Öz
When woman maintains her social existence as both being a biological and social character in every society, she also sociologically burdens the responsibility of the role of administrator as being the most active piece of family. In early period of Islamic society, woman is freed from historical unjust implementations towards her. On the other hand, in a new social organization, woman is actively plays a role in Islamic society. However, accusations and prejudgments against the wide jurisdictions given to woman in Islam cannot be answered by Muslim scholars and thinkers properly. Even if those are responded, the answers cannot go beyond reflexive arguments. This study proposes to investigate the status of woman in Islamic society by avoiding reflexive or offensive manner and considering objective criteria and sociological background. Especially, by relying on the biographies of the women who establish Islamic society, it was aimed at detecting the status of woman as a character/ gender in social system. This study, which internally and externally positions the concepts -justice and equality- each other, ephasizes the dichatomy between family life and social life that woman exists in. In this way, study proposes to discover the role of woman, which has been altering by the changing Islamic social life.
Anahtar Kelimeler
Justice Equality Early Period Islamic Society Woman Social Characters
Kaynakça
- Abugideiri, H. (1996). Allegorical Gender: The Figure of Eve Revisited. The Ameri- can Journal of Islamic Social Sciences, 13 (4), 518-535.
- Afzalu’r Rahman. (1996). Sîret Ansiklopedisi. Heyet (Çev.). Istanbul: Inkılab.
- Akın, E. (1991). Aile Araştırmalarında Temel Yaklaşımlar. Türk Aile Ansiklopedisi (Cilt. I, s. 41-47). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araş- tırmaları Kurumu.
- Akın, E. (1991). Ananın Aile Içindeki Rolü. Türk Aile Ansiklopedisi (Cilt. I, s. 110- 114). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araştırmaları Ku- rumu.
- Alatlı, A. (2010). Batıya Yön Veren Metinler I (Kökler / Orta Çağlar). Istanbul: Alfa.
- Aydemir, M. A. (2014). Sosyal Alanın Tipleştirilmesi. Sosyoloji Divanı, 2 (3), 9-12.
- Aydın, M. (1991). İlk Dönem İslam Toplumunun Şekillenişi. Istanbul: Pınar.
- Baktır, M. (2013). Suffe. İslam Ansiklopedisi (Cilt. 37, s. 269-270), Istanbul: TDV.
- Birekul, M. (2004). Peygamber Günlerinde Kadın -Sosyolojik Bir İnceleme-. Konya: Yediveren.
- Birekul, M. ve Yılmaz, F. M. (2001). Peygamber Günlerinde Sosyal Hayat ve Aile. Konya: Yediveren.
- Buhâri. (1992). Sahih. Istanbul: Çağrı
- Çağatay, T. (1990). Içtimai Nizam-Kadın-Cemiyet. Beylü Dikeçligil ve Ahmet Çiğ- dem (Ed.), Aile Yazıları I (s. 75-119). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Baş- bakanlık Aile Araştırmaları Kurumu.
- Çağrıcı, M. (1995). Asr-ı Saadet’te Oluşan Islam Ahlâkı. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam (Cilt. V, s. 65-153). Istanbul: Beyan.
- Davies, M. W. (1991). İslami Antropolojinin Oluşturulması -Kendimizi ve Başkaları- nı Tanımak-. Tayfun Doğukargın (Çev.). Istanbul: Endülüs.
- Erkal, M. E. (1996). Sosyoloji (Toplumbilimi) (7. Baskı). Istanbul: Der.
- Güler, I. (1997). Kur’an’da Kadın Erkek Eşitsizliğinin Temelleri, İslami Araştırmalar Dergisi, C. 5, (4), 296-303.
- Gürkan, S. L. (2013). Yahudi ve Islam Kutsal Metinlerinde Insanın Yaratılışı ve Cennetten Düşüş. İslam Araştırmaları Dergisi, 9, 1-48.
- Ibn Sa’d, Ibn Muni’ el Basrî ez-Zührî (1960). et-Tabakât’ül Kübrâ (C. VIII). Beyrut: Dâr’u Sadr.
- Imamoğlu, E. O. (1991). Aile Içinde Kadın Erkek Rolleri, Türk Aile Ansiklopedisi (C. III, s. 832-833). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araştır- maları Kurumu.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). İnsan Aile Kültür. Istanbul: Remzi.
- Kettânî. (1990). et-Teratibü’l İdariyye. A. Özel (Çev.). Istanbul: Iz.
- Lundberg G. A., Schrag C. C. ve Larsen O. N. (1985). Sosyoloji. Ö. Ozankaya (Çev.), Ankara: Işın.
- Meriç, Ü. (1997). Türkiye Kanatlarınızın Altında. Istanbul: Iz.
- Muhsin, A. V. (1970). Kur’an ve Kadın. Nazife Şişman (Çev.). Istanbul: Iz.
- Nirun, N. (1994). Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
- Önal, S. (1990). Aile Içi Ilişkilerin Toplum ve Birey Boyutunda Çözümlenmesi. Beylü Dikeçligil ve Ahmet Çiğdem (Ed.), Aile Yazıları IV (s. 531-548) Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu.
- Önal, S. (1990). Aile Sosyolojisi. Izmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
- Özek, A. (1996). Kur’an’da Kadınlara Ait Hükümler ve Islam Nazarında Kadın. Sos- yal Hayatta Kadın. Istanbul: ISAV.
- Saran, N. (1979). Sosyal Antropolog Gözüyle Toplumumuzda Kadın. Sosyal Antro- poloji ve Etnoloji Dergisi, C. III, 1-12.
- Savaş, R. (1991). Hz. Muhammed (s.a.v.) Devrinde Kadın, Istanbul: Ravza.
- Smith, J. I. ve Haddad, Y. Y. (1992). Havva: Islami Kadın Imajı. Yasin Aktay (Çev.). İslami Araştırmalar Dergisi, C. VI, (1), 64-71.
- Topaloğlu, B. (1970). İslam’da Kadın, Istanbul: Yağmur.
Öz
Kadın, hemen her toplumda bir yandan biyolojik ve sosyal bir kategori olarak varlığını sürdürürken; diğer taraftan da ailenin etkin bir bireyi olarak sosyolojik anlamda onun yöneticiliğini de üstlenmiştir. İlk dönem İslam toplumunda da kadın, tarihten gelen haksız uygulamalardan kurtarıldığı gibi, bu yeni toplumsal yapılanmanın içerisinde de aktif olarak yer almıştır. Ancak İslam toplumunda kadının konumuna dair yapılan spekülatif yaklaşımlarda, İslam’ın ona vermiş olduğu bu geniş salahiyetleri görmezden gelen kör zihniyete karşı, İslam dünyasının verdiği cevaplar çoğunlukla savunma psikolojisini aşamayan subjektif yargılar şeklinde tezahür etmiştir. Bu çalışma İslam toplumunda kadın konusunu objektif ölçütler içerisinde, savunma ya da yerme psikolojisinden uzak olarak, sosyolojik bir bağlamda irdelemeyi hedeflemektedir. Bizzat İslam toplumunu kuran kadınların biyografilerinden hareketle, genel toplumsal sistem içerisinde bir tip/cinsiyet olarak kadının konumu saptanmaya çalışılmıştır. Birbirlerinin içerisinde ya da karşısında konumlandırılan kavramlar olarak “adalet” ve “eşitliğin” kadının aile yaşamı ve sosyal hayatı içerisinde oluşturduğu dikotomiye vurgu yapan bu çalışma İslam’ın toplumsal değişim süreci içerisinde kadına biçtiği rolü irdeleme gayreti içermektedir.
Anahtar Kelimeler
Adalet Eşitlik Ilk Dönem Islam Toplumu Kadın Toplumsal Tipler
Kaynakça
- Abugideiri, H. (1996). Allegorical Gender: The Figure of Eve Revisited. The Ameri- can Journal of Islamic Social Sciences, 13 (4), 518-535.
- Afzalu’r Rahman. (1996). Sîret Ansiklopedisi. Heyet (Çev.). Istanbul: Inkılab.
- Akın, E. (1991). Aile Araştırmalarında Temel Yaklaşımlar. Türk Aile Ansiklopedisi (Cilt. I, s. 41-47). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araş- tırmaları Kurumu.
- Akın, E. (1991). Ananın Aile Içindeki Rolü. Türk Aile Ansiklopedisi (Cilt. I, s. 110- 114). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araştırmaları Ku- rumu.
- Alatlı, A. (2010). Batıya Yön Veren Metinler I (Kökler / Orta Çağlar). Istanbul: Alfa.
- Aydemir, M. A. (2014). Sosyal Alanın Tipleştirilmesi. Sosyoloji Divanı, 2 (3), 9-12.
- Aydın, M. (1991). İlk Dönem İslam Toplumunun Şekillenişi. Istanbul: Pınar.
- Baktır, M. (2013). Suffe. İslam Ansiklopedisi (Cilt. 37, s. 269-270), Istanbul: TDV.
- Birekul, M. (2004). Peygamber Günlerinde Kadın -Sosyolojik Bir İnceleme-. Konya: Yediveren.
- Birekul, M. ve Yılmaz, F. M. (2001). Peygamber Günlerinde Sosyal Hayat ve Aile. Konya: Yediveren.
- Buhâri. (1992). Sahih. Istanbul: Çağrı
- Çağatay, T. (1990). Içtimai Nizam-Kadın-Cemiyet. Beylü Dikeçligil ve Ahmet Çiğ- dem (Ed.), Aile Yazıları I (s. 75-119). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Baş- bakanlık Aile Araştırmaları Kurumu.
- Çağrıcı, M. (1995). Asr-ı Saadet’te Oluşan Islam Ahlâkı. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam (Cilt. V, s. 65-153). Istanbul: Beyan.
- Davies, M. W. (1991). İslami Antropolojinin Oluşturulması -Kendimizi ve Başkaları- nı Tanımak-. Tayfun Doğukargın (Çev.). Istanbul: Endülüs.
- Erkal, M. E. (1996). Sosyoloji (Toplumbilimi) (7. Baskı). Istanbul: Der.
- Güler, I. (1997). Kur’an’da Kadın Erkek Eşitsizliğinin Temelleri, İslami Araştırmalar Dergisi, C. 5, (4), 296-303.
- Gürkan, S. L. (2013). Yahudi ve Islam Kutsal Metinlerinde Insanın Yaratılışı ve Cennetten Düşüş. İslam Araştırmaları Dergisi, 9, 1-48.
- Ibn Sa’d, Ibn Muni’ el Basrî ez-Zührî (1960). et-Tabakât’ül Kübrâ (C. VIII). Beyrut: Dâr’u Sadr.
- Imamoğlu, E. O. (1991). Aile Içinde Kadın Erkek Rolleri, Türk Aile Ansiklopedisi (C. III, s. 832-833). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araştır- maları Kurumu.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). İnsan Aile Kültür. Istanbul: Remzi.
- Kettânî. (1990). et-Teratibü’l İdariyye. A. Özel (Çev.). Istanbul: Iz.
- Lundberg G. A., Schrag C. C. ve Larsen O. N. (1985). Sosyoloji. Ö. Ozankaya (Çev.), Ankara: Işın.
- Meriç, Ü. (1997). Türkiye Kanatlarınızın Altında. Istanbul: Iz.
- Muhsin, A. V. (1970). Kur’an ve Kadın. Nazife Şişman (Çev.). Istanbul: Iz.
- Nirun, N. (1994). Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
- Önal, S. (1990). Aile Içi Ilişkilerin Toplum ve Birey Boyutunda Çözümlenmesi. Beylü Dikeçligil ve Ahmet Çiğdem (Ed.), Aile Yazıları IV (s. 531-548) Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu.
- Önal, S. (1990). Aile Sosyolojisi. Izmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
- Özek, A. (1996). Kur’an’da Kadınlara Ait Hükümler ve Islam Nazarında Kadın. Sos- yal Hayatta Kadın. Istanbul: ISAV.
- Saran, N. (1979). Sosyal Antropolog Gözüyle Toplumumuzda Kadın. Sosyal Antro- poloji ve Etnoloji Dergisi, C. III, 1-12.
- Savaş, R. (1991). Hz. Muhammed (s.a.v.) Devrinde Kadın, Istanbul: Ravza.
- Smith, J. I. ve Haddad, Y. Y. (1992). Havva: Islami Kadın Imajı. Yasin Aktay (Çev.). İslami Araştırmalar Dergisi, C. VI, (1), 64-71.
- Topaloğlu, B. (1970). İslam’da Kadın, Istanbul: Yağmur.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 1 Sayı: 1 |
Yayıncı
Küçük Çamlıca Mh. Kısıklı Cd. No: 112/A Üsküdar / İstanbul / TÜRKİYE
+90 (216) 325 03 07
KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi’nde yayımlanan makalelerde ifade edilen görüş ve değerlendirmeler yalnızca yazar(lar)ın sorumluluğundadır; derginin editöryal kurulu ya da yayıncısı bu görüşleri benimsemek zorunda değildir. Dergide yer alan herhangi bir ürün, kurum veya hizmet adı üzerinden açık ya da örtük bir onay veya garanti verildiği anlamı çıkarılamaz.
Makalelerle birlikte gönderilen görseller (tablo, grafik, fotoğraf, şekil vb.) özgün olmalı ya da daha önce yayımlandıysa, hem basılı hem de dijital ortamda kullanılmak üzere, eser sahibinden alınmış yazılı izinle birlikte sunulmalıdır. Bu izinlerin temininden yazar(lar) sorumludur.
Dergiye gönderilen ve yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler için yazarlardan herhangi bir ücret talep edilmez. Aynı şekilde, kabul edilen ya da yayımlanan makaleler karşılığında yazarlara herhangi bir ödeme yapılmaz. Makalelerin yeniden basımı gibi talepler yazarın kendi sorumluluğundadır.
KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, akademik bilginin herkes tarafından erişilebilir olmasını önemser. Bu nedenle, yayımlanan tüm içerikler (metin ve görseller), aksi belirtilmedikçe, Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı kapsamında erişime sunulur. Bu lisans, içeriğin kaynak gösterilerek, ticari olmayan amaçlarla ve üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın kullanılmasına izin verir. Ticari kullanım talepleri için lütfen dergiyle iletişime geçiniz.