The Mediating Role of COVID-19 Knowledge Level on the Effects of University Students' Anxiety and Fear Levels on Future Career Concerns During the Pandemic
Yıl 2025,
Cilt: 8 Sayı: 2, 485 - 502, 30.06.2025
Sinem Koca
,
Fuat Yalman
Öz
The aim of this study is to determine the mediating role of COVID-19 knowledge level in the effect of COVID-19 anxiety and fear levels of university students on their career concerns during the pandemic period. Undergraduate health management students studying in Turkey constitute the sample of the study. The data collected from a total of 388 students through a questionnaire were analyzed with the SPSS program. When the results were examined, it was found that increases in COVID-19 fear and anxiety levels led to increases in students’ career concerns. According to the results of the analysis conducted to determine the mediating role of COVID-19 knowledge level, it was found that COVID-19 knowledge level has a positive mediating role and causes an increase in anxiety and fear levels, leading to an increase in career anxiety. As a result, it was concluded that the increases in students' COVID-19 fear and anxiety levels cause an increase in career anxiety, and the increase in students' knowledge levels about COVID-19 causes an increase in career anxiety by mediating the increase in fear and anxiety levels.
Etik Beyan
This paper complies with Research and Publication Ethics, has no conflict of interest to declare, and has received no financial support. The article has been checked for spelling and plagiarism/similarity. The article was evaluated by "at least two external referees" and "double blinding" method. The author(s) sent a signed "Copyright Transfer Form" to the journal. Regarding the conduct of this research, an “Ethics Permission Certificate” dated 31/03/2022 and numbered 2022/111 was obtained from the Ethics Committee of the Düzce University.
Destekleyen Kurum
No financial support was received for the conduct of the research.
Kaynakça
- ABEL, Thomas ve McQUEEN, David (2020), “Critical Health Literacy and the COVID-19 Crisis”, Health Promotion International, S.35(6), ss.1612-1613.
- ABRAMOWITZ, Jonathan S., OLATUNJI, Bunmi O. ve DEACON, Brett J. (2007), “Health Anxiety, Hypochondriasis, and the Anxiety Disorders”, Behavior Therapy, S.38(1), ss.86-94.
- AHORSU, Daniel Kwasi, LIN, Chung-Ying, IMANI, Vida, SAFFARI, Mohsen, GRIFFITHS, Mark ve PAKPOUR, Amir H. (2020), “The Fear of COVID-19 Scale: Development and Initial Validation”, International Journal of Mental Health and Addiction, S.20(3), ss.1537-1545.
- ALNIAÇIK, Esra, OF, Mustafa, BALKAŞ, Jale, TÜLEMEZ, Soner, MİRZAYEV, Magsud ve ALFARRA, Hazem (2021), “Pandemi Sürecinde Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklılıkları ve Umutsuzluklarının Kariyer Geleceği Algısı Üzerindeki Etkileri”, Business & Management Studies: An International Journal, S.9(1), ss.248-266.
- AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION (1994), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, American Psychiatric Association Publisher, Washington DC (US), V.3.
- ARORA, Alisha, JHA, Amrit Kumar, ALAT, Priya ve DAS, Sitanshu Sekhar (2020), “Understanding Coronaphobia”, Asian Journal of Psychiatry, S.54, ss.(102384).
- ASMUNDSON, Gordon J.G. ve TAYLOR, Steven (2020), “Coronaphobia: Fear and the 2019-Ncov Outbreak”, Journal of Anxiety Disorders, S.70, ss.(102196).
- AŞKIN, Rüstem, ZEYBEK, Zekiye ve BOZKURT, Yasemin (2020), “Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.19(37), ss.304-318.
- AVÇİN, Emel ve ERKOÇ, Beyza (2021), “Covid-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Anksiyetesi, Yaşam Doyumu ve İlişkili Değişkenler”, Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, S.3(17), ss.1-13.
- BALTACI, Nur Nihal ve COŞAR, Behçet (2020), “COVID-19 Pandemisi ve Ruh Beden İlişkisi”, Psikiyatri ve COVID-19 (Ed. Behçet Coşar), Türkiye Klinikleri Yayını, Ankara, ss.1-6.
- BARĞI, Gülşah, ŞAHİN, Elif ve ÇİMENLİ, Çisil (2021), “Covid-19 Pandemisi Sebebi ile Uzaktan Eğitim Gören Üniversite Öğrencilerinde Stres, Anksiyete, Depresyon ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin İncelenmesi”, İzmir Democracy University Health Sciences Journal, S.4(2), ss.159-168.
- BEDFORD, Juliet, ENRIA, Delia, GIESECKE, Johan, HEYMANN, David L., IHEKWEAZU, Chikwe, KOBINGER, Gary, LANE, H. Clifford, MEMISH, Ziad, OH, Myoung-Don, SALL, Amadou A., SCHUCHAT, Anne, UNGCHUSAK, Kumnuan ve WIELER, Lothar H. (2020), “COVID-19: Towards Controlling of A Pandemic”, The Lancet, S.395(10229), ss.1015-1018.
- BİLGİÇ, Alican ve AKYÜZ, Selman Selim (2020), “Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Döneminde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Sosyal Medya Kullanımı: Twitter Paylaşımları İçerik Analizi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, S.19(COVID-19 Special Issue), ss.230-243.
- BOSTAN, Sedat, AKBOLAT, Mahmut, KAYA, Ahmet, ÖZATA, Musa ve GÜNEŞ, Deniz (2020), “Assessments of Anxiety Levels and Working Conditions of Health Employees Working in COVID-19 Pandemic Hospitals”, Electronic Journal of General Medicine, S.17(5), ss.em246(1-5).
- BREZNITZ, Shlomo (1971), “A Study of Worrying”, British Journal of Social and Clinical Psychology, S.10(3), ss.271-279.
- CAN, Bahadır M. (2021), “COVID-19 Pandemisi Sürecinde Sağlık Okuryazarlığının Önemi”, Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, S.2(1), ss.67-74.
- CASCELLA, Marco, RAJNIK, Michael, AEEM Abdul, DULEBOHN, Scott C. ve DI NAPOLI, Raffaela (2020), “Features, Evaluation and Treatment Coronavirus (COVID-19)”, Statpearls, S.14(10), ss.(1-17).
- CDC - CENTERS FOR DISEASE CONTROL AND PREVENTION (2019), “Coronavirus”, Centers for Disease Control and Prevention (E-Döküman), https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html (Erişim Tarihi: 07.08.2022).
- CEVİZ, Nuray, TEKTAŞ, Necla, BASMACI, Gültekin ve TEKTAŞ, Mehmet (2020), “Covid 19 Pandemi Sürecinde Üniversite Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerini Etkileyen Değişkenlerin Analizi”, International Journal of Scholars in Education, S.3(2), ss.312-329.
- CONNELL, Raewyn (2020), “COVID-19/Sociology”, Journal of Sociology, S.56(4), ss.745-751.
- CULLEN, Walt, GULATI, George ve KELLY, Bush (2020), “Mental Health in the COVID-19 Pandemic”, QJM: An International Journal of Medicine, S.113(5), ss.311-312.
- ÇINAR, Fadime ve OĞUZ, Müşerref (2020), “Türkiye'de Covid-19 Pandemisine Yönelik Stratejilerin SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi”, Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, S.2(2), ss.1-11.
- ÇİÇEK, İlhan, TANHAN, Ahmet ve TANRIVERDİ, Selami (2020), “COVID-19 ve Eğitim”, Milli Eğitim Dergisi, S.49(1), ss.1091-1104.
- ÇİÇEKÇİSOY KAYA, Yasemin (2021), “Üniversite Ögrencilerinin Covid-19 Salgınında Endişe Düzeyleri ile Uzaktan Eğitim Kalitesine İlişkin Algı ve Tutumları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, S.5(9), ss.45-63.
- DANIEL, Sir John (2020), “Education and the COVID-19 Pandemic”, Prospects, S.49(1), ss.91-96.
- DEĞİRMENCİ, Bekir (2020), “Covid-19 Algısının Sosyal Endişeler Üzerindeki Etkisinde ‘Sıkıntıya Dayanmanın’ Aracılık Etkisinin İncelenmesi”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, S.2(6), ss.83-93.
- DELİBAŞ, Leyla (2021), “COVID-19 Fobisi ve Endişe Şiddeti: Meslek Yüksekokulu Örneği”, Hastane Öncesi Dergisi, S.6(2), ss.201-212.
- DEPOUX, Anneliese, MARTIN, Sam, KARAFILLAKIS, Emilie, PREET, Raman, WILDER-SMITH, Annelies ve LARSON, Heidi (2020), “The Pandemic of Social Media Panic Travels Faster than the COVID-19 Outbreak”, Journal of Travel Medicine, S.27(3), ss.(taaa031).
- DOĞAN, Meryem Memiş ve DÜZEL, Başak (2020), “Covid-19 Özelinde Korku-Kaygı Düzeyleri”, Turkish Studies, S.15(4), ss.739-752.
- ERGÜN, Emre, ERGÜN, Şeyma ve ÇELEBİ, İsmet (2020), “Acil Sağlık Hizmetleri Personellerinin COVID-19 Hakkında Bilgi, Korunma Düzeyleri ve Etkileyen Etmenler”, Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, S.1(1), ss.16-27.
- ERTUĞRUL, Bekir, TEKİNYILDIZ, Esra ve ALAMUR, Merve (2022), “COVID-19 Pandemi Sürecinde Algılanan Stres ile Kariyer İyimserliği İlişkisi: Üniversiteler İçin Yol Haritası”, Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, S.7(3), ss.609-619.
- GARFIN, Dana Rose, SILVER, Roxane Cohen ve HOLMAN, E. Alison (2020), “The Novel Coronavirus (COVID-2019) Outbreak: Amplification of Public Health Consequences By Media Exposure”, Health Psychology, S.39(5), ss.1-3.
- GEÇTAN, Engin (2019), İnsan Olmak, Metis Yayınları, İstanbul, 17. Basım.
- GEORGE, Darren ve MALLERY, Paul (2021), IBM SPSS Statistics 27 Step by Step: A Simple Guide and Reference, Routledge Publisher, Oxfordshire (UK), 17th Edition.
- GILANY, Abdel Hady El (2020), “Infodemics of COVID-19 Pandemic”, Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, S.18(1), ss.86-95.
- GONZALEZ, Teresa, RUBIA, M. De La Angeles, HINCZ, Kajetan Piotr, LOPEZ, M. Comas, SUBIRATS, Laia, FORT, Santi ve SACHA, Gomez M. (2020), “Influence of COVID-19 Confinement on Students’ Performance in Higher Education”, Plos One, S.15(10), ss.e0239490(1-23).
- GULLONE, Eleonora ve KING, Neville J (1997), “Three‐Year Follow‐Up of Normal Fear in Children and Adolescents Aged 7 to 18 Years”, British Journal of Developmental Psychology, S.15(1), ss.97-111.
- GÜLER, Aydın (2004), “Türk Eğitim Sisteminde Korku Kültürü ve Disiplin Sorunu”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiriler Kitabı, 6-9 Temmuz 2004 – Malatya, İnönü Üniversitesi Yayını, Malatya, ss.1-11.
- GÜLER, Mukaddes (2021), “Pandemi Sürecinin Kariyer Gelişimine Etkileri”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Stratejik Araştırma Merkezi Dergisi, S.2(2), ss.71-78.
- HAYDEN, Seth ve OSBORN, Debra S. (2020), “Impact of Worry on Career Thoughts, Career Decision State, and Cognitive Information Processing Skills”, Journal of Employment Counseling, S.57(4), ss.163-177.
- HAYES, Andrew F. (2022), Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach, Guilford Publications, New York (US), Third Edition.
- INTERNATIONAL FEDERATION OF RED CROSS AND RED CRESCENT SOCIETIES (2020), Mental Health and Psychosocial Support for Staff, Volunteers and Communities in an Outbreak of Novel Coronavirus, International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies Press, Geneva (Switzerland).
- İŞLEK, Elif, ÖZATKAN, Yonca, BİLİR USLU, M. Kardelen, ARI, Hakan Oğuz, ÇELİK, Hüseyin ve YILDIRIM, Hasan Hüseyin (2021), “Türkiye’de COVID-19 Pandemisi Yönetimi ve Sağlık Politikası Stratejileri”, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, S.4(2), ss.54-65.
- KARA, Elif (2020), “COVID-19 Pandemisi: İşgücü Üzerindeki Etkileri ve İstihdam Tedbirleri”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, S.7(5), ss.269-282.
- KARAMUSTAFALIOĞLU, Oğuz ve YUMRUKÇAL, Hüseyin (2011), “Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları”, Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, S.45(2), ss.65-74.
- KREJCIE, Robert V. ve MORGAN, Daryle W. (1970), “Determining Sample Size for Research Activities”, Educational and Psychological Measurement, S.30(3), ss.607-610.
- LEE, Seongsoo ve WOO, Shiew Mun (2016), “The Mediation of Worry About Career Between Career Indecision and Career Search Behavior in South Korean College Students”, Indian Journal of Science and Technology, S.9(41), ss.1-8.
- LUCOCK, Michael P. ve MORLEY, Stephen (1996), “The Health Anxiety Questionnaire”, British Journal of Health Psychology, S.1(2), ss.137-150.
- MAHMUD, Shahed, RAHMAN, Mahbubar, HASAN, Masud-Ul ve ISLAM, Azharul (2021), “Does ‘COVID-19 Phobia’stimulate Career Anxiety?: Experience from a Developing Country”, Heliyon, S.7(3), ss.e06346(1-8).
- MAHMUD, Shahed, TALUKDER, Mesbah Uddin ve RAHMAN, Mahrufur (2021), “Does ‘fear of COVID-19’ Trigger Future Career Anxiety? An Empirical Investigation Considering Depression from COVID-19 as a Mediator”, International Journal of Social Psychiatry, S.67(1), ss.35-45.
- MILLER, Aaron ve ROTTINGHAUS, Patrick J. (2013), “Career Indecision, Meaning in Life, and Anxiety: An Existential Framework”, Journal of Career Assessment, S.22(2), ss.233-247.
- NGAI, Cindy ve JIN, Yan (2016), “The Effectiveness of Crisis Communication Strategies on Sina Weibo in Relation to Chinese Publics’ Acceptance of These Strategies”, Journal of Business and Technical Communication, S.30(4), ss.451-494.
- NOYES, Russell, STUART, Scott P., LANGBEHN, Douglas R., HAPPEL, Rachel L., LONGLEY, Susan L., MULLER, Barbara A. ve YAGLA, Steven J. (2003), “Test of an Interpersonal Model of Hypochondriasis”, Psychosomatic Medicine, S.65(2), ss.292-300.
- OKUTAN, Elvan ve GÖNCÜ AKBAŞ, Malike (2019), “15-24 Yaş Arası Öğrencilerin Kariyer Kaygılarını İncelemeye Yönelik Literatür Araştırması”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, S.7(1), ss.33-41.
- OLAIMAT, Amin N., AOLYMAT, Iman, SHAHBAZ, Hafiz M. ve HOLLEY, Richard A. (2020), “Knowledge and Information Sources About COVID-19 Among University Students in Jordan: A Cross-Sectional Study”, Frontiers in Public Health, S.8(254), ss.1-9.
- ORGILES, Mireia, MORALES, Alexandra, DELVECCHIO, Elisa, MAZZESCHI, Claudia, ESPADA ve Jose P. (2020), “Immediate Psychological Effects of the COVID-19 Quarantine in Youth from Italy and Spain”, Fronties in Psychology, S.11(579038), ss.1-10.
- OWUSU-FORDJOUR, Collins, KOOMSON, Charles Kwesi ve HANSON, Dabie (2020), “The Impact of Covid-19 on Learning-The Perspective of the Ghanaian Student”, European Journal of Education Studies, S.7(3), ss.88-101.
- ÖZDİN, Selçuk ve BAYRAK ÖZDİN, Şükriye (2020), “Levels and Predictors of Anxiety, Depression and Health Anxiety During COVID-19 Pandemici in Turkish Society: The Importance of Gender”, International Journal of Social Psychiatry, S.66(5), ss.504-511.
- ÖZTÜRK, Mehmet, ERTEM, Gunay Tuncer, KOTANOĞLU, Mustafa Sırrı, ERDİNÇ, Şebnem ve KINIKLI, Sami (2021), “COVID-19 Pandemisinde Görev Alan Sağlık Çalışanlarının Algıladıkları Sosyal Desteğin Depresyon, Anksiyete ve Stres Düzeylerıne Etkisi”, Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, S.54(1), ss.70-77.
- PAKPOUR, Amir H. ve GRIFFITHS, Mark D. (2020), “The Fear of COVID-19 and its Role in Preventive Behaviors”, Journal of Concurrent Disorders, S.2(1), ss.58-63.
- PEMBECİOĞLU, Nilüfer (2020), “COVID-19 Medya Okuryazarlığı ve Çocuklar Üzerine Etkileri”, Çocuk ve Medeniyet, S.5(9), ss.73-112.
- PETEET, John R. (2020), “COVID-19 Anxiety”, Journal of Religion and Health, S.59(5), ss.2203-2204.
- QIU, Wuqi, RUTHERFORD, Shannon, MAO, A. ve CHU, Cordia (2017), “The Pandemican Ditsimpacts”, Health, Culture and Society, S.9, ss.1-11.
- RACHMAN, Simon (2012), “Health Anxiety Disorders: A Cognitive Construal”, Behaviour Research and Therapy, S.50, ss.502-512.
- RUBIN, G. James ve WESSELY, Simon (2020), “The Psychological Effects of Quarantining a City”, BMJ, S.368, ss.1-2.
- SOĞUKDERE, Şuheda ve ÖZTUNÇ, Mustafa (2020), “Sosyal Medyada Koronavirüs Dezenformasyonu”, Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, S.3(5), ss.59-85.
- SÖGÜT, Seda, DOLU, İlknur ve CANGÖL, Eda (2020), “The Relationship Between COVID‐19 Knowledge Levels and Anxiety States of Midwifery Students During the Outbreak: A Cross‐Sectional Web‐Based Survey”, Perspectives in Psychiatric Care, S.57(1), ss.246-252.
- STRONG, Philip (1990), “Epidemic Psychology: A Model”, Sociology of Health & Illness, S.12(3), ss.249-259.
- T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (2020a), COVID-19 (Sars- CoV2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı, Sağlık Bakanlığı Yayını, Ankara.
- T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (2020b) 2019-nCoV Hastalığı Rehberi, Sağlık Bakanlığı Yayını, Ankara.
- TAYFUN, Ayşe Nur Tekin ve KORKMAZ, Adem (2016), “Üniversite Öğrencilerinde İşsizlik Kaygısı: Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.8(17), ss.534-558.
- TAYLOR, Steven, LANDRY, Caeleigh A., PALUSZEK, Michelle M., FERGUS, Thomas A., McKAY, Dean ve ASMUNDSON, Gordon J. G. (2020), “Development and Initial Validation of the COVID Stress Scales”, Journal of Anxiety Disorders, S.72, ss.1-9.
- TEKİN, Erol (2020), “COVID-19 Kaygısının Motivasyon Üzerindeki Etkisi: Z Kuşağı Üzerine Bir Araştırma”, Electronic Turkish Studies, S.15(4), ss.1129-1145.
- TOSUN, Şükran Pekkan (2021), “İnfodemik Dünya: Sağlık Habercilerinin Pandemi Sürecinde İnfodemiye İlişkin Tespit ve Önerileri”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S.2021(55), ss.56-79.
- TRT AKADEMİ (2020), Salgın Yayıncılığı, TRT Akademi Yayını, Ankara.
- TSAI, Chen-Tsang, HSU, Hsuan ve HSU, Yen-Chen (2017), “Tourism and Hospitality College Students’ Career Anxiety: Scale Development and Validation”, Journal of Hospitality & Tourism Education, S.29(4), ss.158-165.
- TUNÇ, Ahmet ve ATICI, Fatma Zehra (2020), “Dünyada ve Türkiye’de Pandemilerle Mücadele: Risk ve Kriz Yönetimi Bağlamında Bir Değerlendirme”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, S.5(2), ss.329-362.
- TÜRKÇAPAR, Hakan (2004), “Anksiyete Bozukluğu ve Depresyonun Tanısal İlişkileri”, Klinik Psikiyatri, S.4, ss.12-16.
- URAL, Ayhan ve KILIÇ, İbrahim (2013), Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara, 4. Baskı
- USHER, Kim, BHULLAR, Navjot, DURKIN, Joanne, GYAMFI, Naomi ve JACKSON, Debra (2020), “Family Violence and COVID‐19: Increased Vulnerability and Reduced Options for Support”, International Journal of Mental Health Nursing, S.29(4), ss.549-552(1-4).
- UZUN, Kıvanç ve KARATAŞ, Zeynep (2018), “Belirsizliğe Tahammülsüzlüğün Yordayıcısı Olarak Endişe ile İlgili Olumlu ve Olumsuz İnançlar”, Kastamonu Eğitim Dergisi, S.26(4), ss.1267-1276.
- VELAVAN, Thirumalaisamy P. ve MEYER, Christian G. (2020), “The Covid-19 Epidemic”, Tropical Medicine and International Health, S.25(3), ss.278-280.
- VIGNOLI, Emmanuelle (2015), “Career Indecision and Career Exploration Among Older French Adolescents: The Specific Role of General Trait Anxiety and Future School and Career Anxiety”, Journal of Vocational Behavior, S.89, ss.182-191.
- WHO - WORLD HEALTH ORGANIZATION (2020), “Managing the COVID-19 Infodemic”, WHO Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.who.int/publications/i/item/9789240010314 (Erişim Tarihi: 23.05.2022).
- XIAO, Chunfeng (2020), “A Novel Approach of Consultation on 2019 Novel Coronavirus (COVID-19)-Related Psychological and Mental Problems: Structured Letter Therapy”, Psychiatry Investigation, S.17(2), ss.175-176.
- YORGUNER, Neşe, BULUT, Necati Serkut ve AKVARDAR, Yıldız (2021), “COVID-19 Salgını Sırasında Üniversite Öğrencilerinin Karşılaştığı Psikososyal Zorlukların ve Hastalığa Yönelik Bilgi, Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi”, Noro-Psikyatri Arsivi, S.58(1), ss.3-10.
- YÖK – T. C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (2022), “İstatistikler”, Yüksek Öğretim Bilgi Yönetim Sistemi, Yükseköğretim Kurulu Kurumsal Web Sayfası, https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 23.05.2022).
- ZHANG, Jun, WU, Weili, ZHAO, Xin ve ZHANG, Wei (2020), “Recommended Psychological Crisis Intervention Response to the 2019 Novel Coronavirus Pneumonia Outbreak in China: A Model of West China Hospital”, Precision Clinical Medicine, S.3(1), ss.1-6.
- ZHONG, Bao-Liang, LUO, Wei, LI, Hai-Mei, ZHANG, Qian-Qian, LIU, Xiao-Ge, LI, Wen-Tian ve LI, Yi (2020), “Knowledge, Attitudes, and Practices Towards COVID-19 Among Chinese Residents During the Rapid Rise Period of the COVID-19 Outbreak: A Quick Online Cross-Sectional Survey”, International Journal of Biological Sciences, S.16(10), ss.1745-1752.
Pandemi Sürecinde Üniversite Öğrencilerinin Anksiyete ve Korku Düzeylerinin, Gelecekteki Kariyer Endişesi Üzerine Etkisinde COVID-19 Bilgi Düzeyinin Aracılık Rolü
Yıl 2025,
Cilt: 8 Sayı: 2, 485 - 502, 30.06.2025
Sinem Koca
,
Fuat Yalman
Öz
Bu çalışmanın amacı pandemi döneminde üniversite öğrencilerinin COVID-19 anksiyete ve korku düzeylerinin kariyer endişeleri üzerine etkisinde COVID-19 bilgi düzeyinin aracılık rolünü belirlemektir. Türkiye’de eğitim gören sağlık yönetimi lisans öğrencileri araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Toplamda 388 öğrenciden anket yoluyla toplanan veriler analiz edilmiştir. Analiz sonuçları incelendiğinde COVID-19 korku düzeyi ve COVID-19 anksiyete düzeyinde meydana gelen artışların öğrencilerin kariyer endişelerini artırdığı bulgusuna ulaşılmıştır. COVID-19 bilgi düzeyinin aracı rolünün belirlenmesine yönelik gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre COVID-19 bilgi düzeyinin pozitif aracılık rolüne sahip olduğu ve anksiyete ve korku düzeylerinin artışına neden olarak kariyer endişesinin de artmasına neden olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Sonuç olarak öğrencilerin COVID-19 korku ve anksiyete düzeylerinde meydana gelen artışların kariyer endişesinin de artmasına neden olduğu ve öğrencilerin COVID-19’a yönelik bilgi düzeylerinin artması da korku ve anksiyete düzeylerinin artmasına aracılık ederek kariyer endişesinin artmasına neden olmaktadır.
Etik Beyan
Bu makale Araştırma ve Yayın Etiğine uygundur. Beyan edilecek herhangi bir çıkar çatışması yoktur. Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır. Makale yazım ve intihal/benzerlik açısından kontrol edilmiştir. Makale, “en az iki dış hakem” ve “çift taraflı körleme” yöntemi ile değerlendirilmiştir. Yazarlar, dergiye imzalı “Telif Devir Formu” belgesi göndermişlerdir. Bu araştırmanın yapılması ile ilgili olarak Düzce Üniversitesi Etik Komisyonundan 31/03/2022 tarih ve 2022/111 sayılı “Etik İzni Belgesi” alınmıştır.
Destekleyen Kurum
Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır.
Kaynakça
- ABEL, Thomas ve McQUEEN, David (2020), “Critical Health Literacy and the COVID-19 Crisis”, Health Promotion International, S.35(6), ss.1612-1613.
- ABRAMOWITZ, Jonathan S., OLATUNJI, Bunmi O. ve DEACON, Brett J. (2007), “Health Anxiety, Hypochondriasis, and the Anxiety Disorders”, Behavior Therapy, S.38(1), ss.86-94.
- AHORSU, Daniel Kwasi, LIN, Chung-Ying, IMANI, Vida, SAFFARI, Mohsen, GRIFFITHS, Mark ve PAKPOUR, Amir H. (2020), “The Fear of COVID-19 Scale: Development and Initial Validation”, International Journal of Mental Health and Addiction, S.20(3), ss.1537-1545.
- ALNIAÇIK, Esra, OF, Mustafa, BALKAŞ, Jale, TÜLEMEZ, Soner, MİRZAYEV, Magsud ve ALFARRA, Hazem (2021), “Pandemi Sürecinde Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklılıkları ve Umutsuzluklarının Kariyer Geleceği Algısı Üzerindeki Etkileri”, Business & Management Studies: An International Journal, S.9(1), ss.248-266.
- AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION (1994), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, American Psychiatric Association Publisher, Washington DC (US), V.3.
- ARORA, Alisha, JHA, Amrit Kumar, ALAT, Priya ve DAS, Sitanshu Sekhar (2020), “Understanding Coronaphobia”, Asian Journal of Psychiatry, S.54, ss.(102384).
- ASMUNDSON, Gordon J.G. ve TAYLOR, Steven (2020), “Coronaphobia: Fear and the 2019-Ncov Outbreak”, Journal of Anxiety Disorders, S.70, ss.(102196).
- AŞKIN, Rüstem, ZEYBEK, Zekiye ve BOZKURT, Yasemin (2020), “Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.19(37), ss.304-318.
- AVÇİN, Emel ve ERKOÇ, Beyza (2021), “Covid-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Anksiyetesi, Yaşam Doyumu ve İlişkili Değişkenler”, Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, S.3(17), ss.1-13.
- BALTACI, Nur Nihal ve COŞAR, Behçet (2020), “COVID-19 Pandemisi ve Ruh Beden İlişkisi”, Psikiyatri ve COVID-19 (Ed. Behçet Coşar), Türkiye Klinikleri Yayını, Ankara, ss.1-6.
- BARĞI, Gülşah, ŞAHİN, Elif ve ÇİMENLİ, Çisil (2021), “Covid-19 Pandemisi Sebebi ile Uzaktan Eğitim Gören Üniversite Öğrencilerinde Stres, Anksiyete, Depresyon ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin İncelenmesi”, İzmir Democracy University Health Sciences Journal, S.4(2), ss.159-168.
- BEDFORD, Juliet, ENRIA, Delia, GIESECKE, Johan, HEYMANN, David L., IHEKWEAZU, Chikwe, KOBINGER, Gary, LANE, H. Clifford, MEMISH, Ziad, OH, Myoung-Don, SALL, Amadou A., SCHUCHAT, Anne, UNGCHUSAK, Kumnuan ve WIELER, Lothar H. (2020), “COVID-19: Towards Controlling of A Pandemic”, The Lancet, S.395(10229), ss.1015-1018.
- BİLGİÇ, Alican ve AKYÜZ, Selman Selim (2020), “Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Döneminde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Sosyal Medya Kullanımı: Twitter Paylaşımları İçerik Analizi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, S.19(COVID-19 Special Issue), ss.230-243.
- BOSTAN, Sedat, AKBOLAT, Mahmut, KAYA, Ahmet, ÖZATA, Musa ve GÜNEŞ, Deniz (2020), “Assessments of Anxiety Levels and Working Conditions of Health Employees Working in COVID-19 Pandemic Hospitals”, Electronic Journal of General Medicine, S.17(5), ss.em246(1-5).
- BREZNITZ, Shlomo (1971), “A Study of Worrying”, British Journal of Social and Clinical Psychology, S.10(3), ss.271-279.
- CAN, Bahadır M. (2021), “COVID-19 Pandemisi Sürecinde Sağlık Okuryazarlığının Önemi”, Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, S.2(1), ss.67-74.
- CASCELLA, Marco, RAJNIK, Michael, AEEM Abdul, DULEBOHN, Scott C. ve DI NAPOLI, Raffaela (2020), “Features, Evaluation and Treatment Coronavirus (COVID-19)”, Statpearls, S.14(10), ss.(1-17).
- CDC - CENTERS FOR DISEASE CONTROL AND PREVENTION (2019), “Coronavirus”, Centers for Disease Control and Prevention (E-Döküman), https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html (Erişim Tarihi: 07.08.2022).
- CEVİZ, Nuray, TEKTAŞ, Necla, BASMACI, Gültekin ve TEKTAŞ, Mehmet (2020), “Covid 19 Pandemi Sürecinde Üniversite Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerini Etkileyen Değişkenlerin Analizi”, International Journal of Scholars in Education, S.3(2), ss.312-329.
- CONNELL, Raewyn (2020), “COVID-19/Sociology”, Journal of Sociology, S.56(4), ss.745-751.
- CULLEN, Walt, GULATI, George ve KELLY, Bush (2020), “Mental Health in the COVID-19 Pandemic”, QJM: An International Journal of Medicine, S.113(5), ss.311-312.
- ÇINAR, Fadime ve OĞUZ, Müşerref (2020), “Türkiye'de Covid-19 Pandemisine Yönelik Stratejilerin SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi”, Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, S.2(2), ss.1-11.
- ÇİÇEK, İlhan, TANHAN, Ahmet ve TANRIVERDİ, Selami (2020), “COVID-19 ve Eğitim”, Milli Eğitim Dergisi, S.49(1), ss.1091-1104.
- ÇİÇEKÇİSOY KAYA, Yasemin (2021), “Üniversite Ögrencilerinin Covid-19 Salgınında Endişe Düzeyleri ile Uzaktan Eğitim Kalitesine İlişkin Algı ve Tutumları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, S.5(9), ss.45-63.
- DANIEL, Sir John (2020), “Education and the COVID-19 Pandemic”, Prospects, S.49(1), ss.91-96.
- DEĞİRMENCİ, Bekir (2020), “Covid-19 Algısının Sosyal Endişeler Üzerindeki Etkisinde ‘Sıkıntıya Dayanmanın’ Aracılık Etkisinin İncelenmesi”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, S.2(6), ss.83-93.
- DELİBAŞ, Leyla (2021), “COVID-19 Fobisi ve Endişe Şiddeti: Meslek Yüksekokulu Örneği”, Hastane Öncesi Dergisi, S.6(2), ss.201-212.
- DEPOUX, Anneliese, MARTIN, Sam, KARAFILLAKIS, Emilie, PREET, Raman, WILDER-SMITH, Annelies ve LARSON, Heidi (2020), “The Pandemic of Social Media Panic Travels Faster than the COVID-19 Outbreak”, Journal of Travel Medicine, S.27(3), ss.(taaa031).
- DOĞAN, Meryem Memiş ve DÜZEL, Başak (2020), “Covid-19 Özelinde Korku-Kaygı Düzeyleri”, Turkish Studies, S.15(4), ss.739-752.
- ERGÜN, Emre, ERGÜN, Şeyma ve ÇELEBİ, İsmet (2020), “Acil Sağlık Hizmetleri Personellerinin COVID-19 Hakkında Bilgi, Korunma Düzeyleri ve Etkileyen Etmenler”, Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, S.1(1), ss.16-27.
- ERTUĞRUL, Bekir, TEKİNYILDIZ, Esra ve ALAMUR, Merve (2022), “COVID-19 Pandemi Sürecinde Algılanan Stres ile Kariyer İyimserliği İlişkisi: Üniversiteler İçin Yol Haritası”, Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, S.7(3), ss.609-619.
- GARFIN, Dana Rose, SILVER, Roxane Cohen ve HOLMAN, E. Alison (2020), “The Novel Coronavirus (COVID-2019) Outbreak: Amplification of Public Health Consequences By Media Exposure”, Health Psychology, S.39(5), ss.1-3.
- GEÇTAN, Engin (2019), İnsan Olmak, Metis Yayınları, İstanbul, 17. Basım.
- GEORGE, Darren ve MALLERY, Paul (2021), IBM SPSS Statistics 27 Step by Step: A Simple Guide and Reference, Routledge Publisher, Oxfordshire (UK), 17th Edition.
- GILANY, Abdel Hady El (2020), “Infodemics of COVID-19 Pandemic”, Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, S.18(1), ss.86-95.
- GONZALEZ, Teresa, RUBIA, M. De La Angeles, HINCZ, Kajetan Piotr, LOPEZ, M. Comas, SUBIRATS, Laia, FORT, Santi ve SACHA, Gomez M. (2020), “Influence of COVID-19 Confinement on Students’ Performance in Higher Education”, Plos One, S.15(10), ss.e0239490(1-23).
- GULLONE, Eleonora ve KING, Neville J (1997), “Three‐Year Follow‐Up of Normal Fear in Children and Adolescents Aged 7 to 18 Years”, British Journal of Developmental Psychology, S.15(1), ss.97-111.
- GÜLER, Aydın (2004), “Türk Eğitim Sisteminde Korku Kültürü ve Disiplin Sorunu”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiriler Kitabı, 6-9 Temmuz 2004 – Malatya, İnönü Üniversitesi Yayını, Malatya, ss.1-11.
- GÜLER, Mukaddes (2021), “Pandemi Sürecinin Kariyer Gelişimine Etkileri”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Stratejik Araştırma Merkezi Dergisi, S.2(2), ss.71-78.
- HAYDEN, Seth ve OSBORN, Debra S. (2020), “Impact of Worry on Career Thoughts, Career Decision State, and Cognitive Information Processing Skills”, Journal of Employment Counseling, S.57(4), ss.163-177.
- HAYES, Andrew F. (2022), Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach, Guilford Publications, New York (US), Third Edition.
- INTERNATIONAL FEDERATION OF RED CROSS AND RED CRESCENT SOCIETIES (2020), Mental Health and Psychosocial Support for Staff, Volunteers and Communities in an Outbreak of Novel Coronavirus, International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies Press, Geneva (Switzerland).
- İŞLEK, Elif, ÖZATKAN, Yonca, BİLİR USLU, M. Kardelen, ARI, Hakan Oğuz, ÇELİK, Hüseyin ve YILDIRIM, Hasan Hüseyin (2021), “Türkiye’de COVID-19 Pandemisi Yönetimi ve Sağlık Politikası Stratejileri”, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, S.4(2), ss.54-65.
- KARA, Elif (2020), “COVID-19 Pandemisi: İşgücü Üzerindeki Etkileri ve İstihdam Tedbirleri”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, S.7(5), ss.269-282.
- KARAMUSTAFALIOĞLU, Oğuz ve YUMRUKÇAL, Hüseyin (2011), “Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları”, Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, S.45(2), ss.65-74.
- KREJCIE, Robert V. ve MORGAN, Daryle W. (1970), “Determining Sample Size for Research Activities”, Educational and Psychological Measurement, S.30(3), ss.607-610.
- LEE, Seongsoo ve WOO, Shiew Mun (2016), “The Mediation of Worry About Career Between Career Indecision and Career Search Behavior in South Korean College Students”, Indian Journal of Science and Technology, S.9(41), ss.1-8.
- LUCOCK, Michael P. ve MORLEY, Stephen (1996), “The Health Anxiety Questionnaire”, British Journal of Health Psychology, S.1(2), ss.137-150.
- MAHMUD, Shahed, RAHMAN, Mahbubar, HASAN, Masud-Ul ve ISLAM, Azharul (2021), “Does ‘COVID-19 Phobia’stimulate Career Anxiety?: Experience from a Developing Country”, Heliyon, S.7(3), ss.e06346(1-8).
- MAHMUD, Shahed, TALUKDER, Mesbah Uddin ve RAHMAN, Mahrufur (2021), “Does ‘fear of COVID-19’ Trigger Future Career Anxiety? An Empirical Investigation Considering Depression from COVID-19 as a Mediator”, International Journal of Social Psychiatry, S.67(1), ss.35-45.
- MILLER, Aaron ve ROTTINGHAUS, Patrick J. (2013), “Career Indecision, Meaning in Life, and Anxiety: An Existential Framework”, Journal of Career Assessment, S.22(2), ss.233-247.
- NGAI, Cindy ve JIN, Yan (2016), “The Effectiveness of Crisis Communication Strategies on Sina Weibo in Relation to Chinese Publics’ Acceptance of These Strategies”, Journal of Business and Technical Communication, S.30(4), ss.451-494.
- NOYES, Russell, STUART, Scott P., LANGBEHN, Douglas R., HAPPEL, Rachel L., LONGLEY, Susan L., MULLER, Barbara A. ve YAGLA, Steven J. (2003), “Test of an Interpersonal Model of Hypochondriasis”, Psychosomatic Medicine, S.65(2), ss.292-300.
- OKUTAN, Elvan ve GÖNCÜ AKBAŞ, Malike (2019), “15-24 Yaş Arası Öğrencilerin Kariyer Kaygılarını İncelemeye Yönelik Literatür Araştırması”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, S.7(1), ss.33-41.
- OLAIMAT, Amin N., AOLYMAT, Iman, SHAHBAZ, Hafiz M. ve HOLLEY, Richard A. (2020), “Knowledge and Information Sources About COVID-19 Among University Students in Jordan: A Cross-Sectional Study”, Frontiers in Public Health, S.8(254), ss.1-9.
- ORGILES, Mireia, MORALES, Alexandra, DELVECCHIO, Elisa, MAZZESCHI, Claudia, ESPADA ve Jose P. (2020), “Immediate Psychological Effects of the COVID-19 Quarantine in Youth from Italy and Spain”, Fronties in Psychology, S.11(579038), ss.1-10.
- OWUSU-FORDJOUR, Collins, KOOMSON, Charles Kwesi ve HANSON, Dabie (2020), “The Impact of Covid-19 on Learning-The Perspective of the Ghanaian Student”, European Journal of Education Studies, S.7(3), ss.88-101.
- ÖZDİN, Selçuk ve BAYRAK ÖZDİN, Şükriye (2020), “Levels and Predictors of Anxiety, Depression and Health Anxiety During COVID-19 Pandemici in Turkish Society: The Importance of Gender”, International Journal of Social Psychiatry, S.66(5), ss.504-511.
- ÖZTÜRK, Mehmet, ERTEM, Gunay Tuncer, KOTANOĞLU, Mustafa Sırrı, ERDİNÇ, Şebnem ve KINIKLI, Sami (2021), “COVID-19 Pandemisinde Görev Alan Sağlık Çalışanlarının Algıladıkları Sosyal Desteğin Depresyon, Anksiyete ve Stres Düzeylerıne Etkisi”, Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, S.54(1), ss.70-77.
- PAKPOUR, Amir H. ve GRIFFITHS, Mark D. (2020), “The Fear of COVID-19 and its Role in Preventive Behaviors”, Journal of Concurrent Disorders, S.2(1), ss.58-63.
- PEMBECİOĞLU, Nilüfer (2020), “COVID-19 Medya Okuryazarlığı ve Çocuklar Üzerine Etkileri”, Çocuk ve Medeniyet, S.5(9), ss.73-112.
- PETEET, John R. (2020), “COVID-19 Anxiety”, Journal of Religion and Health, S.59(5), ss.2203-2204.
- QIU, Wuqi, RUTHERFORD, Shannon, MAO, A. ve CHU, Cordia (2017), “The Pandemican Ditsimpacts”, Health, Culture and Society, S.9, ss.1-11.
- RACHMAN, Simon (2012), “Health Anxiety Disorders: A Cognitive Construal”, Behaviour Research and Therapy, S.50, ss.502-512.
- RUBIN, G. James ve WESSELY, Simon (2020), “The Psychological Effects of Quarantining a City”, BMJ, S.368, ss.1-2.
- SOĞUKDERE, Şuheda ve ÖZTUNÇ, Mustafa (2020), “Sosyal Medyada Koronavirüs Dezenformasyonu”, Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, S.3(5), ss.59-85.
- SÖGÜT, Seda, DOLU, İlknur ve CANGÖL, Eda (2020), “The Relationship Between COVID‐19 Knowledge Levels and Anxiety States of Midwifery Students During the Outbreak: A Cross‐Sectional Web‐Based Survey”, Perspectives in Psychiatric Care, S.57(1), ss.246-252.
- STRONG, Philip (1990), “Epidemic Psychology: A Model”, Sociology of Health & Illness, S.12(3), ss.249-259.
- T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (2020a), COVID-19 (Sars- CoV2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı, Sağlık Bakanlığı Yayını, Ankara.
- T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (2020b) 2019-nCoV Hastalığı Rehberi, Sağlık Bakanlığı Yayını, Ankara.
- TAYFUN, Ayşe Nur Tekin ve KORKMAZ, Adem (2016), “Üniversite Öğrencilerinde İşsizlik Kaygısı: Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.8(17), ss.534-558.
- TAYLOR, Steven, LANDRY, Caeleigh A., PALUSZEK, Michelle M., FERGUS, Thomas A., McKAY, Dean ve ASMUNDSON, Gordon J. G. (2020), “Development and Initial Validation of the COVID Stress Scales”, Journal of Anxiety Disorders, S.72, ss.1-9.
- TEKİN, Erol (2020), “COVID-19 Kaygısının Motivasyon Üzerindeki Etkisi: Z Kuşağı Üzerine Bir Araştırma”, Electronic Turkish Studies, S.15(4), ss.1129-1145.
- TOSUN, Şükran Pekkan (2021), “İnfodemik Dünya: Sağlık Habercilerinin Pandemi Sürecinde İnfodemiye İlişkin Tespit ve Önerileri”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S.2021(55), ss.56-79.
- TRT AKADEMİ (2020), Salgın Yayıncılığı, TRT Akademi Yayını, Ankara.
- TSAI, Chen-Tsang, HSU, Hsuan ve HSU, Yen-Chen (2017), “Tourism and Hospitality College Students’ Career Anxiety: Scale Development and Validation”, Journal of Hospitality & Tourism Education, S.29(4), ss.158-165.
- TUNÇ, Ahmet ve ATICI, Fatma Zehra (2020), “Dünyada ve Türkiye’de Pandemilerle Mücadele: Risk ve Kriz Yönetimi Bağlamında Bir Değerlendirme”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, S.5(2), ss.329-362.
- TÜRKÇAPAR, Hakan (2004), “Anksiyete Bozukluğu ve Depresyonun Tanısal İlişkileri”, Klinik Psikiyatri, S.4, ss.12-16.
- URAL, Ayhan ve KILIÇ, İbrahim (2013), Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara, 4. Baskı
- USHER, Kim, BHULLAR, Navjot, DURKIN, Joanne, GYAMFI, Naomi ve JACKSON, Debra (2020), “Family Violence and COVID‐19: Increased Vulnerability and Reduced Options for Support”, International Journal of Mental Health Nursing, S.29(4), ss.549-552(1-4).
- UZUN, Kıvanç ve KARATAŞ, Zeynep (2018), “Belirsizliğe Tahammülsüzlüğün Yordayıcısı Olarak Endişe ile İlgili Olumlu ve Olumsuz İnançlar”, Kastamonu Eğitim Dergisi, S.26(4), ss.1267-1276.
- VELAVAN, Thirumalaisamy P. ve MEYER, Christian G. (2020), “The Covid-19 Epidemic”, Tropical Medicine and International Health, S.25(3), ss.278-280.
- VIGNOLI, Emmanuelle (2015), “Career Indecision and Career Exploration Among Older French Adolescents: The Specific Role of General Trait Anxiety and Future School and Career Anxiety”, Journal of Vocational Behavior, S.89, ss.182-191.
- WHO - WORLD HEALTH ORGANIZATION (2020), “Managing the COVID-19 Infodemic”, WHO Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.who.int/publications/i/item/9789240010314 (Erişim Tarihi: 23.05.2022).
- XIAO, Chunfeng (2020), “A Novel Approach of Consultation on 2019 Novel Coronavirus (COVID-19)-Related Psychological and Mental Problems: Structured Letter Therapy”, Psychiatry Investigation, S.17(2), ss.175-176.
- YORGUNER, Neşe, BULUT, Necati Serkut ve AKVARDAR, Yıldız (2021), “COVID-19 Salgını Sırasında Üniversite Öğrencilerinin Karşılaştığı Psikososyal Zorlukların ve Hastalığa Yönelik Bilgi, Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi”, Noro-Psikyatri Arsivi, S.58(1), ss.3-10.
- YÖK – T. C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (2022), “İstatistikler”, Yüksek Öğretim Bilgi Yönetim Sistemi, Yükseköğretim Kurulu Kurumsal Web Sayfası, https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 23.05.2022).
- ZHANG, Jun, WU, Weili, ZHAO, Xin ve ZHANG, Wei (2020), “Recommended Psychological Crisis Intervention Response to the 2019 Novel Coronavirus Pneumonia Outbreak in China: A Model of West China Hospital”, Precision Clinical Medicine, S.3(1), ss.1-6.
- ZHONG, Bao-Liang, LUO, Wei, LI, Hai-Mei, ZHANG, Qian-Qian, LIU, Xiao-Ge, LI, Wen-Tian ve LI, Yi (2020), “Knowledge, Attitudes, and Practices Towards COVID-19 Among Chinese Residents During the Rapid Rise Period of the COVID-19 Outbreak: A Quick Online Cross-Sectional Survey”, International Journal of Biological Sciences, S.16(10), ss.1745-1752.