, önemli mesajların yorumlanmasını, varsa olumsuz örneklerin belirlenmesini amaçlamıştır. Araştırma “Nitel Yöntem” ile yürütülmüştür. Çalışmada “Doküman İncelemesi” tekniği kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak araştırmacının literatür taraması sonucunda oluşturduğu iki form kullanılmıştır. Her bir araştırma sorusu için film yedi kez baştan sona izlenmiş, formlardan hareketle bulgular elde edilmiştir. Çalışma sürecinde araştırmacı, sırası ile şu çalışmaları yapmıştır. Din ve değerler eğitimi açısından kullanışlı olduğu düşünülen filmlere bakılmış, üzerine araştırma yapılmamış ve günümüze yakın olan “Bilal: Özgürlüğün Sesi” filmi tercih edilmiştir. Literatür taraması yapılmış, konu ile ilgili tezler ve makaleler incelenmiştir. Konu benzerliği olan çalışmalar incelendikten sonra, amaçtan ve problemden hareketle araştırma soruları hazırlanmıştır. Değerleri ve dini içerikleri incelemede kullanılacak listeler hazırlanmıştır. Her izleyişte odaklanılan sorularla ilgili bulgular not alınmıştır. Bulgular, betimsel analize tabi tutulmuştur. Bulgular, tablolar halinde sunulmuştur. Elde edilen bulgulardan hareketle sonuçlara ulaşılmış ve bu sonuçlar yorumlanmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda filmde; her bir karakterle farklı mesajların ve değerlerin aktarılmaya çalışıldığı, 25 farklı değere ve bu değerlerle ilgili 39 ifade ve davranışa yer verildiği, bunlardan en fazla 11 ile “nasihat (dini-ahlaki değerleri geliştirici iletiler)” değerinin olduğu, şiddet ve aşağılamak gibi olumsuz davranış örneklerinin filmde yer aldığı, müşriklerin özellikle putlarla ilgili inançlarına yer verildiği belirlenmiştir. Ayrıca filmde, İslam dini ile ilgili ibadetlere, söylemlere ve sembollere yeterince yer verilmediği, bununla birlikte filmin içinde din ve değerler eğitiminde kullanılabilecek 40’tan fazla, mesaj içerikli cümlenin bulunduğu tespit edilmiştir. İncelenen filmin isminin, görsel efektlerinin ve müziklerinin etkili olduğu, ayrıca süresinin izleyici kitlesi için uygun olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarından hareketle incelenen animasyon filminin, din ve değerler eğitiminde kullanılmasının uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Kaynakça

  • Aksu, Ayşe Betül. Medya, Çocuk ve Din Eğitimi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
  • Albayrak, Burhan Mikdat - Kartal, Ayça. “Değerler Eğitimi Bağlamında Animasyonlar: Kung Fu Panda 3 Filmi İncelemesi”. Türkiye Eğitim Dergisi 5/2 (2020), 268-284.
  • Alıcı, Birgül. “Türkiye’de Animasyon Sineması Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 19/37 (2021), 53-78.
  • Altmış, Zehra Güden - Altun, Mustafa. “‘Pırıl’ Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. OPUS International Journal of Society Researches 17/38 (2021), 5382-5411. https://doi.org/10.26466/opus.752885
  • “Animasyon Ne Demek? TDK Sözlük Anlamı”. 2024. Erişim 05 Mart 2024. https://sozluk.gov.tr/?kelime=animasyon
  • Arslan, Mustafa. “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 6/1 (2016), 5-26.
  • Aslan, Erkan. “Animasyon (Çizgi Film) Tarihine Kültür Aktarımı Açısından Bir Bakış”. Folklor/Edebiyat 27/108 (2021), 1059-1074. https://doi.org/10.22559/folklor.1953
  • Atan, Uğur. Animasyonun Kültür Aktarımındaki Yeri. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
  • Ateş, Mehmet Ali vd. “Pisi Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 25 (2021), 506-522.
  • Ay, Hamide. Kral Şakir Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Aydın, Muhammet Şevki. Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 3. Baskı, 2019.
  • Beldağ, Adem - Kaptan, Seher Yarar. “Arabalar Filminin İçerdiği Değerlere İlişkin Bir İnceleme”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 18/2 (2017), 487-499.
  • Bi̇li̇s, Pınar Özgökbel. “Rol Modelleri ve Toplumsal Değerler Açısından ‘Uçaklar’ Adlı Animasyon Filmi Üzerine Bir İnceleme”. Selçuk İletişim 8/3 (2014), 201-227. https://doi.org/10.18094/si.51086
  • Blizek, William - Yorulmaz, Bilal. “Sinema Filmleri ve Din”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47/47 (2015), 193-202. https://doi.org/10.15370/muifd.27704
  • Bolay, Süleyman Hayri. Felsefi Doktirinler ve Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları, 1996.
  • Cebeci, Suat - Demir, Recep. “Çizgi Filmler Çocuklara Neyi Vaat Ediyor?” Diyanet İlmi Dergi 54/1 (2018), 139-170.
  • Çi̇nemre, Semra. “Diyanet TV Çizgi Filmlerinin Din Eğitimine Katkısı Açısından İncelenmesi”. Hitit İlahiyat Dergisi 20/1 (2021), 81-108. https://doi.org/10.14395/hid.865718
  • Demir, Recep. Türkiye’de Çocuk Kanallarında Yayınlanan Çizgi Filmlerde Dini ve Kültürel Değerler Eğitimi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
  • Doğan, Recai vd. Din Eğitimi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, Gözden Geçirilmiş 5. Baskı, 2017.
  • “Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”. Erişim 26 Nisan 2025. https://tymm.meb.gov.tr/beceriler/erdem-deger-eylem-cercevesi
  • Eşi̇tti̇, Şakir. “Çizgi Filmlerde Küresel ve Yerel Kültürün İnşası: Caillou ve Pepee Örneği”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 32/32 (2016), 125-144. https://doi.org/10.17498/kdeniz.279674
  • Furat, Ayşe Zişan. “Din Eğitimi Ekseninde Türkiye’de Medya ve Din Araştırmaları”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 2/1 (2019), 29-51.
  • Gümrükçüoğlu, Süleyman. “Görsel Medya ve Din Eğitimi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi 20 (2022), 47-64.
  • Gümüş, Süleyman. “Bir Medya Aracı Olarak Sinemanın Din Eğitiminde Kullanımı: Baudrillard’ın Simülasyon Teorisi Bağlamında Bir Değerlendirme”. Değerler Eğitimi Dergisi 17/38 (2019), 7-40. https://doi.org/10.34234/ded.347162
  • Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 11 Şubat 2024. https://sozluk.gov.tr/?kelime=değer
  • Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 05 Mart 2024. https://sozluk.gov.tr/?kelime=animasyon
  • Kaba, Fethi. Animasyon’un Eğitim Amaçlı Kullanımı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1992.
  • Kaçmaz, Mustafa Yasir - Kiriş, Hacı Mustafa. “Rafadan Tayfa Göbeklitepe Animasyon Filminin Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. Külliye Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı Özel Sayısı (2023), 217-241. https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1348844
  • Kamacıoğlu, Büşra. “Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Hayao Miyazaki Çizgi Filmleri”. Sanat ve Tasarım Dergisi 7/2 (2017), 1-18. https://doi.org/10.20488/www-std-anadolu-edu-tr.393478
  • Kanar, Serap. Animasyon Filmlerinin Öğrencilerin Değer Gelişimine Etkileri: Arabalar 1 Animasyon Filmi Örneği. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Kaya, Ayşe Emre - Atuk, Fatma Gökçen. “Çocuklarda Din Dilinin Oluşturulması: Çizgi Filmler Örneği”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/12 (2020), 51-92.
  • Kaymak, Neslihan - Özçeli̇k, Ayşe Dilek ÖĞRETİR. “Evrensel Değerler Üzerine Bir İnceleme: Vikingler Çizgi Film Örneği”. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 41 (2020), 26-43. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.733890
  • Khurram H. Alavi - Ayman Jamal Bilal: Özgürlüğün Sesi [Bilal: A New Breed of Hero]. (Animasyon Film, 2015). https://www.imdb.com/title/tt3576728/?ref_=fn_all_ttl_1
  • Korkmaz, Mehmet. “Din Dersi Öğretmenlerinin Bir Öğretim Materyali Olarak Filmleri Kullanma Durumları”. Bilimname 2017/33 (2017), 35-66. https://doi.org/10.28949/bilimname.345561
  • Kurtdaş, Emine Meliha. “Eğitimde Film Kullanımının Önemi”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 60 (2021), 222-244. https://doi.org/10.21764/maeuefd.937742
  • Özel, Özge - Küçükkart, Zehra Nur. “TRT Çocuk Kanalındaki Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi: ‘Akıllı Tavşan Momo’ ve ‘Pırıl’ Örneği”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 36/2 (2023), 534-559. https://doi.org/10.19171/uefad.1267427
  • Özer, Özgür. İkibin Sonrası Sinemalarda Gösterilen Çizgi Filmlerin Okul Öncesinde Kazandırılması Gereken Değerler Açısından İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
  • Sabuncu Tanşu, Gizem - Yorulmaz, Bilal. “Kral Şakir Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi”. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi 5/8 (2023), 1-30.
  • Şentürk, Şener - Keskin, Ayfer. “Rafadan Tayfa Çizgi Filminin Milli ve Evrensel Değerler Açısından Değerlendirilmesi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20 (2019), 143-157. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548307
  • Tabak, Elif - Tunçay, Güzin Yasemin. “Doru Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi 8/16 (2023), 81-94.
  • Temizyürek, Fahri - Acar, Ümran. “Çizgi Filmlerdeki Subliminal Mesajların Çocuklar Üzerindeki Etkisi”. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 3/3 (2014), 25-39. https://doi.org/10.30703/cije.321348
  • Turanalp, Sümeyra. Animasyon Sinemasında Dinî ve Ahlakî Değerlerin Sunumu Hayao Miyazaki Örneği. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Turhan, Hasan Basri. Türk Yapımı Animasyon Filmlerinde Değer Aktarımı Üzerine İnceleme. Siirt: Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
  • Türkmen, Nilgün. “Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Pepee”. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 36/2 (2013), 139-158.
  • Ufak, Kübra - Yorulmaz, Bilal. “Niloya Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 5/1 (2022), 99-112. https://doi.org/10.47951/mediad.991146
  • Uslu, Rumeysa - Kocaman, Kasım. “Ramazan Tayfa Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Talim 5/2 (2021), 128-142.
  • Ünal, Orhan. “Dizi ve Filmlerin Değerler Üzerindeki Yansımasına Yönelik Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Görüşleri”. Değerler Eğitimi Dergisi 19/41 (2021), 277-311. https://doi.org/10.34234/ded.906251
  • Ünal, Orhan. “Yakın Dönem Türk Animasyon Filmlerinin Değerler Eğitimi Bağlamında İncelenmesi”. International Journal of Field Education 6/2 (2020), 64-83.
  • Yağlı, Ali. “Çocuğun Eğitiminde ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caıllou ve Pepee Örneği”. Journal of Turkish Studies, Volume 8 Issue 10 (2013), 707-719. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5965
  • Yakar, Halide. “Sinema Filmlerinin Eğitim Amaçlı Kullanımı: Tarihsel Bir Değerlendirme”. HAYEF Journal of Education 10/1 (2013), 21-36.
  • Yaman, Erkan vd. “Dede Korkut Çizgi Filminde Yer Alan Değerler”. Değerler Eğitimi Dergisi 13/29 (2015), 245-269.
  • Yaman, Havva vd. “İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Değerler”. Değerler Eğitimi Dergisi 7/18 (2009), 107-120.
  • Yapıcıoğlu, Gizem. Bir Popüler Kültür Ürünü Olarak Animasyon Sinema: Kayıp Balık Nemo, Buz Devri, Wall-E. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
  • Yardımcıel, Fırat - Kılıç, Durmuş. “Çizgi Filmlerin İlettikleri Etik Değerler Bakımından İncelenmesi: Doru Örneği”. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 9/1 (2023), 21-32. https://doi.org/10.29065/usakead.1257817
  • Yaşar Eki̇ci̇, Fatma. “Çizgi Filmlerin Çocuklar Üzerindeki Etkilerine İlişkin Çok Boyutlu Bir Değerlendirme”. The Journal of Turk-Islam World Social Studies 2 (2015), 70-84. https://doi.org/10.16989/TIDSAD.96
  • Yener, Yeşim vd. “Çizgi Filmlerde Değer Eğitimi: TRT Çocuk Örneği”. International Journal of Social Sciences and Education Research 7/2 (2021), 114-128. https://doi.org/10.24289/ijsser.846419
  • Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar, 2016.
  • Yıldırım, Rabia. “Din ve Değerler Eğitimi Açısından ‘Tay’ Animasyon Sinema Filminin İncelemesi”. İlahiyat Akademi 16 (2022), 63-82. https://doi.org/10.52886/ilak.1204432
  • Yılmaz, Sümeyye. “Din ve Değerler Eğitimi Aracı Olarak Sinemanın Etkisi ve Gücü”. Nisar 2 (2023), 173-195.
  • Yolcu, Pelin - Çiftçi, Hasan. “Teaching Religious Education Through Cartoons: The Case of Ramazan Tayfa Cartoon Film”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 11/1 (2023), 622-646. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1194983
  • Yorulmaz, Bilal. “Bir Yaygın Din Eğitimi Aracı Olarak Sinema”. Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu II. 153-175. Ankara: DİB Yayınları, 2013. http://ktp.isam.org.tr/detayilhmklzt.php?navdil=eng&midno=78448125&MakaleAdi2=din
  • Yorulmaz, Bilal. “Din Eğitimine Yardımcı Bir Araç Olarak ‘Tebliğ Filmleri’: ‘Horton Hears A Who’ Örneği”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2014), 247-262. https://doi.org/10.15370/muifd.74191
  • Yorulmaz, Bilal. “Din ve Değerler Eğitimi Açısından Caillou Çizgi Filminin Değerlendirilmesi”. Diyanet İlmi Dergi 49/3 (2013), 127-143.
  • Yorulmaz, Bilal. “Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi<br /> The Journal of International Social Research VI/24 (2013), 438-448.
  • Yorulmaz, Bilal. Sinema ve Din Eğitimi. İstanbul: DEM Değerler Eğitimi Merkezi, 2015.
  • Yorulmaz, Bilal. “Türkiye’de Sinema ve Din Alanında Yapılan Akademik Çalışmalar Hakkında Genel Bir Değerlendirme”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 2/1 (2019), 71-91.
  • “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Öğretim Programı’nda Değerler Eğitimi”. Erişim 06 Mayıs 2025. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/4-6%20Ya%C5%9F%20Grubu%20Kuran%20kurslar%C4%B1%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1-2022.pdf

Analysis of the Animated Film "Bilal: The Voice of Freedom" in terms of Religious and Values Education

Yıl 2025, Sayı: 21, 411 - 448, 29.06.2025
https://doi.org/10.52886/ilak.1647655

Öz

Cartoon and animated films are among the productions that children watch for fun. Adults can also follow these productions with interest. It can be thought that they do this both to understand what the children are watching and to have a pleasant time themselves. In cartoons and animated films, it is aimed for children to acquire new knowledge, good behaviors, learn their culture, values, and beliefs, develop their imagination and have a pleasant time. Based on these purposes, in recent years, films have become a tool used in religious and values education. Movies are a means of escape for viewers from the intensity and fatigue of daily life, and can also be used during lessons in schools, helping to convey the message to children in a more entertaining and permanent way. It is known that children are more impressed by the movies they watch without getting bored and with enthusiasm. For this effect to be positive, it is deemed beneficial to increase the number of productions in which experts contribute, and national and moral values prevail. In addition to the positive effects mentioned, it is also evident that some movies can have a negative impact on children; encouraging foreign cultures and beliefs, taking negative behaviors as an example, and normalizing violence can be counted among these negative examples. To reduce their negative impacts and make them more useful and effective, movies need to be examined in terms of the beliefs and values they try to convey. The effects mentioned were decisive in the formation of the research problem. The research aimed to examine the animated film “Bilal: The Voice of Freedom” in terms of religious and values education, to reveal the values and belief characteristics given in it, to interpret important messages, and to identify negative examples, if any. The research was conducted with a “Qualitative Method”. The “Document Review” technique was used in the study. Two forms created by the researcher because of a literature review were used as data collection tools. For each research question, the movie was watched from start to finish seven times, and findings were obtained based on the forms. During the study process, the researcher carried out the following studies in order. Movies that were thought to be useful in terms of religious and values education were examined, no research was done on them, and the movie "Bilal: The Voice of Freedom", which is closer to the present day, was preferred. A literature review was conducted and theses and articles on the subject were examined. After examining studies with similar topics, research questions were prepared based on the purpose and problem. Lists to be used in examining values and religious contents have been prepared. Findings related to the focused questions were noted at each viewing. The findings were subjected to descriptive analysis and are presented in tables. Based on the findings obtained, conclusions were reached, and these results were tried to be interpreted. As a result of the research, it was determined that different messages and values were tried to be conveyed with each character in the film, 25 different values and 39 expressions and behaviors related to these values were included, 11 of them had the value of “advice (messages that develop religious and moral values)” at most, negative behavior examples such as violence and humiliation were included in the film, and the polytheists’ beliefs, especially about idols, were included. In addition, it has been determined that the movie does not include enough worship, discourses, and symbols related to the religion of Islam and that there are more than 40 message-containing sentences in the movie that can be used in religious and values education. It was concluded that the name, visual effects and music of the examined movie were effective, and its duration was suitable for the audience. Based on the research results, it was concluded that the animation film was suitable for use in religious and values education.

Kaynakça

  • Aksu, Ayşe Betül. Medya, Çocuk ve Din Eğitimi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
  • Albayrak, Burhan Mikdat - Kartal, Ayça. “Değerler Eğitimi Bağlamında Animasyonlar: Kung Fu Panda 3 Filmi İncelemesi”. Türkiye Eğitim Dergisi 5/2 (2020), 268-284.
  • Alıcı, Birgül. “Türkiye’de Animasyon Sineması Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 19/37 (2021), 53-78.
  • Altmış, Zehra Güden - Altun, Mustafa. “‘Pırıl’ Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. OPUS International Journal of Society Researches 17/38 (2021), 5382-5411. https://doi.org/10.26466/opus.752885
  • “Animasyon Ne Demek? TDK Sözlük Anlamı”. 2024. Erişim 05 Mart 2024. https://sozluk.gov.tr/?kelime=animasyon
  • Arslan, Mustafa. “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 6/1 (2016), 5-26.
  • Aslan, Erkan. “Animasyon (Çizgi Film) Tarihine Kültür Aktarımı Açısından Bir Bakış”. Folklor/Edebiyat 27/108 (2021), 1059-1074. https://doi.org/10.22559/folklor.1953
  • Atan, Uğur. Animasyonun Kültür Aktarımındaki Yeri. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
  • Ateş, Mehmet Ali vd. “Pisi Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 25 (2021), 506-522.
  • Ay, Hamide. Kral Şakir Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
  • Aydın, Muhammet Şevki. Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 3. Baskı, 2019.
  • Beldağ, Adem - Kaptan, Seher Yarar. “Arabalar Filminin İçerdiği Değerlere İlişkin Bir İnceleme”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 18/2 (2017), 487-499.
  • Bi̇li̇s, Pınar Özgökbel. “Rol Modelleri ve Toplumsal Değerler Açısından ‘Uçaklar’ Adlı Animasyon Filmi Üzerine Bir İnceleme”. Selçuk İletişim 8/3 (2014), 201-227. https://doi.org/10.18094/si.51086
  • Blizek, William - Yorulmaz, Bilal. “Sinema Filmleri ve Din”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47/47 (2015), 193-202. https://doi.org/10.15370/muifd.27704
  • Bolay, Süleyman Hayri. Felsefi Doktirinler ve Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları, 1996.
  • Cebeci, Suat - Demir, Recep. “Çizgi Filmler Çocuklara Neyi Vaat Ediyor?” Diyanet İlmi Dergi 54/1 (2018), 139-170.
  • Çi̇nemre, Semra. “Diyanet TV Çizgi Filmlerinin Din Eğitimine Katkısı Açısından İncelenmesi”. Hitit İlahiyat Dergisi 20/1 (2021), 81-108. https://doi.org/10.14395/hid.865718
  • Demir, Recep. Türkiye’de Çocuk Kanallarında Yayınlanan Çizgi Filmlerde Dini ve Kültürel Değerler Eğitimi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
  • Doğan, Recai vd. Din Eğitimi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, Gözden Geçirilmiş 5. Baskı, 2017.
  • “Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”. Erişim 26 Nisan 2025. https://tymm.meb.gov.tr/beceriler/erdem-deger-eylem-cercevesi
  • Eşi̇tti̇, Şakir. “Çizgi Filmlerde Küresel ve Yerel Kültürün İnşası: Caillou ve Pepee Örneği”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 32/32 (2016), 125-144. https://doi.org/10.17498/kdeniz.279674
  • Furat, Ayşe Zişan. “Din Eğitimi Ekseninde Türkiye’de Medya ve Din Araştırmaları”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 2/1 (2019), 29-51.
  • Gümrükçüoğlu, Süleyman. “Görsel Medya ve Din Eğitimi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi 20 (2022), 47-64.
  • Gümüş, Süleyman. “Bir Medya Aracı Olarak Sinemanın Din Eğitiminde Kullanımı: Baudrillard’ın Simülasyon Teorisi Bağlamında Bir Değerlendirme”. Değerler Eğitimi Dergisi 17/38 (2019), 7-40. https://doi.org/10.34234/ded.347162
  • Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 11 Şubat 2024. https://sozluk.gov.tr/?kelime=değer
  • Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 05 Mart 2024. https://sozluk.gov.tr/?kelime=animasyon
  • Kaba, Fethi. Animasyon’un Eğitim Amaçlı Kullanımı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1992.
  • Kaçmaz, Mustafa Yasir - Kiriş, Hacı Mustafa. “Rafadan Tayfa Göbeklitepe Animasyon Filminin Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. Külliye Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı Özel Sayısı (2023), 217-241. https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1348844
  • Kamacıoğlu, Büşra. “Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Hayao Miyazaki Çizgi Filmleri”. Sanat ve Tasarım Dergisi 7/2 (2017), 1-18. https://doi.org/10.20488/www-std-anadolu-edu-tr.393478
  • Kanar, Serap. Animasyon Filmlerinin Öğrencilerin Değer Gelişimine Etkileri: Arabalar 1 Animasyon Filmi Örneği. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Kaya, Ayşe Emre - Atuk, Fatma Gökçen. “Çocuklarda Din Dilinin Oluşturulması: Çizgi Filmler Örneği”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/12 (2020), 51-92.
  • Kaymak, Neslihan - Özçeli̇k, Ayşe Dilek ÖĞRETİR. “Evrensel Değerler Üzerine Bir İnceleme: Vikingler Çizgi Film Örneği”. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 41 (2020), 26-43. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.733890
  • Khurram H. Alavi - Ayman Jamal Bilal: Özgürlüğün Sesi [Bilal: A New Breed of Hero]. (Animasyon Film, 2015). https://www.imdb.com/title/tt3576728/?ref_=fn_all_ttl_1
  • Korkmaz, Mehmet. “Din Dersi Öğretmenlerinin Bir Öğretim Materyali Olarak Filmleri Kullanma Durumları”. Bilimname 2017/33 (2017), 35-66. https://doi.org/10.28949/bilimname.345561
  • Kurtdaş, Emine Meliha. “Eğitimde Film Kullanımının Önemi”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 60 (2021), 222-244. https://doi.org/10.21764/maeuefd.937742
  • Özel, Özge - Küçükkart, Zehra Nur. “TRT Çocuk Kanalındaki Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi: ‘Akıllı Tavşan Momo’ ve ‘Pırıl’ Örneği”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 36/2 (2023), 534-559. https://doi.org/10.19171/uefad.1267427
  • Özer, Özgür. İkibin Sonrası Sinemalarda Gösterilen Çizgi Filmlerin Okul Öncesinde Kazandırılması Gereken Değerler Açısından İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
  • Sabuncu Tanşu, Gizem - Yorulmaz, Bilal. “Kral Şakir Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi”. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi 5/8 (2023), 1-30.
  • Şentürk, Şener - Keskin, Ayfer. “Rafadan Tayfa Çizgi Filminin Milli ve Evrensel Değerler Açısından Değerlendirilmesi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20 (2019), 143-157. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548307
  • Tabak, Elif - Tunçay, Güzin Yasemin. “Doru Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi 8/16 (2023), 81-94.
  • Temizyürek, Fahri - Acar, Ümran. “Çizgi Filmlerdeki Subliminal Mesajların Çocuklar Üzerindeki Etkisi”. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 3/3 (2014), 25-39. https://doi.org/10.30703/cije.321348
  • Turanalp, Sümeyra. Animasyon Sinemasında Dinî ve Ahlakî Değerlerin Sunumu Hayao Miyazaki Örneği. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
  • Turhan, Hasan Basri. Türk Yapımı Animasyon Filmlerinde Değer Aktarımı Üzerine İnceleme. Siirt: Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
  • Türkmen, Nilgün. “Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Pepee”. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 36/2 (2013), 139-158.
  • Ufak, Kübra - Yorulmaz, Bilal. “Niloya Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 5/1 (2022), 99-112. https://doi.org/10.47951/mediad.991146
  • Uslu, Rumeysa - Kocaman, Kasım. “Ramazan Tayfa Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Talim 5/2 (2021), 128-142.
  • Ünal, Orhan. “Dizi ve Filmlerin Değerler Üzerindeki Yansımasına Yönelik Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Görüşleri”. Değerler Eğitimi Dergisi 19/41 (2021), 277-311. https://doi.org/10.34234/ded.906251
  • Ünal, Orhan. “Yakın Dönem Türk Animasyon Filmlerinin Değerler Eğitimi Bağlamında İncelenmesi”. International Journal of Field Education 6/2 (2020), 64-83.
  • Yağlı, Ali. “Çocuğun Eğitiminde ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caıllou ve Pepee Örneği”. Journal of Turkish Studies, Volume 8 Issue 10 (2013), 707-719. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5965
  • Yakar, Halide. “Sinema Filmlerinin Eğitim Amaçlı Kullanımı: Tarihsel Bir Değerlendirme”. HAYEF Journal of Education 10/1 (2013), 21-36.
  • Yaman, Erkan vd. “Dede Korkut Çizgi Filminde Yer Alan Değerler”. Değerler Eğitimi Dergisi 13/29 (2015), 245-269.
  • Yaman, Havva vd. “İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Değerler”. Değerler Eğitimi Dergisi 7/18 (2009), 107-120.
  • Yapıcıoğlu, Gizem. Bir Popüler Kültür Ürünü Olarak Animasyon Sinema: Kayıp Balık Nemo, Buz Devri, Wall-E. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
  • Yardımcıel, Fırat - Kılıç, Durmuş. “Çizgi Filmlerin İlettikleri Etik Değerler Bakımından İncelenmesi: Doru Örneği”. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 9/1 (2023), 21-32. https://doi.org/10.29065/usakead.1257817
  • Yaşar Eki̇ci̇, Fatma. “Çizgi Filmlerin Çocuklar Üzerindeki Etkilerine İlişkin Çok Boyutlu Bir Değerlendirme”. The Journal of Turk-Islam World Social Studies 2 (2015), 70-84. https://doi.org/10.16989/TIDSAD.96
  • Yener, Yeşim vd. “Çizgi Filmlerde Değer Eğitimi: TRT Çocuk Örneği”. International Journal of Social Sciences and Education Research 7/2 (2021), 114-128. https://doi.org/10.24289/ijsser.846419
  • Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar, 2016.
  • Yıldırım, Rabia. “Din ve Değerler Eğitimi Açısından ‘Tay’ Animasyon Sinema Filminin İncelemesi”. İlahiyat Akademi 16 (2022), 63-82. https://doi.org/10.52886/ilak.1204432
  • Yılmaz, Sümeyye. “Din ve Değerler Eğitimi Aracı Olarak Sinemanın Etkisi ve Gücü”. Nisar 2 (2023), 173-195.
  • Yolcu, Pelin - Çiftçi, Hasan. “Teaching Religious Education Through Cartoons: The Case of Ramazan Tayfa Cartoon Film”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 11/1 (2023), 622-646. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1194983
  • Yorulmaz, Bilal. “Bir Yaygın Din Eğitimi Aracı Olarak Sinema”. Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu II. 153-175. Ankara: DİB Yayınları, 2013. http://ktp.isam.org.tr/detayilhmklzt.php?navdil=eng&midno=78448125&MakaleAdi2=din
  • Yorulmaz, Bilal. “Din Eğitimine Yardımcı Bir Araç Olarak ‘Tebliğ Filmleri’: ‘Horton Hears A Who’ Örneği”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2014), 247-262. https://doi.org/10.15370/muifd.74191
  • Yorulmaz, Bilal. “Din ve Değerler Eğitimi Açısından Caillou Çizgi Filminin Değerlendirilmesi”. Diyanet İlmi Dergi 49/3 (2013), 127-143.
  • Yorulmaz, Bilal. “Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi<br /> The Journal of International Social Research VI/24 (2013), 438-448.
  • Yorulmaz, Bilal. Sinema ve Din Eğitimi. İstanbul: DEM Değerler Eğitimi Merkezi, 2015.
  • Yorulmaz, Bilal. “Türkiye’de Sinema ve Din Alanında Yapılan Akademik Çalışmalar Hakkında Genel Bir Değerlendirme”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 2/1 (2019), 71-91.
  • “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Öğretim Programı’nda Değerler Eğitimi”. Erişim 06 Mayıs 2025. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/4-6%20Ya%C5%9F%20Grubu%20Kuran%20kurslar%C4%B1%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1-2022.pdf
Toplam 67 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Eğitimi
Bölüm MAKALELER
Yazarlar

Suat Aydin 0000-0002-8002-8972

Yayımlanma Tarihi 29 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 26 Şubat 2025
Kabul Tarihi 6 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 21

Kaynak Göster

ISNAD Aydin, Suat. “Din Ve Değerler Eğitimi Açısından ‘Bilal: Özgürlüğün Sesi’ Animasyon Filminin İncelenmesi”. İlahiyat Akademi 21 (Haziran 2025), 411-448. https://doi.org/10.52886/ilak.1647655.

İlahiyat Akademi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.