SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ YAZMA BAĞIŞLAR 8471 NUMARADA KAYITLI MUHAMMED BURHANEDDİN KILIÇ EL-BELHÎ’YE AİT MECMUA
Öz
Özkent hükümdarı Burhaneddin Kılıç’ın soyundan gelen ve Afgan Türkistanı göçmenlerinden olan Seyyid Muhammed Burhaneddin Kılıç el-Belhî (1849-1930) şiir ve hat sanatlarıyla meşgul olmuş, şiirlerinde “Burhân” mahlasını kullanmıştır. Farsça ve Türkçe divanı, tahmisleri, rubaileri, mesnevileri, tarih manzumeleri, çoğu kendisine ait olan mektup ve yazışmaları içeren Defter-i Kuyûdât adlı mecmuası vardır. Oğullarından Muhammed Musa (öl. 1930), babasının bazı şiirlerini tahmis etmiş, daha çok hat sanatıyla meşgul olmuştur. Sağ ve sol elle yazabildiği için “Yemînî” ve “Yesârî” lakabını kullanan Muhammed Musa, babası hayatteyken onun eser ve yazılarını toplamış, tertip etmiş ve çoğaltmıştır. Diğer oğlu Süleyman Celaleddin’in (öl. 1957) de hat sanatıyla uğraşmıştır. Bu makalede Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar 8471 numarada kayıtlı 31 sayfalık mecmua incelenecektir. Mecmuanın önemi, hat sanatıyla meşhur oldukları bilinen Burhaneddin Kılıç el-Belhî ve oğulları Muhammed Musa ile Süleyman Celaleddin'in kendi el yazılarıyla yazıldığı düşünülen sayfaları içermesidir. Mecmuada Türkçe ve Farsça şiirler, mektuplar ile levha özelliğinde hat ve meşk çalışmaları bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Seyyid Muhammed Burhaneddin Kılıç el-Belhî mecmua hat 20. yüzyıl
Kaynakça
- Alkan, Mehmet Hilmi (2005). Abdülkadir-i Belhî’nin Sunûhât-ı İlâhiyye Mesnevisi ve Abdülbaki Gölpınarlı’nın Manzum Türkçe Çevirisi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı.
- Azamat, Nihat (1988). “Abdülkâdir-i Belhî”. Türkiye Diyanet Vakfı islâm Ansiklopedisi C. 1. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 231-232.
- Bağcı, Nurgül (2019). “Melâmîlik ve Bayrâmî-Melâmî Bir Şair: Şeyh Seyyid Abdülkadir-i Belhî”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi. C. 6. S. 1. s. 164-202.
- Evli, Kasım (2014). Muhammed Burhâneddîn-i Belhî ve Farsça Divan’ı (Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Günüç, Fevzi (1999). Mevlana Müzesi Abdülbaki Gölpınarlı Kütüphanesi Levhalar Kataloğu. Konya: Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
- Qaderi, Faizullah (2019). Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar 1380 Numaralı Mecmua’da Burhâneddîn-i Belhî’ye Ait Mesnevi ve Kasideler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Qaderi, Faizullah (2000). “Burhâneddîn-i Belh’i’nin Mesnevi ve Kasidelerinde Zaman ve Mekân”. Kültür Araştırmaları Dergisi. S. 5. s. 112-127.
- Kahraman, Bahattin (2009). “Burhaneddin-i Belhî’nin Çağatayca Şiirleri”. Turkish Studies. C. 4. S. 2. s. 639-671.
- Kahraman, Bahattin (2012). Burhân-ı Belhî ve Türkçe Divân’ı. Konya: Kömen Yayınları.
- Mecmua. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar 8471. https://portal.yek.gov.tr/works/detail/682876 Öz, Yusuf (2002a). “Afgan Türkistanı Muhacirlerinden Süleyman Belhî Ailesi ve ‘Defter-i Kuyûdât’ Fihristi”. Bilig. S. 23. s. 157-188.
- Öz, Yusuf (2002b). “Süleymân Belhî Ailesi ve Son Mevlevî Postnişinleri ile Mektuplaşmaları”. X. Milli Mevlâna Kongresi Tebliğler. C. 1. Konya: SÜ Basımevi. s. 149-161.
- Öz, Yusuf (2006). “Burhaneddin Belhî ve Türkçe Mektupları”. Edebiyat Dergisi. S. 15. s. 203-224.
- Özkan, Mehmet Ali (2016). Muhammed Burhâneddîn-i Belhî’nin Farsça Rubaileri (İnceleme Metin-Çeviri). Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
THE MACMUA BELONGING TO MUHAMMED BURHANEDDİN KILIÇ EL-BELHÎ, REGISTERED AT SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ YAZMA BAĞIŞLAR 8471
Öz
Seyyid Muhammed Burhaneddin Kılıc el-Belhî (1849-1930), a descendant of the ruler of Ozkent, Burhaneddin Kılıç, and an immigrant from Afghan Turkistan, was interested in poetry and calligraphy writing and used the pen name "Burhân" in his poems. He has Persian and Turkish divans, rubais, mathnawis, historical poems, and a macmua called Defter-i Kuyûdât, which includes letters and correspondence, most of which belong to him. One of his sons, Muhammed Musa (d. 1930), wrote tahmises some of his father's poems and was interested primarily in calligraphy. Muhammed Musa, who used the nicknames "Yemînî" and "Yesârî" because he could write with both his right and left hands, collected, arranged, and reproduced his father's works and writings while he was alive. It is supposed that his other son, Süleyman Celaleddin (d. 1957), was also interested in calligraphy. This article aims to examine a 31-page macmua registered at Süleymaniye Library, Yazma Bağışlar 8471. The importance of the macmua is that it contains pages written with the script of Burhaneddin Kılıç el-Belhî and his sons Muhammed Musa and Süleyman Celaleddin, who were known to be famous for their calligraphy. The macmua contains Turkish and Persian poems, letters, calligraphy, and meşk.
Anahtar Kelimeler
Seyyid Muhammed Burhaneddin Kılıç el-Belhî macmua calligraphy 20th century
Kaynakça
- Alkan, Mehmet Hilmi (2005). Abdülkadir-i Belhî’nin Sunûhât-ı İlâhiyye Mesnevisi ve Abdülbaki Gölpınarlı’nın Manzum Türkçe Çevirisi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı.
- Azamat, Nihat (1988). “Abdülkâdir-i Belhî”. Türkiye Diyanet Vakfı islâm Ansiklopedisi C. 1. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 231-232.
- Bağcı, Nurgül (2019). “Melâmîlik ve Bayrâmî-Melâmî Bir Şair: Şeyh Seyyid Abdülkadir-i Belhî”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi. C. 6. S. 1. s. 164-202.
- Evli, Kasım (2014). Muhammed Burhâneddîn-i Belhî ve Farsça Divan’ı (Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Günüç, Fevzi (1999). Mevlana Müzesi Abdülbaki Gölpınarlı Kütüphanesi Levhalar Kataloğu. Konya: Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
- Qaderi, Faizullah (2019). Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar 1380 Numaralı Mecmua’da Burhâneddîn-i Belhî’ye Ait Mesnevi ve Kasideler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Qaderi, Faizullah (2000). “Burhâneddîn-i Belh’i’nin Mesnevi ve Kasidelerinde Zaman ve Mekân”. Kültür Araştırmaları Dergisi. S. 5. s. 112-127.
- Kahraman, Bahattin (2009). “Burhaneddin-i Belhî’nin Çağatayca Şiirleri”. Turkish Studies. C. 4. S. 2. s. 639-671.
- Kahraman, Bahattin (2012). Burhân-ı Belhî ve Türkçe Divân’ı. Konya: Kömen Yayınları.
- Mecmua. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar 8471. https://portal.yek.gov.tr/works/detail/682876 Öz, Yusuf (2002a). “Afgan Türkistanı Muhacirlerinden Süleyman Belhî Ailesi ve ‘Defter-i Kuyûdât’ Fihristi”. Bilig. S. 23. s. 157-188.
- Öz, Yusuf (2002b). “Süleymân Belhî Ailesi ve Son Mevlevî Postnişinleri ile Mektuplaşmaları”. X. Milli Mevlâna Kongresi Tebliğler. C. 1. Konya: SÜ Basımevi. s. 149-161.
- Öz, Yusuf (2006). “Burhaneddin Belhî ve Türkçe Mektupları”. Edebiyat Dergisi. S. 15. s. 203-224.
- Özkan, Mehmet Ali (2016). Muhammed Burhâneddîn-i Belhî’nin Farsça Rubaileri (İnceleme Metin-Çeviri). Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 21 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 11 |
