Yapay zekâ uygulamalarının gelişimi günümüzde hızla devam etmektedir. Geniş bir uygulama yelpazesiyle elde var olan verinin anlamlı hale getirilmesini sağlamaktadır. Bu durum tüm yapay zekâ alt grupları için verinin önemini arttırmaktadır. Verinin doğruluğu, sürekliliği ve anlamlılığı modellerin eğitilmesi ve test edilmesi için oldukça önemlidir. Uzun süreli fiziksel ölçümlere dayalı elde edilen verilerde süreksizlikler veya hatalar olması olasıdır. Dışsal faktörlerin oldukça etkili olduğu meteorolojik verilerde eksikler olması kaçınılmazdır. Bu durum iklim değişikliği ve hidrolojik modellemelerde önemli bir yer tutan meteorolojik verilerin analiz güvenliğini negatif etkilemesine neden olmaktadır. Bu çalışma kapsamında Batı Karadeniz havzasında yer alan yedi farklı ilin şehir merkezlerindeki meteorolojik gözlem istasyon aylık yağış ölçümleri incelenmiştir. Ölçümleri yapılan 2000-2023 yıllarındaki aylık yağış verilerindeki eksiklikler zaman serisi, istatiksel ve makine öğrenmesi yaklaşımları ile tahmin edilmeye çalışılmıştır. Modellemelerde ARIMA, SARIMA, ARIMAX, XGBOOST ve ortalama ile tamamlama yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan analizlerde mevsimsel etkileri dikkate alan SARIMA modellerinin daha uyumlu sonuçlar verdiği performans metrikleri ile ortaya konulmuştur. Tamamlanan veriler ileri düzey kuraklık analizlerine altlık oluşturmaktadır. Böylece ileride yapılacak kuraklık analizlerinin veri kayıplarından kaynaklı sapmalardan etkilenmesi minimize edilmiştir.
The development of artificial intelligence applications is rapidly advancing today. It enables making existing data meaningful through a wide range of applications. This increases the importance of data for all artificial intelligence subfields. The accuracy, continuity and meaningfulness of data are very important for training and testing the models. Discontinuities or errors are likely to occur in data obtained from long-term physical measurements. It is inevitable for meteorological data, which are highly influenced by external factors to have gaps. Mentioned situation causes negative effects on the analysis reliability of meteorological data, which plays a significant role in climate change and hydrological modelling. Within the scope of this study, monthly precipitation measurements of meteorological observation stations in the city centers of seven different provinces in the Western Black Sea basin were examined. The gaps in the monthly rainfall data measured between 2000 and 2023 were estimated using time series, statistical and machine learning approaches. In the modelling process, ARIMA, SARIMA, ARIMAX, XGBOOST, and mean imputation methods were employed. The analyses revealed that SARIMA models, which consider seasonal effects, provided more consistent results, as demonstrated by performance metrics. The completed data form the basis for advanced drought analysis. Thus, impact of deviations due to data loss in future drought analyses is minimized.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | İnşaat Mühendisliği (Diğer) |
Bölüm | Research Article |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 21 Temmuz 2025 |
Gönderilme Tarihi | 10 Şubat 2025 |
Kabul Tarihi | 18 Mart 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 2 |