The localisation of Archaic Priene, one of the most important cities of Ionia, is still controversial. Started in 2020, one of the main objectives of the Kuşadası District and Samsun (Mykale) Mountain Survey Project is to put forward new hypotheses about the localisation of Archaic Priene. During the survey, investigations were carried out in the area called Çatallar Tepe, approximately 5.5 km north-east of Priene, which was moved to its new location in the Late Classic Period. This area also attracted the attention of H. Lohmann, who had been working in the region in the previous years. As a result of his studies in 2004, H. Lohmann suggested that the ruins belonged to the ancient city of Melia and the Panionionion Sanctuary. However, he has no concrete evidence to support this idea. As a result of the investigations carried out within the scope of the survey project of Kuşadası District and Samsun (Mykale) Mountain, a publication was prepared in 2022 with the hypothesis that the existing remains and finds belong to the Archaic Priene, which we think belongs to Puranda in the II millennium BC, and its successor in the later period. Unfortunately, an important evidence for our opinion that Archaic Priene was located at Çatallar Tepe Mevkii was overlooked in the first study mentioned above. As can be understood from the relevant passage in Herodotus Historia, where he gives information about the Lydian King Ardys. Ardys most important achievement is the capture of the city of Priene. H. Lohmann found traces of the remains of a temple during his excavations at Çatallar Tepe. During the excavations in the cella, remains of a naiskos dated earlier than the temple were found. This early naiskos is dated to the 7th century BC. Based on the finds, H. Lohmann thinks that the naiskos was destroyed between 600-590 BC. He emphasises the idea that the temple, the remains of which are still visible, was built after the destruction in question. In our opinion, the destruction of the earlier naiskos within the foundations of the temple must be related to the capture of the Archaic city of Priene by the Lydian King Ardys. Considering the suggestions about Ardys accession to the throne and the years of his reign, it is highly probable that the destruction of the naiskos at Çatallar Tepe is related to the Lydian attack.
Ionia Bölgesi’nin önemli kentleri arasında yer alan Arkaik Priene’nin lokalizasyonu konusu halen tartışmalıdır. 2020 yılında başlanılan Kuşadası İlçesi ve Samsun (Mykale) Dağı Yüzey Araştırması projesinin ana hedeflerinden bir tanesi Arkaik Priene’nin lokalizasyonu konusunda yeni hipotezler ortaya koymaktır. Yüzey araştırması çalışmaları sırasında Geç Klasik Dönem’de yeni yerine taşınan Priene’nin yaklaşık 5.5 km kuzeydoğusunda, Çatallar Tepe Mevkii olarak adlandırılan alanda da incelemeler yapılmıştır. Söz konusu arazi, bölgede geçmiş yıllarda incelemelerde bulunan H. Lohmann’ın da dikkatini çekmiştir. H. Lohmann 2004 yılı çalışmaları sonucunda mevcut kalıntıların Melia Antik Kenti’ne ve Panionion Kutsal Alanı’na ait olduğunu ileri sürmüştür. Fakat bu fikrini destekleyebilecek somut bir kanıtı yoktur. Kuşadası İlçesi ve Samsun (Mykale) Dağı yüzey araştırması projesi kapsamında yapılan incelemeler sonucunda mevcut kalıntı ve buluntuların MÖ II. binyıldaki Puranda, ve sonrası süreçte ardılı olduğunu düşündüğümüz Arkaik Priene’ye ait olduğu hipoteziyle 2022 yılında bir yayın hazırlanmıştır. Arkaik Priene’nin Çatallar Tepe Mevkii’nde yer aldığı düşüncemize önemli bir kanıt ne yazık ki yukarıda değinilen ilk çalışmada gözden kaçırılmıştır. Herodotos Historia adlı eserinde Lydia Kralı Ardys hakkında bilgiler verdiği ilgili pasajından anlaşılacağı üzere Ardys’in en önemli başarısı Priene kentini almasıdır. H. Lohmann, Çatallar Tepe Mevkii’nde gerçekleştirdiği kazı çalışmaları sırasında bir tapınak kalıntısının izlerine ulaşmıştır. Cella içerisinde yapılan kazı çalışmaları sırasında tapınaktan daha erken tarihli bir naiskosa ait kalıntılar saptanmıştır. Söz konusu erken naiskos MÖ 7. yüzyıla tarihlendirilmiştir. H. Lohmann elde ettiği buluntulardan yola çıkarak naiskosun MÖ 600-590 yılları arasında tahrip edildiğini düşünmektedir. Mevcut kalıntıları görülen tapınağın söz konusu tahribatın ardından yapıldığı düşüncesi üzerinde durmaktadır. Bize göre tapınağın temelleri içerisinde yer alan daha erken tarihli naiskosun tahribatı Lydia Kralı Ardys’in Arkaik Priene kentini ele geçirmesiyle bağlantılı olmalıdır. Ardys’in tahta geçişi ve hükümdarlık yılları konusundaki öneriler dikkate alındığında bize göre Çatallar Tepe’deki naiskosun tahribatının Lydia saldırısı ile bağlantılı olma ihtimali bir hayli yüksektir.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Arkaik Dönem Arkeolojisi, Arkeoloji Bilimi |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Haziran 2025 |
Gönderilme Tarihi | 23 Ekim 2024 |
Kabul Tarihi | 25 Haziran 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 11 |
Lycus Dergisi, Anadolu Arkeolojisi, Tarihi Coğrafyası olmak üzere Prehistorik Dönem’den başlayarak, günümüze kadar olan kültür mirası, buluntular, arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarının sonuçları, restorasyon, konservasyon, müzecilik, antropoloji, epigrafi, etno-arkeoloji gibi bilimsel çalışmaları kapsar. Bunların dışında ilk defa yapılan tespitler, uygulamalar ve analiz çalışmalarının yer aldığı yazıları içerir.