Öz
Bu çalışmada Türkiye'deki büyükşehir ve il belediyelerinin iklim değişikliği ile mücadeledeki rolünün kurumsal yapılarına yansımaları incelenmektedir. İklim değişikliğinin etkileri, kentlerde yoğun nüfus ve sanayileşme sebebiyle daha belirgin hale gelmekte ve belediyelerin bu süreçte önemi artmaktadır. Belediyelerin iklim değişikliği birimleri kurarak yerel düzeyde iklim politikaları ve iklim eylem planları oluşturması ve geliştirmesi beklenmektedir. Çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılarak iklim değişikliğine ilişkin politikaların ve uygulamaların belediyelerin kurumsal yapıları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmada Türkiye’deki 30 büyükşehir ve 51 il belediyesi kapsam dâhilinde değerlendirilmiş ve bu belediyelerin iklim değişikliği ve sıfır atık birimlerini kurup kurmadıkları analiz edilmiştir. Sonuç olarak 30 büyükşehir belediyesinden 20’si, 51 il belediyesinden ise 31’i doğrudan iklim değişikliği ve sıfır atık birimini kurarak; bazı belediyeler ise çevre koruma ve kontrol birimleri bünyesinde yeniden yapılanmaya giderek iklim değişikliği ile mücadele sürecine eklemlendiği görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
İklim Değişikliği Belediyeler İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Birimi
Etik Beyan
“İklim Değişikliğinin Türkiye’de Belediyelerin Kurumsal Yapıları Üzerindeki Etkileri” başlıklı çalışmasının yazılması ve yayınlanması süreçlerinde Araştırma ve Yayın Etiği kurallarına riayet edilmiş ve çalışma için elde edilen verilerde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Çalışma için etik kurul izni gerekmemektedir.
Destekleyen Kurum
KAYFOR 2024 çerçevesinde Munzur Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi tarafından düzenlene forumda 17 Mayıs 2024 tarihinde sunulan bildirinin tam metnidir.
Teşekkür
KAYFOR 2024'te emeği geçenler ile Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi editörlerine teşekkür ederim.
Kaynakça
- Andonova, L. B., Betsill, M. M. ve Bulkeley, H. (2009). Transnational Climate Governance. Global Environmental Politics, 9(2), 52-73.
- Balaban, O., Özgür, B. ve Sakar, B. (2021). İklim Değişikliğinin Bilimsel Temelleri, Tarihsel Gelişimi ve Yönetişim Bağlamı. G. Tuçaltan (Ed.), İklim Değişikliği, Göç ve Yerel Yönetimler içinde (ss. 8-27), SKL International AB.
- Başköy, D., ve Kızılboğa-Özaslan, R. (2021). Kurumsallaşmaya Etki Eden Faktörlerin Belediye Özelinde Analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 1018-1037.
- Bayer, E. (2005). İşletmelerde Kurumsallaşmanın Sorunsal Haline Gelmesi ve Kurumsallaşamama Nedenlerinin Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 125-142.
- Betsill, M. M. ve Bulkeley, H. (2004). Transnational Networks and Global Environmental Governance: The Cities for Climate Protection Program. International Studies Quarterly, 48(2), 471-493.
- Broom, L. ve Selznick, P. (1955). Sociology: A Text with Adapted Readings. New York: Row, Peterson.
- Bulkeley, H. (2013). Climate Change and the City. London: Routledge.
- Bulkeley, H. ve Betsill, M. M. (2013). Revisiting the Urban Politics of Climate Change. Environmental Politics, 22(1), 136-154.
- C40 (2024). Key Components of Climate Action Planning. https://www.c40.org/what-we-do/raising-climate- ambition/1-5c-climate-action-plans/
- Çalışkan, G. (2016). Belediyelerde Kurumsal İletişimin Kurumsallaşmadaki Önemi, İzmir Belediyeleri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Çolakoğlu, E. (2019). İklim Değişikliği, Sürdürülebilir Kentler ve Kentsel Planlama Etkileşimi. Serisi 11, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN). https://www.iklimin.org/moduller/kentmodulu-surdurulebilirkentler.pdf
- Çolakoğlu, E. (2021). Yerel Yönetimlerin İklim Değişikliğine Uyumu: İklime Dirençli Kentler ve Toplumlar. İklim Değişikliğine Uyum Eğitimi, İklim Değişikliğine Uyum Konusunda Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Eğitimi Projesi, Modül 2, (İklimi Duy). https://iklimiduy.org/modul/iklimiduy_modul_2.pdf
- Dışişleri Bakanlığı (2024). Kyoto Protokolü. https://www.mfa.gov.tr/kyoto-protokolu.tr.mfa
- Hamburg Climate Plan (2013). Report by the Senate to the Hamburg Parliament Hamburg Climate Plan.https://www.hamburg.de/resource/blob/169838/2181d8808825e86b82cb70b84beb1dcd/d-21-2521- hamburg-climate-plan-data.pdf
- IPCC (2021). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Cambridge University Press.
- IPCC (2024). About the IPCC. https://www.ipcc.ch/about/
- Karaman, Y. İ. (2011). İl Özel İdarelerinin Kurumsallaşma Süreci (Batman İl Özel İdaresi) (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Karpuzoğlu, E. (1999). Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Düzeyini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kavut, S. (2023). İklim Değişikliği Açısından Katı Atık Yönetim: Doğu Anadolu Bölgesi Belediyeleri Üzerine İnceleme (Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Kurnaz, L. (2019). Son Buzul Erimeden: İklim Değişikliği Hakkında Merak Ettiğiniz Her Şey. İstanbul: Doğan Kitap.
- Öztürk, D. ve İba Gürsoy, S. (2023). Ekofeminist Perspektiften Paris İklim Anlaşması’nın Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Alternatif Politika, 15(3), 522-549.
- Sarıca, S. Ö. (2015). Türk Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılandırma Çalışmalarının Bireyselci ve Kurumsalcı Yaklaşımlar Açısından İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 319-338.
- Selznick, P. (1996). Institutionalsm Old and New. Administrative Science Quarterly, (41), 270-277.
- Stockholm Stad (2020). Climate Action Plan 2020-2023, For a fossil-free and Climate-positive Stockholm by 2040. https://start.stockholm/globalassets/start/om-stockholms-stad/sa-arbetar-staden/miljo-och- klimat/climate-action-plan-2020-2023.pdf
- Stockholm Stad (2024). Climate and Environment. https://start.stockholm/en/about-the-city-of- stockholm/how-the-city-is-governed/climate-and-environment/
- Şahman, İ., Tengilimoğlu, D. ve Işık, O. (2008). Özel Hastanelerde Yönetimin Profesyonelleşmesinin, Kurumsallaşma Süreci Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Alan Çalışması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-23.
- Talu, N. (2019). Yerel İklim Eylem Planlanması ve Türkiye Pratikleri, İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 10, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN). https://www.iklimin.org/wp- content/uploads/egitimler/seri_03.pdf
- The NYC Mayor’s Office of Sustainability (2017). 1.5°C Aligning New York City with the Paris Climate Agreement. https://climate.cityofnewyork.us/wp-content/uploads/2022/10/1point5- AligningNYCwithParisAgrmtFORWEB.pdf
- Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK. (2024). İstatistik Konuları, Nüfus ve Demografi - Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2023 / Belediye Sayısı ve Nüfusu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali- Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684, (02.09.2024).
- Türkeş, M. (2006). Küresel İklimin Geleceği ve Kyoto Protokolü. Jeopolitik, (29), 99-107.
- UNFCCC (1992). United Nations Framework Convention on Climate Change. https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf
Öz
This study analyses the reflections of the role of metropolitan and provincial municipalities in combating climate change on their institutional structures in Türkiye. The impacts of climate change become more evident due to dense population and industrialisation in cities and the importance of municipalities increases in this process. Municipalities are expected to establish climate change units to formulate and develop climate policies and climate action plans at local level. In this study, the effects of policies and practices related to climate change on the institutional structures of municipalities are analysed by using the literature review method. In this study, 30 metropolitan and 51 provincial municipalities are evaluated within the scope, and it is analysed whether these municipalities have established climate change and zero waste units in Türkiye. As a result, not only 20 out of 30 metropolitan municipalities and 31 out of 51 provincial municipalities have directly established climate change and zero waste units, but also some municipalities have joined the process of combating climate change by restructuring within environmental protection and control units.
Anahtar Kelimeler
Climate Change Municipalities Climate Change and Zero Waste Unit
Kaynakça
- Andonova, L. B., Betsill, M. M. ve Bulkeley, H. (2009). Transnational Climate Governance. Global Environmental Politics, 9(2), 52-73.
- Balaban, O., Özgür, B. ve Sakar, B. (2021). İklim Değişikliğinin Bilimsel Temelleri, Tarihsel Gelişimi ve Yönetişim Bağlamı. G. Tuçaltan (Ed.), İklim Değişikliği, Göç ve Yerel Yönetimler içinde (ss. 8-27), SKL International AB.
- Başköy, D., ve Kızılboğa-Özaslan, R. (2021). Kurumsallaşmaya Etki Eden Faktörlerin Belediye Özelinde Analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 1018-1037.
- Bayer, E. (2005). İşletmelerde Kurumsallaşmanın Sorunsal Haline Gelmesi ve Kurumsallaşamama Nedenlerinin Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 125-142.
- Betsill, M. M. ve Bulkeley, H. (2004). Transnational Networks and Global Environmental Governance: The Cities for Climate Protection Program. International Studies Quarterly, 48(2), 471-493.
- Broom, L. ve Selznick, P. (1955). Sociology: A Text with Adapted Readings. New York: Row, Peterson.
- Bulkeley, H. (2013). Climate Change and the City. London: Routledge.
- Bulkeley, H. ve Betsill, M. M. (2013). Revisiting the Urban Politics of Climate Change. Environmental Politics, 22(1), 136-154.
- C40 (2024). Key Components of Climate Action Planning. https://www.c40.org/what-we-do/raising-climate- ambition/1-5c-climate-action-plans/
- Çalışkan, G. (2016). Belediyelerde Kurumsal İletişimin Kurumsallaşmadaki Önemi, İzmir Belediyeleri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Çolakoğlu, E. (2019). İklim Değişikliği, Sürdürülebilir Kentler ve Kentsel Planlama Etkileşimi. Serisi 11, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN). https://www.iklimin.org/moduller/kentmodulu-surdurulebilirkentler.pdf
- Çolakoğlu, E. (2021). Yerel Yönetimlerin İklim Değişikliğine Uyumu: İklime Dirençli Kentler ve Toplumlar. İklim Değişikliğine Uyum Eğitimi, İklim Değişikliğine Uyum Konusunda Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Eğitimi Projesi, Modül 2, (İklimi Duy). https://iklimiduy.org/modul/iklimiduy_modul_2.pdf
- Dışişleri Bakanlığı (2024). Kyoto Protokolü. https://www.mfa.gov.tr/kyoto-protokolu.tr.mfa
- Hamburg Climate Plan (2013). Report by the Senate to the Hamburg Parliament Hamburg Climate Plan.https://www.hamburg.de/resource/blob/169838/2181d8808825e86b82cb70b84beb1dcd/d-21-2521- hamburg-climate-plan-data.pdf
- IPCC (2021). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Cambridge University Press.
- IPCC (2024). About the IPCC. https://www.ipcc.ch/about/
- Karaman, Y. İ. (2011). İl Özel İdarelerinin Kurumsallaşma Süreci (Batman İl Özel İdaresi) (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Karpuzoğlu, E. (1999). Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Düzeyini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kavut, S. (2023). İklim Değişikliği Açısından Katı Atık Yönetim: Doğu Anadolu Bölgesi Belediyeleri Üzerine İnceleme (Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Kurnaz, L. (2019). Son Buzul Erimeden: İklim Değişikliği Hakkında Merak Ettiğiniz Her Şey. İstanbul: Doğan Kitap.
- Öztürk, D. ve İba Gürsoy, S. (2023). Ekofeminist Perspektiften Paris İklim Anlaşması’nın Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Alternatif Politika, 15(3), 522-549.
- Sarıca, S. Ö. (2015). Türk Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılandırma Çalışmalarının Bireyselci ve Kurumsalcı Yaklaşımlar Açısından İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 319-338.
- Selznick, P. (1996). Institutionalsm Old and New. Administrative Science Quarterly, (41), 270-277.
- Stockholm Stad (2020). Climate Action Plan 2020-2023, For a fossil-free and Climate-positive Stockholm by 2040. https://start.stockholm/globalassets/start/om-stockholms-stad/sa-arbetar-staden/miljo-och- klimat/climate-action-plan-2020-2023.pdf
- Stockholm Stad (2024). Climate and Environment. https://start.stockholm/en/about-the-city-of- stockholm/how-the-city-is-governed/climate-and-environment/
- Şahman, İ., Tengilimoğlu, D. ve Işık, O. (2008). Özel Hastanelerde Yönetimin Profesyonelleşmesinin, Kurumsallaşma Süreci Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Alan Çalışması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-23.
- Talu, N. (2019). Yerel İklim Eylem Planlanması ve Türkiye Pratikleri, İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 10, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN). https://www.iklimin.org/wp- content/uploads/egitimler/seri_03.pdf
- The NYC Mayor’s Office of Sustainability (2017). 1.5°C Aligning New York City with the Paris Climate Agreement. https://climate.cityofnewyork.us/wp-content/uploads/2022/10/1point5- AligningNYCwithParisAgrmtFORWEB.pdf
- Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK. (2024). İstatistik Konuları, Nüfus ve Demografi - Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2023 / Belediye Sayısı ve Nüfusu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali- Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684, (02.09.2024).
- Türkeş, M. (2006). Küresel İklimin Geleceği ve Kyoto Protokolü. Jeopolitik, (29), 99-107.
- UNFCCC (1992). United Nations Framework Convention on Climate Change. https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Yerel Yönetimler |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2024 |
| Kabul Tarihi | 13 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 27 Sayı: 48 |
EBSCO SOBİAD ProQuest Türk Eğitim İndeksi