Öz
This study examines the article titled “Pluralistic Islamic Religious Education: A Vision for Indonesia” by renowned Indonesian Muslim intellectual Professor Dr. Abdul Mu’ti, published in The Review of Faith & International Affairs a high-impact journal indexed by both Web of Science (AHCI) and Scopus. The article in English focuses on developing a pluralistic model of Islamic Religious Education (Pendidikan Agama Islam, PAI in Indonesian). This proposed model presents a vision in which individuals can remain committed to their own faith while actively engaging with others. Although the legal foundations of religious education in Indonesia seem quite comprehensive according to Mu’ti, the practices in the field do not correspond to this this normative framework. The emphasis on positive pluralism and the mindful, meaningful, and fun learning model have pedagogical value for religious education. However in order for the reform proposals for Indonesia to meet expectations in practice, it has been criticized that the experiences of countries that have made similar attempts, whether successful or not are not included and that the proposals are not expressed clearly enough. Especially for students in the critical stages of identity development during childhood and adolescence, the practice of pluralistic education takes precedence over all theoretical knowledge to prevent disorientation and weakened sense of belonging.
Anahtar Kelimeler
Positive Pluralism Indonesia Islamic Religious Education Differences
Kaynakça
- Aşlamacı, İbrahim. Çoğulculuk ve Din Eğitimi. Sakarya Universitesi (Turkey), Master’s Thesis, 2008.
- Aydın, Mahmut. “Dini Çoğulculuk Üzerine Bir Mülahaza”. İslamî Araştırmalar Dergisi 14/2 (2001), 291-305.
- Çakmak, Ahmet - Abdurrahman Hendek (ed.). Dinde Çoğulculuk ve Din Eğitimi: Türkiye Tecrübesi. Dem Yayınları, 2022.
- Erikson, Erik, H. İnsanın Sekiz Çağı. Ankara: Birey ve Toplum Yayıncılık, 1984.
- Erikson, Erik.H. Identity: youth and crisis. Oxford, England: Norton & Co., 1968.
- Grimmitt, Michael. “Religious education and the ideology of pluralism”. British Journal of Religious Education 16/3 (01 Haziran 1994), 133-147. https://doi.org/10.1080/0141620940160302
- Kaymakcan, Recep. “Türkiye’de Din Eğitiminde Çoğulculuk ve Yapılandırmacılık: Yeni Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı Bağlamında Bir Değerlendirme”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi 7/1 (2007), 177-210.
- Kızıltan, Gurbet. Dini çoğulculuk ve din eğitimi. Bursa Uludag University (Turkey), Master’s Thesis, 2007.
- Köylü, Mustafa. “Çağdaş Bir Din Eğitimi Teorisi Olarak Çoğulcu Din Eğitimi Modeli Batı Örneği”. Dinî Araştırmalar 6/17 (2003), 241-267.
- Muhammadiyah, Persyarikatan. “Abdul Mu’ti: Profile of Indonesia’s Minister of Primary and Secondary Education in the Red and White Cabinet”. Muhammadiyah Official Website - English Version. 24 Ekim 2024. Erişim 13 Haziran 2025. https://en.muhammadiyah.or.id/abdul-muti-profile-of-indonesias-minister-of-primary-and-secondary-education-in-the-red-and-white-cabinet/
- Mu’ti, Abdul. “Akar pluralisme dalam pendidikan Muhammadiyah”. Afkaruna: Indonesian Interdisciplinary Journal of Islamic Studies 12/1 (2016), 1-42.
- Mu’ti, Abdul vd. Kosmopolitanisme Islam Berkemajuan: Catatan Kritis Muktamar Teladan Ke-47 Muhammadiyah di Makasar 2015. Muhammadiyah University Press, 2016.
- Mu’ti, Abdul - Burhani, Ahmad Najib. “The limits of religious freedom in Indonesia: with reference to the first pillar Ketuhanan Yang Maha Esa of Pancasila”. Indonesian Journal of Islam and Muslim Societies 9/1 (2019), 111-134.
- Mu’ti, Abdul - Haq, Fajar Riza Ul. Kristen Muhammadiyah: mengelola pluralitas agama dalam pendidikan. Penerbit Buku Kompas, 2023.
- Mu’ti, Abdul - Khoirudin, Azaku. Pluralisme positif: Konsep dan implementasi dalam pendidikan Muhammadiyah. Majelis Pustaka dan Informasi PP Muhammadiyah, 2019. https://repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/46910/1/PLURALISME%20POSITIF%20%2815X23%29%20isi%20set3%281%29.pdf
- Seligman, Adam B. Religious Education and the Challenge of Pluralism. Oxford University Press, 2014.
- Skeie, Geir. “Plurality and Pluralism: A Challenge for Religious Education”. British Journal of Religious Education 17/2 (1995), 84-91. https://doi.org/10.1080/0141620950170203
- Skeie, Geir. “Plurality and Pluralism in Religious Education”. International Handbook of the Religious, Moral and Spiritual Dimensions in Education. ed. Marian de Souza vd. 307-319. Dordrecht: Springer Netherlands, 2006. https://doi.org/10.1007/1-4020-5246-4_22
- Stewart, W. Christopher vd. “Covenantal pluralism: Toward a world of peaceable neighborhoods”. The Routledge Handbook of Religious Literacy, Pluralism, and Global Engagement. Routledge, 2021.
- “Abdul Mu’ti - Google Scholar”. Erişim 13 Haziran 2025. https://scholar.google.com/citations?user=4CWcqhIAAAAJ&hl=id
- “Covenantal Pluralism: Moving Beyond Religious Tolerance”. Erişim 13 Haziran 2025. https://templetonreligiontrust.org/areas-of-focus/covenantal-pluralism/
- “International Center for Law and Religion Studies | Abdul Mu’ti”. Erişim 13 Haziran 2025. https://www.iclrs.org/blurb/abdul-muti/
- “Pancasila | Monotheism, Unity, Five Principles | Britannica”. Erişim 08 Haziran 2025. https://www.britannica.com/topic/Pancasila
Öz
Bu çalışma Endonezyalı tanınmış Müslüman entelektüel Profesör Dr. Abdul Mu’ti’nin Web of Science (AHCI) ve Scopus tarafından indekslenen, etkili bir dergi olan Review of Faith & International Affairs dergisinde yayınlanan “Pluralistic Islamic Religious Education: A Vision for Indonesia (Çoğulcu İslami Din Eğitimi: Endonezya için Bir Vizyon)” ismindeki bu makaleyi incelemektedir. Dili İngilizce olan bu makalede çoğulcu bir İslam Din Eğitimi (Endonezyaca’da Pendidikan Agama Islam, PAI) modeli geliştirilmesine odaklanılmıştır. Önerilen bu model bireyin kendi inancına bağlı kalırken ötekiyle etkileşimini destekleyen bir vizyon sunmaktadır. Endonezya’da din eğitiminin hukuki temelleri oldukça kapsamlı görünse de Mu’ti’ye göre sahadaki uygulamalar bu normatif çerçeveyle örtüşmemektedir. Pozitif çoğulculuk vurgusu ve mindful (farkındalıklı), meaningful (analamlı) ve fun (eğlenceli) öğrenme modeli, din eğitimi için pedagojik değer taşımaktadır. Ancak Endonezya için reform niteliğindeki önerilerin pratikte beklentileri karşılayabilmesi için benzer girişimlerde bulunan, başarılı olan veya olamayan ülke tecrübelerine yer verilmemesi ve önerilerin yeterince açık ifade edilmemesi eleştirilmiştir. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde kimlik gelişiminin kritik aşamalarında olan öğrencilerde yön kaybına ve aidiyet zayıflamasına yol açmaması açısından çoğulcu eğitimin pratiği tüm teorik bilgilerin önüne geçmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aşlamacı, İbrahim. Çoğulculuk ve Din Eğitimi. Sakarya Universitesi (Turkey), Master’s Thesis, 2008.
- Aydın, Mahmut. “Dini Çoğulculuk Üzerine Bir Mülahaza”. İslamî Araştırmalar Dergisi 14/2 (2001), 291-305.
- Çakmak, Ahmet - Abdurrahman Hendek (ed.). Dinde Çoğulculuk ve Din Eğitimi: Türkiye Tecrübesi. Dem Yayınları, 2022.
- Erikson, Erik, H. İnsanın Sekiz Çağı. Ankara: Birey ve Toplum Yayıncılık, 1984.
- Erikson, Erik.H. Identity: youth and crisis. Oxford, England: Norton & Co., 1968.
- Grimmitt, Michael. “Religious education and the ideology of pluralism”. British Journal of Religious Education 16/3 (01 Haziran 1994), 133-147. https://doi.org/10.1080/0141620940160302
- Kaymakcan, Recep. “Türkiye’de Din Eğitiminde Çoğulculuk ve Yapılandırmacılık: Yeni Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı Bağlamında Bir Değerlendirme”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi 7/1 (2007), 177-210.
- Kızıltan, Gurbet. Dini çoğulculuk ve din eğitimi. Bursa Uludag University (Turkey), Master’s Thesis, 2007.
- Köylü, Mustafa. “Çağdaş Bir Din Eğitimi Teorisi Olarak Çoğulcu Din Eğitimi Modeli Batı Örneği”. Dinî Araştırmalar 6/17 (2003), 241-267.
- Muhammadiyah, Persyarikatan. “Abdul Mu’ti: Profile of Indonesia’s Minister of Primary and Secondary Education in the Red and White Cabinet”. Muhammadiyah Official Website - English Version. 24 Ekim 2024. Erişim 13 Haziran 2025. https://en.muhammadiyah.or.id/abdul-muti-profile-of-indonesias-minister-of-primary-and-secondary-education-in-the-red-and-white-cabinet/
- Mu’ti, Abdul. “Akar pluralisme dalam pendidikan Muhammadiyah”. Afkaruna: Indonesian Interdisciplinary Journal of Islamic Studies 12/1 (2016), 1-42.
- Mu’ti, Abdul vd. Kosmopolitanisme Islam Berkemajuan: Catatan Kritis Muktamar Teladan Ke-47 Muhammadiyah di Makasar 2015. Muhammadiyah University Press, 2016.
- Mu’ti, Abdul - Burhani, Ahmad Najib. “The limits of religious freedom in Indonesia: with reference to the first pillar Ketuhanan Yang Maha Esa of Pancasila”. Indonesian Journal of Islam and Muslim Societies 9/1 (2019), 111-134.
- Mu’ti, Abdul - Haq, Fajar Riza Ul. Kristen Muhammadiyah: mengelola pluralitas agama dalam pendidikan. Penerbit Buku Kompas, 2023.
- Mu’ti, Abdul - Khoirudin, Azaku. Pluralisme positif: Konsep dan implementasi dalam pendidikan Muhammadiyah. Majelis Pustaka dan Informasi PP Muhammadiyah, 2019. https://repository.uinjkt.ac.id/dspace/bitstream/123456789/46910/1/PLURALISME%20POSITIF%20%2815X23%29%20isi%20set3%281%29.pdf
- Seligman, Adam B. Religious Education and the Challenge of Pluralism. Oxford University Press, 2014.
- Skeie, Geir. “Plurality and Pluralism: A Challenge for Religious Education”. British Journal of Religious Education 17/2 (1995), 84-91. https://doi.org/10.1080/0141620950170203
- Skeie, Geir. “Plurality and Pluralism in Religious Education”. International Handbook of the Religious, Moral and Spiritual Dimensions in Education. ed. Marian de Souza vd. 307-319. Dordrecht: Springer Netherlands, 2006. https://doi.org/10.1007/1-4020-5246-4_22
- Stewart, W. Christopher vd. “Covenantal pluralism: Toward a world of peaceable neighborhoods”. The Routledge Handbook of Religious Literacy, Pluralism, and Global Engagement. Routledge, 2021.
- “Abdul Mu’ti - Google Scholar”. Erişim 13 Haziran 2025. https://scholar.google.com/citations?user=4CWcqhIAAAAJ&hl=id
- “Covenantal Pluralism: Moving Beyond Religious Tolerance”. Erişim 13 Haziran 2025. https://templetonreligiontrust.org/areas-of-focus/covenantal-pluralism/
- “International Center for Law and Religion Studies | Abdul Mu’ti”. Erişim 13 Haziran 2025. https://www.iclrs.org/blurb/abdul-muti/
- “Pancasila | Monotheism, Unity, Five Principles | Britannica”. Erişim 08 Haziran 2025. https://www.britannica.com/topic/Pancasila
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Eğitimi |
| Bölüm | Makale İncelemesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Haziran 2025 |
| Kabul Tarihi | 28 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 3 Sayı: 1 |
