Öz
Osmanlı Devleti hukuki uygulamalarını, eski Türk devlet geleneği yani Örfi Hukuk ve İslam fıkıh ilmi yani Şer’i Hukuktan besleyerek oluşturmuştur. Bu nedenle Osmanlı hukuku içerisinde hem geleneksel yapı hem de dini yapı bir aradadır. Eski Türklerde göçebe yaşamın etkisiyle uzun süreli hapis cezalarının uygulanmayışı geleneğinin Osmanlı’ya da uzun dönem sirayet ettiği anlaşılmaktadır. Osmanlı Devleti’nin son dönemine gelinceye kadar hapis cezası uygulaması çok fazla olmadığından hapishane olarak kullanılan bir kurumsal yapıdan da söz etmek mümkün görünmemektedir. Başkent İstanbul’da bazı zindanların hapishane mantığında kullanıldığı bilinse de günümüzdeki gibi hapishane kurumsallaşması söz konusu değildir. Hal böyleyken taşrada da aynı şekilde nadir rastlanan hapishanelerin Tanzimat’la birlikte değişen devlet teşkilat yapısı ile sayılarının arttığı söylenebilir. Bu çalışmada Osmanlı’nın önemli eyalet merkezlerinden birisi olan Halep Eyaleti’ne bağlı Maraş Sancağı dâhilinde bulunan hapishane ile ilgili ayrıntılara yer verilmiştir. Osmanlı Arşiv Belgeleri ışığında aydınlatılmaya çalışılan bu konu 1864-1925 yılları arasını kapsamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akman, M. (2004). Osmanlı Devleti’nde Ceza Yargılaması, Eren Yayıncılık.
- Aydın, M. A. (2017). Osmanlı Aile Hukuku, Klasik Yayınları.
- Bardakoğlu, A. (1993). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içindeCeza, (s. 470-478). TDV Yayınevi.
- Bardakoğlu, A. (1997). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde Hapis, (s. 54-64). TDV Yayınevi.
- Buzpınar, T. (2006). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde Nakîbüleşraf, (s. 322-324). TDV Yayınevi.
- Berkes, N. (2005). Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları.
- Demirtaş, M. (2010). Osmanlı Esnafında Suç ve Ceza, Birleşik Yayınevi.
- Devellioğlu, F. (2004). Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi.
- Gündüz, T. (2001). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisiiçinde Kahramanmaraş, (s.192-196). TDV Yayınevi.
- İnalcık, H. (2015). Tanzimat (Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu)içinde Sened-i İttifak ve Gülhane Hatt-ı Hümayûnu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- İnalcık, H. (2010). Osmanlılar (Fütuhat, İmparatorluk, Avrupa ile İlişkiler), Timaş Yayınları
- İnalcık, H.-Seyitdanlıoğlu, M. (2015). Tanzimat (Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu), Türkiye İş Bankası Yayınları.
- İpşirli, M. (2003). “Lakap”, TDVİA, C.27, TDV Yayınevi.
- İşbilir, Ö. (2006). Zindanlar ve Mahkûmlar içinde XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devleti’nde Limni Kalebentleri, (s. 48-56). (Ed. Emine GÜRSOY NASKALİ-Hilal Oytun ALTUN,), Babil Yayınları.
- Orat, J. A- Çelik, F. (2011). Diyarbakır Vilayeti Hapishaneleri Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S:7, (s. 73-95), (Erişim Tarihi: 17 Aralık 2018).
- Ortaylı, İ. (2000). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İletişim Yayınları.
- Ortaylı, İ. (2017). Hukuk ve İdare Adamı olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı, Kronik Kitap.
- Öztop, F. (2014). “II. Meşrutiyet Dönemi’nde Aydın Vilayeti’nde Sosyal Yapı ve Adli Vaziyet (1908-1916)”, (Yayımlanmış Doktora Tezi), Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pakalın, M. Z. (1993). Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I, II, III, MEB Yayınevi.
- Şen, Ö. (2007). Osmanlı’da Mahkûm Olmak (Avrupalılaşma Sürecinde Hapishaneler), Kapı Yayınları.
- Uyanık, M. Z. (2017). İslam Hukukunda Hapis Cezası ve Hapishane, Hikmetevi Yayınları.
- Uzunçarşılı, İ. H. (2014). Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı, TTK Basımevi.
- Yıldız, G. (2012). Mapusâne (Osmanlı Hapishanelerinin Kuruluş Serüveni 1839-1908), Kitabevi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 22 Sayı: 1 |
KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi ULAKBİM-TR Dizin tarafından dizinlenen hakemli ve bilimsel bir dergidir.