Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Türk Tıp Tarihin’deki Bütüncül Sağlık Yaklaşım Örnekleri

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 23, 16.06.2025

Funda Eldemir

https://doi.org/10.46595/jad.1592820

Öz

Sağlık insanlık tarihi boyunca çeşitli kültür ve medeniyetler tarafından farklı şekillerde tanım bulmuştur. İnsan, biyolojik ve psikolojik boyutlarının yanı sıra ruhsal ve sosyal boyutlarıyla da bir bütün olarak var olan biyopsikososyal canlıdır. Bu bakış açısı geçmişten bugüne devam eden bütüncül sağlık anlayışının bir yansımasıdır. Bu çalışmanın amacı, Türk tıbbı tarihindeki bütüncül sağlık yaklaşımlarını incelemektir.
Bu çalışmada, Türk tıbbı tarihindeki bütüncül sağlık anlayışına dair eski tıbbi eserler ve modern kaynaklar incelenmiştir. Araştırma sürecinde literatür taraması yöntemi kullanılmış, tarihsel kaynaklar ve konuyla ilgili akademik çalışmalar sistematik bir şekilde analiz edilmiştir.
Türk tıbbı, tarihsel süreçte sağlık ve hastalık anlayışını fiziksel, ruhsal ve sosyal boyutları bir arada ele alan bütüncül bir modelle geliştirmiştir Antik Yunan ve İslam tıbbı etkileri, özellikle İbn Sînâ ve Râzî gibi hekimlerin beden-ruh dengesine verdikleri önemle Türk tıbbını şekillendirmiştir. Osmanlı döneminde ise, hekimler yalnızca biyolojik değil, psikolojik ve manevi faktörlere de odaklanarak bütüncül tedavi yöntemlerini benimsemişlerdir. Bu yaklaşım, modern tıbbın temellerine katkı sağlamış ve günümüzde de sağlık anlayışına bütüncül bir perspektif sunmaktadır Çalışma, Türk tıp tarhindeki bu yaklaşımın, modern tıbbın biyopsikososyal modelle paralel olduğu nu göstermektedir. Aynı zamanda Türk tıp tarihindeki bütüncül yaklaşımı öne çıkaran şahsiyetlerin katkılarını kronolojik olarak ele alarak literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hastalık Bütüncül Sağlık Biyopsikososyal Yaklaşım Türk Tıp Tarihi

Kaynakça

  • Abdullahi Osman el-Tom. “Healing”. Encyclopedia of Islam and the Muslim World (ed. R. C. Martin) I (2004), 294-296.
  • Acar, H. V. “Tibet Tıp Kaynaklarına Göre Orta Asya Türk Tıbbı”. Lokman Hekim Dergisi 5/3 (2015):115-123.
  • Bayat, Ali Haydar. “Osmanlı Devleti’nde Hekimbaşılık Kurumu ve Hekimbaşılar”, KAM, XI/4 (1982), s. 51, 56.
  • Bayat, Ali Haydar. Tıp Tarihi. Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul : Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği, 2016.
  • Baykuzu, Tilla Deniz. “İslamiyet Öncesi Dönemde İlk Türk Hekimleri”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 5/ 9 (Ocak 2023), 83-90. https://doi.org/10.53718/gttad.1180997.
  • Baykuzu, Tilla. “Şifacı Buddha Bhaisacyaguru ‘Otacı İliği Bodisatav’”. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 7/ 1 (Haziran 2022), 42-63. https://doi.org/10.56252/turktarars.1067036.
  • Biruni, Ebu Reyhan. Kitab al-Saydana fi al-Tibb (Pharmacology in Medieval Islamic Medicine). Leiden: Brill Publishers, 1987.
  • Biruni, Ebu Reyhan. Kitab fi Tahqiq ma li'l-Hind (On India). London: Royal Asiatic Society, 1910.
  • Burgu, Abdullah. “Feridun Nâfiz Uzluk’un Selçuklu Tarihçiliğine Katkıları”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi 9 (2018): 72-93.
  • Büyükaslan, A. “Sağlık İletişiminde Sektörel Tespitler”. Erciyes İletişim Dergisi 5/3 (2018), 2-10. https://doi.org/10.17680/erciyesakademia.313921
  • Cengiz, F. (2015). “İslam Tıp Tarihinde Râzî ve Etkileri”. Journal of Islamic Studies 5/2 (2015), 123-140.
  • Clark, D. M.. Cognitive Therapy and Emotional Disorders. New York: Springer, 2003.
  • Çelikkol, Suat. “Ebû Bekir Râzî’de Ruh Sağlığı: Aklın Önemi”, Bilimname 51 (2024), 287-312. https://doi.org/10.28949/bilimname.1396158
  • Doufas, A. G., & Saidman, L. J. “Hypnosis and Anesthesia: Past and Present”. Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology 24/1 (2010), 71–82.
  • Doygun, Meryem. “İsmâil Cürcânî’nin Ẕaḫîre-i Ḫârizmşâhî (ذخيرۂ خوارزمشاهى) Adlı Eserinde Humma-yi Yevmî (حمی یومی)”. Ortaçağ Araştırmaları Dergisi 6.1 (2023): 212-230.
  • Dunn, P. M. “Aristotle (384–322 BC): Philosopher and Scientist of Ancient Greece”. Archives of Disease in Childhood-Fetal and Neonatal Edition 91/1 (2006), F75–F77.
  • Engel, G. L. “The Need for a New Medical Model: A Challenge for Biomedicine”. Science 196/4286 (1977), 129– 136. https://doi.org/10.1126/science.847460
  • Ergin, M. “Akşemseddîn'in Tıbba Katkıları Ve Biyopsikososyal Şifa Anlayışı”. Türk Tıp Tarihi Araştırmaları 20/3 (2013), 78-91.
  • Ergin, M. Edip Ahmet Yükneki'nin Ahlakî Öğretileri ve Türk Toplumuna Etkisi. Konya: İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2018.
  • Gutas, Dimitri. Avicenna And The Aristotelian Tradition: Introduction To Reading Avicenna’s Philosophical Works. Leiden: Brill, 2001.
  • Gutas, Dimitri. Greek Thought, Arabic Culture. London: Routledge, 2001.
  • Günay, Nasuh. "Bîrûnî’nin Dinler Tarihi’ne Katkısı." Milel ve Nihal 10.3 (2013): 85-110.
  • Günler, Mevlüt. “Mevlevî Bir Hekimin Tarihsel İzdüşümü: Feridun Nâfiz Uzluk (1902-1974)”. Dört Öge 24 (2023), 155-164. http://dergipark.gov.tr/dortoge.
  • Gürkan, F. “Biruni ve Doğu Tıbbındaki Yeri”. Türk Tıp Tarihi Araştırmaları 9/2 (2008), 45-57.
  • Hammond, Timur. “Conjunctions Of Islam: Rethinking The Geographies Of Art And Piety Through The Notebooks Of Ahmet Süheyl Ünver”. Cultural Geographies 30.3 (2023): 355-372.
  • Harmancı, E., & Akpınar, A. “On Beşinci Yüzyıl Anadolusundan Bir Beslenme Kuramı: Hekim Şirvânî'nin Sultâniyye Adlı Eseri”. Türkiye Klinikleri 2/3 (2009), 67-74.
  • İnayet, Alimcan. "Uygur Şamanları ve Pratikleri Üzerine." Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi 1 (2013): 43-55.
  • Jaiswal, Yogini S. ve Leonard L. Williams, “Ayurveda'ya Bir Bakış - Hint Geleneksel Tıbbının Unutulmuş Tarihi Ve İlkeleri”, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi 7.1 (2017): 50-53.
  • Kaygusuz, Sedat ve Özdeş, Emre. “Prof. Dr. Fuat Sezgin Ve İslam’da Bilim, Teknik Ve Tıbba Bakış”. The Journal of Kırıkkale University Faculty of Medicine 21/ 3 (Aralık 2019): 432-45. https://doi.org/10.24938/kutfd.668034.
  • Kurt, Bahadır. “Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 65 (Temmuz 2020): 339-42.
  • Malik, Fazlurrahman. İslam Geleneğinde Sağlık ve Tıp Değişim ve Kimlik, çev. Adnan Bülent Baloğlu-Adil Çiftçi, Ankara: Ankara Okulu Yay., 2016.
  • Montgomery, Richard. “Avicenna And The Canon Of Medicine: The Basis Of Modern Medical Practice”. History of Medicine Journal 10/3 (1997), 180-198.
  • Nasr, Seyyid Hüseyin. Science And Civilization in Islam. Cambridge: Harvard University Press, 2007.
  • Orhan, Abdullah Taha. “Yeni Bulgu ve Yorumlar Işığında Akşemseddîn’in Halîfesi Abdurrahim Karahisârî’nin Biyografisi”. UMDE Dini Tetkikler Dergisi 2.2 (2019): 43-74.
  • Özdoğan, Özdoğan. “Kanser Hastası ve Ailesine Manevi Bakım“. Ed. Çay Şenler F. Onkolojide Palyatif Bakım. 1. Baskı. Türkiye Klinikleri (2020):52-58
  • Parasuraman, Subramani, Gan Siaw Thing, and Sokkalingam Arumugam Dhanaraj. “Polyherbal Formulation: Concept Of Ayurveda”, Pharmacognosy reviews 8.16 (2014): 73.
  • Polat, Hulusi. “Atebetü’l Hakayık Ve Risâletü’n-Nushiyye’de İşlenen Ortak Değerlere Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım”. Güncel Yaklaşımlar Işığında Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışmaları (2022): 97.
  • Pormann, P. E., & Savage-Smith, E. “Avicenna’s Contributions To Medieval Islamic Medicine”. Islamic Science Review 15/2 (2007), 122-140.
  • Richter-Bernburg L. “Abu Bakr Muhammad Al-Razi’s (Rhazes) Medical Works”. Medicina Nei Secoli 6/3 (1994), 77–92.
  • Richter-Bernburg L., “Abu Bakr Muhammad al-Razi’s (Rhazes) medical works”, Medicina Nei Secoli 6/3 (1994), 77–92.
  • Sabuncuoğlu, Şerafeddin. “Cerrahiyyetü'l Haniyye”. Medicine 52.6 (2003): 1449-1454.
  • Sayılı, A. İslam Dünyasında Bilim Ve Teknik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1982.
  • Sezer Korucu, K., Çalışkan Söylemez, Ş., & Oksay, A. “Biyopsikososyal Yaklaşım ve Gelişim Süreci”. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 12/30 (2021), 689-700. https://doi.org/10.21076/vizyoner.780418
  • Sezgin, Fuat. (2010). İslam'da Bilim ve Teknik: Tıp Tarihi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
  • Sharma, H., & Clark, C. Contemporary Ayurveda: Medicine and Research in Maharishi Ayur-Veda. Churchill Livingstone, 2012.
  • Şehsuvaroğlu, B. N. “Anadolu’da Türkçe İlk Tıp Eserleri”. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 20/3 (1957), 87-93.
  • Şeşen, R. “Orta Çağ İslam Tıbbında El-Cürcânî’nin Yeri”. Türk Tıp Tarihi Araştırmaları 6/2 (1990), 45-58.
  • Tarık, Ramazan. "Türkiye’de Takrîbü’l-Mezâhib Alanında Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi." Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8.2 (2019): 605-620.
  • Uğur, A. Türk Tıp Tarihi Üzerine Makaleler. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 2016.
  • Uğurlu, Mehmet Cemil. "Büyük Bir Bilim Tarihçisi Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı (1913-1993." (1996): 453-482.
  • Unat, Yavuz. “Osmanlı Teknolojisine Genel Bir Bakış” Osmanlı Cilt 8, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999.
  • Widiana, I. Wayan. "Filsafat Cina: Lao Tse Yin-Yang Kaitannya Dengan Tri Hita Karana Sebagai Sebuah Pandangan Alternatif Manusia Terhadap Pendidikan Alam", Jurnal Filsafat Indonesia 2.3 (2019): 110-123.
  • Winkelman, Michael. “Şamanizm İncelemelerine Yanıt. Bilinç ve İyileşmenin Nöral Ekolojisi”. Ritüel Çalışmalar Dergisi 18.1 (2004): 119-128.
  • Yavuz, Mustafa. “Lichens in al-Biruni’s Kitab al-Saydanah fi al-Tibb”. Early Science and Medicine 25.2 (2020): 152-172.
  • Yıldız, M. A. “Akşemseddin’in Eserlerine Genel Bir Bakış”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (2016), 212-225. 225,
  • Zahoor, A., & Haq, Z. “Al-Biruni: The Pioneer Of Comparative Scientific Methods”. Journal of Islamic Science 12/1 (1997), 15-30.

Examples of Holistic Health Approaches in Turkish Medical History

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 23, 16.06.2025

Funda Eldemir

https://doi.org/10.46595/jad.1592820

Öz

Health has been defined in various ways by different cultures and civilizations throughout human history. Humans are biopsychosocial beings, existing as a whole not only in biological and psychological terms but also in spiritual and social dimensions. This perspective is a reflection of the holistic approach to health that has continued from the past to the present. The aim of this study is to examine the holistic health approaches in the history of Turkish medicine.
This study examines historical medical texts and modern sources related to the holistic health approach in Turkish medicine. The research process employed a literature review method, systematically analyzing historical sources and academic works related to the topic.
Throughout history, Turkish medicine has developed a holistic model of health and disease, considering physical, psychological, and social dimensions together. The influences of Ancient Greek and Islamic medicine, particularly the emphasis on the mind-body balance by prominent physicians like Ibn Sina and Razi, shaped Turkish medicine. During the Ottoman period, physicians focused not only on biological factors but also on psychological and spiritual elements, adopting holistic treatment methods. This approach contributed to the foundations of modern medicine and continues to offer a holistic perspective on health today. The study shows that the holistic approach in Turkish medicine is parallel to the modern biopsychosocial model. Additionally, by chronologically examining the contributions of key figures who emphasized the holistic approach in Turkish medical history, this work provides a valuable contribution to the literature.

Anahtar Kelimeler

Health Illness Holistic Health Biopsychosocial Approach Turkish Medical History

Kaynakça

  • Abdullahi Osman el-Tom. “Healing”. Encyclopedia of Islam and the Muslim World (ed. R. C. Martin) I (2004), 294-296.
  • Acar, H. V. “Tibet Tıp Kaynaklarına Göre Orta Asya Türk Tıbbı”. Lokman Hekim Dergisi 5/3 (2015):115-123.
  • Bayat, Ali Haydar. “Osmanlı Devleti’nde Hekimbaşılık Kurumu ve Hekimbaşılar”, KAM, XI/4 (1982), s. 51, 56.
  • Bayat, Ali Haydar. Tıp Tarihi. Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul : Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği, 2016.
  • Baykuzu, Tilla Deniz. “İslamiyet Öncesi Dönemde İlk Türk Hekimleri”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 5/ 9 (Ocak 2023), 83-90. https://doi.org/10.53718/gttad.1180997.
  • Baykuzu, Tilla. “Şifacı Buddha Bhaisacyaguru ‘Otacı İliği Bodisatav’”. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 7/ 1 (Haziran 2022), 42-63. https://doi.org/10.56252/turktarars.1067036.
  • Biruni, Ebu Reyhan. Kitab al-Saydana fi al-Tibb (Pharmacology in Medieval Islamic Medicine). Leiden: Brill Publishers, 1987.
  • Biruni, Ebu Reyhan. Kitab fi Tahqiq ma li'l-Hind (On India). London: Royal Asiatic Society, 1910.
  • Burgu, Abdullah. “Feridun Nâfiz Uzluk’un Selçuklu Tarihçiliğine Katkıları”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi 9 (2018): 72-93.
  • Büyükaslan, A. “Sağlık İletişiminde Sektörel Tespitler”. Erciyes İletişim Dergisi 5/3 (2018), 2-10. https://doi.org/10.17680/erciyesakademia.313921
  • Cengiz, F. (2015). “İslam Tıp Tarihinde Râzî ve Etkileri”. Journal of Islamic Studies 5/2 (2015), 123-140.
  • Clark, D. M.. Cognitive Therapy and Emotional Disorders. New York: Springer, 2003.
  • Çelikkol, Suat. “Ebû Bekir Râzî’de Ruh Sağlığı: Aklın Önemi”, Bilimname 51 (2024), 287-312. https://doi.org/10.28949/bilimname.1396158
  • Doufas, A. G., & Saidman, L. J. “Hypnosis and Anesthesia: Past and Present”. Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology 24/1 (2010), 71–82.
  • Doygun, Meryem. “İsmâil Cürcânî’nin Ẕaḫîre-i Ḫârizmşâhî (ذخيرۂ خوارزمشاهى) Adlı Eserinde Humma-yi Yevmî (حمی یومی)”. Ortaçağ Araştırmaları Dergisi 6.1 (2023): 212-230.
  • Dunn, P. M. “Aristotle (384–322 BC): Philosopher and Scientist of Ancient Greece”. Archives of Disease in Childhood-Fetal and Neonatal Edition 91/1 (2006), F75–F77.
  • Engel, G. L. “The Need for a New Medical Model: A Challenge for Biomedicine”. Science 196/4286 (1977), 129– 136. https://doi.org/10.1126/science.847460
  • Ergin, M. “Akşemseddîn'in Tıbba Katkıları Ve Biyopsikososyal Şifa Anlayışı”. Türk Tıp Tarihi Araştırmaları 20/3 (2013), 78-91.
  • Ergin, M. Edip Ahmet Yükneki'nin Ahlakî Öğretileri ve Türk Toplumuna Etkisi. Konya: İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2018.
  • Gutas, Dimitri. Avicenna And The Aristotelian Tradition: Introduction To Reading Avicenna’s Philosophical Works. Leiden: Brill, 2001.
  • Gutas, Dimitri. Greek Thought, Arabic Culture. London: Routledge, 2001.
  • Günay, Nasuh. "Bîrûnî’nin Dinler Tarihi’ne Katkısı." Milel ve Nihal 10.3 (2013): 85-110.
  • Günler, Mevlüt. “Mevlevî Bir Hekimin Tarihsel İzdüşümü: Feridun Nâfiz Uzluk (1902-1974)”. Dört Öge 24 (2023), 155-164. http://dergipark.gov.tr/dortoge.
  • Gürkan, F. “Biruni ve Doğu Tıbbındaki Yeri”. Türk Tıp Tarihi Araştırmaları 9/2 (2008), 45-57.
  • Hammond, Timur. “Conjunctions Of Islam: Rethinking The Geographies Of Art And Piety Through The Notebooks Of Ahmet Süheyl Ünver”. Cultural Geographies 30.3 (2023): 355-372.
  • Harmancı, E., & Akpınar, A. “On Beşinci Yüzyıl Anadolusundan Bir Beslenme Kuramı: Hekim Şirvânî'nin Sultâniyye Adlı Eseri”. Türkiye Klinikleri 2/3 (2009), 67-74.
  • İnayet, Alimcan. "Uygur Şamanları ve Pratikleri Üzerine." Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi 1 (2013): 43-55.
  • Jaiswal, Yogini S. ve Leonard L. Williams, “Ayurveda'ya Bir Bakış - Hint Geleneksel Tıbbının Unutulmuş Tarihi Ve İlkeleri”, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi 7.1 (2017): 50-53.
  • Kaygusuz, Sedat ve Özdeş, Emre. “Prof. Dr. Fuat Sezgin Ve İslam’da Bilim, Teknik Ve Tıbba Bakış”. The Journal of Kırıkkale University Faculty of Medicine 21/ 3 (Aralık 2019): 432-45. https://doi.org/10.24938/kutfd.668034.
  • Kurt, Bahadır. “Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 65 (Temmuz 2020): 339-42.
  • Malik, Fazlurrahman. İslam Geleneğinde Sağlık ve Tıp Değişim ve Kimlik, çev. Adnan Bülent Baloğlu-Adil Çiftçi, Ankara: Ankara Okulu Yay., 2016.
  • Montgomery, Richard. “Avicenna And The Canon Of Medicine: The Basis Of Modern Medical Practice”. History of Medicine Journal 10/3 (1997), 180-198.
  • Nasr, Seyyid Hüseyin. Science And Civilization in Islam. Cambridge: Harvard University Press, 2007.
  • Orhan, Abdullah Taha. “Yeni Bulgu ve Yorumlar Işığında Akşemseddîn’in Halîfesi Abdurrahim Karahisârî’nin Biyografisi”. UMDE Dini Tetkikler Dergisi 2.2 (2019): 43-74.
  • Özdoğan, Özdoğan. “Kanser Hastası ve Ailesine Manevi Bakım“. Ed. Çay Şenler F. Onkolojide Palyatif Bakım. 1. Baskı. Türkiye Klinikleri (2020):52-58
  • Parasuraman, Subramani, Gan Siaw Thing, and Sokkalingam Arumugam Dhanaraj. “Polyherbal Formulation: Concept Of Ayurveda”, Pharmacognosy reviews 8.16 (2014): 73.
  • Polat, Hulusi. “Atebetü’l Hakayık Ve Risâletü’n-Nushiyye’de İşlenen Ortak Değerlere Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım”. Güncel Yaklaşımlar Işığında Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışmaları (2022): 97.
  • Pormann, P. E., & Savage-Smith, E. “Avicenna’s Contributions To Medieval Islamic Medicine”. Islamic Science Review 15/2 (2007), 122-140.
  • Richter-Bernburg L. “Abu Bakr Muhammad Al-Razi’s (Rhazes) Medical Works”. Medicina Nei Secoli 6/3 (1994), 77–92.
  • Richter-Bernburg L., “Abu Bakr Muhammad al-Razi’s (Rhazes) medical works”, Medicina Nei Secoli 6/3 (1994), 77–92.
  • Sabuncuoğlu, Şerafeddin. “Cerrahiyyetü'l Haniyye”. Medicine 52.6 (2003): 1449-1454.
  • Sayılı, A. İslam Dünyasında Bilim Ve Teknik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1982.
  • Sezer Korucu, K., Çalışkan Söylemez, Ş., & Oksay, A. “Biyopsikososyal Yaklaşım ve Gelişim Süreci”. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 12/30 (2021), 689-700. https://doi.org/10.21076/vizyoner.780418
  • Sezgin, Fuat. (2010). İslam'da Bilim ve Teknik: Tıp Tarihi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
  • Sharma, H., & Clark, C. Contemporary Ayurveda: Medicine and Research in Maharishi Ayur-Veda. Churchill Livingstone, 2012.
  • Şehsuvaroğlu, B. N. “Anadolu’da Türkçe İlk Tıp Eserleri”. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 20/3 (1957), 87-93.
  • Şeşen, R. “Orta Çağ İslam Tıbbında El-Cürcânî’nin Yeri”. Türk Tıp Tarihi Araştırmaları 6/2 (1990), 45-58.
  • Tarık, Ramazan. "Türkiye’de Takrîbü’l-Mezâhib Alanında Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi." Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8.2 (2019): 605-620.
  • Uğur, A. Türk Tıp Tarihi Üzerine Makaleler. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 2016.
  • Uğurlu, Mehmet Cemil. "Büyük Bir Bilim Tarihçisi Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı (1913-1993." (1996): 453-482.
  • Unat, Yavuz. “Osmanlı Teknolojisine Genel Bir Bakış” Osmanlı Cilt 8, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999.
  • Widiana, I. Wayan. "Filsafat Cina: Lao Tse Yin-Yang Kaitannya Dengan Tri Hita Karana Sebagai Sebuah Pandangan Alternatif Manusia Terhadap Pendidikan Alam", Jurnal Filsafat Indonesia 2.3 (2019): 110-123.
  • Winkelman, Michael. “Şamanizm İncelemelerine Yanıt. Bilinç ve İyileşmenin Nöral Ekolojisi”. Ritüel Çalışmalar Dergisi 18.1 (2004): 119-128.
  • Yavuz, Mustafa. “Lichens in al-Biruni’s Kitab al-Saydanah fi al-Tibb”. Early Science and Medicine 25.2 (2020): 152-172.
  • Yıldız, M. A. “Akşemseddin’in Eserlerine Genel Bir Bakış”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (2016), 212-225. 225,
  • Zahoor, A., & Haq, Z. “Al-Biruni: The Pioneer Of Comparative Scientific Methods”. Journal of Islamic Science 12/1 (1997), 15-30.
Toplam 56 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türk Düşünce Tarihi, Sağlık Sosyolojisi
Bölüm Hakemli Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Funda Eldemir 0000-0001-9579-2036

Yayımlanma Tarihi 16 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 28 Kasım 2024
Kabul Tarihi 24 Aralık 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 9 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Eldemir, Funda. “Türk Tıp Tarihin’deki Bütüncül Sağlık Yaklaşım Örnekleri”. Journal of Analytic Divinity 9/1 (Haziran 2025), 1-23. https://doi.org/10.46595/jad.1592820.
 Kapak Resmi İndir

· JAD, bilgiyi genişletmek ve geliştirmek için tamamen Açık Erişim Dergi Politikasını kabul eder.

· Adres: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Esenboğa Yerleşkesi Çubuk/Ankara