Üretken yapay zekâ (ÜYZ) yazılı metin, görüntü, ses gibi değişik veri türlerini işleyerek orijinal içerik oluşturmaya yarayan yapay zekâ (YZ) teknolojisidir. Bu çalışmada enerji sektörü çalışanlarının üretken yapay zekâ kabulünü etkileyen faktörlerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nicel araştırma yöntemi kullanılmış olup, araştırmanın deseni tarama desenidir. Çalışmanın veri toplama aracı Yılmaz, Yılmaz ve Ceylan tarafından 2023 yılında Türkçe geçerliği ve güvenirliği çalışılmış olan Üretken Yapay Zekâ Kabul Ölçeği (ÜYZK) olup ölçek iki bölümden oluşmaktadır. Ölçekte, ÜYZ kabul davranışları performans beklentisi, çaba beklentisi, kolaylaştırıcı koşullar ve sosyal etki faktörleri bağlamında incelenmiştir. Ölçeğin birinci bölümünde kişisel bilgiler için yedi soru, ikinci bölümde katılımcıların üretken yapay zekâ kabulünü etkileyen faktörleri belirlemeye yönelik dört faktör için 20 madde bulunmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu, enerji sektöründe çalışan 234 katılımcı oluşturmaktadır. Veriler 5-15 Ocak 2025 tarihleri arasında toplanmıştır. Veriler ile IBM SPSS 22 programı kullanılarak açıklayıcı faktör analizi (AFA) gerçekleştirilmiştir. AFA sonucu elde edilen üç faktörlü ve 18 maddeli yeni ölçek doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile doğrulanmıştır. DFA için LISREL 8.80 programı kullanılmıştır. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde ÜYZK ölçeği enerji sektörü çalışanları için 18 madde ile performans beklentisi, çaba beklentisi ve sosyal etki olmak üzere üç faktörlü yapısının geçerli ve güvenilir olduğu görülmüştür. Enerji sektörü çalışanlarının ÜYZ kabulünü etkileyen faktörler performans beklentisi, çaba beklentisi ve sosyal etki şeklinde sıralanmıştır. Sonuç bölümünde çalışma bulguları alanyazın ışığında tartışılmış ve ÜYZ uygulama tasarımcıları ve geliştiricilerine yönelik öneriler sunulmuştur.
Üretken Yapay Zekâ Enerji Sektörü Kullanıcı Kabulü Performans Beklentisi Çaba Beklentisi
Generative artificial intelligence (GAI) is an artificial intelligence (AI) technology that analyzes various data types to create original content, including written text, images, and sound. This study aims to identify the factors influencing employees' acceptance of generative artificial intelligence in the energy sector. A quantitative research method was used, and the research design adopted a screening approach. The data collection tool used in the study was the Generative Artificial Intelligence Acceptance Scale (GAI Acceptance Scale), whose validity and reliability were examined in Turkish by Yılmaz, Yılmaz, and Ceylan in 2023; the scale consists of two parts. The scale assessed GAI acceptance behaviors in terms of performance expectations, effort expectations, facilitating conditions, and social impact factors. The first part of the scale comprises seven questions for personal information, and the second part includes 20 items to assess the factors affecting participants' acceptance of generative artificial intelligence. The study group consists of 234 participants working in the energy sector. Data were collected between January 5 and 15, 2025. Exploratory factor analysis (EFA) was conducted on the data using the IBM SPSS 22 program. The new scale, consisting of three factors and 18 items derived from the EFA, was validated through confirmatory factor analysis (CFA). The LISREL 8.80 program was used for the CFA. Upon evaluating the analysis results, it was found that the GAI scale, comprising 18 items and a three-factor structure namely, performance expectation, effort expectation, and social impact was valid and reliable for employees in the energy sector. The factors influencing energy sector employees' acceptance of GAI usage include performance expectation, effort expectation, and social impact. In conclusion, the study presents its findings based on the existing literature and offers recommendations for GAI application designers and developers.
Generative Artificial Intelligence Enerji Sector User Acceptance Performance Expectancy Effort Expectancy
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | İşletme , İş Sistemleri (Diğer) |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 17 Temmuz 2025 |
Yayımlanma Tarihi | |
Gönderilme Tarihi | 18 Nisan 2025 |
Kabul Tarihi | 9 Temmuz 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 2 |
Bu dergi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.