Araştırma Makalesi
This article, Mimar Sinan Fine Arts University, Graduate School of Architecture, Institute of Science Master's Degree, completed in February 2024 in the Department of Architectural Design. The article complies with national and international research and publication ethics. Ethics Committee approval was not required for the study.
Öz
Araştırmanın amacı, güncel mimarlık üretiminde neoliberal politikaların varoluşunu onto-politik bir bakış açısıyla ele almaktır. Deleuze’ün ontolojisinde Kendi ve Öteki arasındaki devinim, mimar-özne ve ideolojik Öteki arasında kurulur. İçselleştirme ve dışsallaştırma döngüsü üzerinden okunan bu hareket teseraktta diyagramlaştırılır. İçselleştirme; mimar-öznenin alışkanlıklarını bozulduğu, anlamı ürettiği ve pasif kendilikte düşünceyi sentezlediği süreçtir. Dışsallaştırma ise mimar-öznenin ideolojik Öteki ile kurduğu onto-politik ilişkiyi edimselleştirmesidir. Bu ilişkilenme, tekniğin düşüncenin nesnesi veya öznesi oluşu üzerinden araştırılır. Bu bağlamda mimar-öznenin etik çerçevede yaptığı seçimler aktif ve pasif olarak değerlendirilerek dışsallaştırdığı sembolik düzlem üzerinden okunur. Pasiflik, sistemi olumlayarak sistemin sınırları dahilinde reaksiyon göstermektir. Mimarın bu anti-entelektüel tavrı neoliberalizm mimarlığı olarak karşılık bulur. Aktiflik ise sistemin karşısında bir aktör olarak, Ötekinin belirlediği sınırları ihlal edip kendi içkinliğinde aksiyon göstermektir. Mimarlık düşüncesinin aktif ve pasif konumlanışları mimarlığın mesleki sınırlarını yeniden inşa eder. Mimar-özne ve ideolojik Öteki arasındaki ilişkinin zamansal eksendeki hareketi ile oluşturduğu yüzey, teknoloji-mimarlık düşüncesinin topolojisini kurar.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akay, A. (2013). Foucault ve Biyopolitika. In Z. Direk & R. Güremen (Eds.), Çağdaş Fransız Düşüncesi (pp. 76–87). İistanbul: Minör.
- Anderson, C. (2008). The End of Theory: The Data Deluge Makes the Scientific Method Obsolete. Wired Magazine.
- Baran Ergül, D., Varol Malkoçoğlu, A. B. & Acun Özgünler, S. (2022). Use of artificial intelligence based fuzzy logic systems in architectural design decision making processes. Journal of Architectural Sciences and Applications, 7 (2), 878- 899. Online ISSN: 2548-0170. doi:https://doi.org/10.30785/mbud.1117910.
- Berns, T., & Rouvroy, A. (2013). Gouvernementalité algorithmique et perspectives d’émancipation. Réseaux, n° 177(1), 163–196. Online ISSN: 0751-7971. doi: 10.3917/res.177.0163. Access Address (08.04.2024): https://www.cairn.info/revue-reseaux-2013-1-page-163.htm?ref=doi
- Catling, C. S. (2014). Damned if You Do, Damned if You Don’t: What is the Moral Duty of the Architect? The Architectural Review.
- Cestel, T. (2021). Marka Mimarlığın Kökenleri. İstanbul: YEM.
- Chavez, A., Iturbe, E. & Walker, E. (2021). Agency in Architecture. In E. Fang (Ed.), Agency in Architecture. Columbia GSAPP.
- Deleuze, G. (2015). Anlamın Mantığı (H. Yücefer, Trans.). İstanbul: Norgunk.
- Deleuze, G. (2017). Fark ve Tekrar (E. Koyuncu & B. Yalım, Eds.). İstanbul: Norgunk.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (1977). Anti-Oedipus: Capitalism and Schizophrenia. University of Minnesota Press.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (1993). Kapitalizm ve Şizofreni 2: Bin Yayla, Kapma Aygıtı (A. Akay, , Trans.). İstanbul: Bağlam.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (2001). Felsefe Nedir (T. Ilgaz, Trans.). İstanbul: Yapı Kredi.
- Direk, Z. (2021). Çağdaş KıtaFelsefesi: Bergson’dan Derrida’ya. Ankara: Fol.
- Foucault, M. (2015). Biyopoltikanın Doğuşu, College de France Dersleri (1978-1979) (A. Tayla, Trans.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Hammack, R. H., & Kainen, P. C. (2021). A New View of Hypercube Genus. The American Mathematical Monthly, 128(4), 352–359. doi: doi.org/10.1080/00029890.2020.1867472. Access Address (08.04.2024):https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00029890.2 020.1867472?scroll=top&needAccess=true
- Han, B.-C. (2016). Şiddetin Topolojisi (D. Zaptçıoğlu, Trans.). İstanbul: Metis.
- Han, B.-C. (2022). Enfokrasi: Dijitalleşme ve Demokrasinin Krizi (M. Özdemir, Trans.). İstanbul: Ketebe.
- Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi (A. Onacak, Trans.; 2nd ed.). İstanbul: Sel.
- Haşlakoğlu, O. (2020). Sanat ve Felsefe Söyleşisi. In Bursa Düşünce Akademisi. Access Address (08.04.2024): https://www.youtube.com/watch?v=k14c20Ap9fE&t=2527
- Hight, C., & Perry, C. (2013). Introduction to Collective Intelligence in Design. In M. Carpo (Ed.), The Digital Turn in Architecture 1992–2012 (pp. 188–200). John Wiley & Sons Ltd.
- Hughes, J. (2012). Dleuze’den Sonra Felsefe (F. Ege, Trans.). Ankara: Bilim ve Sosyalizm.
- Leroi-Gourhan, A. (1964). Le Geste Et la parole: Technique et Langage (22nd ed.). Albin Michel.
- Oruç, M. S. (2021). Post-Truth Durum: Soyal Medya Çağında Bilgi ve Doğruluk. İstanbul: Mahya.
- Öner, Y. (2019). Şiddetin Topolojisi, yazar Byung-Chul Han. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47, 605–615. Online ISSN: 2587-1854. doi: https://doi.org/10.17120/omuifd.610327. Access Address (08.04.2024): https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuifd/issue/50704/610327
- Ponzo, G., Stoppani, T. & Themistokleous, G. (2017). This Thing Called Theory. Ponzo, G., Stoppani, T. & Themistokleous, G. (Ed.), This Thing Called Theory içinde (ss. 1-6). New York: Routledge. Access Address (20.03.2024): www.ahra-architecture.org
- Rouvroy, A. (2011). Technology, virtuality, and utopia. In M. Hildebrandt & A. Rouvroy (Eds.), Law, Human Agency, and Autonomic Computing. Routledge.
- Rouvroy, A. & Stiegler, B. (2016). The Digital Regime of Truth: From the Algorithmic Governmentality to a New Rule of Law. La Deleuziana – Online Journal of Philosophy.
- Schneider, T., & Till, J. (2009). Beyond Discourse: Notes on Spatial Agency. Footprint, 97–111.
- Schneider, T. & Till, J. (2011). Spatial Agency: other Ways Of Doing Architecture. Routledge.
- Schneider, T. & Till, J. (2012). Invisible agency. Architectural Design, 82(4), 38–43. doi: 10.1002/ad.1426. Access Address (08.04.2024): https://www.researchgate.net/publication/260745328_Invisible_Agen cy
- Somol, R., & Whiting, S. (2017). Doppler Etkisi ve Modernizmin Öteki Ruh Halleri Üzerine Düşünceler. In A. K. Sykes (Ed.), Yeni Bir Gündem inşa Etmek, Mimarlık Kuramı 1993-2009 (pp. 175–188). Küre Yayınları.
- Spencer, D. (2018). Neoliberalizmin Mimarlığı, Çağdaş Mimarlığın Denetim ve İtaat Aracına Dönüşme Süreci (A. Terzi, Trans.). İstanbul: İletişim.
- Stiegler, B. (1998). Technics and Time, 1: The Fault of Epimetheus (R. Beardsworth & G. Collins, Eds.). Stanford University Press.
- Stiegler, B. (2012). Politik Ekonominin Yeni Bir Eleştirisi İçin (E. Koytak, , Trans.). İstanbul: Monokl.
- Stiegler, B. (2014). Symbolic Misery, Volume:1, The Hyper-industrial Epoch (B. Norman, Ed.; Vol. 1). Polity Press.
- Stiegler, B. (2016). Automatic Society, Volume 1: The Future of Work (D. Ross, Ed.). Polity Press.
- Şan, E. (2022a). Bernard Stiegler’in Teknoloji Felsefesi Problemleri: Algoritmik Yönetimsellik ve Bilişsel Proleterleşme. ViraVerita E-Dergi, 15, 105–135. Online ISSN: 2149-3081. doi: https://doi.org/10.47124/viraverita.1103061. Access Address (08.04.2024): https://dergipark.org.tr/tr/pub/viraverita/issue/70302/1103061
- Şan, E. (2022b). Felsefe Seminerleri: Düşünmek Ne Yapar? In Akbank Sanat. youtube (erişim linki: https://www.youtube.com/watch? v=kKBBEu2tPjw).
- Tanju, B. (2008). Zaman-Mekân ve Mimarlıklar. In A. Şentürer, Ş. Ural, Ö. Berber, & F. U. Sönmez (Eds.), Zaman Mekân (pp. 168–185). YEM Yayınları.
- Tanyeli, U. (2016). Yıkarak Yapmak: Anarşist Bir Mimarlık Kuramı İçin Altlık. İstanbul: Metis.
- Tanyeli, U. (2021). Bugünkü Mimarlık Ortamı: Entelektüalizm ve Antientelektüalizm. Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi. https://www.youtube.com/watch?v=swjgYyBYFlg
- Terzidis, K. (2003). Expressive Form: A Conceptual Approach to Computational Design. Spon Press.
- Terzidis, K. (2006). Algorithmic Architecture (1st ed.). Elsevier.
- Venugopal, R. (2015). Neoliberalism as concept. Economy and Society, 44(2), 165–187. Online ISSN: 0308-5147. doi: https://doi.org/10.1080/03085147.2015.1013356. Access Address (08.04.2024):https://www.tandfonline.com/doi/citedby/10.1080/030851 47.2015.1013356?scroll=top&needAccess=true
- Widder, N. (2012). Deleuze’den Sonra Siyaset Teorisi (F. Ege, Trans.). Ankara: Bilim ve Sosyalizm.
Yıl 2024,
Cilt: 9 Sayı: 2, 774 - 797, 26.12.2024
Öz
The research aims to address the existence of neoliberal policies in contemporary architectural production from an onto-political perspective. In Deleuze's ontology, the movement between the self and the other is established between the architect-subject and the ideological other. This relation is explored through the technique's being the object or subject of thought. In this context, the choices made by the architect-subject within the ethical framework are evaluated as active and passive and read through the symbolic plane it externalizes. The active and passive positionings of architectural thought reconstruct the professional boundaries of architecture. The surface formed by the movement of the relationship between the architect-subject and the ideological other on the temporal axis establishes the topology of technology-architecture thought.
Anahtar Kelimeler
Teşekkür
This article, Mimar Sinan Fine Arts University, Graduate School of Architecture, Institute of Science Master's Degree, completed in February 2024 in the Department of Architectural Design. The article complies with national and international research and publication ethics. Ethics Committee approval was not required for the study.
Kaynakça
- Akay, A. (2013). Foucault ve Biyopolitika. In Z. Direk & R. Güremen (Eds.), Çağdaş Fransız Düşüncesi (pp. 76–87). İistanbul: Minör.
- Anderson, C. (2008). The End of Theory: The Data Deluge Makes the Scientific Method Obsolete. Wired Magazine.
- Baran Ergül, D., Varol Malkoçoğlu, A. B. & Acun Özgünler, S. (2022). Use of artificial intelligence based fuzzy logic systems in architectural design decision making processes. Journal of Architectural Sciences and Applications, 7 (2), 878- 899. Online ISSN: 2548-0170. doi:https://doi.org/10.30785/mbud.1117910.
- Berns, T., & Rouvroy, A. (2013). Gouvernementalité algorithmique et perspectives d’émancipation. Réseaux, n° 177(1), 163–196. Online ISSN: 0751-7971. doi: 10.3917/res.177.0163. Access Address (08.04.2024): https://www.cairn.info/revue-reseaux-2013-1-page-163.htm?ref=doi
- Catling, C. S. (2014). Damned if You Do, Damned if You Don’t: What is the Moral Duty of the Architect? The Architectural Review.
- Cestel, T. (2021). Marka Mimarlığın Kökenleri. İstanbul: YEM.
- Chavez, A., Iturbe, E. & Walker, E. (2021). Agency in Architecture. In E. Fang (Ed.), Agency in Architecture. Columbia GSAPP.
- Deleuze, G. (2015). Anlamın Mantığı (H. Yücefer, Trans.). İstanbul: Norgunk.
- Deleuze, G. (2017). Fark ve Tekrar (E. Koyuncu & B. Yalım, Eds.). İstanbul: Norgunk.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (1977). Anti-Oedipus: Capitalism and Schizophrenia. University of Minnesota Press.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (1993). Kapitalizm ve Şizofreni 2: Bin Yayla, Kapma Aygıtı (A. Akay, , Trans.). İstanbul: Bağlam.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (2001). Felsefe Nedir (T. Ilgaz, Trans.). İstanbul: Yapı Kredi.
- Direk, Z. (2021). Çağdaş KıtaFelsefesi: Bergson’dan Derrida’ya. Ankara: Fol.
- Foucault, M. (2015). Biyopoltikanın Doğuşu, College de France Dersleri (1978-1979) (A. Tayla, Trans.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Hammack, R. H., & Kainen, P. C. (2021). A New View of Hypercube Genus. The American Mathematical Monthly, 128(4), 352–359. doi: doi.org/10.1080/00029890.2020.1867472. Access Address (08.04.2024):https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00029890.2 020.1867472?scroll=top&needAccess=true
- Han, B.-C. (2016). Şiddetin Topolojisi (D. Zaptçıoğlu, Trans.). İstanbul: Metis.
- Han, B.-C. (2022). Enfokrasi: Dijitalleşme ve Demokrasinin Krizi (M. Özdemir, Trans.). İstanbul: Ketebe.
- Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi (A. Onacak, Trans.; 2nd ed.). İstanbul: Sel.
- Haşlakoğlu, O. (2020). Sanat ve Felsefe Söyleşisi. In Bursa Düşünce Akademisi. Access Address (08.04.2024): https://www.youtube.com/watch?v=k14c20Ap9fE&t=2527
- Hight, C., & Perry, C. (2013). Introduction to Collective Intelligence in Design. In M. Carpo (Ed.), The Digital Turn in Architecture 1992–2012 (pp. 188–200). John Wiley & Sons Ltd.
- Hughes, J. (2012). Dleuze’den Sonra Felsefe (F. Ege, Trans.). Ankara: Bilim ve Sosyalizm.
- Leroi-Gourhan, A. (1964). Le Geste Et la parole: Technique et Langage (22nd ed.). Albin Michel.
- Oruç, M. S. (2021). Post-Truth Durum: Soyal Medya Çağında Bilgi ve Doğruluk. İstanbul: Mahya.
- Öner, Y. (2019). Şiddetin Topolojisi, yazar Byung-Chul Han. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47, 605–615. Online ISSN: 2587-1854. doi: https://doi.org/10.17120/omuifd.610327. Access Address (08.04.2024): https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuifd/issue/50704/610327
- Ponzo, G., Stoppani, T. & Themistokleous, G. (2017). This Thing Called Theory. Ponzo, G., Stoppani, T. & Themistokleous, G. (Ed.), This Thing Called Theory içinde (ss. 1-6). New York: Routledge. Access Address (20.03.2024): www.ahra-architecture.org
- Rouvroy, A. (2011). Technology, virtuality, and utopia. In M. Hildebrandt & A. Rouvroy (Eds.), Law, Human Agency, and Autonomic Computing. Routledge.
- Rouvroy, A. & Stiegler, B. (2016). The Digital Regime of Truth: From the Algorithmic Governmentality to a New Rule of Law. La Deleuziana – Online Journal of Philosophy.
- Schneider, T., & Till, J. (2009). Beyond Discourse: Notes on Spatial Agency. Footprint, 97–111.
- Schneider, T. & Till, J. (2011). Spatial Agency: other Ways Of Doing Architecture. Routledge.
- Schneider, T. & Till, J. (2012). Invisible agency. Architectural Design, 82(4), 38–43. doi: 10.1002/ad.1426. Access Address (08.04.2024): https://www.researchgate.net/publication/260745328_Invisible_Agen cy
- Somol, R., & Whiting, S. (2017). Doppler Etkisi ve Modernizmin Öteki Ruh Halleri Üzerine Düşünceler. In A. K. Sykes (Ed.), Yeni Bir Gündem inşa Etmek, Mimarlık Kuramı 1993-2009 (pp. 175–188). Küre Yayınları.
- Spencer, D. (2018). Neoliberalizmin Mimarlığı, Çağdaş Mimarlığın Denetim ve İtaat Aracına Dönüşme Süreci (A. Terzi, Trans.). İstanbul: İletişim.
- Stiegler, B. (1998). Technics and Time, 1: The Fault of Epimetheus (R. Beardsworth & G. Collins, Eds.). Stanford University Press.
- Stiegler, B. (2012). Politik Ekonominin Yeni Bir Eleştirisi İçin (E. Koytak, , Trans.). İstanbul: Monokl.
- Stiegler, B. (2014). Symbolic Misery, Volume:1, The Hyper-industrial Epoch (B. Norman, Ed.; Vol. 1). Polity Press.
- Stiegler, B. (2016). Automatic Society, Volume 1: The Future of Work (D. Ross, Ed.). Polity Press.
- Şan, E. (2022a). Bernard Stiegler’in Teknoloji Felsefesi Problemleri: Algoritmik Yönetimsellik ve Bilişsel Proleterleşme. ViraVerita E-Dergi, 15, 105–135. Online ISSN: 2149-3081. doi: https://doi.org/10.47124/viraverita.1103061. Access Address (08.04.2024): https://dergipark.org.tr/tr/pub/viraverita/issue/70302/1103061
- Şan, E. (2022b). Felsefe Seminerleri: Düşünmek Ne Yapar? In Akbank Sanat. youtube (erişim linki: https://www.youtube.com/watch? v=kKBBEu2tPjw).
- Tanju, B. (2008). Zaman-Mekân ve Mimarlıklar. In A. Şentürer, Ş. Ural, Ö. Berber, & F. U. Sönmez (Eds.), Zaman Mekân (pp. 168–185). YEM Yayınları.
- Tanyeli, U. (2016). Yıkarak Yapmak: Anarşist Bir Mimarlık Kuramı İçin Altlık. İstanbul: Metis.
- Tanyeli, U. (2021). Bugünkü Mimarlık Ortamı: Entelektüalizm ve Antientelektüalizm. Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi. https://www.youtube.com/watch?v=swjgYyBYFlg
- Terzidis, K. (2003). Expressive Form: A Conceptual Approach to Computational Design. Spon Press.
- Terzidis, K. (2006). Algorithmic Architecture (1st ed.). Elsevier.
- Venugopal, R. (2015). Neoliberalism as concept. Economy and Society, 44(2), 165–187. Online ISSN: 0308-5147. doi: https://doi.org/10.1080/03085147.2015.1013356. Access Address (08.04.2024):https://www.tandfonline.com/doi/citedby/10.1080/030851 47.2015.1013356?scroll=top&needAccess=true
- Widder, N. (2012). Deleuze’den Sonra Siyaset Teorisi (F. Ege, Trans.). Ankara: Bilim ve Sosyalizm.
Toplam 45 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Mimari Tasarım |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Aralık 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Nisan 2024 |
| Kabul Tarihi | 6 Ekim 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 9 Sayı: 2 |
