Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

SAHİPLİ KÖPEKLERE GEÇİŞ YÖNTEMLERİ: TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 48, 210 - 226, 30.04.2025

Yusuf Şahin , Oğuzhan Aslantürk

https://doi.org/10.18493/kmusekad.1493768

Öz

Bu çalışmanın amacı en az on beş bin yıl öncesinde evcilleştirilen, o zamandan bu zamana pek çok konuda insana yardımcı olan ve hatta insanın sadık dostu olarak adlandırılan köpeklerin, son yüzyılda sahipsiz köpeklere dönüşmesiyle ortaya çıkan çeşitli sorunların çözümüne yönelik seçenekleri ortaya çıkarmak, kısaca sahipsiz köpeklerden sahipli köpeklere geçiş aşamasında etkili yöntemlerin neler olabileceğini ifade etmektir. Çalışmada halihazırda sorunun çözümü adına ileri sürülen geçiş yöntemleri önce gruplandırılmış, ardından karşılaştırmalı olarak her bir yöntemin avantajları ve dezavantajları belirtilmiş, sonrasında 2004 yılında yürürlüğe girmiş ve 2021 yılında güncellenmiş olan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu temelinde oluşturulan geçiş yöntemi üzerinden karşılaştırmalar yapılmıştır. Sonuç kısmında ise Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında seçilen yöntemin sorunun çözümü adına ne kadar gerçekçi ve sürdürülebilir olduğu analiz edilmiş, nihayetinde ise alternatif çözüm yolları adına öneride bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sahipsiz Köpekler Sahipli Köpekler 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu

Kaynakça

  • Abdulkarim, A., Khan, M. A. K. B. G., and Aklilu, E. (2021). Stray Animal Population Control: Methods, Public Health Concern, Ethics, and Animal Welfare Issues. World’s Veterinary Journal, 11(3), 319-26. Doi: https://dx.doi.org/10.54203/scil.2021.wvj44
  • Aktuğ, M. (2023). Maliye Teorisi Perspektifinden Sahipsiz Köpek Sorunu ve Çözümü. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 189-206). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • American Kennel Club. (2021). Average Litter Sizes: How Many Dogs are Born in a Litter?. https://www.akc.org/expert-advice/dog-breeding/average-litter-size/, (25.05.2024).
  • Ardıç, Y. (2023). Sahipsiz Köpekler ile İlgili Türkiye ve AB Mevzuatı ve Uygulamaları. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 119-38). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Armağan, V. (2023). Türkiye’de Sahipsiz Köpeklerle İlgili Kamu Örgütlenmesi. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 139-56). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Aslantürk, O. (2023). Parti Programları ve 2023 Seçim Beyannamelerinde Sahipsiz Köpekler. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 287-314). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Bakırtaş, İ. ve Buluş, G. C. (2023). Sahipsiz Köpekler ve İktisadi Tartışmalar. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 207-32). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Barnard, S., Pedernera, C., Velarde, A., and Dalla Villa, P. (2014). Shelter Quality Welfare Assessment Protocol for Shelter Dogs. Istituto Zooprofilattico Sperimentale dell’Abruzzo e del Molise (IZSAM). https://awpa.eu/wp-content/uploads/2014/05/Shelter-Quality-Protocol-2014.pdf, (25.05.2024).
  • Beck, A. M. (1975). The Public Health Implications of Urban Dogs. American Journal of Public Health 65(12), 1315-18. Doi: https://doi.org/10.2105/ajph.65.12.1315
  • Bulut, G. (2023). Sahipsiz Köpeklerin Demografisi. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 9-16). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Czajkowski, C. (2014). Dog Meat Trade in South Korea: A Report on the Current State of the Trade and Efforts to Eliminate It. Animal Law 21(29), 29-64.
  • Darılmaz, M. C. (2023). Kurttan Köpeğe: Ne zaman? Nasıl? Nerede?. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 1-8). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Dimitrova, M. K. (2022). Assessment of the Control of the Stray Dog Population. Knowledge - International Journal. 52(4),615-19.
  • Eckert, J., Gemmell, M. A., Meslin, F. X., Pawlowski, Z. S., (2001). WHO/OIE Manual on Echinococcosis in Humans and Animals : A Public Health Problem of Global Concern. Paris: World Organisation for Animal Health and World Health Organization. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/42427/929044522X.pdf?sequence=1&isAllowed=y , (25.05.2024).
  • Ekanem, E. E., Eyong, K. I., Philip-Ephraim, E. E., Eyong, M. E., Adams, E. B., and Asindi, A. A. (2013). Stray Dog Trade Fuelled by Dog Meat Consumption as a Risk Factor for Rabies Infection in Calabar, Southern Nigeria. African Health Sciences 13(4),1170-73. Doi: https://doi.org/10.4314/ahs.v13i4.44
  • Encyclopædia Britannica. (2024). Dog. Britannica inside. https://www.britannica.com/animal/dog
  • Erdoğan, O. & Hakan S. (2023). Sokak Köpekleri ve Sivil Toplum Kuruluşları. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 261-86). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • ESDAW-EU. (2014). The Stray Dogs in Europe. https://www.esdaw-eu.eu/the-stray-dogs-in-europe.html, (25.05.2024).
  • Feiyang, L. (2020). Multi-Source Review on Domestic Stray-Animal Problems. E. Wang (Ed.), 2nd Scientific Workshop on Advanced in Social Sciences, Arts & Humanities (ASSAH 2020) inside (pp.352-361). UK: Francis Academic Press.
  • Gompper, M. E. (2013). The Dog–Human–Wildlife Interface: Assessing the Scope of the Problem. M. E. Gompper (Ed.). Free-Ranging Dogs and Wildlife Conservation inside (pp. 9-54). Newyork: Oxford University Press.
  • Hayvanları Koruma Kanunu. (2004). Hayvanları Koruma Kanunu. (2024, 24 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 5199). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040701.html, (25.05.2024).
  • Kartal, T. and Rowan, A. N. (2018). Stray Dog Population Management. K. Polak and A. T. Kommedal (Ed.). Field Manual for Small Animal Medicine inside (pp. 15-28). NewJersey: Wiley Blackwell. Doi: https://doi.org/10.1002/9781119380528.ch2.
  • Kumar, S. (2002). Stray Dogs are a Growing Threat to Public Health. BMJ. 325(66). Doi: https://doi.org/10.1136/bmj.325.7355.66/l .
  • Kuzucu, K. (2023). Türkiye’de Sokak Köpekleri Sorununun Kısa Tarihi. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 59-96). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Underwood, W., and Anthony, R. (2020). AVMA Guidelines for the Euthanasia of Animals: 2020 Edition. Chicago: American Veterinary Medical Association https://www.avma.org/sites/default/files/2020-02/Guidelines-on- Euthanasia-2020.pdf , (25.05.2024).
  • Raudies, Christina, Susanne Waiblinger, and Christine Arhant. (2021). Characteristics and Welfare of Long- Term Shelter Dogs. Animals 11(194),1-21. Doi: https://doi.org/10.3390/ani11010194
  • Shelter Animals Count. (2023). 2023 Annual Analysis Comparing 2023 to 2022, 2021, and 2019. https://www.shelteranimalscount.org/wp-content/uploads/2024/01/Full-Year-2023-Report.pdf, (25.05.2024).
  • Smith, L. M., Hartmann, S., Munteanu, A.M., Dalla Villa, P., Quinnell, R. J. and Collins, L. M. (2019). The Effectiveness of Dog Population Management: A Systematic Review. Animals. 9(1020), 1-30. Doi: https://doi.org/10.3390/ani9121020
  • Sürsal Şimşek, N. (2023). Halk Sağlığı Açısından Sahipsiz Köpekler. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 157-72). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Tasker, L. (2007). Stray Animal Control Practices (Europe) An Investigation of Stray Dog and Cat Population Control. https://strays.in/wp-content/uploads/2011/07/Stray-dog-control-practices_RSPCA.pdf , (25.05.2024).
  • Voslárová, E., and Passantino. A. (2012). Stray Dog and Cat Laws and Enforcement in Czech Republic and in Italy. Annali Dell’Istituto Superiore Di Sanita 48(1), 97-104. Doi: https://doi.org/10.4415/ann_12_01_16
  • Wiwanitkit, V. (2014). Stray Dog Meat Consumption and Rabies. African Health Sciences, 14(3), 777-777. Doi: https://doi.org/10.4314/ahs.v14i3.41
  • Yılmaz Aslantürk, Arzu. (2023). Sahipsiz Köpekler ve Kentsel Güvenlik. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 173-88). Ankara: Ekin Yayınevi.

METHODS FOR TRANSITION TO OWNED DOGS: A SUGGESTION FOR TÜRKİYE

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 48, 210 - 226, 30.04.2025

Yusuf Şahin , Oğuzhan Aslantürk

https://doi.org/10.18493/kmusekad.1493768

Öz

The aim of this study is to reveal the ways of solving various problems arising from the transformation of dogs, which were domesticated at least fifteen thousand years ago, which have helped humans in many matters since then and have even been called man's loyal friend, into stray dogs in the last century, briefly to express what effective methods can be used in the transition from stray dogs to owned dogs. In the study, the transition methods currently suggested to solve the problem are firstly grouped, then the advantages and disadvantages of each method are comparatively stated, and then comparisons are made based on the transition method created basis of the Animal Protection Law No. 5199, which entered into force in 2004 and was updated in 2021. In the conclusion part, it is analyzed how realistic and sustainable the method chosen within the scope of the Animal Protection Law is for the solution of the problem and ultimately, suggestions are made for alternative solutions.

Anahtar Kelimeler

Stray Dogs Owned Dogs Law No. 5199 on the Animal Protection Law

Kaynakça

  • Abdulkarim, A., Khan, M. A. K. B. G., and Aklilu, E. (2021). Stray Animal Population Control: Methods, Public Health Concern, Ethics, and Animal Welfare Issues. World’s Veterinary Journal, 11(3), 319-26. Doi: https://dx.doi.org/10.54203/scil.2021.wvj44
  • Aktuğ, M. (2023). Maliye Teorisi Perspektifinden Sahipsiz Köpek Sorunu ve Çözümü. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 189-206). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • American Kennel Club. (2021). Average Litter Sizes: How Many Dogs are Born in a Litter?. https://www.akc.org/expert-advice/dog-breeding/average-litter-size/, (25.05.2024).
  • Ardıç, Y. (2023). Sahipsiz Köpekler ile İlgili Türkiye ve AB Mevzuatı ve Uygulamaları. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 119-38). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Armağan, V. (2023). Türkiye’de Sahipsiz Köpeklerle İlgili Kamu Örgütlenmesi. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 139-56). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Aslantürk, O. (2023). Parti Programları ve 2023 Seçim Beyannamelerinde Sahipsiz Köpekler. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 287-314). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Bakırtaş, İ. ve Buluş, G. C. (2023). Sahipsiz Köpekler ve İktisadi Tartışmalar. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 207-32). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Barnard, S., Pedernera, C., Velarde, A., and Dalla Villa, P. (2014). Shelter Quality Welfare Assessment Protocol for Shelter Dogs. Istituto Zooprofilattico Sperimentale dell’Abruzzo e del Molise (IZSAM). https://awpa.eu/wp-content/uploads/2014/05/Shelter-Quality-Protocol-2014.pdf, (25.05.2024).
  • Beck, A. M. (1975). The Public Health Implications of Urban Dogs. American Journal of Public Health 65(12), 1315-18. Doi: https://doi.org/10.2105/ajph.65.12.1315
  • Bulut, G. (2023). Sahipsiz Köpeklerin Demografisi. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 9-16). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Czajkowski, C. (2014). Dog Meat Trade in South Korea: A Report on the Current State of the Trade and Efforts to Eliminate It. Animal Law 21(29), 29-64.
  • Darılmaz, M. C. (2023). Kurttan Köpeğe: Ne zaman? Nasıl? Nerede?. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 1-8). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Dimitrova, M. K. (2022). Assessment of the Control of the Stray Dog Population. Knowledge - International Journal. 52(4),615-19.
  • Eckert, J., Gemmell, M. A., Meslin, F. X., Pawlowski, Z. S., (2001). WHO/OIE Manual on Echinococcosis in Humans and Animals : A Public Health Problem of Global Concern. Paris: World Organisation for Animal Health and World Health Organization. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/42427/929044522X.pdf?sequence=1&isAllowed=y , (25.05.2024).
  • Ekanem, E. E., Eyong, K. I., Philip-Ephraim, E. E., Eyong, M. E., Adams, E. B., and Asindi, A. A. (2013). Stray Dog Trade Fuelled by Dog Meat Consumption as a Risk Factor for Rabies Infection in Calabar, Southern Nigeria. African Health Sciences 13(4),1170-73. Doi: https://doi.org/10.4314/ahs.v13i4.44
  • Encyclopædia Britannica. (2024). Dog. Britannica inside. https://www.britannica.com/animal/dog
  • Erdoğan, O. & Hakan S. (2023). Sokak Köpekleri ve Sivil Toplum Kuruluşları. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 261-86). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • ESDAW-EU. (2014). The Stray Dogs in Europe. https://www.esdaw-eu.eu/the-stray-dogs-in-europe.html, (25.05.2024).
  • Feiyang, L. (2020). Multi-Source Review on Domestic Stray-Animal Problems. E. Wang (Ed.), 2nd Scientific Workshop on Advanced in Social Sciences, Arts & Humanities (ASSAH 2020) inside (pp.352-361). UK: Francis Academic Press.
  • Gompper, M. E. (2013). The Dog–Human–Wildlife Interface: Assessing the Scope of the Problem. M. E. Gompper (Ed.). Free-Ranging Dogs and Wildlife Conservation inside (pp. 9-54). Newyork: Oxford University Press.
  • Hayvanları Koruma Kanunu. (2004). Hayvanları Koruma Kanunu. (2024, 24 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 5199). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040701.html, (25.05.2024).
  • Kartal, T. and Rowan, A. N. (2018). Stray Dog Population Management. K. Polak and A. T. Kommedal (Ed.). Field Manual for Small Animal Medicine inside (pp. 15-28). NewJersey: Wiley Blackwell. Doi: https://doi.org/10.1002/9781119380528.ch2.
  • Kumar, S. (2002). Stray Dogs are a Growing Threat to Public Health. BMJ. 325(66). Doi: https://doi.org/10.1136/bmj.325.7355.66/l .
  • Kuzucu, K. (2023). Türkiye’de Sokak Köpekleri Sorununun Kısa Tarihi. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 59-96). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Underwood, W., and Anthony, R. (2020). AVMA Guidelines for the Euthanasia of Animals: 2020 Edition. Chicago: American Veterinary Medical Association https://www.avma.org/sites/default/files/2020-02/Guidelines-on- Euthanasia-2020.pdf , (25.05.2024).
  • Raudies, Christina, Susanne Waiblinger, and Christine Arhant. (2021). Characteristics and Welfare of Long- Term Shelter Dogs. Animals 11(194),1-21. Doi: https://doi.org/10.3390/ani11010194
  • Shelter Animals Count. (2023). 2023 Annual Analysis Comparing 2023 to 2022, 2021, and 2019. https://www.shelteranimalscount.org/wp-content/uploads/2024/01/Full-Year-2023-Report.pdf, (25.05.2024).
  • Smith, L. M., Hartmann, S., Munteanu, A.M., Dalla Villa, P., Quinnell, R. J. and Collins, L. M. (2019). The Effectiveness of Dog Population Management: A Systematic Review. Animals. 9(1020), 1-30. Doi: https://doi.org/10.3390/ani9121020
  • Sürsal Şimşek, N. (2023). Halk Sağlığı Açısından Sahipsiz Köpekler. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 157-72). Ankara: Ekin Yayınevi.
  • Tasker, L. (2007). Stray Animal Control Practices (Europe) An Investigation of Stray Dog and Cat Population Control. https://strays.in/wp-content/uploads/2011/07/Stray-dog-control-practices_RSPCA.pdf , (25.05.2024).
  • Voslárová, E., and Passantino. A. (2012). Stray Dog and Cat Laws and Enforcement in Czech Republic and in Italy. Annali Dell’Istituto Superiore Di Sanita 48(1), 97-104. Doi: https://doi.org/10.4415/ann_12_01_16
  • Wiwanitkit, V. (2014). Stray Dog Meat Consumption and Rabies. African Health Sciences, 14(3), 777-777. Doi: https://doi.org/10.4314/ahs.v14i3.41
  • Yılmaz Aslantürk, Arzu. (2023). Sahipsiz Köpekler ve Kentsel Güvenlik. Y. Şahin (Ed.). Sahipsiz Köpekler içinde (ss. 173-88). Ankara: Ekin Yayınevi.
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kamu Yönetimi, Yerel Yönetimler, Politik Ekoloji, Siyaset Biliminde Çevre Politikası, Siyaset Bilimi (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Yusuf Şahin

Oğuzhan Aslantürk 0000-0001-9789-7202

Erken Görünüm Tarihi 29 Nisan 2025
Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 31 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 12 Mart 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 27 Sayı: 48

Kaynak Göster

APA Şahin, Y., & Aslantürk, O. (2025). SAHİPLİ KÖPEKLERE GEÇİŞ YÖNTEMLERİ: TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 27(48), 210-226. https://doi.org/10.18493/kmusekad.1493768

     EBSCO        SOBİAD            ProQuest      Türk Eğitim İndeksi

18302 18303   18304  18305