Speaking Into the Void: Modernist Poetic Ruptures and the Construction of Subjectivity in Parmak Hesabı
Öz
Sümeyra Yaman emerges as a noteworthy young voice in contemporary Turkish poetry with her debut collection Parmak Hesabı (Finger Counting). The central theme of her poetry revolves around the individual’s sense of entrapment, helplessness, and loneliness in the face of rapid changes brought about by an indifferent modern life, along with its accompanying individual and societal problems. In her poems, Yaman maintains a sensitivity shaped by her identity as a woman, a mother, and a questioning human being amid the chaos and transformations generated by the modern capitalist system, reflecting the in-betweenness of the modern individual. In this context, the fragile self, fragmented narrative structures, and the meaning gaps constructed through symbolic language allow for an interpretation of her work within the framework of contemporary modernist poetics. This study will analyze Parmak Hesabı as a current example of modernist poetry shaped along the axes of individual–society–nature. It will explore the existential confinement of the individual, their conflicted relationship with social belonging, and their confrontation with traditional representations as prominent themes in Yaman’s poetry.
Kaynakça
- Akıncı, Mehmet Alparslan. Türk şiirinde İlk Mistik-Asaf Halet Çelebi. Mavi Atlas, cilt 7, sayı 1, 2019, ss. 300.
- Aksan, Doğan. Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998.
- Alan, Selami ve Koçak, Büşra. “Sami Paşazade Sezai’nin ‘Pandomima’ Hikâyesindeki Sembol ve Çağrışımlar”, Söylem Filoloji Dergisi, c.4, sayı 2, 2019, ss. 330.
- Anwar, M. “Fragmentation in Modernist Poetry.” Academia.edu. Web. 7 Mayıs 2025.
- Armağan, Yusuf. Türk Edebiyatı ve Modernleşme [Yayımlanmamış doktora tezi]. Bilkent Üniversitesi, Türk Edebiyatı Bölümü, 2007.
- Bradbury, Malcolm & McFarlane, James. Modernism: A Guide to European Literatüre. Penguin. 1976.
- Çetişli, İsmail. Batı Edebiyatında Akımlar. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, 2009.
- Demir, Recep. “Divan Şiirinde Kırmızı Renk.” Türkiyat Mecmuası, sayı 25, 2005, ss.57:84.
- Erdoğan, Ayten. İkinci Yeni Şiirinde Anlam ve Kapalılık Sorunu. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, c. 5, sayı 3, 2016, ss. 1456–1473.
- Eziler Kıran, Ayşe. Şiir Çözümlemesinde Dilbilimsel Yöntemler ve Araçlar. Türkbilig, sayı 10, 2005, ss.19.
- https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/bekirsakir. konyali/139342/Ahmet_Hasimin_Poetikasi_Poetics_of_Ahmet.pdf (Erişim Tarihi: 16.05.2025).
- Kaçıroğlu, Murat. Sanatta Modernizm ve Modernist Şiir Üzerine Bir Deneme. ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt 3, sayı 5, 2018, ss.18.
- Kartal Güngör, Tülin. Arayış ve Kaçış Metaforu Olarak Baudelaire’nin Kötülük Çiçekleri. Al-Farabi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 2, sayı 1, 2008, ss.115.
- Kayğın, Şenay. Heinrich Böll’ün “Palyaço” Adlı Romanında Hiciv ve İronik Yansımalar. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, sayı 59, 2007, ss.57.
- Levenson, Michael. Modernism. New Haven: Yale University Press, 2011.
- Müslim b. Haccâc. Sahîh-i Müslim: Tercüme ve Şerhi (çev. M. Y. Kandemir, Cilt 1, Hadis No: 49). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2017.
- Namık Kemal. Mukaddime-i Celal. M. Kaplan (Haz.), Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi, cilt 2, Marmara Üniversitesi Yayınları, 1993.
- Oktay, Ahmet. İmkânsız Poetika. Alkım, 2004.
- Sinecen, Fatma. Usuli Divanında Kuşların Sembolik Değeri. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, sayı3, 2017, ss. 119–130.
- Sivri, Tuğba. Lirik Olan Politiktir: 1980 sonrası Türk Şiirinde Dişil Dilin Oluşumu. Kültür ve İletişim / Culture & Communication, sayı 22, 2019, ss.32-43.
- Somani, Parin. The Role of Symbolism in Modernist Literature. IRE Journals, cilt 7, sayı 4, 2023, ss. 355–356. https://irejournals.com/formatedpaper/1705136.pdf. (Erişim Tarihi:10.04.2025).
- Tunç, Gökhan. Postmodern Şiir ve Lâle Müldür’ün Şiirlerinde Postmodern Özellikler. Söylem Filoloji Dergisi, cilt 6, sayı 2,2021, ss. 279.
- Tunç, Gökhan. Şiir ve Bellek. Ötüken Yayınları, 2020.
- Yaman, Sümeyra. Parmak Hesabı. İstanbul: Şule Yayınları, 2019.
- Yivli, Oktay. Ahmet Hâşim’in Poetikası. Tohum Dergisi. https://www.academia. edu/12459954/Ahmet_Ha%C5%9Fimin_Poetikas%C4%B1_Poetics_of_Ahmet_ Hashim_(Erişim Tarihi: 05.04.2025).
- Yücel, Zeynep. From Natural Law to Universal Declarations: İnsan Hakları Normlarının Evrensellik İddiası ve Çifte Standartlar. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, cilt 21, sayı 4, 2023, ss.77.
Öz
Sihirbazın Düğünü, Eğer Bensem ve Parmak Hesabı isimli kitaplarında topladığı şiirlerindeki özgün poetik arayışlarıyla Sümeyra Yaman, günümüz Türk şiirinde dikkat çeken genç bir ses olarak öne çıkmaktadır. Ana teması, duyarsızca akıp giden modern hayatın beraberinde getirdiği hızlı değişimler ile bireysel ve toplumsal sorunlar karşısında bireyin sıkışmışlığı, çaresizliği ve yalnızlığı olan şiirlerinde Yaman, modern ve kapitalist sistemin yarattığı değişim ve keşmekeş içinde bir kadın, bir anne ve sorgulayan bir insan duyarlılığını korumakta ve modern bireyin arafta kalışını yansıtmaktadır. Bu bağlamda şiirlerdeki kırılgan benlik, parçalanmış anlatı yapıları ve simgesel dille kurulan anlam boşlukları, metinleri çağdaş modernist şiir anlayışıyla ilişkilendirme imkânı sunmaktadır. Bu çalışmada söz konusu eser, birey–toplum–doğa ekseninde şekillenen modernist şiir poetikasının güncel bir örneği olarak ele alınacak, şiirlerde öne çıkan bireyin varoluşsal sıkışmışlığı, toplumsal aidiyetle kurduğu çatışmalı ilişki ve geleneksel temsillerle hesaplaşma biçimleri irdelenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akıncı, Mehmet Alparslan. Türk şiirinde İlk Mistik-Asaf Halet Çelebi. Mavi Atlas, cilt 7, sayı 1, 2019, ss. 300.
- Aksan, Doğan. Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998.
- Alan, Selami ve Koçak, Büşra. “Sami Paşazade Sezai’nin ‘Pandomima’ Hikâyesindeki Sembol ve Çağrışımlar”, Söylem Filoloji Dergisi, c.4, sayı 2, 2019, ss. 330.
- Anwar, M. “Fragmentation in Modernist Poetry.” Academia.edu. Web. 7 Mayıs 2025.
- Armağan, Yusuf. Türk Edebiyatı ve Modernleşme [Yayımlanmamış doktora tezi]. Bilkent Üniversitesi, Türk Edebiyatı Bölümü, 2007.
- Bradbury, Malcolm & McFarlane, James. Modernism: A Guide to European Literatüre. Penguin. 1976.
- Çetişli, İsmail. Batı Edebiyatında Akımlar. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, 2009.
- Demir, Recep. “Divan Şiirinde Kırmızı Renk.” Türkiyat Mecmuası, sayı 25, 2005, ss.57:84.
- Erdoğan, Ayten. İkinci Yeni Şiirinde Anlam ve Kapalılık Sorunu. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, c. 5, sayı 3, 2016, ss. 1456–1473.
- Eziler Kıran, Ayşe. Şiir Çözümlemesinde Dilbilimsel Yöntemler ve Araçlar. Türkbilig, sayı 10, 2005, ss.19.
- https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/bekirsakir. konyali/139342/Ahmet_Hasimin_Poetikasi_Poetics_of_Ahmet.pdf (Erişim Tarihi: 16.05.2025).
- Kaçıroğlu, Murat. Sanatta Modernizm ve Modernist Şiir Üzerine Bir Deneme. ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt 3, sayı 5, 2018, ss.18.
- Kartal Güngör, Tülin. Arayış ve Kaçış Metaforu Olarak Baudelaire’nin Kötülük Çiçekleri. Al-Farabi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 2, sayı 1, 2008, ss.115.
- Kayğın, Şenay. Heinrich Böll’ün “Palyaço” Adlı Romanında Hiciv ve İronik Yansımalar. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, sayı 59, 2007, ss.57.
- Levenson, Michael. Modernism. New Haven: Yale University Press, 2011.
- Müslim b. Haccâc. Sahîh-i Müslim: Tercüme ve Şerhi (çev. M. Y. Kandemir, Cilt 1, Hadis No: 49). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2017.
- Namık Kemal. Mukaddime-i Celal. M. Kaplan (Haz.), Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi, cilt 2, Marmara Üniversitesi Yayınları, 1993.
- Oktay, Ahmet. İmkânsız Poetika. Alkım, 2004.
- Sinecen, Fatma. Usuli Divanında Kuşların Sembolik Değeri. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, sayı3, 2017, ss. 119–130.
- Sivri, Tuğba. Lirik Olan Politiktir: 1980 sonrası Türk Şiirinde Dişil Dilin Oluşumu. Kültür ve İletişim / Culture & Communication, sayı 22, 2019, ss.32-43.
- Somani, Parin. The Role of Symbolism in Modernist Literature. IRE Journals, cilt 7, sayı 4, 2023, ss. 355–356. https://irejournals.com/formatedpaper/1705136.pdf. (Erişim Tarihi:10.04.2025).
- Tunç, Gökhan. Postmodern Şiir ve Lâle Müldür’ün Şiirlerinde Postmodern Özellikler. Söylem Filoloji Dergisi, cilt 6, sayı 2,2021, ss. 279.
- Tunç, Gökhan. Şiir ve Bellek. Ötüken Yayınları, 2020.
- Yaman, Sümeyra. Parmak Hesabı. İstanbul: Şule Yayınları, 2019.
- Yivli, Oktay. Ahmet Hâşim’in Poetikası. Tohum Dergisi. https://www.academia. edu/12459954/Ahmet_Ha%C5%9Fimin_Poetikas%C4%B1_Poetics_of_Ahmet_ Hashim_(Erişim Tarihi: 05.04.2025).
- Yücel, Zeynep. From Natural Law to Universal Declarations: İnsan Hakları Normlarının Evrensellik İddiası ve Çifte Standartlar. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, cilt 21, sayı 4, 2023, ss.77.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebi Çalışmalar (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Mayıs 2025 |
| Kabul Tarihi | 10 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: 11 |
