Öz
Din eğitimi bilimi, dinin bilimsel ve pedagojik öğretimi için anlamlı bir yol arayışı olarak tanımlanmaktadır. Başka bir ifadeyle din eğitimi bilimi, bireylerin dinlerini öğrenme/öğretme süreci olarak da tanımlanmaktadır. Din eğitimi bilimi hem din hem de eğitimle ilgili ancak müstakil bir bilim dalıdır. Türkiye’de din eğitimi Anabilim Dalı 1980 yılında kurulmuştur. Kuruluşundan itibaren din eğitimi anabilim dalında bazı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan bir kısmı din eğitimi biliminin mahiyetiyle ilgilidir. Bu bağlamda çalışmamızın amacı Türkiye’de din eğitimi biliminin mahiyetini ele alan kitapların değerlendirilmesidir. Söz konusu kitaplar genç bir disiplin olan din eğitimi biliminin mahiyetini ortaya koyması bakımından önem taşımaktadır. Zira genç bir bilim dalının en önemli görevlerinden biri kendi mahiyetini ortaya koymasıdır. Bu çerçevede araştırmamızın temel sorusu, Türkiye’de din eğitimi biliminin, kendisini özgün kılacak bilimsel temellere ulaşmasıyla ilgilidir. Söz konusu amaç doğrultusunda, din eğitimi biliminin mahiyetine yönelik Türkiye’de yayınlanan kitapların içerik analizi yapılmıştır. Böylelikle din eğitiminin bilimselleşmesinin tarihi seyri belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca din eğitimi biliminin mahiyetini ele alan kitapların eğilimleri de tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda nitel araştırma yöntemi benimsenmiş bu doğrultuda veriler döküman analizi tekniği ile toplanmış; içerik analizi tekniği ile değerlendirilmiştir. Türkiye’de din eğitimi biliminin mahiyetine ilişkin literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada belirlenen yöntem doğrultusunda, Türkiye’de Din Eğitimi Anabilim Dalı’nın kuruluşundan günümüze kadar olan süreçte din eğitimi biliminin mahiyetini ele alan kitaplar tespit edilmiştir. Söz konusu kitaplar sistematik bir şekilde okunmuştur. Bu okumalar neticesinde din eğitimi biliminin mahiyetine ilişkin dört ana tema belirlenmiştir. Bu temalar tanım, amaç, yöntem ve çalışma alanları şeklinde kategorize edilmiştir. Belirlenen temalar çerçevesinde din eğitimi biliminin mahiyetini ele alan kitaplar yeniden okunmuş ve belirlenen kategorilere göre analiz edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Din Eğitimi Din Eğitimi Anabilim Dalı Din Eğitimi Biliminin Mahiyeti Din Eğitimi Biliminin Tarihi Din Eğitiminin Bilimselleşme Süreci
Kaynakça
- Akyürek, S. (2010). Din eğitimi gerçekliği ve din eğitimi bilimlerine ilişkin bir analiz. Bilimname, 19, 117–135.
- Altaş, N. (2022). Din eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
- Aşıkoğlu, N. Y. (1994). Din eğitimi biliminin Türkiye’de bağımsız bir bilimsel disiplin olarak doğuşu ve gelişimi. Diyanet İlmi Dergi, 30(3), 85–92.
- Aydın, M. Ş. (2017). Din eğitimi bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları.
- Bayraklı, B. (1997). İslâm’da eğitim: Batı eğitim sistemleriyle mukayeseli (5. basım). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
- Bayrakdar, N. (2020). Din eğitimi olgusunu tanımlama problemi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 54, 433–456.
- Bayraktar, M. M. (2022). Research areas of religious education science in Turkey. İstanbul: Lisans Publishing.
- Bilgin, Beyza. Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara: Gün Yayıncılık, 1998.
- Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikleri ve örnek çalışmalar (3. baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Cebeci, S. (1996). Din eğitimi bilimi ve Türkiye’de din eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Cebeci, S. (Ed.). (2002). Avrupa Birliğine giriş sürecinde Türkiye’de din eğitimi ve sorunları. İstanbul: Değişim Yayınları.
- Çamdibi, H. M. (1989). Din eğitimine giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
- Çelik, A. (2017). Din eğitimi. İstanbul: Arı Sanat.
- Göçeri, N. (2002). Dini eğitim ile din eğitimi kavramları üzerine bir analiz denemesi. C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(1), 49–79.
- Gümüş, S. (2024). On the subject, purpose and method of religious education as a practical metaphysics. Rize Theology Journal, 27, 1–14. https://doi.org/10.32950/rid.1487856
- Gümüş, S. (2024). Din pedagojisinin eleştirisi ve pratik bir metafizik olarak din eğitiminin mümkünlüğü. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 109, 219-246. https://doi.org/10.26650/iuitfd.2024.109.1434719
- Gündüz, M. M. (2020). Üç gerilim ekseninde din eğitiminin ne’liği problemi. Ağrı İslâmi İlimler Dergisi (AGİİD), 7, 155-181.
- Keyifli, Ş. (2013). Eğitim ve din eğitimi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(2), 103–126.
- Kızılabdullah, Y. (2009). İlahiyat fakültelerinin kuruluşundan bugüne din eğitimi bilimi alanında yapılan çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2(1), 305–314.
- Köylü, M. (Ed.). (2018). Türkiye’de din eğitimi ve sorunları. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi (S. A. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev.; 2. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Parladır, S. (1996). Din eğitimi bilimine giriş. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
- Okumuşlar, M., & Genç, M. F. (2012). Din eğitimi’nin bilimselleşmesi/neliği. In R. Doğan & R. Eğe (Eds.), Din eğitimi el kitabı (pp. 53–79). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Oruç, C., & Yıldız, Y. (2019). Din-bilim ve eğitim tartışmalarının din eğitimi bilimi açısından değerlendirilmesi. In Uluslararası yüksek din öğretimi sempozyumu bildiriler kitabı (1, pp. 235–246). Ankara: İnönü Üniversitesi Yayınları.
- Osmanoğlu, C. (2016). Cumhuriyet dönemi eğitim literatüründe din eğitimine ilişkin temel kavramların kullanılışı üzerine bir araştırma. Bilimname, XXX, 157–205.
- Tosun, C. (2009). Bir ana bilim dalı olarak Türkiye’de din eğitiminin doğuşu, gelişmesi ve alanına katkıları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2(1), 293–303.
- Tosun, C. (2017). Din eğitimi bilimine giriş (9. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Tosun, C. (2019). Din eğitiminin bilimselleşmesi ve Prof. Dr. Beyza Bilgin. In M. Selçuk et al. (Eds.), Prof. Dr. Beyza Bilgin’e armağan Beyza Bilgin’de din eğitimi, din eğitiminde Beyza Bilgin (pp. 109–128). Ankara: Grafiker Yayınları.
Öz
The science of religious education is defined as the search for a meaningful way for the scientific and pedagogical teaching of religion. In other words, the science of religious education is also defined as the process of individuals learning/teaching their religion. The science of religious education is related to both religion and education, but it is an independent branch of science. The Department of Religious Education was established in Türkiye in 1980. Since its establishment, some studies have been conducted in the department of religious education. Some of these studies are related to the nature of the science of religious education. In this context, the aim of our study is to evaluate the books that address the nature of the science of religious education in Türkiye. The books in question are important in terms of revealing the nature of the science of religious education, which is a young discipline. Because one of the most important tasks of a young branch of science is to reveal its own nature. In this context, the main question of our research is related to the science of religious education in Türkiye reaching the scientific foundations that will make it unique. In line with the said purpose, a content analysis of the books published in Türkiye on the nature of the science of religious education was conducted. In this way, the historical course of the scientificization of religious education was tried to be determined. In addition, the tendency of books addressing the nature of religious education science was also tried to be determined. In our study, the qualitative research method was adopted. Accordingly, data were collected using the document analysis technique and analyzed using the content analysis technique.. A literature review was conducted regarding the nature of religious education science in Türkiye. In line with the method determined in the research, books addressing the nature of religious education science from the establishment of the Department of Religious Education in Türkiye to the present were determined. The books in question were read systematically.
Anahtar Kelimeler
Religious Education Department of Religious Education Nature of Religious Education Science History of Religious Education Science Scientific Process of Religious Education
Kaynakça
- Akyürek, S. (2010). Din eğitimi gerçekliği ve din eğitimi bilimlerine ilişkin bir analiz. Bilimname, 19, 117–135.
- Altaş, N. (2022). Din eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
- Aşıkoğlu, N. Y. (1994). Din eğitimi biliminin Türkiye’de bağımsız bir bilimsel disiplin olarak doğuşu ve gelişimi. Diyanet İlmi Dergi, 30(3), 85–92.
- Aydın, M. Ş. (2017). Din eğitimi bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları.
- Bayraklı, B. (1997). İslâm’da eğitim: Batı eğitim sistemleriyle mukayeseli (5. basım). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
- Bayrakdar, N. (2020). Din eğitimi olgusunu tanımlama problemi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 54, 433–456.
- Bayraktar, M. M. (2022). Research areas of religious education science in Turkey. İstanbul: Lisans Publishing.
- Bilgin, Beyza. Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara: Gün Yayıncılık, 1998.
- Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikleri ve örnek çalışmalar (3. baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Cebeci, S. (1996). Din eğitimi bilimi ve Türkiye’de din eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Cebeci, S. (Ed.). (2002). Avrupa Birliğine giriş sürecinde Türkiye’de din eğitimi ve sorunları. İstanbul: Değişim Yayınları.
- Çamdibi, H. M. (1989). Din eğitimine giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
- Çelik, A. (2017). Din eğitimi. İstanbul: Arı Sanat.
- Göçeri, N. (2002). Dini eğitim ile din eğitimi kavramları üzerine bir analiz denemesi. C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(1), 49–79.
- Gümüş, S. (2024). On the subject, purpose and method of religious education as a practical metaphysics. Rize Theology Journal, 27, 1–14. https://doi.org/10.32950/rid.1487856
- Gümüş, S. (2024). Din pedagojisinin eleştirisi ve pratik bir metafizik olarak din eğitiminin mümkünlüğü. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 109, 219-246. https://doi.org/10.26650/iuitfd.2024.109.1434719
- Gündüz, M. M. (2020). Üç gerilim ekseninde din eğitiminin ne’liği problemi. Ağrı İslâmi İlimler Dergisi (AGİİD), 7, 155-181.
- Keyifli, Ş. (2013). Eğitim ve din eğitimi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(2), 103–126.
- Kızılabdullah, Y. (2009). İlahiyat fakültelerinin kuruluşundan bugüne din eğitimi bilimi alanında yapılan çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2(1), 305–314.
- Köylü, M. (Ed.). (2018). Türkiye’de din eğitimi ve sorunları. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi (S. A. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev.; 2. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Parladır, S. (1996). Din eğitimi bilimine giriş. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
- Okumuşlar, M., & Genç, M. F. (2012). Din eğitimi’nin bilimselleşmesi/neliği. In R. Doğan & R. Eğe (Eds.), Din eğitimi el kitabı (pp. 53–79). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Oruç, C., & Yıldız, Y. (2019). Din-bilim ve eğitim tartışmalarının din eğitimi bilimi açısından değerlendirilmesi. In Uluslararası yüksek din öğretimi sempozyumu bildiriler kitabı (1, pp. 235–246). Ankara: İnönü Üniversitesi Yayınları.
- Osmanoğlu, C. (2016). Cumhuriyet dönemi eğitim literatüründe din eğitimine ilişkin temel kavramların kullanılışı üzerine bir araştırma. Bilimname, XXX, 157–205.
- Tosun, C. (2009). Bir ana bilim dalı olarak Türkiye’de din eğitiminin doğuşu, gelişmesi ve alanına katkıları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2(1), 293–303.
- Tosun, C. (2017). Din eğitimi bilimine giriş (9. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Tosun, C. (2019). Din eğitiminin bilimselleşmesi ve Prof. Dr. Beyza Bilgin. In M. Selçuk et al. (Eds.), Prof. Dr. Beyza Bilgin’e armağan Beyza Bilgin’de din eğitimi, din eğitiminde Beyza Bilgin (pp. 109–128). Ankara: Grafiker Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Din Eğitimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 14 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 31 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 14 Sayı: 2 |
