Öz
Bulgar halkının bağımsızlık sürecini bazı araştırmacılar iki, bazı araştırmacılar da üç döneme ayırarak araştırmıştır. Rakovski Bulgar bağımsızlık sürecini içeren her iki dönemde de önde gelen isimlerden biriydi. Özellikle Bulgar milli bağımsızlık mücadelesinin 1860 yılı sonraki faaliyetlerinde çetecilik faaliyetleriyle ilgili olarak Rakovski, oldukça önemli bir isim olmuştur. Georgi Rakovski (1821-1867) dâhil olduğu ve örgütlediği ayaklanma eylemleri sebebiyle Bulgar tarihçileri tarafından Bulgar komitacılık hareketlerinin ilk fikir babası ve sözde Bulgar millî bağımsızlık düşüncesinin oluşmasında etkili olan ilk lider olarak görülmüştür. İstanbul Yüksek Rum Mektebinde aldığı dinî eğitimden sonra ihtilalci Yunan gençlerle görüşmek için Atina’ya gitmiştir. Atina’da Bulgarlara bağımsızlık fikrini aşılamayı amaçlayan gizli Makedon Cemiyeti içerisinde yer almıştır. Burada kısa bir süre Türkçe, Fransızca ve Yunanca öğretmenliği yaptıktan sonra yöneticisi olduğu bir Bulgar çetesiyle birlikte Tuna’yı geçerek Bulgar topraklarında ayaklanma başlatmayı düşünmüş ve komitacılık faaliyetlerinden dolayı tutuklanarak ölüme mahkûm edilmiştir. Fakat kapitülasyonlar ve Yunan vatandaşı olması hasebiyle cezasını çekmek üzere Yunan Konsolosluğu’na teslim edilmiştir. Yunanistan’ın İstanbul konsolosunun girişimiyle Marsilya’ya gönderilmiş ve orada bir buçuk yıl kalmıştır. Buradan Atina ve İstanbul üzerinden Kazan’a geri dönmüştür. Kazan’da komşularının ve kasabanın huzurunu bozdukları şikâyetleri nedeniyle babasıyla birlikte tutuklanıp İstanbul’da 7 yıl hüküm cezasına çarptırılmıştır. Bu çalışmada Bulgar millî kimliğinin oluşmasında etkisinin büyük olduğu Rakovski’nin hayatı, ideolojisi ve Bulgar komitacılık faaliyetlerindeki etkisi ele alınmaktadır
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BOA, MKT.,UM, Dosya No: 565, Gömlek No: 20, 15 Zilkade 1278 / 14 Mayıs 1862.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 471, Gömlek No: 88, 5 Şevval 1280 / 14 Mart 1864.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 335, Gömlek No: 32, 29 Şevval 1276 / 20 Mayıs 1860.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 432, Gömlek No: 41, 22 Şevval 1279 / 12 Nisan 1863.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 431, Gömlek No: 7, 11 Şevval 1279 / 1 Nisan 1863.
- Dinçer, N.. (1986). Bulgar İhtilalinin Hazırlanmasında Dış Güçlerin Yardımı ve Kültürel Faaliyetler, Sosyoloji Konferansları Dergisi, S. 21, ss. 69-101.
- Ergenç, L. (1996). Bulgar Edebiyat Tarihi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
- İnalcık, H. (1992). Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Eren Yayıncılık.
- İrtem, S. K. (1999). Osmanlı Devleti’nin Makedonya Meselesi, Temel Yayınları.
- Jelavich, B. (2013). Balkan Tarihi 18. ve 19. Yüzyıllar, C. 1, (İ. Durdu, Çev.). Küre Yayınları.
- Kostandov, P. G. (2011). İstanbullu Bulgarlar ve Eski İstanbul Geçmişten Günümüze Osmanlı Bakiyesi Bulgarlar Üzerine Bir Araştırma 1800-2000, Kreatif Yayınları.
- Koyuncu, A. (2006). Bulgaristan’da Osmanlı Maddi Kültür Mirasının Tasfiyesi (1878-1908). OTAM, S. 20, ss. 197-243.
- Koyuncu, A. (2013). Osmanlı Belgeleri Işığında 1835 yılında Tırnova’da Meydana Gelen Ayaklanma Teşebbüsü, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kültürlerarası Kavşakta Bulgaristan ve Türkiye Uluslararası Dil, Tarih ve Edebiyat Sempozyumu II Bildiri Kitabı, ss. 213-235.
- Mevsim, H. (2011). Bulgar Gözüyle İstanbul, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Mevsim, H. (2020). Bulgarca Süreli Yayıncılığa Dair Bazı Notlar, Kebikeç, S. 50, ss. 223-246.
- Mevsim, H. (2022). Kalemi Kılıç Eylemek: Bulgar Millî Kurtuluş Hareketinin İdeoloğu Georgi Rakovski (1821-1867), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 70, ss. 323-338.
- Ortaylı, İ. (2014). Osmanlı’da Milletler ve Diplomasi Seçme Eserleri III, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ракобсокаго, Горски Патинкъ. (1857). У Новми Садъ.
- Stambolski, H. (2018). Bir Osmanlı Hekiminin Anılarıyla İmparatorluğun Zor Yılları (1858-1878), (H. Mevsim, Çev.). Kitap Yayınevi.
- Şentürk, M.H. (1992). Osmanlı Devleti’nde Bulgar Meselesi (1850-1875), Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Todorov, N. (1979). Bulgaristan Tarihi, Öncü Kitabevi Yayınları.
- Tuğlacı, P. (1984). Bulgaristan ve Türk – Bulgar İlişkileri, Pars Yayınları.
- Vatansever, E. (2019). Bulgar Milliyetçiliğinin Doğuşu ve Bulgaristan’ın Bağımsızlığı (1841-1908). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Edirne.
- Yıldız, İ. (2008). Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Bulgaristan’daki Bağımsızlık Faaliyetleri (1878-1908). Gazi Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Yolcu, C. (2015). Bulgar Fesad Komitesi Reisi Vasil Levski’nin Eylemleri ve Mahkemede Verdiği İfade Üzerine Bir Değerlendirme. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, S. 27, ss. 15-63.
Öz
The Bulgarian independence process has been analyzed by some scholars in two periods and by others in three periods. Rakovski was one of the leading figures in both periods of Bulgarian independence and became a very important figure in the Bulgarian national independence struggle, especially after 1860, in relation to gang activities. Georgi Rakovski (1821-1867) is considered by Bulgarian historians as the forefather of the Bulgarian committee movements and the first leader to have a significant influence on the formation of the concept of Bulgarian national independence, a reputation he owes to his insurrectionary activities and the organizations he founded. Rakovski was arrested by the Ottoman Empire for his activities. However, due to the capitulations and the fact that he was a Greek citizen, he was handed over to the Greek Consulate to serve his sentence. With the initiative of the Greek consul in Istanbul, he was sent to Marseille. He returned to Kazan via Athens and Istanbul. However, in Kazan, he was arrested together with his father on the complaint that they disturbed the peace of the neighbors and the town and sentenced to seven years in Istanbul. In this study, the life, ideology and influence of Rakovski, who had a significant impact on the formation of Bulgarian national identity and Bulgarian committee activities, will be discussed.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BOA, MKT.,UM, Dosya No: 565, Gömlek No: 20, 15 Zilkade 1278 / 14 Mayıs 1862.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 471, Gömlek No: 88, 5 Şevval 1280 / 14 Mart 1864.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 335, Gömlek No: 32, 29 Şevval 1276 / 20 Mayıs 1860.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 432, Gömlek No: 41, 22 Şevval 1279 / 12 Nisan 1863.
- BOA, HR.,MKT, Dosya No: 431, Gömlek No: 7, 11 Şevval 1279 / 1 Nisan 1863.
- Dinçer, N.. (1986). Bulgar İhtilalinin Hazırlanmasında Dış Güçlerin Yardımı ve Kültürel Faaliyetler, Sosyoloji Konferansları Dergisi, S. 21, ss. 69-101.
- Ergenç, L. (1996). Bulgar Edebiyat Tarihi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
- İnalcık, H. (1992). Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Eren Yayıncılık.
- İrtem, S. K. (1999). Osmanlı Devleti’nin Makedonya Meselesi, Temel Yayınları.
- Jelavich, B. (2013). Balkan Tarihi 18. ve 19. Yüzyıllar, C. 1, (İ. Durdu, Çev.). Küre Yayınları.
- Kostandov, P. G. (2011). İstanbullu Bulgarlar ve Eski İstanbul Geçmişten Günümüze Osmanlı Bakiyesi Bulgarlar Üzerine Bir Araştırma 1800-2000, Kreatif Yayınları.
- Koyuncu, A. (2006). Bulgaristan’da Osmanlı Maddi Kültür Mirasının Tasfiyesi (1878-1908). OTAM, S. 20, ss. 197-243.
- Koyuncu, A. (2013). Osmanlı Belgeleri Işığında 1835 yılında Tırnova’da Meydana Gelen Ayaklanma Teşebbüsü, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kültürlerarası Kavşakta Bulgaristan ve Türkiye Uluslararası Dil, Tarih ve Edebiyat Sempozyumu II Bildiri Kitabı, ss. 213-235.
- Mevsim, H. (2011). Bulgar Gözüyle İstanbul, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Mevsim, H. (2020). Bulgarca Süreli Yayıncılığa Dair Bazı Notlar, Kebikeç, S. 50, ss. 223-246.
- Mevsim, H. (2022). Kalemi Kılıç Eylemek: Bulgar Millî Kurtuluş Hareketinin İdeoloğu Georgi Rakovski (1821-1867), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 70, ss. 323-338.
- Ortaylı, İ. (2014). Osmanlı’da Milletler ve Diplomasi Seçme Eserleri III, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ракобсокаго, Горски Патинкъ. (1857). У Новми Садъ.
- Stambolski, H. (2018). Bir Osmanlı Hekiminin Anılarıyla İmparatorluğun Zor Yılları (1858-1878), (H. Mevsim, Çev.). Kitap Yayınevi.
- Şentürk, M.H. (1992). Osmanlı Devleti’nde Bulgar Meselesi (1850-1875), Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Todorov, N. (1979). Bulgaristan Tarihi, Öncü Kitabevi Yayınları.
- Tuğlacı, P. (1984). Bulgaristan ve Türk – Bulgar İlişkileri, Pars Yayınları.
- Vatansever, E. (2019). Bulgar Milliyetçiliğinin Doğuşu ve Bulgaristan’ın Bağımsızlığı (1841-1908). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Edirne.
- Yıldız, İ. (2008). Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Bulgaristan’daki Bağımsızlık Faaliyetleri (1878-1908). Gazi Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Yolcu, C. (2015). Bulgar Fesad Komitesi Reisi Vasil Levski’nin Eylemleri ve Mahkemede Verdiği İfade Üzerine Bir Değerlendirme. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, S. 27, ss. 15-63.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Yakınçağ Balkan Tarihi, Yakınçağ Osmanlı Tarihi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 26 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Gönderilme Tarihi | 12 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 17 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 14 Sayı: 1 |
