Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Role of the Ombudsman in Establishing Good Administration in Turkish Law

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 32, 28.06.2025

Öz

This study focuses on the concept of good administration, one of the most focused concepts of international administrative law in the 21st century. Good administration, which is an umbrella concept where definition attempts are mostly made on the basis of its component principles, offers the individual the opportunity to make a demand in every field from the process of administrative action to the organization of the administration; from the way public services are provided to law enforcement activities, while imposing an obligation on the administration. It is a concept that serves to strengthen the position of the individual vis-à-vis the administration, to protect the rights and interests of the individual in the relationship between the individual and the administration, and to provide the individual with a transparent and predictable administration. It can be said that the highest level of the concept of good administration is the administration with the most developed ability to provide services.
The main question of this study is how effective the Ombudsman Institution can be in improving the ability of the administration to serve the individual, in other words, in ensuring good administration and in establishing an administrative culture in this direction, the Ombudsman Institution, whose purpose of existence is to audit the administration (extrajudicially) in the shortest form, and which does not have to be limited only to the legality audit while doing so. The question of whether the Ombudsman Institution has the power to ensure good administration and an administrative culture in which good administration is at the center is sought to be answered through the field of action and the way of action of the Ombudsman Institution.

Kaynakça

  • Addink, Henk, Good Governance Concept and Context, Oxford University Press, Oxford, 2019.
  • Addink, Henk, “Good Governance: Important in Practice, Theories and Definitions”, Halu Oleo Law Review, Cilt 1, Sayı 1, 2017, ss. 1-32.
  • Ağgül-Kırıcı, Feiza, Avrupa Örneğinden Hareketle İyi İdare, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
  • Aktan, Coşkun Can, “İdeal Devlet ve İyi Yönetim: Temel İlkeler, Kurallar ve Kurumlar”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2015, ss. 50-60.
  • Ayman-Güler, Birgül, “Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye”, Praksis, Sayı 9, 2003, ss. 93-116.
  • Ayman-Güler, Birgül, “Kamu Yönetimi Temel Kanunu Üzerine”, Devlette Reform Yazıları, Paragraf Yayınları, Ankara, 2005, ss. 75-127.
  • Azrak, Ülkü, “Umumi İdari Usul ve Kodifikasyonu Meselesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 33, Sayı 1-2, 1967, ss. 66-82.
  • Bayramoğlu, Sonay, Yönetişim Zihniyeti, İletişim Yayınları, İstanbul, 2018.
  • Boz, Selman Sacit; Yurdaer, Cihat; Eraslan, Yunus, “İdare Hukuku Boyutuyla İyi Yönetişim İlkesi: İyi İdare”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 3, 2019, ss. 497-532.
  • Chevallier, Jacques (Terc. Ertuğrul Cenk Gürcan), Hukuk Devleti, İmaj Yayınevi, Ankara, 2010.
  • Craig, Paul, “Article 41: The Right to Good Administration”, Ed. Steve J. Peers, Tamara Hervey, Jeff Kenner, Angela Ward, The EU Charter of Fundamental Rights: A Commentary, 2. Bası, Beck Hart Nomos, 2021, ss. 1125-1151.
  • Demir, Ömer, “Kızıl Kraliçe Etkisi Bağlamında Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik, Cilt 7, Sayı 14, 2021, ss. 13-32.
  • Eide, Asbjørn, “Good Governance, Human Rights, and the Rights of Minorities and Indigenous Peoples”, Ed. Hans-Otto Sano, Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 47-71.
  • Erhürman, Tufan, “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 31, Sayı 3, 1998, ss. 87-102.
  • Erhürman, Tufan, “Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü?” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 49, Sayı 1-4, 2000, ss. 155-180.
  • Gişi, Selçuk, “Ombudsmanlık Kurumu, İsveç ve Fransa Ülke Uygulamaları ile Avrupa Ombudsmanı Üzerine Bir İnceleme”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Sayı 2, 2017, ss. 1-42.
  • Güzelsarı, Selime, “Neo-liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 36, Sayı 2, 2003, ss. 17-34.
  • Hacımuratlar, Zeliha, İdari Usule Katılım, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (İdare Hukuku) Anabilim Dalı, 2011.
  • Hofmann, Herwig; Mihaescu, Bucura, “The Relation between the Charter’s Fundamental Rights and the Unwritten General Principles of EU Law: Good Administration as the Test Case”, European Constitutional Law Review, Cilt 9, Sayı 1, 2013, ss. 73-101.
  • Ka´nska, Klara, “Towards Administrative Human Rights in the EU. Impact of the Charter of Fundamental Rights”, European Law Journal, Cilt 10, Sayı 3, ss. 296-326.
  • Kağıtçıoğlu, Mutlu, “Kamu Denetçiliği Kurumunu (Türk Ombudsmanını) Yeniden Tasarlamak”, Anayasa Hukuku Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, 2018, ss. 457-512.
  • Karahanoğulları, Onur (Terc. Onur Karahanoğulları), “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin İyi İdare Konusunda Üye Devletlere Cm/Rec (2007)7 sayılı Tavsiye Kararı”, Danıştay Dergisi, Cilt 37, Sayı 116, 2007, ss. 1-10.
  • Karakul, Selman, “Hukuki ve İdari Denetim Ölçütü Olarak İyi Yönetim İlkeleri”, Ombudsman Akademik Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, 2015, ss. 61-105.
  • Keping, Yu, “Governance and Good Governance: A New Framework for Political Analysis”, Fudan Journal of the Humanities and Social Sciences, Sayı 11, 2018, ss. 1-8.
  • Kesim, H. Kutay; Petek, Ali, “Avrupa Komisyonunca Belirlenen İyi Yönetişimin İlkeleri Çerçevesinde Türk Kamu Reformunun Bir Eleştirisi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 38, Sayı 4, 2005, ss. 39-58.
  • Kjoer, Mette; Kinnerup, Klavs, “Good Governance: How Does It Relate to Human Rights?”, Ed. Hans-Otto Sano and Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 1-18.
  • Koch, Ida Elisabeth, “Good Governance and the Implementation of Economic, Social and Cultural Rights”, Ed. Hans-Otto Sano and Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 73-94.
  • Kristjánsdóttir, Margrét Vala, “Good Administration as a Fundamental Right”, Icelandic Review of Politics and Administration, Cilt 9, Sayı 1, 2013, ss. 237-255.
  • Nullmeier, Frank; Kaufmann, Franz-Xaver, “Post-War Welfare State Development: The Golden AGE”, Ed. Daniel Béland, Kimberly J. Morgan, Herbert Obinger, Christopher Pierso, The Oxford Handbook of the Welfare State, 2. Bası, 2021, ss. 93-111.
  • Odyakmaz, Zehra, “Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumunun Tanıtılması ve 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Bazı Maddelerinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 14, ss. 1-85.
  • Okçu, Murat, “Değişen Dünyayı Anlamak İçin Önemli Bir Kavram: Yönetişim”, Ed. Fatma Neval Genç, Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi, Ekin Yayınları, Bursa, 2012, ss. 1-25.
  • Reif, Linda C., The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System, Springer, 2004.
  • Sano, Hans-Otto, “Good Governance, Accountability and Human Rights”, Ed. Hans-Otto Sano and Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 123-146.
  • Şahin, Muhammed, Dünyada Ombudsmanlık ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu, İKSAD, 2021.
  • Şengül, Ramazan; Günal, Cihan Necmi, “Kamu Denetçiliği Kurumunun Türkiye’de İdari Kültürün Şekillenmesine Etkisi” Ombudsman Akademik Dergisi, Cilt 9, Sayı 17, 2023, ss. 63-78.
  • Vogiatzis, Nikos, The European Ombudsman and Good Administration in the European Union, Palgrave Macmillan London, 2018.
  • Weiss, Friedl; Steiner, Silke, “Transparency as an Element of Good Governance in the Practice of the EU and the WTO: Overview and Comparison”, Fordham International Law Journal, Cilt 30, Sayı 5, 2006, ss. 1545-1586.
  • Yeşil, İsmail, Kurumsal ve Maddi Boyutuyla Avrupa Birliğinde İyi Yönetişim İlkeleri ve İyi İdare Hakkı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
  • Yılmaz, Abdullah; Şahyar Akdemir, Duru, “‘İyi İdare Hakkı’ Bağlamında İçişleri Bakanlığı ‘Açık Kapı Uygulaması’ Üzerine Notlar”, Ombudsman Akademik Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, 2019, ss. 17-38.

Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 32, 28.06.2025

Öz

Bu çalışma, 21’inci yüzyılda uluslararası idare hukukunun üzerinde en çok yoğunlaşılan kavramlarından biri olan iyi idare kavramını konu edinmektedir. Tanım denemelerinin çoğunlukla bileşen ilkeleri üzerinden yapıldığı şemsiye bir kavram olan iyi idare, idari işlemin yapılış sürecinden, idari örgütün organizasyonuna; kamu hizmetlerinin sunuluş şeklinden kolluk faaliyetine kadar her alanda bireye bir talep imkanı sunarken, idareye de bir yükümlülük yüklemektedir. Bireyin idare karşısında konumunu güçlendirmeye, birey ile idare arasındaki ilişkide bireyin hak ve menfaatlerini korumaya ve bireye şeffaf ve öngörülebilir bir idare sunmaya yarayan bir kavramdır. İyi idare kavramının en üst seviyesi, hizmet sunma kabiliyeti en gelişmiş olan idaredir denilebilir.
Bu çalışmanın esas sorusu, idarenin bireye hizmet etme kabiliyetini geliştirmede yani iyi idareyi sağlamada ve bu yönde bir idari kültür tesisinde, varlık amacı en kısa haliyle idareyi (yargı dışı yoldan) denetlemek olan, bunu yaparken yalnızca hukukilik denetimi ile sınırlı kalma şartı olmayan Kamu Denetçiliği Kurumunun ne kadar etkili olabileceğidir. İyi idareyi ve iyi idarenin odakta olduğu bir idari kültürü sağlama gücü olup olmadığı sorusuna Kamu Denetçiliği Kurumunun hareket alanı ve hareket şekli üzerinden cevap aranmıştır.

Kaynakça

  • Addink, Henk, Good Governance Concept and Context, Oxford University Press, Oxford, 2019.
  • Addink, Henk, “Good Governance: Important in Practice, Theories and Definitions”, Halu Oleo Law Review, Cilt 1, Sayı 1, 2017, ss. 1-32.
  • Ağgül-Kırıcı, Feiza, Avrupa Örneğinden Hareketle İyi İdare, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
  • Aktan, Coşkun Can, “İdeal Devlet ve İyi Yönetim: Temel İlkeler, Kurallar ve Kurumlar”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2015, ss. 50-60.
  • Ayman-Güler, Birgül, “Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye”, Praksis, Sayı 9, 2003, ss. 93-116.
  • Ayman-Güler, Birgül, “Kamu Yönetimi Temel Kanunu Üzerine”, Devlette Reform Yazıları, Paragraf Yayınları, Ankara, 2005, ss. 75-127.
  • Azrak, Ülkü, “Umumi İdari Usul ve Kodifikasyonu Meselesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 33, Sayı 1-2, 1967, ss. 66-82.
  • Bayramoğlu, Sonay, Yönetişim Zihniyeti, İletişim Yayınları, İstanbul, 2018.
  • Boz, Selman Sacit; Yurdaer, Cihat; Eraslan, Yunus, “İdare Hukuku Boyutuyla İyi Yönetişim İlkesi: İyi İdare”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 27, Sayı 3, 2019, ss. 497-532.
  • Chevallier, Jacques (Terc. Ertuğrul Cenk Gürcan), Hukuk Devleti, İmaj Yayınevi, Ankara, 2010.
  • Craig, Paul, “Article 41: The Right to Good Administration”, Ed. Steve J. Peers, Tamara Hervey, Jeff Kenner, Angela Ward, The EU Charter of Fundamental Rights: A Commentary, 2. Bası, Beck Hart Nomos, 2021, ss. 1125-1151.
  • Demir, Ömer, “Kızıl Kraliçe Etkisi Bağlamında Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik, Cilt 7, Sayı 14, 2021, ss. 13-32.
  • Eide, Asbjørn, “Good Governance, Human Rights, and the Rights of Minorities and Indigenous Peoples”, Ed. Hans-Otto Sano, Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 47-71.
  • Erhürman, Tufan, “Ombudsman”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 31, Sayı 3, 1998, ss. 87-102.
  • Erhürman, Tufan, “Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü?” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 49, Sayı 1-4, 2000, ss. 155-180.
  • Gişi, Selçuk, “Ombudsmanlık Kurumu, İsveç ve Fransa Ülke Uygulamaları ile Avrupa Ombudsmanı Üzerine Bir İnceleme”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Sayı 2, 2017, ss. 1-42.
  • Güzelsarı, Selime, “Neo-liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 36, Sayı 2, 2003, ss. 17-34.
  • Hacımuratlar, Zeliha, İdari Usule Katılım, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (İdare Hukuku) Anabilim Dalı, 2011.
  • Hofmann, Herwig; Mihaescu, Bucura, “The Relation between the Charter’s Fundamental Rights and the Unwritten General Principles of EU Law: Good Administration as the Test Case”, European Constitutional Law Review, Cilt 9, Sayı 1, 2013, ss. 73-101.
  • Ka´nska, Klara, “Towards Administrative Human Rights in the EU. Impact of the Charter of Fundamental Rights”, European Law Journal, Cilt 10, Sayı 3, ss. 296-326.
  • Kağıtçıoğlu, Mutlu, “Kamu Denetçiliği Kurumunu (Türk Ombudsmanını) Yeniden Tasarlamak”, Anayasa Hukuku Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, 2018, ss. 457-512.
  • Karahanoğulları, Onur (Terc. Onur Karahanoğulları), “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin İyi İdare Konusunda Üye Devletlere Cm/Rec (2007)7 sayılı Tavsiye Kararı”, Danıştay Dergisi, Cilt 37, Sayı 116, 2007, ss. 1-10.
  • Karakul, Selman, “Hukuki ve İdari Denetim Ölçütü Olarak İyi Yönetim İlkeleri”, Ombudsman Akademik Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, 2015, ss. 61-105.
  • Keping, Yu, “Governance and Good Governance: A New Framework for Political Analysis”, Fudan Journal of the Humanities and Social Sciences, Sayı 11, 2018, ss. 1-8.
  • Kesim, H. Kutay; Petek, Ali, “Avrupa Komisyonunca Belirlenen İyi Yönetişimin İlkeleri Çerçevesinde Türk Kamu Reformunun Bir Eleştirisi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 38, Sayı 4, 2005, ss. 39-58.
  • Kjoer, Mette; Kinnerup, Klavs, “Good Governance: How Does It Relate to Human Rights?”, Ed. Hans-Otto Sano and Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 1-18.
  • Koch, Ida Elisabeth, “Good Governance and the Implementation of Economic, Social and Cultural Rights”, Ed. Hans-Otto Sano and Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 73-94.
  • Kristjánsdóttir, Margrét Vala, “Good Administration as a Fundamental Right”, Icelandic Review of Politics and Administration, Cilt 9, Sayı 1, 2013, ss. 237-255.
  • Nullmeier, Frank; Kaufmann, Franz-Xaver, “Post-War Welfare State Development: The Golden AGE”, Ed. Daniel Béland, Kimberly J. Morgan, Herbert Obinger, Christopher Pierso, The Oxford Handbook of the Welfare State, 2. Bası, 2021, ss. 93-111.
  • Odyakmaz, Zehra, “Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumunun Tanıtılması ve 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Bazı Maddelerinin Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 14, ss. 1-85.
  • Okçu, Murat, “Değişen Dünyayı Anlamak İçin Önemli Bir Kavram: Yönetişim”, Ed. Fatma Neval Genç, Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi, Ekin Yayınları, Bursa, 2012, ss. 1-25.
  • Reif, Linda C., The Ombudsman, Good Governance and the International Human Rights System, Springer, 2004.
  • Sano, Hans-Otto, “Good Governance, Accountability and Human Rights”, Ed. Hans-Otto Sano and Guðmundur Alfredsson, Human Rights and Good Governance, Brill Nijhoff, 2002, ss. 123-146.
  • Şahin, Muhammed, Dünyada Ombudsmanlık ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu, İKSAD, 2021.
  • Şengül, Ramazan; Günal, Cihan Necmi, “Kamu Denetçiliği Kurumunun Türkiye’de İdari Kültürün Şekillenmesine Etkisi” Ombudsman Akademik Dergisi, Cilt 9, Sayı 17, 2023, ss. 63-78.
  • Vogiatzis, Nikos, The European Ombudsman and Good Administration in the European Union, Palgrave Macmillan London, 2018.
  • Weiss, Friedl; Steiner, Silke, “Transparency as an Element of Good Governance in the Practice of the EU and the WTO: Overview and Comparison”, Fordham International Law Journal, Cilt 30, Sayı 5, 2006, ss. 1545-1586.
  • Yeşil, İsmail, Kurumsal ve Maddi Boyutuyla Avrupa Birliğinde İyi Yönetişim İlkeleri ve İyi İdare Hakkı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
  • Yılmaz, Abdullah; Şahyar Akdemir, Duru, “‘İyi İdare Hakkı’ Bağlamında İçişleri Bakanlığı ‘Açık Kapı Uygulaması’ Üzerine Notlar”, Ombudsman Akademik Dergisi, Cilt 6, Sayı 11, 2019, ss. 17-38.
Toplam 39 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hukuk ve Beşeri Bilimler
Bölüm Kamu Hukuku
Yazarlar

Ayşe Aslı Alçın 0000-0003-4788-2234

Yayımlanma Tarihi 28 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 12 Mart 2025
Kabul Tarihi 5 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Alçın, A. A. (2025). Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1), 1-32.
AMA Alçın AA. Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü. IMUHFD. Haziran 2025;12(1):1-32.
Chicago Alçın, Ayşe Aslı. “Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü”. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, sy. 1 (Haziran 2025): 1-32.
EndNote Alçın AA (01 Haziran 2025) Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12 1 1–32.
IEEE A. A. Alçın, “Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü”, IMUHFD, c. 12, sy. 1, ss. 1–32, 2025.
ISNAD Alçın, Ayşe Aslı. “Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü”. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12/1 (Haziran 2025), 1-32.
JAMA Alçın AA. Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü. IMUHFD. 2025;12:1–32.
MLA Alçın, Ayşe Aslı. “Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü”. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 12, sy. 1, 2025, ss. 1-32.
Vancouver Alçın AA. Türk Hukukunda İyi İdarenin Tesisinde Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü. IMUHFD. 2025;12(1):1-32.