Öz
Sporcuların beslenme gereksinimleri, yapılan sporun türüne göre değişmekle birlikte genellikle yüksek enerji ve makro besin ögesi alımını gerektirir, ancak diyabetli sporcularda bu gereksinimler kan şekeri kontrolü ile dikkatlice yönetilmelidir. Çünkü diyabet, vücudun kan şekerini düzenleme yeteneğini etkileyen kronik ve metabolik bir hastalıktır. Diyabetli bireylerin kan glikoz seviyelerini kontrol altında tutabilmeleri için dikkatli bir beslenme stratejisi geliştirmeleri gerekmektedir. Diyabetli sporcular için beslenme hem hastalığın yönetimi hem de spor performansının optimize edilmesi açısından kritiktir. Kan şekerini kontrol etmek için dengeli karbonhidrat, protein ve sağlıklı yağ alımı gereklidir. Ayrıca, sıvı ve elektrolit dengesi de performansı etkiler. Beslenme planları spor türü ve yoğunluğuna göre özelleştirilmelidir; dayanıklılık sporlarında karbonhidrat, kuvvet antrenmanlarında ise protein daha önemlidir. Beslenme düzenlemeleri egzersiz öncesi, sırası ve sonrası besin türü ve zamanlamasına göre kişiselleştirilmelidir. Bu derleme, diyabetli sporcuların beslenme stratejilerini ve bu stratejilerin fiziksel performans ve metabolizma üzerine etkilerini ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Diyabet Glisemik indeks Egzersiz Hipoglisemi İnsülin Sporcu beslenmesi
Kaynakça
- Adaş, Ç. (2019). Tip 1 diyabetli kişilerde egzersiz ve beslenmeye bağlı hipoglisemi Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- American Diabetes Association. (2023). Standards of Medical Care in Diabetes-2023. Diabetes Care, 46(Supplement 1), S1-S267.
- American Diabetes Association. (2024). Standards of medical care in diabetes-2024. Diabetes Care. Burke, L. M. (2007). Nutrition for recovery in athletes. Australian Journal of Nutrition and Dietetics, 64(2), 151-157.
- Burke, L. M., Collier, G. R., & Broad, N. (2004). Effect of carbohydrate supplementation on the performance of a 1-hour run. Journal of Applied Physiology, 97(4), 1605-1611.
- Burke, L. M., Maughan, R. J., & Hawley, J. A. (2011). Meeting energy needs during exercise. The Journal of Sports Sciences, 29(3), 38-47.
- Carr, A. C., & Maggini, S. (2017). Vitamin C and immune function. Nutrients, 9(11), 1211.
- Colberg, S. R., Sigal, R. J., & Yardley, J. E. (2016). Physical Activity/Exercise and Diabetes: A Position Statement of the American Diabetes Association. Diabetes Care, 39(11), 2065-2079.
- Dempsey, P. C. (2017). Exercise and diabetes management: Focus on hyperglycemia. Current Opinion in Endocrinology, Diabetes, and Obesity, 24(4), 275-281.
- Drouin-Chartier, J. P., Boire, G., & Tessier, J. F. (2016). Dietary fats and glycemic control: A systematic review. Journal of Nutrition, 146(7), 1324-1335.
- Feo, P.D., Loreto, C.D., Ranchelli, A., Fatone, C., Gambelunghe, G., Lucidi, P., & Santeusanio, F. (2006). Exercise and diabetes. Acta Biomed, 1, 14-17.
- Friedman, M., & Nissen, S. E. (2017). The effects of dietary fats on health and disease. Journal of Clinical Lipidology, 11(2), 1-12.
- Furukawa, S., Fujita, T., Shimabukuro, M., & Iwaki, M. (2015). Vitamin B12 deficiency and type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 9(3), 243-249.
- Goswami, S., Pal, G., & Sanyal, D. (2005). Dehydration-induced hyperglycemia and insulin resistance in young healthy individuals. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 90(5), 3266-3270.
- Haddad, E., Schemmer, S., & MacDonald, L. (2013). The effect of electrolyte balance on athletic performance: a review. Journal of Sports Sciences, 31(7), 769-776.
- Harris, R. A., O’Dea, K., & Brown, C. (2019). Carbohydrate and protein requirements for endurance athletes with diabetes. Journal of Sports Sciences, 37(11), 1234-1245.
- Horton, W. B., & Subauste, J. S. (2016). Care of the athlete with type 1 diabetes mellitus: a clinical review. International Journal of Endocrinology and Metabolism, 14(2).
- International Diabetes Federation. (2019). Global guideline for type 2 diabetes.
- Ivy, J. L. (2001). Regulation of muscle glycogen repletion, muscle protein synthesis and repair following exercise. The Journal of Sports Sciences, 19(2), 155-162.
- Jenkins, D. J. A., Wolever, T. M. S., & Taylor, R. H. (1981). Glycemic index of foods: a physiological basis for carbohydrate exchange. American Journal of Clinical Nutrition, 34(3), 362-366.
- Jeukendrup, A. E. (2004). Nutrition for endurance sports: marathon, triathlon, and road cycling. Journal of Sports Sciences, 22(1), 63-72.
- Jeukendrup, A., & Killer, S. C. (2010). The role of fat in endurance exercise. Sports Medicine, 40(5), 405-415.
- Kasımay, Ö. & Metin, G. (2009). Kronik Hastalıklarda Egzersiz. Klinik Gelişim, 44-49.
- Kahn, S. E., Cooper, M. E., & Del Prato, S. (2014). Pathophysiology and Treatment of Type 2 Diabetes: Perspectives on the Past, Present, and Future. The Lancet, 383(9922), 1068-1083.
- Köse, B., & Asırlı, G. (2017). Tip 1 Diyabetli Sporcularda Glisemik Komplikasyonlar: Önlenmesi ve Yönetimi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1), 27-43.
- Ludwig, D. S. (2002). The glycemic index: physiological mechanisms relating to obesity, diabetes, and cardiovascular disease. Journal of the American Medical Association, 287(18), 2414-2423.
- Maughan, R. J., & Shirreffs, S. M. (2004). Fluid replacement and recovery from exercise. Essentials of Sports Nutrition and Supplements, 45, 320-332.
- Maughan, R. J., & Shirreffs, S. M. (2004). Hydration and Performance. Journal of Sports Sciences.
- Maughan, R. J., & Shirreffs, S. M. (2012). Hydration and performance. Journal of Sports Sciences, 30(Suppl 1), S40-S47.
- McClung, J. P., & Labbe, R. F. (2006). Iron deficiency and exercise performance. Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care, 9(6), 679-683.
- National Institute for Health and Care Excellence. (2022). Type 1 diabetes in adults: Diagnosis and management (NICE guideline [NG17]).
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. (2021). Diabetes Overview. https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes
- Perkins, B.A. & Riddell, M.C. (2006). Type 1 diabetes and exercise: Using the insülin pump to maximum advantage. Canadian Journal of Diabetes, 30 (1), 72-79.
- Phillips, S. M., Tipton, K. D., & Aarsland, A. (2009). Protein requirements and muscle mass/strength changes during exercise training in older adults. European Journal of Applied Physiology, 105(6), 139-146.
- Pittas, A. G., Lau, J., Hu, F. B., & Dawson-Hughes, B. (2006). The role of vitamin D and calcium in type 2 diabetes. A systematic review and meta-analysis. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 91(6), 2017-2028.
- Prasad, A. S. (2013). Zinc deficiency and disease prevention. Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care, 16(6), 664-669.
- Reidy, P. T., & Walker, D. K. (2011). Effects of protein supplementation on muscle mass and strength. Journal of Sports Sciences, 29(10), 119-127.
- Rosanoff, A., Weaver, C. M., & Rude, R. K. (2012). Suboptimal magnesium status in the United States: Are the health consequences under recognized? Nutrition Reviews, 70(3), 230-241.
- Slavin, J. L. (2005). Dietary fiber and body weight. Nutrition, 21(3), 411-418.
- Slawson, D. L., & Ebeling, M. (2018). Evidence-Based diet recommendations for athletes with type 1 diabetes. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 118(9), 1740-1751.
- Tipton, K. D., Ferrando, A. A., Phillips, S. M., Doyle Jr, D., & Wolfe, R. R. (1999). Postexercise net protein synthesis in human muscle from orally administered amino acids. American Journal of Physiology-Endocrinology And Metabolism, 276(4), E628-E634.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Spor ve Beslenme |
| Bölüm | Derlemeler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Eylül 2024 |
| Kabul Tarihi | 7 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 |
