Öz
1977 yılı genel seçimlerinden sonra meydana gelen Güneş Motel Olayı siyasi temsil ve siyasi ahlâk krizlerinin en önemli örneğidir. Yapılan genel seçimler sonucunda hükümeti kurma yetkisi çoğunluğa sahip olmamasına rağmen Bülent Ecevit yönetimindeki CHP’ye verilmiş ve böylece Türk siyasi tarihinin ilk azınlık hükümeti kurulmuştur. Hükümetin güvenoyu alamaması sonucunda görev bu kez Süleyman Demirel liderliğindeki AP’ye verilmiştir. Demirel, AP-MSP-MHP koalisyonuyla II. Milliyetçi Cephe Hükümeti’ni kurmuştur. 1977 yılında yapılan yerel seçimler sonucunda oyunu artıran CHP, AP’den istifa eden 12 milletvekiliyle Güneş Motel’de görüşerek protokol imzalamıştır. Böylece II. MC Hükümeti’ni düşürmek için Meclis’e gensoru önergesi vermeye yetecek kadar milletvekili sayısına ulaşan CHP, Türk siyasi tarihinde ilk kez güven oylaması sonucunda bir hükümetin düşürülmesine sebep olmuştur. Bu çalışmada Türk siyasi tarihinde milletvekili transferinin yapıldığı ilk hadise olan Güneş Motel Olayı’nın tarihsel süreci, siyasi aktörleri ve siyasi ahlâk ve siyasi temsile etkileri incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Güneş Motel Olayı Ecevit Demirel AP CHP Siyasi temsil Siyasi ahlak Milletvekili transferi
Etik Beyan
Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.
Teşekkür
Bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde, değerli bilgilerini benimle paylaşan, konu, kaynak ve yöntem açısından bana sürekli yardımda bulunarak yol gösteren, kendisine ne zaman danışsam bana kıymetli zamanını ayırıp sabırla ve büyük bir ilgiyle bana faydalı olabilmek için elinden gelenden fazlasını sunan ve gelecekteki mesleki hayatımda da bana verdiği değerli bilgilerden istifade edeceğimi düşündüğüm kıymetli ve danışman hoca statüsünü hakkıyla yerine getiren Prof. Dr. Şerif Demir Hoca'ma teşekkürü bir borç biliyor ve şükranlarımı sunuyorum.
Kaynakça
- Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (27. 12. 1977). Dönem 5, Cilt 1, Toplantı 1, 82’nci Birleşim.
- Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (31. 12. 1977). Dönem 5, Cilt 2, Toplantı 1, 85’inci Birleşim.
- Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (15. 01. 1978). Dönem 5, Cilt 2, Toplantı 1, 92’nci Birleşim.
- Resmî Gazete. (31.10.1973). S. 14698
- Resmî Gazete. (19.06.1977). S. 15971
- Resmî Gazete. (20.10.1982). S. 17344
- Süreli Yayınlar : Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Tercüman
- Acar, H. (2018). Türkiye’de siyasi temsil krizi bağlamında II. Milliyetçi Cephe Hükümeti ve “Güneş Motel Olayı’nın değerlendirilmesi. 1. Bozok Uluslararası Siyaset Bilimi Kongresi “Geçmişten Günümüze Yerel, Bölgesel ve Küresel Krizler”, 478-487.
- Ağaoğulları, M. A. (1993). Siyasal ahlâk ve devlet. Siyasal ahlâk ve siyasal ahlâksızlık (Derleyen: T. Alkan). Bilgi Yayınevi, s. 283-296.
- Ahmad, F. (2014). Modern Türkiye’nin oluşumu. Kaynak Yayınları.
- Aktan, C. (1993). Siyasal ahlâk sorunu ve çözüm önerileri, siyasal ahlâk ve siyasal ahlâksızlık kitabı. Bilgi Yayınevi.
- Akyüz, Ü. (2009). Siyaset ve ahlâk. Yasama Dergisi, 11, 93-129.
- Alatlı, E. (2002). Müdahale. Alfa Yayınları.
- Albayrak, S. (1989). Türk siyasi hayatında MSP olayı. Araştırma Yayınları.
- Altuğ, K. (2001). Umudun tükenişinde son perde. Ümit Yayıncılık.
- Arcayürek, C. (1985). Demokrasinin Son Baharı: 1977–1978. Bilgi Yayınevi.
- Arslan, A. (2015). Felsefeye giriş. Adres Yayınları.
- Ataay, F. (2007). 12 Mart’tan 12 Eylül’e kriz kıskacındaki Türk siyaseti ve 1978–1979 CHP Hükümeti. De Ki Basım Yayım.
- Aydın, S. & Taşkın, Y. (2022). 1960’tan günümüze Türkiye tarihi. İletişim Yayınları.
- Değirmenci, N. (2005). Milletvekili transferlerinin siyasal etik boyutu. 2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, Sakarya, 407-418.
- Demir, Ş. (2020). Türkiye’de askerî darbeler ve vesayet. Tiav.
- Demirel, T. (2023). 12 Mart ve 12 Eylül’ün anatomisi. Liberte Yayınları.
- Erdem, A. N. (2004). Siyasetin yollarında. Ötüken Yayınları.
- Gülbay, A. (2017). 12 Mart’tan 12 Eylül’e Türkiye’de seçimler ve sonuçları, (Tez No: 484218). [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 10.02.2025)
- Ilıman, A. (2014). Birinci ve ikinci milliyetçi cephe hükümetleri, (Tez No: 358606). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 17.02.2025)
- İnan, K. (1995). Siyasetin ardından. Milliyet Yayınları.
- Kahraman, B. (2016). İkinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (21.07.1977- 05.01.1978), (Tez No:443497). [Yüksek lisans tezi, Gazi Osmanpaşa Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 03.05.2025)
- Karataş, M. (2022). Türkiye’de çok partili hayata geçiş sürecinin iç ve dış dinamikleri üzerine bir değerlendirme. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 11 (32), 303-323.
- Kaya, Y. & Şahin, H., (2018). Türk siyasal yaşamında Milliyetçi Cephe hükümetleri Dönemi. Tarihin Peşinde – Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19, 515-540.
- Mutçalı, S. (1995). Arapça-Türkçe sözlük. Dağarcık Yayınları. Ortaylı, İ. (1998). Türkiye’de parlamenter sistemin sorunları ve çözüm önerileri semineri. TİSK, ss. 56-64.
- Örs, B. (2006). Siyasal temsil. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 35, 1-22.
- Özçelik, A. (2012). 367 tartışmaları bağlamında siyasi krizler: aktörler, sebepler, boyutlar (Tez no: 325861). [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 15.02.2025).
- Özdemir, H. (2004). Siyasal tarih (1960-1980). Yakınçağ Türkiye Tarihi (1908-1980), (Hazırlayan: Sina Akşin). C. 1, Milliyet Yayınları.
- Özkan, M. (2020). Siyasal temsil: Bir kavramın dönüşümü. Felsefe Dünyası Dergisi, 71, 232-263.
- Tekin, Y., & Çiftçi, S. (2018). Temsil krizi tartışmalarına bir katkı: 22. dönem TBMM’de yapılan bir alan araştırmasının sonuçları ışığında Türk siyasal yaşamında demokratik temsil ilkesinin görünümü. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6 (11), 69-90.
- Turan, A. E. (2028). Türkiye’de yerel seçimler. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Tutar, H. (2006). Türk siyasetinde sancılı yıllar. Bizim Kitaplar Yayınevi.
- Türk Dil Kurumu [TDK], (2025). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 12.02.2025 tarihinde incelendi.
- Türköne, M. (2005). Siyaset, ahlâk ve hukuk. Etkileşim Yayınları.
- Uçar, F. (2015). Türk siyasi hayatında Milliyetçi Cephe Hükümetleri. Berikan Yayınevi.
- Üşür, İ. (1998). Kriz: Bir “Kavram”a açıklama notu. Mülkiyeliler Birliği Dergisi, 22 (214), 39-49.
- Yalansız, N. (2006). Türkiye’de koalisyon hükümetleri 1961- 2002. Büke Kitapları.
- Yaltırık, Ü. (2005). 11’ler Olayı. İleri Yayınları.
- Yılmaz, L. (2001). Umberto Eco ile kriz üzerine. Kriz: Daha derin, daha eski, daha yaygın, Cogito, 27, 10-31. Güneş Motel nerede, Güneş Motel Olayı nedir, nasıl yaşandı? (1977). [Y.T: 24.04.2018, saat: 10.40].
- https://www.ntv.com.tr/turkiye/gunes-motel-nerede-gunesmotel-olayi-nedir-nasil-yasandi-1977,LsTUtfZ_mEGvtrS8zA3jDg , (Erişim Tarihi: 13.03.2025). 32. Gün 12 Eylül belgeseli, bölüm 3 [Y.T: 1995].
- https://youtu.be/bF6Iq8-SrM4?si=Tu798GBMTguI1il8 , (Erişim Tarihi: 18.03.2025).
- Süleyman Demirel Güneş Motel Olayı üzerine konuşuyor, (Erişim Tarihi: 18.03.2025). https://youtube.com/shorts/SuWw7VzlQ00?si=1R_0S9QYLer9RHkw
Gunes Motel Incident in terms of its effects on political representation and political morality in Türkiye
Öz
Abstract
The Gunes Motel Incident that occurred after the 1977 general elections is the most important example of political representation and political moral crises. As a result of the general elections, the authority to form a government was given to the CHP led by Bülent Ecevit, despite not having a majority, and thus the first minority government in Turkish political history was established. As a result of the government not receiving a vote of confidence, the task was given to the AP led by Süleyman Demirel. Demirel established the 2nd Nationalist Front Government with the AP-MSP-MHP coalition. The CHP, which increased its votes as a result of the local elections held in 1977, met with 12 deputies who resigned from the AP at the Gunes Motel and signed a protocol. Thus, the CHP, which reached enough deputies to submit a motion of no confidence to the Parliament to bring down the 2nd MC Government, caused the fall of a government as a result of a vote of confidence for the first time in Turkish political history. In this study, the historical process of the Gunes Motel Incident, which was the first incident in Turkish political history where a deputy was transferred, its political actors and its effects on political morality and political representation were examined.
Anahtar Kelimeler
Gunes Motel Incedent Ecevit Demirel AP CHP Political representation Political morality Deputy transfer
Kaynakça
- Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (27. 12. 1977). Dönem 5, Cilt 1, Toplantı 1, 82’nci Birleşim.
- Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (31. 12. 1977). Dönem 5, Cilt 2, Toplantı 1, 85’inci Birleşim.
- Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (15. 01. 1978). Dönem 5, Cilt 2, Toplantı 1, 92’nci Birleşim.
- Resmî Gazete. (31.10.1973). S. 14698
- Resmî Gazete. (19.06.1977). S. 15971
- Resmî Gazete. (20.10.1982). S. 17344
- Süreli Yayınlar : Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Tercüman
- Acar, H. (2018). Türkiye’de siyasi temsil krizi bağlamında II. Milliyetçi Cephe Hükümeti ve “Güneş Motel Olayı’nın değerlendirilmesi. 1. Bozok Uluslararası Siyaset Bilimi Kongresi “Geçmişten Günümüze Yerel, Bölgesel ve Küresel Krizler”, 478-487.
- Ağaoğulları, M. A. (1993). Siyasal ahlâk ve devlet. Siyasal ahlâk ve siyasal ahlâksızlık (Derleyen: T. Alkan). Bilgi Yayınevi, s. 283-296.
- Ahmad, F. (2014). Modern Türkiye’nin oluşumu. Kaynak Yayınları.
- Aktan, C. (1993). Siyasal ahlâk sorunu ve çözüm önerileri, siyasal ahlâk ve siyasal ahlâksızlık kitabı. Bilgi Yayınevi.
- Akyüz, Ü. (2009). Siyaset ve ahlâk. Yasama Dergisi, 11, 93-129.
- Alatlı, E. (2002). Müdahale. Alfa Yayınları.
- Albayrak, S. (1989). Türk siyasi hayatında MSP olayı. Araştırma Yayınları.
- Altuğ, K. (2001). Umudun tükenişinde son perde. Ümit Yayıncılık.
- Arcayürek, C. (1985). Demokrasinin Son Baharı: 1977–1978. Bilgi Yayınevi.
- Arslan, A. (2015). Felsefeye giriş. Adres Yayınları.
- Ataay, F. (2007). 12 Mart’tan 12 Eylül’e kriz kıskacındaki Türk siyaseti ve 1978–1979 CHP Hükümeti. De Ki Basım Yayım.
- Aydın, S. & Taşkın, Y. (2022). 1960’tan günümüze Türkiye tarihi. İletişim Yayınları.
- Değirmenci, N. (2005). Milletvekili transferlerinin siyasal etik boyutu. 2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, Sakarya, 407-418.
- Demir, Ş. (2020). Türkiye’de askerî darbeler ve vesayet. Tiav.
- Demirel, T. (2023). 12 Mart ve 12 Eylül’ün anatomisi. Liberte Yayınları.
- Erdem, A. N. (2004). Siyasetin yollarında. Ötüken Yayınları.
- Gülbay, A. (2017). 12 Mart’tan 12 Eylül’e Türkiye’de seçimler ve sonuçları, (Tez No: 484218). [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 10.02.2025)
- Ilıman, A. (2014). Birinci ve ikinci milliyetçi cephe hükümetleri, (Tez No: 358606). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 17.02.2025)
- İnan, K. (1995). Siyasetin ardından. Milliyet Yayınları.
- Kahraman, B. (2016). İkinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (21.07.1977- 05.01.1978), (Tez No:443497). [Yüksek lisans tezi, Gazi Osmanpaşa Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 03.05.2025)
- Karataş, M. (2022). Türkiye’de çok partili hayata geçiş sürecinin iç ve dış dinamikleri üzerine bir değerlendirme. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 11 (32), 303-323.
- Kaya, Y. & Şahin, H., (2018). Türk siyasal yaşamında Milliyetçi Cephe hükümetleri Dönemi. Tarihin Peşinde – Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19, 515-540.
- Mutçalı, S. (1995). Arapça-Türkçe sözlük. Dağarcık Yayınları. Ortaylı, İ. (1998). Türkiye’de parlamenter sistemin sorunları ve çözüm önerileri semineri. TİSK, ss. 56-64.
- Örs, B. (2006). Siyasal temsil. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 35, 1-22.
- Özçelik, A. (2012). 367 tartışmaları bağlamında siyasi krizler: aktörler, sebepler, boyutlar (Tez no: 325861). [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 15.02.2025).
- Özdemir, H. (2004). Siyasal tarih (1960-1980). Yakınçağ Türkiye Tarihi (1908-1980), (Hazırlayan: Sina Akşin). C. 1, Milliyet Yayınları.
- Özkan, M. (2020). Siyasal temsil: Bir kavramın dönüşümü. Felsefe Dünyası Dergisi, 71, 232-263.
- Tekin, Y., & Çiftçi, S. (2018). Temsil krizi tartışmalarına bir katkı: 22. dönem TBMM’de yapılan bir alan araştırmasının sonuçları ışığında Türk siyasal yaşamında demokratik temsil ilkesinin görünümü. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6 (11), 69-90.
- Turan, A. E. (2028). Türkiye’de yerel seçimler. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Tutar, H. (2006). Türk siyasetinde sancılı yıllar. Bizim Kitaplar Yayınevi.
- Türk Dil Kurumu [TDK], (2025). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 12.02.2025 tarihinde incelendi.
- Türköne, M. (2005). Siyaset, ahlâk ve hukuk. Etkileşim Yayınları.
- Uçar, F. (2015). Türk siyasi hayatında Milliyetçi Cephe Hükümetleri. Berikan Yayınevi.
- Üşür, İ. (1998). Kriz: Bir “Kavram”a açıklama notu. Mülkiyeliler Birliği Dergisi, 22 (214), 39-49.
- Yalansız, N. (2006). Türkiye’de koalisyon hükümetleri 1961- 2002. Büke Kitapları.
- Yaltırık, Ü. (2005). 11’ler Olayı. İleri Yayınları.
- Yılmaz, L. (2001). Umberto Eco ile kriz üzerine. Kriz: Daha derin, daha eski, daha yaygın, Cogito, 27, 10-31. Güneş Motel nerede, Güneş Motel Olayı nedir, nasıl yaşandı? (1977). [Y.T: 24.04.2018, saat: 10.40].
- https://www.ntv.com.tr/turkiye/gunes-motel-nerede-gunesmotel-olayi-nedir-nasil-yasandi-1977,LsTUtfZ_mEGvtrS8zA3jDg , (Erişim Tarihi: 13.03.2025). 32. Gün 12 Eylül belgeseli, bölüm 3 [Y.T: 1995].
- https://youtu.be/bF6Iq8-SrM4?si=Tu798GBMTguI1il8 , (Erişim Tarihi: 18.03.2025).
- Süleyman Demirel Güneş Motel Olayı üzerine konuşuyor, (Erişim Tarihi: 18.03.2025). https://youtube.com/shorts/SuWw7VzlQ00?si=1R_0S9QYLer9RHkw
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Siyasal Hayatı |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 20 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 3 Sayı: 5 |
Kastamonu İnsan ve Toplum Dergisi - KİTOD