Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İki kültür arasından dünyaya yankılanan ses: CODA’ ların aile, eğitim ve toplum deneyimleri

Yıl 2025, Sayı: 75, 21 - 37, 31.07.2025

Savaş Berk , Davut Açar

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1464525

Öz

CODA (Children of Deaf Adults) olarak tanımlanan işitme yetersizliğine sahip yetişkinlerin işiten çocukları, işiten ve işitmeyen topluluklar arasındaki kesişme noktasında benzersiz bir konuma sahiptir. Bu çalışmada CODA’ların aile, eğitim ve toplum deneyimlerinin incelenmesi ve analiz edilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik yaklaşımın kullanıldığı çalışmada, Türkiye’nin farklı şehirlerinde yaşayan 16 CODA ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma, katılımcıların işaret dilini erken yaşta öğrenmeleri ve iki kültürlü bir kimlik geliştirmeleri üzerine odaklanmıştır. Çocukların, işiten ve işitme yetersizliğine sahip dünyalar arasındaki köprü olma rolü, onların sosyal ve eğitim hayatlarında önemli bir yer tutmuştur. CODA'ların ebeveynleri ile olan iletişimleri ve dilsel yetenekleri, hem işitme yetersizliği olan topluluğun bir parçası olmalarını hem de işiten toplumla etkileşimde bulunmalarını sağlamıştır. Katılımcılar, işaret dili ve Türkçe arasında çift dillilik ve kültürel çeşitlilik sayesinde zenginleşmiş bir hayat deneyimi yaşadıklarını belirtmiştir. Ayrıca, işitme yetersizliğine sahip ebeveynlerin çocukları olmanın, empati yeteneğinin gelişimine ve sosyal iletişim becerilerinde güçlenmeye katkıda bulunduğu görülmüştür. CODA’ların mevcut durumunun yansıtılabilmesi için işitme yetersizliği olan ebeveynleri olan ailelerle çalışan çevrelere işitme yetersizliğinin kültürel farkındalığı ve iletişim sorunları hakkında bilgilendirmeler yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

CODA İşitme yetersizliği aile

Etik Beyan

''İki Kültür Arasından Dünyaya Yankılanan Ses CODA’ların Aile, Eğitim ve Toplum Deneyimleri'' başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır ve veriler toplanmadan önce Hakkâri Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu 16/12/2022 tarihli 2022/109-1 sayılı etik izin alınmıştır. Karşılaşılacak tüm etik ihlallerde “Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Yayın Kurulunun” hiçbir sorumluluğunun olmadığı, tüm sorumluluğun Sorumlu Yazara ait olduğu ve bu çalışmanın herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiş olduğunu taahhüt ederim.

Kaynakça

  • Allsop, L., & Kyle, J. (1997). Deaf parents and their hearing children [Unpublished report]. The Deaf Studies Trust.
  • Alsancak, F. (2020). Kültüre duyarlı sosyal hizmet uygulamalarında sağır toplumunu düşünmek. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1746–1763. https://doi.org/10.33417/tsh.700948
  • Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 9(1), 23–28.
  • Bhalla, S., Bahar, N., & Kanapathy, K. (2023). Pre-testing semi-structured interview questions using expert review and cognitive interview methods. International Journal of Business and Management, 7(5), 11–19.
  • Bishop, M., & Hicks, S. (2005). Orange eyes: Bimodal bilingualism in hearing adults from deaf families. Sign Language Studies, 5(2), 188–230. https://www.jstor.org/stable/26190611
  • Bishop, M., & Hicks, S. (2008). Coda talk: Bimodal discourse among hearing, native signers. In M. Bishop & S. Hicks (Eds.), Hearing, mother father deaf: Hearing people in deaf families (pp. 54–96). Gallaudet University Press.
  • Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods. Allyn & Bacon.
  • Brackenbury, T., Ryan, T., & Messenheimer, T. (2006). Incidental word learning in a hearing child of deaf adults. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 11(1), 76–93. https://doi.org/10.1093/deafed/enj018
  • Buchino, M. A. (1993). Perceptions of the oldest hearing child of deaf parents: On interpreting, communication, feelings and role reversal. American Annals of the Deaf, 138(1), 40–45.
  • Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. Sage.
  • Clark, K. (2003). Children of deaf adults: Communication and parenting issues in families with deaf parents and hearing children. Retrieved March 1, 2024, from http://www.lifeprint.com/asl101/pages-layout/coda.htm
  • CODA International. (2005). CODA Info Pack. Retrieved March 1, 2024, from http://www.coda-international.org
  • Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap. (Orijinal çalışma yayımlanma tarihi: 2013).
  • Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). Sage Publications.
  • Erdoğdu, F. (2018). İki dünya arasında: İşitme engelli ebeveynlerin işiten çocuklarının (CODA’ların) aile ve iletişim deneyimleri [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
  • Erdoğdu, F., Arı, E., & Cin, F. M. (2018). İki dünya arasında: İşitme engelli ebeveynlerin işiten çocuklarının (CODA’ların) kimlik gelişimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 91–139.
  • Fırat, B., Okyayuz, Ş., & Şahin, M. Y. (2023). The role of signed language interpreters in the communication and interactions of coaches with deaf and hard-of-hearing athletes. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (56), 1–15. https://doi.org/10.30794/pausbed.1130470
  • Filer, R. D., & Filer, P. A. (2000). Practical considerations for counselors working with hearing children of deaf parents. Journal of Counselling & Development, 78(1), 38–43.
  • Flick, U. (2014). An introduction to qualitative research (5th ed.). Sage.
  • Hadjikakou, K., Christodoulou, D., Hadjidemetri, E., Konidari, M., & Nicolaou, N. (2009). The experiences of Cypriot hearing adults with deaf parents in family, school, and society. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 14(4), 486–502. https://doi.org/10.1093/deafed/enp011
  • Hall, N., & Guéry, F. (2010). Child language brokering: Some considerations. mediAzioni, 10. http://mediazioni.sitlec.unibo.it
  • Holloway, I., & Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Blackwell Science.
  • Kanto, L., Laakso, M. L., & Huttunen, K. (2017). Use of codemixing by young hearing children of deaf parents. Bilingualism: Language and Cognition, 20(5), 947–964. https://doi.org/10.1017/S1366728916000560
  • Karademir, F., & Aytekin, Ç. (2023). İşitme kayıplı ebeveynlerin çocukları (CODA): Ebeveynleri ile sözlü iletişim yoksunluğunun dil ve sosyal-duygusal gelişime etkisine genel bir bakış. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 3(6), 167–183. https://doi.org/10.51503/gpd.1062798
  • Karasu, B. (2023). Sağır ebeveynlerin işiten çocukları ve sağır ailelerin sunumu: CODA filmi incelemesi. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 8(1), 87–106. https://doi.org/10.47107/inifedergi.1248126
  • Korkmaz Odabaş, N. (2025). Sağır yetişkinlerin işiten çocuklarının (CODA) aile ve iletişim deneyimleri. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 22(1), 35–48.
  • Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: The assessment of trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45(3), 214–222.
  • Levinger, M., & Orlev, L. (2008). What deaf parents “hear”. The Journal of International Social Research, 1(4), 413–430.
  • Mallory, B. L., Zingle, H. W., & Schein, J. D. (1993). Intergenerational communication modes in deaf-parented families. Sign Language Studies, 78(1), 73–92. https://doi.org/10.1353/sls.1993.0005
  • Mand, C., Duncan, R. E., Gillam, L., Collins, V., & Delatycki, M. B. (2009). Genetic selection for deafness: The views of hearing children of deaf adults. Journal of Medical Ethics, 35(12), 722–728. https://doi.org/10.1136/jme.2009.030429
  • Maxwell, J. A. (2013). Qualitative research design: An interactive approach (3rd ed.). Sage Publications.
  • McNabb, D. E. (2015). Research methods for political science: Quantitative and qualitative methods (2nd ed.). M.E. Sharpe.
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
  • Mitchell, R. E., & Karchmer, M. A. (2004). Chasing the mythical ten percent: Parental hearing status of deaf and hard of hearing students in the United States. Sign Language Studies, 4(2), 138–163.
  • Morales, A., & Hanson, W. E. (2005). Language brokering: An integrative review of the literature. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 27(4), 471–503. https://doi.org/10.1177/0739986305281333
  • Moroe, N., & de Andrade, V. (2018). ‘We were our parents’ ears and mouths’: Reflecting on the language brokering experiences of hearing children born to deaf parents. South African Journal of Child Health, 12(2b), 75–78. https://doi.org/10.7196/SAJCH.2018
  • Neuman, W. L. (2014). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches (7th ed.). Pearson.
  • Onwuegbuzie, A. J., & Leech, N. L. (2007). A call for qualitative power analyses. Quality & Quantity, 41(1), 105–121.
  • Patton, M. Q. (2005). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Wiley Online Library.
  • Polkinghorne, D. E. (1989). Phenomenological research methods. In R. S. Valle & S. Halling (Eds.), Existential-phenomenological perspectives in psychology (pp. 41–60). Plenum Press.
  • Preston, P. (1994). Mother father deaf: Living between sound and silence. Harvard University Press.
  • Preston, P. (1996). Chameleon voices: Interpreting for deaf parents. Social Science and Medicine, 42(12), 1681–1690.
  • Rolfe, G. (2006). Validity, trustworthiness, and rigour: Quality and the idea of qualitative research. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 304–310.
  • Rubin, A., & Babbie, E. R. (2016). Empowerment series: Research methods for social work (8th ed.). Cengage Learning.
  • Schein, J. (1989). At home among strangers. Gallaudet University Press.
  • Schiff-Myers, N. (1988). Hearing children of deaf parents. In D. Bishop & K. Mogford (Eds.), Language development in exceptional circumstances (pp. 47–61). Churchill Livingstone.
  • Seven, Y., & Göl-Güven, M. (2016). Bir dil iki dünya: Sağır anne babanın çocuğu olmak. In E. Arık (Ed.), Ellerle konuşmak: Türk işaret dili araştırmaları (pp. 389–410). Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Singleton, J. L., & Tittle, M. D. (2000). Deaf parents and their hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 5(3), 221–236.
  • Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(24), 543–559.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.

Resonating between two cultures: Experiences of children of deaf adults (CODAs) in family, education and society contexts

Yıl 2025, Sayı: 75, 21 - 37, 31.07.2025

Savaş Berk , Davut Açar

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1464525

Öz

Hearing children of adults with hearing impairment, defined as CODA (Children of Deaf Adults), are in a unique position at the intersection between hearing and non-hearing communities. This study aimed to examine and analyze CODAs' family, educational and community experiences. In the study using the phenomenological approach, one of the qualitative research designs, semi-structured interviews were conducted with 16 CODAs living in different cities of Turkey. The research focused on participants learning sign language at an early age and developing a bicultural identity. Children's role as a bridge between the hearing and hearing-impaired worlds has an important place in their social and educational lives. CODAs' communication with their parents and their linguistic abilities have enabled them to both become a part of the deaf community and interact with the hearing community. Participants stated that they had an enriched life experience thanks to bilingualism and cultural diversity between sign language and Turkish. Moreover, it has been observed that having children of hearing-impaired parents contributes to the development of empathy skills and strengthening social communication skills. In order to reflect the situation of CODAs, information about the cultural awareness of hearing impairment and communication problems can be provided to those working with families with parents with hearing impairment.

Anahtar Kelimeler

CODA Hearing Impairment Family

Kaynakça

  • Allsop, L., & Kyle, J. (1997). Deaf parents and their hearing children [Unpublished report]. The Deaf Studies Trust.
  • Alsancak, F. (2020). Kültüre duyarlı sosyal hizmet uygulamalarında sağır toplumunu düşünmek. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1746–1763. https://doi.org/10.33417/tsh.700948
  • Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 9(1), 23–28.
  • Bhalla, S., Bahar, N., & Kanapathy, K. (2023). Pre-testing semi-structured interview questions using expert review and cognitive interview methods. International Journal of Business and Management, 7(5), 11–19.
  • Bishop, M., & Hicks, S. (2005). Orange eyes: Bimodal bilingualism in hearing adults from deaf families. Sign Language Studies, 5(2), 188–230. https://www.jstor.org/stable/26190611
  • Bishop, M., & Hicks, S. (2008). Coda talk: Bimodal discourse among hearing, native signers. In M. Bishop & S. Hicks (Eds.), Hearing, mother father deaf: Hearing people in deaf families (pp. 54–96). Gallaudet University Press.
  • Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods. Allyn & Bacon.
  • Brackenbury, T., Ryan, T., & Messenheimer, T. (2006). Incidental word learning in a hearing child of deaf adults. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 11(1), 76–93. https://doi.org/10.1093/deafed/enj018
  • Buchino, M. A. (1993). Perceptions of the oldest hearing child of deaf parents: On interpreting, communication, feelings and role reversal. American Annals of the Deaf, 138(1), 40–45.
  • Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. Sage.
  • Clark, K. (2003). Children of deaf adults: Communication and parenting issues in families with deaf parents and hearing children. Retrieved March 1, 2024, from http://www.lifeprint.com/asl101/pages-layout/coda.htm
  • CODA International. (2005). CODA Info Pack. Retrieved March 1, 2024, from http://www.coda-international.org
  • Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap. (Orijinal çalışma yayımlanma tarihi: 2013).
  • Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4th ed.). Sage Publications.
  • Erdoğdu, F. (2018). İki dünya arasında: İşitme engelli ebeveynlerin işiten çocuklarının (CODA’ların) aile ve iletişim deneyimleri [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
  • Erdoğdu, F., Arı, E., & Cin, F. M. (2018). İki dünya arasında: İşitme engelli ebeveynlerin işiten çocuklarının (CODA’ların) kimlik gelişimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 91–139.
  • Fırat, B., Okyayuz, Ş., & Şahin, M. Y. (2023). The role of signed language interpreters in the communication and interactions of coaches with deaf and hard-of-hearing athletes. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (56), 1–15. https://doi.org/10.30794/pausbed.1130470
  • Filer, R. D., & Filer, P. A. (2000). Practical considerations for counselors working with hearing children of deaf parents. Journal of Counselling & Development, 78(1), 38–43.
  • Flick, U. (2014). An introduction to qualitative research (5th ed.). Sage.
  • Hadjikakou, K., Christodoulou, D., Hadjidemetri, E., Konidari, M., & Nicolaou, N. (2009). The experiences of Cypriot hearing adults with deaf parents in family, school, and society. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 14(4), 486–502. https://doi.org/10.1093/deafed/enp011
  • Hall, N., & Guéry, F. (2010). Child language brokering: Some considerations. mediAzioni, 10. http://mediazioni.sitlec.unibo.it
  • Holloway, I., & Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Blackwell Science.
  • Kanto, L., Laakso, M. L., & Huttunen, K. (2017). Use of codemixing by young hearing children of deaf parents. Bilingualism: Language and Cognition, 20(5), 947–964. https://doi.org/10.1017/S1366728916000560
  • Karademir, F., & Aytekin, Ç. (2023). İşitme kayıplı ebeveynlerin çocukları (CODA): Ebeveynleri ile sözlü iletişim yoksunluğunun dil ve sosyal-duygusal gelişime etkisine genel bir bakış. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 3(6), 167–183. https://doi.org/10.51503/gpd.1062798
  • Karasu, B. (2023). Sağır ebeveynlerin işiten çocukları ve sağır ailelerin sunumu: CODA filmi incelemesi. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 8(1), 87–106. https://doi.org/10.47107/inifedergi.1248126
  • Korkmaz Odabaş, N. (2025). Sağır yetişkinlerin işiten çocuklarının (CODA) aile ve iletişim deneyimleri. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 22(1), 35–48.
  • Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: The assessment of trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45(3), 214–222.
  • Levinger, M., & Orlev, L. (2008). What deaf parents “hear”. The Journal of International Social Research, 1(4), 413–430.
  • Mallory, B. L., Zingle, H. W., & Schein, J. D. (1993). Intergenerational communication modes in deaf-parented families. Sign Language Studies, 78(1), 73–92. https://doi.org/10.1353/sls.1993.0005
  • Mand, C., Duncan, R. E., Gillam, L., Collins, V., & Delatycki, M. B. (2009). Genetic selection for deafness: The views of hearing children of deaf adults. Journal of Medical Ethics, 35(12), 722–728. https://doi.org/10.1136/jme.2009.030429
  • Maxwell, J. A. (2013). Qualitative research design: An interactive approach (3rd ed.). Sage Publications.
  • McNabb, D. E. (2015). Research methods for political science: Quantitative and qualitative methods (2nd ed.). M.E. Sharpe.
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
  • Mitchell, R. E., & Karchmer, M. A. (2004). Chasing the mythical ten percent: Parental hearing status of deaf and hard of hearing students in the United States. Sign Language Studies, 4(2), 138–163.
  • Morales, A., & Hanson, W. E. (2005). Language brokering: An integrative review of the literature. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 27(4), 471–503. https://doi.org/10.1177/0739986305281333
  • Moroe, N., & de Andrade, V. (2018). ‘We were our parents’ ears and mouths’: Reflecting on the language brokering experiences of hearing children born to deaf parents. South African Journal of Child Health, 12(2b), 75–78. https://doi.org/10.7196/SAJCH.2018
  • Neuman, W. L. (2014). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches (7th ed.). Pearson.
  • Onwuegbuzie, A. J., & Leech, N. L. (2007). A call for qualitative power analyses. Quality & Quantity, 41(1), 105–121.
  • Patton, M. Q. (2005). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Wiley Online Library.
  • Polkinghorne, D. E. (1989). Phenomenological research methods. In R. S. Valle & S. Halling (Eds.), Existential-phenomenological perspectives in psychology (pp. 41–60). Plenum Press.
  • Preston, P. (1994). Mother father deaf: Living between sound and silence. Harvard University Press.
  • Preston, P. (1996). Chameleon voices: Interpreting for deaf parents. Social Science and Medicine, 42(12), 1681–1690.
  • Rolfe, G. (2006). Validity, trustworthiness, and rigour: Quality and the idea of qualitative research. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 304–310.
  • Rubin, A., & Babbie, E. R. (2016). Empowerment series: Research methods for social work (8th ed.). Cengage Learning.
  • Schein, J. (1989). At home among strangers. Gallaudet University Press.
  • Schiff-Myers, N. (1988). Hearing children of deaf parents. In D. Bishop & K. Mogford (Eds.), Language development in exceptional circumstances (pp. 47–61). Churchill Livingstone.
  • Seven, Y., & Göl-Güven, M. (2016). Bir dil iki dünya: Sağır anne babanın çocuğu olmak. In E. Arık (Ed.), Ellerle konuşmak: Türk işaret dili araştırmaları (pp. 389–410). Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Singleton, J. L., & Tittle, M. D. (2000). Deaf parents and their hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 5(3), 221–236.
  • Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(24), 543–559.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.
Toplam 50 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İşitme Engelli Eğitimi, Özel Eğitim ve Engelli Eğitimi (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Savaş Berk 0000-0001-9528-0313

Davut Açar 0000-0003-4877-9036

Yayımlanma Tarihi 31 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 3 Nisan 2024
Kabul Tarihi 7 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 75

Kaynak Göster

APA Berk, S., & Açar, D. (2025). İki kültür arasından dünyaya yankılanan ses: CODA’ ların aile, eğitim ve toplum deneyimleri. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty(75), 21-37. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1464525

   Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

33574