In sixteenth-century Europe, Renaissance Humanism and the Reformation challenged scholastic knowledge and emphasized experiential authority, turning travel writing into a key site of knowledge production. This article compares Hans Dernschwam’s Tagebuch and Ogier Ghiselin de Busbecq’s Turcicae Epistolae, arguing that early modern travelogues functioned not only as historical documents but also as ethnographic narratives. It positions these texts as historical-ethnographic sources and analyzes their discursive strategies and modes of cultural representation. Using comparative textual analysis, the study reveals a tension between Busbecq’s pragmatic narrative that frames the Ottoman Empire as a reformist model, and Dernschwam’s exclusionary discourse shaped by Protestant moral codes. These accounts are read as ideologically and epistemologically embedded texts rather than mere personal impressions. The article concludes that early modern travel writing provided a field for ethnographic reflection and that a historical-ethnographic reading of such sources offers significant methodological and theoretical insights for both contemporary Ottoman studies and the broader field of cultural studies.
Early Modern Travel Writing Busbecq Dernschwam Ethnography Cultural studies
16. yüzyıl Avrupa’sında skolastik bilginin sarsıldığı, deneyimin otorite kazandığı Rönesans hümanizmi ve Reform atmosferinde seyahat yazını, yeni bilgi biçimlerinin üretildiği önemli bir alana dönüşmüştür. Bu makale, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nu ziyaret eden iki Avrupalı seyyahı, Hans Dernschwam’ın Tagebuch’u (Seyahat Günlüğü) ile Ogier Ghiselin de Busbecq’in Turcicae Epistolae’sini (Türk Mektupları) karşılaştırmalı olarak inceleyerek, erken modern seyahat yazınının tarihi belge niteliğinin yanı sıra etnografik-anlatısal bilgi üretim pratikleri içerdiğini de ileri sürmektedir. Çalışmanın amacı, bu seyahatnameleri tarihsel-etnografik malzemeler olarak konumlandırmak ve seyahat anlatılarının kültürel temsil biçimleri ile söylemsel stratejilerini analiz etmektir. Karşılaştırmalı metin analizi yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada, Busbecq’in Osmanlı’yı reformcu bir model olarak sunan pragmatik anlatısıyla, Dernschwam’ın Protestan ahlâkının perspektifinden Osmanlı’yı dini ve kültürel yozlaşmanın simgesi olarak dışlayan yaklaşımı arasındaki söylemsel gerilim ortaya konmaktadır. Bu metinlerin, yalnızca bireysel izlenimlerden ibaret olmayan; ideolojik, kültürel ve epistemolojik kodlarla örülü metinler olduğu savunulmaktadır. Makale, Dernschwam ve Busbecq karşılaştırması üzerinden, erken modern seyahat anlatılarının modern etnografi için bir “saha” oluşturduğunu savunarak, örnek metinlerin tarihsel-etnografik yöntemle okunmasının, günümüz Osmanlı araştırmaları ve kültürel çalışmalar alanı için sunduğu özgün metodolojik ve teorik katkılara dikkat çekmektedir.
Erken Modern Seyahat Yazını Busbecq Dernschwam Etnografi Kültürel Çalışmalar
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Osmanlı Toplumu |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Nisan 2025 |
Gönderilme Tarihi | 18 Şubat 2025 |
Kabul Tarihi | 10 Nisan 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 9 |
Kadim'de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Kadim'in görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası