Classical Turkish poets, in addition to the word şîrâze, also used compound words derived from this word such as “şîrâze-bend, şîrâze-dân, şîrâze-dâr, şîrâze-dûz, şîrâze-gîr, şîrâze-sâz, şîrâze-yâb”. Poets also frequently used verbs such as “şîrâzelemek, şîrâzelenmek, şîrâzelendirmek” which were derived from "şîrâze" by means of Turkish suffixes, and compound verbs and idioms such as "to tie a şîrâze", "to pull a şîrâze", "to sew a şîrâze", which were formed with the word "şîrâze", in their poems. According to the examination and evaluations made within the scope of the article, it has been determined that the most widely used word among these is the word şîrâze-bend. Poets have established a similarity relationship between the headscarf and headband with abstract elements, concepts and some religious-historical figures such as “mind, quince fuzz, lifeline, worry line, fate, forelock, eyebrow, hyacinth, Hz. Hüseyin, İzzet Mehmed Pasha”.
More than 220 Turkish divans were scanned within the scope of the study.
In the article, firstly, it is revealed which words or word groups derived from şîrâze were used by classical Turkish poets. Then, the elements and concepts associated with the words and word groups in question were identified. The findings were evaluated and interpreted with sample couplets. Thus, the aim of this article is to reveal the meaning frameworks of words and word groups derived from the word "sîrâze". It is hoped that the article will contribute to the reader in terms of analyzing texts containing sîrâze and related words.
Classical Turkish poetry şîrâze words derived from şîrâze idioms meaning frames
Klasik Türk şairleri, şîrâze kelimesi yanında bu kelimeden türemiş olan şîrâze-bend, şîrâze-dân, şîrâze-dâr, şîrâze-dûz, şîrâze-gîr, şîrâze-sâz, şîrâze-yâb gibi bileşik kelimeleri de kullanmışlardır. Şairler, ayrıca şîrâzelemek, şîrâzelenmek, şîrâzelendirmek gibi şîrâzeden Türkçe ekler vasıtasıyla üretilmiş fiillere ve şîrâze kelimesiyle yapılan şîrâze bağlamak, şîrâze çekmek, şîrâze dikmek gibi birleşik fiillere ve deyimlere de şiirlerinde sıkça yer vermişlerdir. Makale kapsamında yapılan inceleme ve değerlendirmelere göre bu kelimeler arasında en yaygın biçimde kullanılanının şîrâze-bend kelimesi olduğu tespit edilmiştir. Şairler; akıl, ayva tüyleri, can ipi, endişe ipi, felek, kâkül, perçem, kaş, sünbül, Hz. Hüseyin, İzzet Mehmed Paşa gibi soyut unsurlar, kavramlar ve bazı dînî-tarihî şahsiyetlerle şîrâze-bend arasında benzerlik ilişkisi kurmuşlardır.
Çalışma kapsamında 220’den fazla Türkçe dîvân taranmıştır. Makalede önce klasik Türk şairlerince şîrâzeden türetilmiş olan hangi kelimelerin veya kelime gruplarının kullanıldığı ortaya konulmuştur. Ardından söz konusu kelimelerin ve kelime gruplarının ilişkilendirildiği unsurlar ve kavramlar tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, örnek beyitler eşliğinde değerlendirilip yorumlanmıştır. Böylece makaleyle şîrâze kelimesinden türetilmiş kelime ve kelime gruplarının anlam çerçevelerinin ortaya konması hedeflenmiştir. Makalenin içinde şîrâze ve ilgili kelimeler barındıran metinlerin çözümlenmesi noktasında okuruna katkı sağlayacağı ümit edilmektedir.
klasik Türk şiiri şîrâze şîrâzeden türemiş kelimeler deyimler anlam çerçeveleri.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 18 Temmuz 2025 |
Yayımlanma Tarihi | 21 Temmuz 2025 |
Gönderilme Tarihi | 9 Nisan 2025 |
Kabul Tarihi | 12 Haziran 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 9 Sayı: 1 |