Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Antalya Kıyılarında Mavi Kart Sistemi Altyapısı ve Sistemin Uygulanmasında Yaşanan Sorunlar

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 33 - 42, 30.04.2025

İsmet Balık , Görkem Ölmez

Öz

Bu çalışma ile Antalya kıyılarında MKS (Mavi Kart Sistemi)’nin altyapısı incelenmiş ve uygulanmasında yaşanan sorunların belirlenmesi amaçlanıştır. Bu amaçla, yat ve günübirlik gezi teknelerinin barınma yerleri AKT (Atık Kabul Tesisi) ziyaret edilerek ya da tesis sorumluları ve hizmet alan deniz araçları çalışanlarıyla görüşülmüştür. Bu kapsamda ilk olarak Antalya kıyılarındaki yat ve günübirlik gezi teknelerinin barınma yerleri (yat limanı, balıkçı barınağı, akarsu ve koy gibi alanlar) tespit edilmiştir. İkinci olarak AKT’lerin Marpol (Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme) (73/78)’in Ek I, IV ve V protokollerinden hangisi ya da hangileri kapsamında atık alımı yapıldığı araştırılmıştır. Üçüncü olarak ise MKS’nin uygulanması aşamasında karşılaşılan sorunlar tespit edilerek çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada, yat ve günübirlik gezi teknelerinin Antalya kıyılarının 19 farklı noktasında bulunan liman, balıkçı barınağı, nehir, çay ve koyu barınak olarak kullandıkları tespit edilmiştir. Bu barınma yerlerinin 12’i yat limanı (Gazipaşa Gold Marina, Alanya Yat Limanı, Alanya Marina, Antik Side Limanı, Kaleiçi Yat Limanı, Setur Antalya Marina, G-Marina Kemer, Setur Finike Marina, Demre Çayağzı Yat Limanı, Kaş Yat Limanı, Setur Kaş Marina ve Kalkan Yat Limanı), 3’ü akarsu (Manavgat Nehri, Belek Acısu, Aksu Deresi), 2’si koy (Çıralı ve Adrasan), 1’i balıkçı barınağı (Çaltıcak Balıkçı Barınağı) ve 1’i iskele (Kekova Üçağız İskelesi)’dır. Henüz yapımı tamamlanmamış olan Gazipaşa Gold Marina ile Belek Acısu’da AKT bulunmadığı belirlenmiştir. Diğer yat limanları ve barınma alanlarının ise bazı eksiklikler tespit edilmiş ise de genel olarak Marpol (73/73)’in Ek-I, Ek-IV ve Ek-V protokollerinin gereklerini yerine getirdikleri söylenebilir. Ancak, MKS’nin uygulama aşamasında bazı usulsüzlüklere yol açabilecek bazı hususların bulunduğu anlaşılmıştır. Bunların başında da yat ve gezi teknelerinden atık alınmadan da MKS görevlisi tarafından sisteme atık veri girişinin yapılması gibi sistemin başarısını sınırlandıracak ve denizlerin kirletilmesine neden olabilecek uygulamalar gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yat Günübirlik gezi teknesi Mavi Kart Sistemi Antalya kıyıları Atık Kabul Tesisleri

Kaynakça

  • 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu (2004). Resmi Gazete, 23.07.2004 tarih ve 25531 sayı. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5216&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
  • Akaltan, C. & Gökdemir Işık, N. (2018). Marinalarda çevre yönetimi uygulamaları: Türkiye marinaları üzerine bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 11(Özel sayı), 73-92. https://doi.org/10.18613/deudfd.565143
  • Arslan, O., Solmaz, M.S. & Usluer, H.B. (2022). Determinativon of the perception of ship management towards environmental pollion caused by routine operations of ships. Aquatic Research, 5(1), 39-52. https://doi.org/10.3153/AR22005
  • Backer, H. (2018). Regional work on prevention of pollution from ships in the Baltic Sea – A paradox or a global forerunner? Marine Policy, 98, 255-263. https://doi.org/10.1016/j.marpol/2018.09.022
  • Battal, M. K. (2011). Fethiye-Göcek özel çevre koruma bölgesinde gemilerden kaynaklanan kirliliği önlemek için mevzuat ve altyapı değerlendirmesi raporu ve eylem planı (Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.
  • Boratav, A. (2016). Mavi kart ve denizlerimizi korumak 2016 durum saptaması: Veriler, izlenimler, öneriler [Forum bildirisi]. Sadun Boro Rotasında Türk Amatör Denizciliğinin 21. Yüzyıl Vizyonu Toplantısı, Koç Üniversitesi Denizcilik Forumu 2016.
  • Carreño, A. & Lloret, J. (2021). Environmental impacts of increasing leisure boating activity in Mediterranean coastal waters. Ocean & Coastal Management, 209, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2021.105693
  • Ciesielska, M., Boström, K.W. & Öhlander, M. (2018). Observation methods. In M. Ciesielska & D. Jemielniak (Eds). Qualitative Methodologies in Organization Studies. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-65442-3_2
  • Çanak, Y. & Baştuğ, S. (2022). Legal regulations for the management of yachts originated wastes in marinas and "Blue Card System". Marine and Life Sciences, 4(1): 23-30. https://doi.org/10.51756/marlife.1030717
  • ÇŞİB (2022). Denizcilik atıkları uygulaması hakkında genelge (2022). Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/icerikler/genelge-20220910100702.pdf
  • Deniz Turizmi Yönetmeliği (2009). Resmi Gazete, Tarih 24.07.2009 Sayı 27298, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=200915212&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5
  • Doğan-Sağlamtimur, N. & Subaşı, E. (2018). Dünya ve Türkiye’de gemilerden kaynaklanan deniz kirliliği ve atık kabul tesisleri: Genel perspektif, yönetim ve öneriler. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 24(3), 481-493. https://doi: 10.5505/pajes.2017.20270
  • Dolgen, D., Alpaslan, M.N. & Serifoglu, A.G. (2003). Best Waste Management Programs (BWMPs) formarinas: A case study. Journal of Coastal Conservation, 9(1), 57-63.
  • Ergenç, C. E. (2021). Mavi kart uygulamasının sürdürülebilir deniz turizmine etkisi. Denizcilik Fakültesi Dergisi, 13(2), 247-266. https://doi.org/10.18613/deudfd.540251
  • Galli, M., Baini, M, Panti, C., Giani, D., Caliani, I., Campani, T., Rosso, M., Tepsich, P., Levati, V., Laface, F., Romeo, T., Scotti, G., Galgani, F. & Fossi, M. C. (2023). Oceanographic and anthropogenic variables driving marine litter distribution in Mediterranean protected areas: Extensive field data supported by forecasting modelling. Science of the Total Environment, 903, 1-16. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2023.166266
  • Gedik, S. & Mugan-Ertugral, S. (2024). The effects of marine tourism on water pollution. Fresenius Environmental Bulletin, 28(2), 863-866.
  • Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (2010). Resmi Gazete, 18.3.2010 tarih ve 27525 sayı. https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=7&MevzuatNo=5672&MevzuatTertip=5
  • IMO (2024). Gemilerden kaynaklanan kirliliğin önlenmesine dair uluslararası sözleşme (MARPOL). International Maritime Office. https://www.imo.org/en/About/Conventions/Pages/International-Convention-for-the-Prevention-of-Pollution-from-Ships-(MARPOL).aspx
  • Kabak, H. S. (2019). Tekne atıklarına yönelik uygulamadaki mavi kart sisteminin geliştirilmesi ve iklim değişikliğinin azaltımına etkilerinin belirlenmesi: Fethiye örneği [Yüksek Lisans Tezi], Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
  • Koşar Danışman, İ., Koç, İ. & Kılıç, A. (2016, 26-27 Şubat). Türkiye’de yatçılık faaliyetlerinde Mavi Kart uygulaması ve uygulamada yaşanan sorunlar. III. Ulusal Deniz Turizmi Kongresi Girişimcilik ve Yeni Fikirler Bildiriler Kitabı, 183-196, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Köse, M. (2019). Antalya İlinde Topografik Faktörlere Göre Yerleşim Birimleri ve Nüfus Dağılışı. Antalya Kitabı 2 Antalya'da Türk-İslam Medeniyetinin İzleri 2, 752-759. Palet Yayınları.
  • Köseoğlu, B., Töz, A.C. & Şakar, C. (2016). Deniz atıklarının değerlendirilmesi ve geri dönüşümü: İstaş örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, ULK 2015 Özel sayfa, 153-177. https://doi.org/10.18613/deudfd.77815
  • Küçük, Y. K. & Topçu, A. (2012). Deniz taşımacılığından kaynaklanan kirlilik. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 4(2), 75-79. https://doi.org/10.1501/Csaum_0000000067
  • Muslu, A. (2018). Deniz turizminin gelişimi için yönetim ihtiyacı: Bodrum Bölgesi’nde nitel bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 10(2), 183-210. https://doi.org/10.18613/deudfd.495776
  • Özdemir, Ü., Yılmaz, H. & Başar, E. (2016). Investigation of marine pollution caused by ship operations with DEMATEL method. The International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation, 10(2), 315-320. https://doi.org/10.12716/1001.10.02.14
  • Paker, N., Paker, S. & Doğan, B. (2019). Günübirlik gezi tekneciliğinin hizmet kalitesini geliştirmeye dönük bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 12(2), 237-270. https://doi.org/10.18613/deudfd.659816
  • Şahin, V., Bilgili, L. & Vardar, N. (2020). An examination of focus progress of studies on MARPOL annex IV and annex VI: A review. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 12(1), 47-64. https://doi.org/10.18613/deudfd.775129
  • Uddin, M. & Md Saiful, K. (2019). Prevention, reduction and control of marine pollution from ships. In S. Karim & D. Hassan (Eds), International marine environmental lawand policy (pp. 60-68), Routledge, United Kingdom.

Blue Card System Infrastructure on the Antalya Coast and Problems in the Implementation of the System

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 33 - 42, 30.04.2025

İsmet Balık , Görkem Ölmez

Öz

Bu çalışma ile Antalya kıyılarında MKS (Mavi Kart Sistemi)’nin altyapısı incelenmiş ve uygulanmasında yaşanan sorunların belirlenmesi amaçlanıştır. Bu amaçla, yat ve günübirlik gezi teknelerinin barınma yerleri AKT (Atık Kabul Tesisi) ziyaret edilerek ya da tesis sorumluları ve hizmet alan deniz araçları çalışanlarıyla görüşülmüştür. Bu kapsamda ilk olarak Antalya kıyılarındaki yat ve günübirlik gezi teknelerinin barınma yerleri (yat limanı, balıkçı barınağı, akarsu ve koy gibi alanlar) tespit edilmiştir. İkinci olarak AKT’lerin Marpol (Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme) (73/78)’in Ek I, IV ve V protokollerinden hangisi ya da hangileri kapsamında atık alımı yapıldığı araştırılmıştır. Üçüncü olarak ise MKS’nin uygulanması aşamasında karşılaşılan sorunlar tespit edilerek çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada, yat ve günübirlik gezi teknelerinin Antalya kıyılarının 19 farklı noktasında bulunan liman, balıkçı barınağı, nehir, çay ve koyu barınak olarak kullandıkları tespit edilmiştir. Bu barınma yerlerinin 12’i yat limanı (Gazipaşa Gold Marina, Alanya Yat Limanı, Alanya Marina, Antik Side Limanı, Kaleiçi Yat Limanı, Setur Antalya Marina, G-Marina Kemer, Setur Finike Marina, Demre Çayağzı Yat Limanı, Kaş Yat Limanı, Setur Kaş Marina ve Kalkan Yat Limanı), 3’ü akarsu (Manavgat Nehri, Belek Acısu, Aksu Deresi), 2’si koy (Çıralı ve Adrasan), 1’i balıkçı barınağı (Çaltıcak Balıkçı Barınağı) ve 1’i iskele (Kekova Üçağız İskelesi)’dır. Henüz yapımı tamamlanmamış olan Gazipaşa Gold Marina ile Belek Acısu’da AKT bulunmadığı belirlenmiştir. Diğer yat limanları ve barınma alanlarının ise bazı eksiklikler tespit edilmiş ise de genel olarak Marpol (73/73)’in Ek I, IV ve V protokollerinin gereklerini yerine getirdikleri söylenebilir. Ancak, MKS’nin uygulama aşamasında bazı usulsüzlüklere yol açabilecek bazı hususların bulunduğu anlaşılmıştır. Bunların başında da yat ve gezi teknelerinden atık alınmadan da MKS görevlisi tarafından sisteme atık veri girişinin yapılması gibi sistemin başarısını sınırlandıracak ve denizlerin kirletilmesine neden olabilecek uygulamalar gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antalya coast Yacht Daily tour boat Blue Card System Waste reception facilites

Kaynakça

  • 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu (2004). Resmi Gazete, 23.07.2004 tarih ve 25531 sayı. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5216&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
  • Akaltan, C. & Gökdemir Işık, N. (2018). Marinalarda çevre yönetimi uygulamaları: Türkiye marinaları üzerine bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 11(Özel sayı), 73-92. https://doi.org/10.18613/deudfd.565143
  • Arslan, O., Solmaz, M.S. & Usluer, H.B. (2022). Determinativon of the perception of ship management towards environmental pollion caused by routine operations of ships. Aquatic Research, 5(1), 39-52. https://doi.org/10.3153/AR22005
  • Backer, H. (2018). Regional work on prevention of pollution from ships in the Baltic Sea – A paradox or a global forerunner? Marine Policy, 98, 255-263. https://doi.org/10.1016/j.marpol/2018.09.022
  • Battal, M. K. (2011). Fethiye-Göcek özel çevre koruma bölgesinde gemilerden kaynaklanan kirliliği önlemek için mevzuat ve altyapı değerlendirmesi raporu ve eylem planı (Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.
  • Boratav, A. (2016). Mavi kart ve denizlerimizi korumak 2016 durum saptaması: Veriler, izlenimler, öneriler [Forum bildirisi]. Sadun Boro Rotasında Türk Amatör Denizciliğinin 21. Yüzyıl Vizyonu Toplantısı, Koç Üniversitesi Denizcilik Forumu 2016.
  • Carreño, A. & Lloret, J. (2021). Environmental impacts of increasing leisure boating activity in Mediterranean coastal waters. Ocean & Coastal Management, 209, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2021.105693
  • Ciesielska, M., Boström, K.W. & Öhlander, M. (2018). Observation methods. In M. Ciesielska & D. Jemielniak (Eds). Qualitative Methodologies in Organization Studies. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-65442-3_2
  • Çanak, Y. & Baştuğ, S. (2022). Legal regulations for the management of yachts originated wastes in marinas and "Blue Card System". Marine and Life Sciences, 4(1): 23-30. https://doi.org/10.51756/marlife.1030717
  • ÇŞİB (2022). Denizcilik atıkları uygulaması hakkında genelge (2022). Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/icerikler/genelge-20220910100702.pdf
  • Deniz Turizmi Yönetmeliği (2009). Resmi Gazete, Tarih 24.07.2009 Sayı 27298, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=200915212&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5
  • Doğan-Sağlamtimur, N. & Subaşı, E. (2018). Dünya ve Türkiye’de gemilerden kaynaklanan deniz kirliliği ve atık kabul tesisleri: Genel perspektif, yönetim ve öneriler. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 24(3), 481-493. https://doi: 10.5505/pajes.2017.20270
  • Dolgen, D., Alpaslan, M.N. & Serifoglu, A.G. (2003). Best Waste Management Programs (BWMPs) formarinas: A case study. Journal of Coastal Conservation, 9(1), 57-63.
  • Ergenç, C. E. (2021). Mavi kart uygulamasının sürdürülebilir deniz turizmine etkisi. Denizcilik Fakültesi Dergisi, 13(2), 247-266. https://doi.org/10.18613/deudfd.540251
  • Galli, M., Baini, M, Panti, C., Giani, D., Caliani, I., Campani, T., Rosso, M., Tepsich, P., Levati, V., Laface, F., Romeo, T., Scotti, G., Galgani, F. & Fossi, M. C. (2023). Oceanographic and anthropogenic variables driving marine litter distribution in Mediterranean protected areas: Extensive field data supported by forecasting modelling. Science of the Total Environment, 903, 1-16. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2023.166266
  • Gedik, S. & Mugan-Ertugral, S. (2024). The effects of marine tourism on water pollution. Fresenius Environmental Bulletin, 28(2), 863-866.
  • Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (2010). Resmi Gazete, 18.3.2010 tarih ve 27525 sayı. https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=7&MevzuatNo=5672&MevzuatTertip=5
  • IMO (2024). Gemilerden kaynaklanan kirliliğin önlenmesine dair uluslararası sözleşme (MARPOL). International Maritime Office. https://www.imo.org/en/About/Conventions/Pages/International-Convention-for-the-Prevention-of-Pollution-from-Ships-(MARPOL).aspx
  • Kabak, H. S. (2019). Tekne atıklarına yönelik uygulamadaki mavi kart sisteminin geliştirilmesi ve iklim değişikliğinin azaltımına etkilerinin belirlenmesi: Fethiye örneği [Yüksek Lisans Tezi], Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
  • Koşar Danışman, İ., Koç, İ. & Kılıç, A. (2016, 26-27 Şubat). Türkiye’de yatçılık faaliyetlerinde Mavi Kart uygulaması ve uygulamada yaşanan sorunlar. III. Ulusal Deniz Turizmi Kongresi Girişimcilik ve Yeni Fikirler Bildiriler Kitabı, 183-196, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Köse, M. (2019). Antalya İlinde Topografik Faktörlere Göre Yerleşim Birimleri ve Nüfus Dağılışı. Antalya Kitabı 2 Antalya'da Türk-İslam Medeniyetinin İzleri 2, 752-759. Palet Yayınları.
  • Köseoğlu, B., Töz, A.C. & Şakar, C. (2016). Deniz atıklarının değerlendirilmesi ve geri dönüşümü: İstaş örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, ULK 2015 Özel sayfa, 153-177. https://doi.org/10.18613/deudfd.77815
  • Küçük, Y. K. & Topçu, A. (2012). Deniz taşımacılığından kaynaklanan kirlilik. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 4(2), 75-79. https://doi.org/10.1501/Csaum_0000000067
  • Muslu, A. (2018). Deniz turizminin gelişimi için yönetim ihtiyacı: Bodrum Bölgesi’nde nitel bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 10(2), 183-210. https://doi.org/10.18613/deudfd.495776
  • Özdemir, Ü., Yılmaz, H. & Başar, E. (2016). Investigation of marine pollution caused by ship operations with DEMATEL method. The International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation, 10(2), 315-320. https://doi.org/10.12716/1001.10.02.14
  • Paker, N., Paker, S. & Doğan, B. (2019). Günübirlik gezi tekneciliğinin hizmet kalitesini geliştirmeye dönük bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 12(2), 237-270. https://doi.org/10.18613/deudfd.659816
  • Şahin, V., Bilgili, L. & Vardar, N. (2020). An examination of focus progress of studies on MARPOL annex IV and annex VI: A review. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 12(1), 47-64. https://doi.org/10.18613/deudfd.775129
  • Uddin, M. & Md Saiful, K. (2019). Prevention, reduction and control of marine pollution from ships. In S. Karim & D. Hassan (Eds), International marine environmental lawand policy (pp. 60-68), Routledge, United Kingdom.
Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Deniz ve Nehir Ağzı Ekolojisi
Bölüm Tüm Makaleler
Yazarlar

İsmet Balık 0000-0003-2168-8572

Görkem Ölmez 0009-0006-5436-8881

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 13 Kasım 2024
Kabul Tarihi 16 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 7 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Balık, İ., & Ölmez, G. (2025). Antalya Kıyılarında Mavi Kart Sistemi Altyapısı ve Sistemin Uygulanmasında Yaşanan Sorunlar. JENAS Journal of Environmental and Natural Studies, 7(1), 33-42.
 Kapak Resmi İndir

JENAS | Journal of Environmental and Natural Studies