Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

HİLELİ FİNANSAL RAPORLAMA VE BAĞIMSIZ DENETÇİNİN SORUMLULUĞU

Yıl 2018, Cilt: 20 - MODAV 15. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı, 721 - 740, 27.12.2018

H. Pınar Kaya , Şaban Uzay

Öz

Finansal tabloların hazırlanması ve sunumu yöneticilerin sorumluluğunda olduğu için yönetim hilesi olarak da adlandırılan hileli finansal raporlama, bilgi kullanıcılarını aldatmak amacıyla kasıtlı olarak yapılan gerçeğe aykırı beyandır. Özellikle son zamanlarda büyük ölçekli işletmelerin mevzuata aykırı iş ve eylemlere karışmaları sebebiyle faaliyetlerine devam etmelerinin tehlikeye girmesinde bağımsız denetçilerin yetersiz denetimlerinin de payı olduğu değerlendirilmektedir. Ayrıca Kamu Gözetimi Kurumu tarafından gerçekleştirilen incelemeler, denetim kuruluşlarının ve denetçilerin hileye ilişkin sorumluluklarını yerine getirme noktasında önemli eksikliklerinin olduğunu ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel amacı, finansal tabloların denetiminde bağımsız denetçilerin hileye ve diğer mevzuata aykırılıklara ilişkin sorumluluklarını Bağımsız Denetim Standardı 240 ve Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar Standardı kapsamında değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Hileli Finansal Raporlama Etik Kurallar Denetçinin Sorumluluğu

Kaynakça

  • ACFE. 2005. How To Detect and Prevent Financial Statement Fraud. Texas USA.
  • ACFE (Association of Certified Fraud Examiners). 2016. “Report To The Nations On Occupational Fraud And Abuse”, https://s3-us-west-2.amazonaws.com/acfepublic/2016- report-to-the-nations.pdf Erişim Tarihi: 15.03.2018.
  • ACFE (Association of Certified Fraud Examiners). 2018. “Report To The Nations 2018 Global Study On Occupatıonal Fraud And Abuse”, https://s3-us-west-2.amazonaws.com/ acfepublic/2018-report-to-the-nations.pdf Erişim Tarihi: 15.06.2018.
  • Altıntaş, N. N. 2010. “Denetimde Hata ve Hile”, Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 151-161.
  • Ata, H. A. ve İ. H. Seyrek. 2009. “The Use Of Data Mining Techniques in Detecting Fraudulent Financial Statements: An Application on Manufacturing Firms”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), s. 157-170.
  • Ata, H. A., M. Uğurlu ve M. Ö. Altun. 2009. “Finansal Tablo Hilelerinin Önlenmesinde Denetçi Algılamaları”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), s. 215-230.
  • Atmaca, M. 2012. “Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde İç Kontrol Sisteminin Etkinleştirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), s. 191-205.
  • Aytekin, S., H. Sezgin ve M. Yalçın. 2015. “Uygulamacıların Muhasebede Hata ve Hileler İle Hile Belirteçlerine Yönelik Yaklaşımları: Balıkesir İli Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 44, s. 69-89.
  • Bulca, H. ve T. Yeşil. 2014. “Bağımsız Denetim Standartlarının Muhasebede Hile Kavramına Yaklaşımı”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), s. 47-58.
  • Çalıyurt, K. ve D. T. Tezgel. 2015. “Sigorta Şirketlerinde Finansal Tablo Suistimalleri”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 46, s. 33-51.
  • Çatıkkaş, Ö. 2011. “İşletmelerde Mali Tablo Hileleri”, Denetişim Dergisi, 8, s. 18-30. Çıtak, N. 2009. “Yaratıcı Muhasebe Hileli Finansal Raporlama mıdır?”, Mali Çözüm Dergisi, 91, s. 81-109.
  • Doğan, S. ve D. Kayakıran. 2017. “İşletmelerde Hile Denetiminin Önemi”, Maliye Finans Yazıları, 108, s. 167-188.
  • Dönmez, A. ve T. Karausta. 2011. “Çalışanların Mesleki Hile Algısı ve İhbar Hattı Kullanarak Rapor Etme Eğilimleri Üzerine Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesinde Yapılan Bir Araştırma”, Mali Çözüm Dergisi, 104, s. 17-41.
  • Dönmez A. ve Çavuşoğlu, K. 2015. “Hilelerin Ortaya Çıkarılması Bakımından Bağımsız Denetim İle Adli Muhasebenin Karşılaştırılması”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(3), s. 34-67.
  • Emir, M. 2008. “Hile Denetimi”, Mali Çözüm Dergisi, 86, s. 109-121.
  • Erdoğan, S. 2015. “Finansal Skandalların Bağımsız Denetim Boyutu”, Mali Çözüm Dergisi, 128, s. 15-32.
  • Erol, M. 2008. “İşletmelerde Yaşanan Yolsuzluklara (Hata ve Hileler) Karşı Denetimden Beklentiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 13(1), s.229-237.
  • Ertikin, K. 2017. “Hile Denetimi: Kırmızı Bayrakların Tespiti için Kullanılan Proaktif Yaklaşımlar”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75, s. 71-94.
  • Hacıhasanoğlu, T. ve N. Karaca. 2015. “Potansiyel Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Algısı Üzerine Bozok Üniversitesi’nde Yapılan Bir Araştırma”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1) s. 117-130.
  • Karabınar, S. ve N. Akyel. 2009. “Hileler ve Muhasebe Denetimindeki Yeri”, 1.Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi, 10-16 Mayıs 2009, Kosova-Priştine, s. 691-704.
  • Kandemir, C. ve Ş. Kandemir. 2012. “Muhasebe Hilelerini Önlemede Çözüm Yolu Olarak Kullanılacak Stratejilerin Bileşenleri”, Mali Çözüm Dergisi, 111, s. 15-41.
  • Kandemir, C. ve Ş. Kandemir. 2013. “Muhasebe Hata ve Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında Bağımsız Denetçilerin Sorumluluğunu Etkileyen Faktörlere İlişkin Algılamaları”, MÖDAV, 1, s. 29-54.
  • Kıymık, H., İ. Bekci ve D. Acar. 2015. “Örgütsel Kültür ve Örgütsel Muhasebe Kültürü İle Hileli Finansal Raporlama Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul (BİST) Hizmetler Endeksinde Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(4), s. 759-784.
  • Kiracı, M. 2013. “Hileye Yönelik Uluslararası Kuruluşların Hazırladığı Raporların Bağımsız Denetim Açısından Değerlendirmesi”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 6(3), s.87-106.
  • Köse, Y. ve S. Ertan. 2016. “Türkiye’de Bağımsız Denetçilik ve Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, s.290-307.
  • KGK. 2017. Yıllık İnceleme Raporu 2016.
  • Küçük, E. ve Ş. Uzay. 2009. “Hileli Finansal Raporlamanın Oluşumu ve Doğurduğu Sorunlar”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, s. 239-258.
  • Okutmuş, E. ve S. Uyar. 2014. “Konaklama İşletmelerinde Yiyecek-İçecek Departmanında Yapılan Bir Hilenin Tespiti: Vaka Analizi”, Mali Çözüm Dergisi, 121, s. 35-54.
  • Özkul, U. F. ve P. Pektekin. 2009. “Muhasebe Yolsuzluklarının Tespitinde Adli Muhasebecinin Rolü ve Veri Madenciliği Tekniklerinin Kullanılması”, MÖDAV 2009/4, s. 57-88.
  • Terzi, S. 2012. “Hile ve Usulsüzlüklerin Tespitinde Veri Madenciliğinin Kullanımı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 54, s. 51-63.
  • Usta, Ö. ve T. Uçma. 2011. “Hileli Finansal Raporlamada Bağımsız Denetçi Sorumluluğunun Belirlenmesine Yönelik Yapısal Eşitlik Modeli Uygulaması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 34, s. 13-38.
  • Uzay, Ş. 2017a. “Bağımsız Denetimin İşletmenin Sürekliliğine Katkısı”, KGK Muhasebe ve Denetimi Sempozyumu “İktisadi Gelişmede Muhasebe ve Denetimin Önemi”, 27-28 Eylül 2017, İstanbul.
  • Uzay, Ş. 2017b. “Hile Denetimi ve BDS 240”, Bursa SMMM Odası Bağımsız Denetim Çalıştayı, 8 Nisan 2017, Bursa.
  • Varıcı, İ. 2012. “Hileli Finansal Raporlama Açısından Denetçinin Sorumluluğu: İMKB’de Faaliyet Gösteren İşletmelerin Denetim Raporlarının İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5, s. 122-144.
  • Yıldız, E. ve T. D. Baskan. 2014. “Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde Kullanılan Araçlar: BİST Şirketleri Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 62, s. 1-18.
  • Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: X, No: 22).
  • T.C. Resmi Gazete (16/12/2017. Sayı: 30272) Bağımsız Denetim Standardı 240. Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları.
  • T.C. Resmi Gazete (21/05/2015. Sayı: 29362) Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar Standardı

FRAUDULENT FINANCIAL REPORTING AND INDEPENDENT AUDITOR’S RESPONSIBILITY

Yıl 2018, Cilt: 20 - MODAV 15. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı, 721 - 740, 27.12.2018

H. Pınar Kaya , Şaban Uzay

Öz

Fraudulent financial reporting, also called management fraud because of managers’ responsibility over the preparation and presentation of financial statements, is a misrepresentation made deliberately in order to deceive information users. Especially in recent years, there is a common belief that inadequate inspections of independent auditors have also contributed to the danger that large-scale enterprises have been involved in activities which are against the legislation. In addition, reviews carried out by the Public Oversight Authority have revealed that independent auditing firms and auditors have significant deficiencies in fulfilling their responsibilities for fraud. The main purpose of the study is to assess the responsibilities of the auditors for fraud and other infringements of rules in the audit of financial statements within the framework of Turkish Auditing Standard 240 and Ethical Standard for Independent Auditors.

Anahtar Kelimeler

Fraudulent Financial Reporting Ethical Standards Auditor’s Responsibility

Kaynakça

  • ACFE. 2005. How To Detect and Prevent Financial Statement Fraud. Texas USA.
  • ACFE (Association of Certified Fraud Examiners). 2016. “Report To The Nations On Occupational Fraud And Abuse”, https://s3-us-west-2.amazonaws.com/acfepublic/2016- report-to-the-nations.pdf Erişim Tarihi: 15.03.2018.
  • ACFE (Association of Certified Fraud Examiners). 2018. “Report To The Nations 2018 Global Study On Occupatıonal Fraud And Abuse”, https://s3-us-west-2.amazonaws.com/ acfepublic/2018-report-to-the-nations.pdf Erişim Tarihi: 15.06.2018.
  • Altıntaş, N. N. 2010. “Denetimde Hata ve Hile”, Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 151-161.
  • Ata, H. A. ve İ. H. Seyrek. 2009. “The Use Of Data Mining Techniques in Detecting Fraudulent Financial Statements: An Application on Manufacturing Firms”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), s. 157-170.
  • Ata, H. A., M. Uğurlu ve M. Ö. Altun. 2009. “Finansal Tablo Hilelerinin Önlenmesinde Denetçi Algılamaları”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), s. 215-230.
  • Atmaca, M. 2012. “Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde İç Kontrol Sisteminin Etkinleştirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), s. 191-205.
  • Aytekin, S., H. Sezgin ve M. Yalçın. 2015. “Uygulamacıların Muhasebede Hata ve Hileler İle Hile Belirteçlerine Yönelik Yaklaşımları: Balıkesir İli Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 44, s. 69-89.
  • Bulca, H. ve T. Yeşil. 2014. “Bağımsız Denetim Standartlarının Muhasebede Hile Kavramına Yaklaşımı”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), s. 47-58.
  • Çalıyurt, K. ve D. T. Tezgel. 2015. “Sigorta Şirketlerinde Finansal Tablo Suistimalleri”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 46, s. 33-51.
  • Çatıkkaş, Ö. 2011. “İşletmelerde Mali Tablo Hileleri”, Denetişim Dergisi, 8, s. 18-30. Çıtak, N. 2009. “Yaratıcı Muhasebe Hileli Finansal Raporlama mıdır?”, Mali Çözüm Dergisi, 91, s. 81-109.
  • Doğan, S. ve D. Kayakıran. 2017. “İşletmelerde Hile Denetiminin Önemi”, Maliye Finans Yazıları, 108, s. 167-188.
  • Dönmez, A. ve T. Karausta. 2011. “Çalışanların Mesleki Hile Algısı ve İhbar Hattı Kullanarak Rapor Etme Eğilimleri Üzerine Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesinde Yapılan Bir Araştırma”, Mali Çözüm Dergisi, 104, s. 17-41.
  • Dönmez A. ve Çavuşoğlu, K. 2015. “Hilelerin Ortaya Çıkarılması Bakımından Bağımsız Denetim İle Adli Muhasebenin Karşılaştırılması”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(3), s. 34-67.
  • Emir, M. 2008. “Hile Denetimi”, Mali Çözüm Dergisi, 86, s. 109-121.
  • Erdoğan, S. 2015. “Finansal Skandalların Bağımsız Denetim Boyutu”, Mali Çözüm Dergisi, 128, s. 15-32.
  • Erol, M. 2008. “İşletmelerde Yaşanan Yolsuzluklara (Hata ve Hileler) Karşı Denetimden Beklentiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 13(1), s.229-237.
  • Ertikin, K. 2017. “Hile Denetimi: Kırmızı Bayrakların Tespiti için Kullanılan Proaktif Yaklaşımlar”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75, s. 71-94.
  • Hacıhasanoğlu, T. ve N. Karaca. 2015. “Potansiyel Muhasebe Meslek Mensuplarının Hile Algısı Üzerine Bozok Üniversitesi’nde Yapılan Bir Araştırma”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1) s. 117-130.
  • Karabınar, S. ve N. Akyel. 2009. “Hileler ve Muhasebe Denetimindeki Yeri”, 1.Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi, 10-16 Mayıs 2009, Kosova-Priştine, s. 691-704.
  • Kandemir, C. ve Ş. Kandemir. 2012. “Muhasebe Hilelerini Önlemede Çözüm Yolu Olarak Kullanılacak Stratejilerin Bileşenleri”, Mali Çözüm Dergisi, 111, s. 15-41.
  • Kandemir, C. ve Ş. Kandemir. 2013. “Muhasebe Hata ve Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında Bağımsız Denetçilerin Sorumluluğunu Etkileyen Faktörlere İlişkin Algılamaları”, MÖDAV, 1, s. 29-54.
  • Kıymık, H., İ. Bekci ve D. Acar. 2015. “Örgütsel Kültür ve Örgütsel Muhasebe Kültürü İle Hileli Finansal Raporlama Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul (BİST) Hizmetler Endeksinde Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(4), s. 759-784.
  • Kiracı, M. 2013. “Hileye Yönelik Uluslararası Kuruluşların Hazırladığı Raporların Bağımsız Denetim Açısından Değerlendirmesi”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 6(3), s.87-106.
  • Köse, Y. ve S. Ertan. 2016. “Türkiye’de Bağımsız Denetçilik ve Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, s.290-307.
  • KGK. 2017. Yıllık İnceleme Raporu 2016.
  • Küçük, E. ve Ş. Uzay. 2009. “Hileli Finansal Raporlamanın Oluşumu ve Doğurduğu Sorunlar”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, s. 239-258.
  • Okutmuş, E. ve S. Uyar. 2014. “Konaklama İşletmelerinde Yiyecek-İçecek Departmanında Yapılan Bir Hilenin Tespiti: Vaka Analizi”, Mali Çözüm Dergisi, 121, s. 35-54.
  • Özkul, U. F. ve P. Pektekin. 2009. “Muhasebe Yolsuzluklarının Tespitinde Adli Muhasebecinin Rolü ve Veri Madenciliği Tekniklerinin Kullanılması”, MÖDAV 2009/4, s. 57-88.
  • Terzi, S. 2012. “Hile ve Usulsüzlüklerin Tespitinde Veri Madenciliğinin Kullanımı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 54, s. 51-63.
  • Usta, Ö. ve T. Uçma. 2011. “Hileli Finansal Raporlamada Bağımsız Denetçi Sorumluluğunun Belirlenmesine Yönelik Yapısal Eşitlik Modeli Uygulaması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 34, s. 13-38.
  • Uzay, Ş. 2017a. “Bağımsız Denetimin İşletmenin Sürekliliğine Katkısı”, KGK Muhasebe ve Denetimi Sempozyumu “İktisadi Gelişmede Muhasebe ve Denetimin Önemi”, 27-28 Eylül 2017, İstanbul.
  • Uzay, Ş. 2017b. “Hile Denetimi ve BDS 240”, Bursa SMMM Odası Bağımsız Denetim Çalıştayı, 8 Nisan 2017, Bursa.
  • Varıcı, İ. 2012. “Hileli Finansal Raporlama Açısından Denetçinin Sorumluluğu: İMKB’de Faaliyet Gösteren İşletmelerin Denetim Raporlarının İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5, s. 122-144.
  • Yıldız, E. ve T. D. Baskan. 2014. “Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde Kullanılan Araçlar: BİST Şirketleri Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 62, s. 1-18.
  • Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: X, No: 22).
  • T.C. Resmi Gazete (16/12/2017. Sayı: 30272) Bağımsız Denetim Standardı 240. Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları.
  • T.C. Resmi Gazete (21/05/2015. Sayı: 29362) Bağımsız Denetçiler İçin Etik Kurallar Standardı
Toplam 38 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm ANABÖLÜM
Yazarlar

H. Pınar Kaya

Şaban Uzay

Yayımlanma Tarihi 27 Aralık 2018
Gönderilme Tarihi 18 Haziran 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Cilt: 20 - MODAV 15. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı

Kaynak Göster

APA Kaya, H. P., & Uzay, Ş. (2018). HİLELİ FİNANSAL RAPORLAMA VE BAĞIMSIZ DENETÇİNİN SORUMLULUĞU. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 721-740.
 Kapak Resmi İndir

Yazarlık

MBDD, araştırma makalelerine yapılan katkıların adil şekilde tanınmasını sağlamak amacıyla COPE Yazarlık Kılavuzuna uymaktadır (https://publicationethics.org/guidance/discussion-document/authorship). Yazarlık, hem hak hem de sorumluluk taşır; bu nedenle, listelenen tüm yazarların araştırmaya önemli katkılarda bulunmuş olması gerekmektedir.

Birden fazla yazarlı çalışmalarda, Yazar Katkıları bölümü, sonuç bölümünden sonra ve kaynakçadan önce yer almalıdır. Makalenin hangi bölümlerine hangi yazarın katkı sağladığını belirtmek için yazarların isim baş harfleri ve soyadları kullanılmalıdır. Detaylı bilgiye "Makale Gönderim Kontrol Listesi" düğmesine tıklayarak ulaşılabilir. Ayrıca, yazarlar, yazarlık kriterlerini karşılamayan ancak çalışmaya katkı sağlayan kişileri teşekkür bölümünde belirtebilirler.

Yazarlar araştırmanın tasarım ve uygulanmasında üretilen Yapay Zekâ (YZ) ve YZ destekli araçların kullanımını açıklamak zorundadırlar. Bu tür kullanımlar, makalenin yöntem bölümünde belirtilmelidir. YZ kullanımının belirtilmesi, makalenin yayımlanmasını engellemez; aksine, araştırmanın şeffaf bir şekilde sunulmasını sağlar.