Öz
People develop their political values, opinions and attitudes by learning. Democratic attitude is of vital importance for the sustainability of a democratic society because it encourages participation, tolerance and equality. It has been shown that democratic attitude is positively related to harmony in social life and school. In this study, it was aimed to examine the democratic attitudes of university students in terms of some variables in terms of the dissemination and maintenance of democratic values. The screening model, which is one of the quantitative research methods, was used in this study. The sample representing the universe of the study consists of 390 students studying at Tokat Gaziosmanpaşa University in the 2023-2024 academic year. The Democratic Attitude Scale developed by Sincar, Şahin and Beycioğlu (2019) was used to collect the research data. As a result of the study; It was concluded that university students' attitudes of respecting and being sensitive to differences were very high; their attitudes of exalting power and social responsibility were high; and their democratic attitudes varied according to variables related to gender, class level, mother's education level, voting status, political opinion formation and following political events.
The research aims to evaluate the democratic attitudes of university students in terms of the sub-dimensions of "Respect for Differences", "Behaving Sensitively", "Exalting Power" and "Social Responsibility". The findings show that the democratic attitudes of students can vary depending on various variables. Factors such as gender, grade level, parental education level, voting history, political view formation and following political events indicate differences in certain sub-dimensions of students' democratic attitudes. While the attitudes of respecting and acting sensitively to differences are generally at a high level, the attitudes of exalting power and social responsibility are at a more moderate level. These results show that the democratic attitudes of students can vary depending on various variables and that more than one factor can be effective in understanding these attitudes.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altunay Şam, E., Çaypınar, İ. ve Alimcan, D. (2016). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ve şiddete karşı tutumları arasındaki ilişki (Amasya Üniversitesi örneği). Istanbul Journal of Innovation in Education, 2(2), 31-53.
- Aydemir, H. ve Aksoy, N. D. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin demokratik tutumlarının bazı değişkenlerle ilişkisi: Malatya örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 265-279.
- Aydoğmuş, B. ve Kiraz, Z. (2020). Üniversite öğrencilerinin demokratik tutum ve tolerans düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1322-1339.
- Bilici, İ. (2023). Demokrasi arayışının alternatif yaklaşımları: Demokrasi modelleri üzerine teorik bir değerlendirme. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 76-88. https://doi.org/10.59534/jcss.1315904
- Bulut Serin, N. (2006). Buca eğitim fakültesi, psikolojik danışman ve rehberlik bölümü öğrencilerinin (okul psikolojik danışmanı adayları) demokratik tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 12-22.
- Bulut, N. (2006). Bir grup üniversite öğrencisinin demokratik tutumları ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 37-59.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Can, M. (2019). İnsan hakları ve demokrasi arasındaki ilişkinin felsefi analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(Özel Sayı), 2155-2167.
- Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ve bu değerlerin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Education Sciences, 8(2), 261-274.
- Chen, X., Dong, Q. & Zhou, H. (1997). Authoritative and authoritarian parenting practices and social and school performance in Chinese children. International Journal of Behavioral Development, 21(4), 855-873. https://doi.org/10.1080/016502597384703
- Elkatmış, M. ve Toptaş, V. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının demokratik tutumlarının incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 128-144.
- Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2007). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 10-22.
- Gömleksiz, M. N., & Çetintaş, S. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi (17), 1-14.
- Güven, A., Kaya, R., ve Arslan, H. (2014). Tarih öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Middle Eastern & African Journal of Educational Research, Issue 12/18.
- Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Özalp, E. (2019). Duygular, tutumlar ve iş tatmini. A. Ç. Kırel ve O. Ağlargöz (Ed.), Örgütsel davranış içinde (ss. 1-20). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Özdamar, K. (2011). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi-1. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
- Robbins, S. (1994). Örgütsel davranışın temelleri (S. A. Öztürk, Çev.). Eskişehir: ETAM Basım Yayın.
- Sağlam, N., Kılıçdere, S. & Topçu, M. B. (2023). Eğitim felsefesi çerçevesinde demokrasi kültürünün eğitim ortamlarındaki yapısal işleyişinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(30), 501-513.
- Saracaloğlu, A. S., Uça, S., Başara Baydilek, N. ve Coşkun, N. (2013). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile değer algılarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 45-59.
- Sincar, M., Şahin, İ. ve Beycioğlu, K. (2019). Demokratik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 91-100.
- Sorgun, B. ve Doğan, İ. (2023). Devlet ve siyaset bağlamında siyasal iletişim aktörü olarak baskı grupları ve lobicilik. İletişim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(2), 333-357.
- Sönmez Ektem, I. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi inançları ve demokratik tutumları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2392-2402.
- Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
- Tezbaşaran, A. (1997). Ölçek geliştirme klavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Turan, R. (2019). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Turan, A., & Çiçek, A. (2023). Üniversite öğrencilerinin ideolojilere ve ülkülere bağlılıklarını tespit etmeye yönelik bir araştırma, Karadeniz Araştırmaları, 20(79), 812-850.
- Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi.45, 109-127.
Öz
İnsanlar öğrenerek siyasi değerlerini, kanaatlerini ve tutumlarını geliştirmektedir. Demokratik tutum, demokratik bir toplumun sürdürülebilirliği için hayati bir öneme sahiptir, çünkü bu tutum, katılımcılığı, hoşgörüyü ve eşitliği teşvik etmektedir. Demokratik tutumun sosyal yaşamda ve okulda uyum ile pozitif ilişkili olduğu gösterilmiştir. Demokratik değerlerin yaygınlaştırılması ve sürdürülmesi açısından bu araştırmada üniversite öğrencilerinin demokratik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini temsil eden örneklemi 2023-2024 eğitim- öğretim yılında Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesinde okumakta olan öğrenciler 390 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak için Sincar, Şahin ve Beycioğlu (2019) tarafından geliştirilen Demokratik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; üniversite öğrencilerinin farklılıklara saygı ve duyarlı davranma tutumlarının çok yüksek; gücü yüceltme ve toplumsal sorumluluk tutumlarının ise yüksek düzeyde olduğunu; demokratik tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, anne eğitim düzeyi, oy kullanma durumu, siyasi görüş oluşumu ve siyasi olayları takip etme ile ilgili değişkenlere göre değişkenlik gösterdiğini sonucuna ulaşılmıştır.
Araştırma, üniversite öğrencilerinin demokratik tutumlarını "Farklılıklara Saygı", "Duyarlı Davranma", "Gücü Yüceltme" ve "Toplumsal Sorumluluk" alt boyutları açısından değerlendirmeyi hedeflemektedir. Bulgular, öğrencilerin demokratik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değişebildiğini göstermektedir. Cinsiyet, sınıf düzeyi, ebeveyn eğitim düzeyi, oy kullanma geçmişi, siyasi görüş oluşumu ve siyasi olay takibi gibi faktörler, öğrencilerin demokratik tutumlarının belirli alt boyutlarında farklılıklara işaret etmektedir. Farklılıklara saygı ve duyarlı davranma tutumları genellikle yüksek seviyede iken, gücü yüceltme ve toplumsal sorumluluk tutumları daha orta düzeydedir. Bu sonuçlar, öğrencilerin demokratik tutumlarının çeşitli değişkenlere bağlı olarak değişebileceğini ve bu tutumları anlamak için birden fazla faktörün etkili olabileceğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altunay Şam, E., Çaypınar, İ. ve Alimcan, D. (2016). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ve şiddete karşı tutumları arasındaki ilişki (Amasya Üniversitesi örneği). Istanbul Journal of Innovation in Education, 2(2), 31-53.
- Aydemir, H. ve Aksoy, N. D. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin demokratik tutumlarının bazı değişkenlerle ilişkisi: Malatya örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 265-279.
- Aydoğmuş, B. ve Kiraz, Z. (2020). Üniversite öğrencilerinin demokratik tutum ve tolerans düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1322-1339.
- Bilici, İ. (2023). Demokrasi arayışının alternatif yaklaşımları: Demokrasi modelleri üzerine teorik bir değerlendirme. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 76-88. https://doi.org/10.59534/jcss.1315904
- Bulut Serin, N. (2006). Buca eğitim fakültesi, psikolojik danışman ve rehberlik bölümü öğrencilerinin (okul psikolojik danışmanı adayları) demokratik tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 12-22.
- Bulut, N. (2006). Bir grup üniversite öğrencisinin demokratik tutumları ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 37-59.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Can, M. (2019). İnsan hakları ve demokrasi arasındaki ilişkinin felsefi analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(Özel Sayı), 2155-2167.
- Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ve bu değerlerin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Education Sciences, 8(2), 261-274.
- Chen, X., Dong, Q. & Zhou, H. (1997). Authoritative and authoritarian parenting practices and social and school performance in Chinese children. International Journal of Behavioral Development, 21(4), 855-873. https://doi.org/10.1080/016502597384703
- Elkatmış, M. ve Toptaş, V. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının demokratik tutumlarının incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 128-144.
- Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2007). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 10-22.
- Gömleksiz, M. N., & Çetintaş, S. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi (17), 1-14.
- Güven, A., Kaya, R., ve Arslan, H. (2014). Tarih öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Middle Eastern & African Journal of Educational Research, Issue 12/18.
- Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Özalp, E. (2019). Duygular, tutumlar ve iş tatmini. A. Ç. Kırel ve O. Ağlargöz (Ed.), Örgütsel davranış içinde (ss. 1-20). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Özdamar, K. (2011). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi-1. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
- Robbins, S. (1994). Örgütsel davranışın temelleri (S. A. Öztürk, Çev.). Eskişehir: ETAM Basım Yayın.
- Sağlam, N., Kılıçdere, S. & Topçu, M. B. (2023). Eğitim felsefesi çerçevesinde demokrasi kültürünün eğitim ortamlarındaki yapısal işleyişinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(30), 501-513.
- Saracaloğlu, A. S., Uça, S., Başara Baydilek, N. ve Coşkun, N. (2013). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile değer algılarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 45-59.
- Sincar, M., Şahin, İ. ve Beycioğlu, K. (2019). Demokratik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 91-100.
- Sorgun, B. ve Doğan, İ. (2023). Devlet ve siyaset bağlamında siyasal iletişim aktörü olarak baskı grupları ve lobicilik. İletişim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(2), 333-357.
- Sönmez Ektem, I. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi inançları ve demokratik tutumları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2392-2402.
- Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
- Tezbaşaran, A. (1997). Ölçek geliştirme klavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Turan, R. (2019). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Turan, A., & Çiçek, A. (2023). Üniversite öğrencilerinin ideolojilere ve ülkülere bağlılıklarını tespit etmeye yönelik bir araştırma, Karadeniz Araştırmaları, 20(79), 812-850.
- Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi.45, 109-127.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Örgütsel Davranış |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 11 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 10 Sayı: 2 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.