Öz
Halil Rıza Ulutürk, Sovyetler Birliği dönemi Azerbaycan Edebiyatında (1920-1991) öne çıkan şair ve akademisyenlerden biridir. Sovyet coğrafyasında, yaşadığı dönemin yerli, yabancı şair ve fikir adamlarıyla tanışmış, ayrıca sanatsal ve ideolojik açıdan kendine özgü tarz oluşturmuş bir kişiliktir. Bu durum eserlerinde kullanmış olduğu gerek dil gerekse konu bakımından kendini göstermektedir. Türkçenin kullanımına verdiği önem ve baskıcı Sovyet rejimine karşı Azerbaycan Azadlık Hareketi’nde bir fikir adamı olarak öne çıkması, onu çağdaşları arasında ayrı bir yere koymaktadır.
Çalışmada Halil Rıza Ulutürk’ün hayatı genel hatları ile ele alınmış, edebi kişiliği ve düşünce dünyası incelenmiş ayrıca kaleme almış olduğu eserleri verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abbaslı, T. (2015). Bir od-alov oğul, Medeniyyet - Azerbaycan Respublikası Medeniyyet Nazirliyinin Neşri.
- Altaylı, S. (1998). Azadlıq şiirler, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları/2086.
- Altaylı, S. (2018). Azerbaycan Türkçesi sözlüğü, 2. Cilt, K-Z, Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Ehmedov, T. (2002). Xelil Rza Ulutürk, Azerbaycan Milli Ensiklopediyası, Neşriyyat-Poliqrafiya Birliyi, Bakı.
- Erenoğlu, D. (2005). Şair Halil Rıza Ulutürk ve Men Şergem adlı eseri (Eserdeki şiirler üzerine dil incelemesi), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
- Esgerli, E. (2003). Milli ve beşeri senetkar, Helil Rza Ulutürk, Men onsuz da ebediyem, Genclik, Bakı.
- Esgerli, E. (2012). Xelil Rza Ulutürk’ün poetikası, Aspoliqraf, Bakı.
- Esgerli, E. (2015). Xelil Rza Ulutürk (heyatı, fealiyyeti, seneti), Elm ve Tehsil.
- Esgerli, E. (2017). Xelil Rza Ulutürk biblioqrafiya, Azerbaycan Milli Kitabxanası.
- Garayev, Y. (1999). “Sözlerin Nurdan Don Geysin” Firengiz Ulutürk (Düz.), İlk Allahım Son Allahım – Mübariza, Genclik, Bakı.
- Hebibbeyli, İ. (2017). Xelil Rza Ulutürk biblioqrafiya, Azerbaycan Milli Kitabxanası, Bakı.
- İmamberdiyev, G. (1999). “Şair vüs’eti” Firengiz Ulutürk (Ed.), İlk Allahım son Allahım – mübariza, Genclik, Bakı.
- Kerimova, H. (2002). Xelil Rza Ulutürk’ün felsefi görüşleri, Genclik.
- Kırtay, O. (2023). Sovyetler Birliği’nde kitap yasakları özelinde sansür uygulamaları, Kütüphane, Arşiv ve Müze Araştırmaları Dergisi, 4(1), 117-131.
- Nebiyev, B. (1999). “Şair Mövgeyi” Firengiz Ulutürk (Ed.) İlk Allahım Son Allahım – mübariza, Genclik, Bakı.
- Nebiyev, B. (2009). İstiqlal şairi seçilmiş eserleri, Üçüncü Cild, Çinar-Çap.
- Özdemir, B. (2018). Azerbaycan Pioner Teşkilatı ve Sovyet toplumunun inşası sürecinde çocuklar, Avrasya İncelemeleri Dergisi, 7(1), 91-101.
- Salmanov, Ş. (1999). “Dost Sözü” Firengiz Ulutürk (Ed.) İlk Allahım son Allahım – mübariza, Genclik.
- Şükürov, V. (2022). 20. yüzyılın 1950’li yıllarında “Velikorus” sovenizmi ve Azerbaycan, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 9(3), 930-945.
- Tahir, S. (1999). “Güneşden Pay Alan Şair”, Firengiz Ulutürk (Ed.) İlk Allahım Son Allahım – mübariza, Genclik.
- Ulutürk, F. H. (1998). Xelil Rza kederimle gol-boyun, Gorgud Neşriyyatı.
- Ulutürk, H. R. (1965), Gollarını geniş aç!, Azerneşr.
- Ulutürk, H. R. (1992), Davam edir 37, Genclik.
- Ulutürk, H. R. (2005). Seçilmiş eserleri, I. Cilt, Firengiz Ulutürk (Ed.), Şerg-Gerb.
- Ulutürk, H. R. (2006). Lefortovo zindanında, Çinar-Çap.
- Vahabzade, B. (1999). “İstiglal şairi” Firengiz Ulutürk (Ed.), İlk Allahım Son Allahım – mübariza, Genclik.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Güney-Batı (Oğuz) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 2 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 22 Sayı: 1 |
KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi ULAKBİM-TR Dizin tarafından dizinlenen hakemli ve bilimsel bir dergidir.