Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Mahmud el-Fenârî’nin Hayatı ve Ta‘zîr Risalesi

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 293 - 340, 03.04.2025

Şaban Kütük

https://doi.org/10.26650/iuitd.2025.1397475

Öz

Bu makale temelde 16. yüzyıl Osmanlı ulemasından Mahmud el-Fenârî’nin kaleme aldığı ta‘zîr risalesini incelemektedir. Çalışmanın ilk kısmı, hakkında detaylı bir akademik araştırma bulunmayan Mahmud el-Fenârî’nin hayatı ve kaleme aldığı eserleri konu edinmektedir. İkinci kısım Fenârî’nin ta‘zîr risalesini analiz etmektedir. Fenârî, risalesini yaşadığı çağda fesat ile suç oranının artması ve ta‘zîr suçlarına verilen cezaların iyice azalması sebebiyle kaleme aldığını belirtmiş ve çeşitli fürû ve fetva kitaplarından hareketle Hanefi ta‘zîr teorisini ortaya koymaya çalışmıştır. Ta‘zîrin Hanefi ceza taksimindeki yeri, meşruiyeti, ta‘zîr suç ve cezalarının bir kısmı risalenin ele aldığı başlıca konular arasında yer alır. Risalenin ayrıntılı olarak üzerinde durduğu ana konulardan bir diğeri livâtadır. Fenârî, livâta ve onunla ilintili birçok meseleyi eserinde incelemiş ve özellikle kendi döneminde bazı kesimler tarafından öne sürülen efendinin kölesi ile eşcinsel ilişkisinin cevâzı iddiasına şiddetle karşı çıkmıştır. Fenârî’nin dile getirdiği bu cevâz durumu, çağdaşı bazı alimler tarafından da eserlerinde şiddetle tenkit edilmiştir. Bu çalışmanın odak noktalarından biri, Fenârî’nin risalesini temel alarak livâtaya dair o dönemde üretilen fıkhi mesâili analiz etmektir. Çalışmanın ekinde ise risalenin tenkitli neşri yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Hukuku Mahmud el-Fenârî Suç Ta‘zîr Livâta

Destekleyen Kurum

Tübitak

Teşekkür

Yardım ve katkılarından dolayı Aziz Ençakar, Hüseyin Örs, Okan Kadir Yılmaz, Mehmet Emin Güleçyüz ve Murat Sarıtaş’a çok teşekkür ederim. Bu makale aynı zamanda Pof. Dr. Mürteza Bedir’in yürütücülüğünü yaptığı “Osmanlı Hukukunu Kurmak: 16. Yüzyıl Fetvaları ve Risaleleri Işığında Klasik Osmanlı Hukuku” başlıklı TÜBİTAK projesinin bir çıktısıdır. Desteklerinden dolayı TÜBİTAK’a teşekkür ederim.

Kaynakça

  • Akgündüz, Ahmet. Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri. 11 Cilt. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları, 1990. google scholar
  • Akgündüz, Said Nuri. “Hanefi Fürû’ Metinlerinde Ta’zîr Bahsinin Gelişimi”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/29 (15 Haziran 2014), 47-68. https://doi.org/10.17335/sakaifd.219844 google scholar
  • Akhisârî, Ahmed b. Muhammed er-Rûmî. Mecâlisü’l-ebrâr ve mesâlikü’l-ahyâr. thk. İrşâdü’l-Hak el-Eserî. Lahor: Dâru’l-Kütüb, 2009. google scholar
  • Akhisârî, Hasan Kâfî. Makâle fi’t-ta’zîri’ş-şerî. Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, Feyzî Medresesi, 946. google scholar
  • Alan, Sebahat. 8 Numaralı Mühimme Defteri’nin (977-978/ 1569-1570) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2017. google scholar
  • Amâsî, Sinânüddin Yusuf b. Abdullah. Tebyînü’l-mehârim. thk. eş-Şerîf Ebi’l-Hasen Abdullah b. Abdilaziz. Kahire: Dâru’l-Risâle, 2011. google scholar
  • Arıcı, Müstakim - Arıkan, Mehmet. Taşradan Merkeze Bir Osmanlı Ulema Ailesi: Taşköprülüzadeler Ve İsamüddin Ahmed Efendi. İstanbul: İLEM Yayınları, 2020. google scholar
  • Atâyî, Nevîzâde. Hadâiku’l-hakâik fî tekmileti’ş-Şekâik. thk. Suat Donuk. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017. google scholar
  • Atçıl, Abdurrahman - Alan, Ercan. XVI. Yüzyıl Osmanlı Ulema Defterleri. Ankara: TÜBA, 2018. google scholar
  • Avcı, Mustafa. “Osmanlı Hukukunda Livatanın Cezası”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26/2 (2018), 15-45. google scholar
  • Aykul, Abdulmuid. İslam Ceza Hukunda Tazir: “Suç Ve Ceza Belirleme Siyâseti”. Hikmetevi Yayınları, 2022. google scholar
  • Baldırzade Mehmed. Ravza-i evliya. thk. Mefail Hızlı - Murat Yurtsever. Bursa: Arasta Yayınları, 2000. google scholar
  • Başoğlu, Tuncay. “Meâyîrü’t-ta’zîr”. İslam Araştırmaları Dergisi 24 (2010), 79-127. google scholar
  • Bekdaş, Said. Dirâse ani’l-Lübâb ve Muhtasari’l-Kudûrî. Beyrut: Dâru’l-beşâiri’l-İslamiyye, 1435. google scholar
  • Beyazıt, Yasemin. Osmanlı İlmiyye Mesleğinde İstihdâm (XVI. yüzyıl). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2014. google scholar
  • Boyabâdî Sağır Mehmed Efendi. Mecmûatü’l-fetâvâ. Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, 1070. google scholar
  • Burhâneddin el-Buhârî, Burhânü’ş-Şerîa Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz. el-Muhîtü’l-Burhânî. thk. Nuaym Eşref Nur Ahmed. 25 Cilt. Karataşi: İdâretü’l-Kurân ve’l-Ulûmi’l-İslâmiyye, 1424. google scholar
  • Dede Efendi. Risâle fî hurmeti’l-livâta. Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 3692/3. google scholar
  • Donuk, Suat. Türk Edebiyatında Vefeyâtname ve İsmail Belîğ’in Güldeste-i Riyâz-i İrfân’ı. Ankara: Gece Kitaplığı, 2. Basım, 2016. google scholar
  • Ebussuûd Efendi. Fetâvâ Ebussuûd. Süleymaniye Kütüphanesi, Murad Molla, 1115. google scholar
  • Enderpetî, Ferîdüddin Âlim b. Alâ. el-Fetâva’t-Tâtârhâniyye. thk. Şebbir Ahmed el-Kâsımî. 23 Cilt. Murâdâbâb: Mektebet-i Hanefiyye, 1431. google scholar
  • Erdoğan, Ahmet. Suç ve Ceza: Osmanlı Toplumunda Bireysel Suçlar ve Cezalar (1559-1609). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Doktora Tezi, 2019. google scholar
  • Esîrî Mehmed Efendi b. Abdülhalim el-Bursevî. Fetâvâ-yı Yahyâ Efendi. Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1087. google scholar
  • Faruk Muhammed Ferec - Muhammed Mutîu’r-Rahmân. Fihrisü’l-mahtûtâti’l-mevcûde bi’l-mektebeti’l-merkeziyye. Cidde: Merkezü’n-Neşrü’l-İlmî, 1987. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fî beyâni fazîleti’l-ilm. Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Beyazıt, 1588. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fî mesâili’t-ta‘zîr. Süleymaniye Kütüphanesi, Şehit Ali Paşa, 949. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fi’l-mevt. İnebey Yazma Eser Kütüphanesi, Ulucami, 1915/3. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fi’t-tasavvuf. Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar, 1978. google scholar
  • Gel, Mehmet. “Kanûnî Devrinde ‘Müftî’ ile Rumeli Kazaskeri Arasında Bir ‘Hüccet-i Şer’iyye’ İhtilafı Yahut Kemalpaşazâde-Fenârîzâde Hesaplaşması”. Osmanlı Araştırmaları (Dergi) 42 (2013), 53-91. google scholar
  • Kâbilî, Mehmed b. Abdülgani Ispartalı. Mecmûatü’l-mesâili’l-fıkhıyye. Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi, Yazma Eserler Koleksiyonu, 003968-I. google scholar
  • Karâfî, Ali b. Ahmed b. el-Mısrî eş-Şâfiî-. es-Savârimu’l-hindiyye fi’t-tavâifi’l-lûtiyye. Diyarbakır Kütüphanesi, Diyarbakır İl Halk Kütüphanesi, 1813. google scholar
  • Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes'ûd b. Ahmed. Bedâ'i‘u’s-sanai'fitertîbi’ş-.şerâ'i'. thk. Muhammed Adnan b. Yasin Derviş. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, 2010. google scholar
  • Keleş, Yunus. Fesadü’z-Zamanın (Dinî Hassasiyetin Azalmasının) Ahkâmın Değişmesine Etkisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013. google scholar
  • Kepecioğlu, Kamil. Bursa Kütüğü. thk. Hüseyin Algül. 4 Cilt. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi, 2010. google scholar
  • Koç, Mehmet. Osmanlı Hukukunda Ta’zir Suç ve Cezaları. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Doktora Tezi, 2017. google scholar
  • Leknevi, Ebü’l-Hasenât Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm b. Muhammed. el-Kavlü’l-cazim fî sukûti’l-haddi bi-nikahi’l-meharim. thk. Salâh Ebu’l-Hâc. Amman: Merkezü Envâri’l-Ulemâ li’d-Dirâsât, 2020. google scholar
  • Midilli, Muharrem. Klasik Osmanlı Ceza Hukukunda Şeriat-Kanun Ayrımı. İstanbul: Klasik Yayınları, 2019. google scholar
  • Midilli, Muharrem. “Osmanlı Ceza Siyasetinde Fıkıh ’Ötesi’ Bir Merkezileşme Aracı Olarak Para Cezası”. II. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri. 1/709-721. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016. google scholar
  • Nasrullah b. Abdurrahim b. Abdurrahman. Nisabu’t-ta‘zîr. Punjab University Library, Arabic Manuscripts Collections, Ar d II 96/1673. google scholar
  • Özer, Abdullah. İslam Hukuk Literatüründe Ta’zir Risaleleri ve Şeyhülislam Muhyiddin Mehmed b. İlyas Çivizade’nin Risale Müteallika bi’t-Teazir Adlı Eseri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2000. google scholar
  • Salur, Rabia. Şeyhülislam Hoca Sâdeddin Efendi’nin Fetva Mecmuası ve Tahlili. Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019. google scholar
  • Saraçoğlu, Tuba Nur. “Fenari Ailesi (Fenarizadeler) ve Aile Vakıflarına Bağlı Yapılar”. Uluslararası Molla Fenari Sempozyumu, 65-86. google scholar
  • Şeybânî, Muhammed b. Hasen. el-Asl. thk. Mehmet Boynukalın. 12 Cilt. Beyrut: Daru İbn Hazm, 2012. google scholar
  • Şeyhî Mehmed Efendi. Vekâyiu’l-fuzalâ. thk. Ramazan Ekinci. 4 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2018. google scholar
  • Tan, Taha Yasin. Hanefî Furû Fıkıh Literatüründe Uyuşturucu Maddelerin Hükmü: İbn Kemal Ve Ebussuud’un Afyon, Benc Ve Haşiş Hakkındaki İhtilafları Örnekliğinde Bir İnceleme. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020. google scholar
  • Taşköprizâde Ahmed Efendi. eş-Şakâiku’n-numâniyye. thk. Muhammet Hekimoğlu. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019. google scholar
  • Taşköprizâde Ahmed Efendi. eş-Şakâiku’n-numâniyye. Süleymaniye Kütüphanesi, Hasan Hüsnü Paşa, 835M. google scholar
  • Tehânevî, Muhammed A‘lâ b. Alî b. Muhammed Hâmid . Keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ulûm. thk. Ali Dehrûc. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetü Lübnan Nâşirûn, 1996. google scholar
  • Uriel Heyd. Studies In Old Ottoman Criminal. Oxford University Press, 1973. google scholar
  • Uşşâkîzâde İbrâhîm Hasîb Efendi. Zeyl-i Şakâik. thk. Ramazan Ekinci. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017. google scholar

Maḥmūd al-Fanārī’s Life and His Treatise on Ta‘zīr

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 293 - 340, 03.04.2025

Şaban Kütük

https://doi.org/10.26650/iuitd.2025.1397475

Öz

This article examines the treatise on discretionary punishment (ta‘zīr) written by Maḥmūd al-Fanārī who was an Ottoman scholar from the 16th-century. The first part of the study reveals the life of Maḥmūd al-Fanārī, the positions he held, and the works he authored. The second part analyzes al-Fanārī’s treatise on discretionary punishment, which has not been comprehensively studied until now. al-Fanārī stated that he wrote the treatise due to the increase in corruption and crime rates in his era and the significant reduction in punishments for ta‘zîr crimes. He attempted to outline the H̱anafī theory of discretionary punishment by drawing from various furū‘ and fatwā books. The treatise addresses the place of ta‘zīr in the H̱anafī penal system, its legitimacy, and some crimes and punishments related to ta‘zīr. One of the detailed topics the treatise focuses on is liwāṭ (sodomy). al-Fanārī examined sodomy and many related issues in his work and vehemently opposed the claim, put forward by some circles in his period, that a master could engage in homosexual relations with his slave. This permissibility situation expressed by al-Fanārī was also severely criticized by some of his contemporaries in their works. One of the focal points of this study is to analyze the fiqhī issues produced regarding sodomy in that period based on al-Fanārī’s treatise. The appendix of the study includes a critical edition of the treatise.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Law Maḥmūd al-Fanārī Crime Ta‘zīr Sodomy

Kaynakça

  • Akgündüz, Ahmet. Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri. 11 Cilt. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları, 1990. google scholar
  • Akgündüz, Said Nuri. “Hanefi Fürû’ Metinlerinde Ta’zîr Bahsinin Gelişimi”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/29 (15 Haziran 2014), 47-68. https://doi.org/10.17335/sakaifd.219844 google scholar
  • Akhisârî, Ahmed b. Muhammed er-Rûmî. Mecâlisü’l-ebrâr ve mesâlikü’l-ahyâr. thk. İrşâdü’l-Hak el-Eserî. Lahor: Dâru’l-Kütüb, 2009. google scholar
  • Akhisârî, Hasan Kâfî. Makâle fi’t-ta’zîri’ş-şerî. Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, Feyzî Medresesi, 946. google scholar
  • Alan, Sebahat. 8 Numaralı Mühimme Defteri’nin (977-978/ 1569-1570) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2017. google scholar
  • Amâsî, Sinânüddin Yusuf b. Abdullah. Tebyînü’l-mehârim. thk. eş-Şerîf Ebi’l-Hasen Abdullah b. Abdilaziz. Kahire: Dâru’l-Risâle, 2011. google scholar
  • Arıcı, Müstakim - Arıkan, Mehmet. Taşradan Merkeze Bir Osmanlı Ulema Ailesi: Taşköprülüzadeler Ve İsamüddin Ahmed Efendi. İstanbul: İLEM Yayınları, 2020. google scholar
  • Atâyî, Nevîzâde. Hadâiku’l-hakâik fî tekmileti’ş-Şekâik. thk. Suat Donuk. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017. google scholar
  • Atçıl, Abdurrahman - Alan, Ercan. XVI. Yüzyıl Osmanlı Ulema Defterleri. Ankara: TÜBA, 2018. google scholar
  • Avcı, Mustafa. “Osmanlı Hukukunda Livatanın Cezası”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26/2 (2018), 15-45. google scholar
  • Aykul, Abdulmuid. İslam Ceza Hukunda Tazir: “Suç Ve Ceza Belirleme Siyâseti”. Hikmetevi Yayınları, 2022. google scholar
  • Baldırzade Mehmed. Ravza-i evliya. thk. Mefail Hızlı - Murat Yurtsever. Bursa: Arasta Yayınları, 2000. google scholar
  • Başoğlu, Tuncay. “Meâyîrü’t-ta’zîr”. İslam Araştırmaları Dergisi 24 (2010), 79-127. google scholar
  • Bekdaş, Said. Dirâse ani’l-Lübâb ve Muhtasari’l-Kudûrî. Beyrut: Dâru’l-beşâiri’l-İslamiyye, 1435. google scholar
  • Beyazıt, Yasemin. Osmanlı İlmiyye Mesleğinde İstihdâm (XVI. yüzyıl). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2014. google scholar
  • Boyabâdî Sağır Mehmed Efendi. Mecmûatü’l-fetâvâ. Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, 1070. google scholar
  • Burhâneddin el-Buhârî, Burhânü’ş-Şerîa Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz. el-Muhîtü’l-Burhânî. thk. Nuaym Eşref Nur Ahmed. 25 Cilt. Karataşi: İdâretü’l-Kurân ve’l-Ulûmi’l-İslâmiyye, 1424. google scholar
  • Dede Efendi. Risâle fî hurmeti’l-livâta. Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 3692/3. google scholar
  • Donuk, Suat. Türk Edebiyatında Vefeyâtname ve İsmail Belîğ’in Güldeste-i Riyâz-i İrfân’ı. Ankara: Gece Kitaplığı, 2. Basım, 2016. google scholar
  • Ebussuûd Efendi. Fetâvâ Ebussuûd. Süleymaniye Kütüphanesi, Murad Molla, 1115. google scholar
  • Enderpetî, Ferîdüddin Âlim b. Alâ. el-Fetâva’t-Tâtârhâniyye. thk. Şebbir Ahmed el-Kâsımî. 23 Cilt. Murâdâbâb: Mektebet-i Hanefiyye, 1431. google scholar
  • Erdoğan, Ahmet. Suç ve Ceza: Osmanlı Toplumunda Bireysel Suçlar ve Cezalar (1559-1609). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Doktora Tezi, 2019. google scholar
  • Esîrî Mehmed Efendi b. Abdülhalim el-Bursevî. Fetâvâ-yı Yahyâ Efendi. Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, 1087. google scholar
  • Faruk Muhammed Ferec - Muhammed Mutîu’r-Rahmân. Fihrisü’l-mahtûtâti’l-mevcûde bi’l-mektebeti’l-merkeziyye. Cidde: Merkezü’n-Neşrü’l-İlmî, 1987. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fî beyâni fazîleti’l-ilm. Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Beyazıt, 1588. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fî mesâili’t-ta‘zîr. Süleymaniye Kütüphanesi, Şehit Ali Paşa, 949. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fi’l-mevt. İnebey Yazma Eser Kütüphanesi, Ulucami, 1915/3. google scholar
  • Fenârî, Mahmud b. Pir Mehmed b. Ali b. Yusuf. Risâle fi’t-tasavvuf. Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar, 1978. google scholar
  • Gel, Mehmet. “Kanûnî Devrinde ‘Müftî’ ile Rumeli Kazaskeri Arasında Bir ‘Hüccet-i Şer’iyye’ İhtilafı Yahut Kemalpaşazâde-Fenârîzâde Hesaplaşması”. Osmanlı Araştırmaları (Dergi) 42 (2013), 53-91. google scholar
  • Kâbilî, Mehmed b. Abdülgani Ispartalı. Mecmûatü’l-mesâili’l-fıkhıyye. Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi, Yazma Eserler Koleksiyonu, 003968-I. google scholar
  • Karâfî, Ali b. Ahmed b. el-Mısrî eş-Şâfiî-. es-Savârimu’l-hindiyye fi’t-tavâifi’l-lûtiyye. Diyarbakır Kütüphanesi, Diyarbakır İl Halk Kütüphanesi, 1813. google scholar
  • Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes'ûd b. Ahmed. Bedâ'i‘u’s-sanai'fitertîbi’ş-.şerâ'i'. thk. Muhammed Adnan b. Yasin Derviş. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, 2010. google scholar
  • Keleş, Yunus. Fesadü’z-Zamanın (Dinî Hassasiyetin Azalmasının) Ahkâmın Değişmesine Etkisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013. google scholar
  • Kepecioğlu, Kamil. Bursa Kütüğü. thk. Hüseyin Algül. 4 Cilt. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi, 2010. google scholar
  • Koç, Mehmet. Osmanlı Hukukunda Ta’zir Suç ve Cezaları. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Doktora Tezi, 2017. google scholar
  • Leknevi, Ebü’l-Hasenât Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm b. Muhammed. el-Kavlü’l-cazim fî sukûti’l-haddi bi-nikahi’l-meharim. thk. Salâh Ebu’l-Hâc. Amman: Merkezü Envâri’l-Ulemâ li’d-Dirâsât, 2020. google scholar
  • Midilli, Muharrem. Klasik Osmanlı Ceza Hukukunda Şeriat-Kanun Ayrımı. İstanbul: Klasik Yayınları, 2019. google scholar
  • Midilli, Muharrem. “Osmanlı Ceza Siyasetinde Fıkıh ’Ötesi’ Bir Merkezileşme Aracı Olarak Para Cezası”. II. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri. 1/709-721. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016. google scholar
  • Nasrullah b. Abdurrahim b. Abdurrahman. Nisabu’t-ta‘zîr. Punjab University Library, Arabic Manuscripts Collections, Ar d II 96/1673. google scholar
  • Özer, Abdullah. İslam Hukuk Literatüründe Ta’zir Risaleleri ve Şeyhülislam Muhyiddin Mehmed b. İlyas Çivizade’nin Risale Müteallika bi’t-Teazir Adlı Eseri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2000. google scholar
  • Salur, Rabia. Şeyhülislam Hoca Sâdeddin Efendi’nin Fetva Mecmuası ve Tahlili. Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019. google scholar
  • Saraçoğlu, Tuba Nur. “Fenari Ailesi (Fenarizadeler) ve Aile Vakıflarına Bağlı Yapılar”. Uluslararası Molla Fenari Sempozyumu, 65-86. google scholar
  • Şeybânî, Muhammed b. Hasen. el-Asl. thk. Mehmet Boynukalın. 12 Cilt. Beyrut: Daru İbn Hazm, 2012. google scholar
  • Şeyhî Mehmed Efendi. Vekâyiu’l-fuzalâ. thk. Ramazan Ekinci. 4 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2018. google scholar
  • Tan, Taha Yasin. Hanefî Furû Fıkıh Literatüründe Uyuşturucu Maddelerin Hükmü: İbn Kemal Ve Ebussuud’un Afyon, Benc Ve Haşiş Hakkındaki İhtilafları Örnekliğinde Bir İnceleme. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020. google scholar
  • Taşköprizâde Ahmed Efendi. eş-Şakâiku’n-numâniyye. thk. Muhammet Hekimoğlu. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019. google scholar
  • Taşköprizâde Ahmed Efendi. eş-Şakâiku’n-numâniyye. Süleymaniye Kütüphanesi, Hasan Hüsnü Paşa, 835M. google scholar
  • Tehânevî, Muhammed A‘lâ b. Alî b. Muhammed Hâmid . Keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ulûm. thk. Ali Dehrûc. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetü Lübnan Nâşirûn, 1996. google scholar
  • Uriel Heyd. Studies In Old Ottoman Criminal. Oxford University Press, 1973. google scholar
  • Uşşâkîzâde İbrâhîm Hasîb Efendi. Zeyl-i Şakâik. thk. Ramazan Ekinci. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017. google scholar
Toplam 50 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İslam Araştırmaları (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Şaban Kütük 0000-0002-6467-2282

Yayımlanma Tarihi 3 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 28 Kasım 2023
Kabul Tarihi 5 Şubat 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Kütük, Şaban. “Mahmud El-Fenârî’nin Hayatı Ve Ta‘zîr Risalesi”. İslam Tetkikleri Dergisi 15/1 (Nisan 2025), 293-340. https://doi.org/10.26650/iuitd.2025.1397475.
 Kapak Resmi İndir