BDS701 KAPSAMINDA KİLİT DENETİM KONULARI: BİST100 ENDEKSİNDE İŞLEM GÖREN İŞLETMELER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Öz
Bağımsız denetim sürecinin son aşamasını oluşturan bağımsız denetim raporlarının hazırlanması ile bilgi kullanıcıları tarafından ihtiyaç duyulan finansal bilgilerin doğruluğu ve güvenilirliğine yönelik görüş beyan edilmektedir. Bağımsız denetim sürecinin kaliteli bir şekilde işlemesi açısından denetçilerin Bağımsız Denetim Standartları’na uygun şekilde hareket etmesi önemlidir. Bilgi kullanıcılarının bilgi ihtiyacını daha fazla gidermek ve denetim raporlarının iletişim yönünü etkin hale getirebilmek amacıyla denetçilerin denetim standartlarını bir rehber olarak değerlendirmeleri ve yeni standartlar hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir. Bu kapsamda bağımsız denetim standardı olan BDS 701 Kilit Denetim Konuları, denetçi raporunda kilit denetim konularının bildirilmesine ilişkin denetçinin sorumluluğunu düzenlemektedir. Bu durum bilgi kullanıcılarının denetim raporunda yer alan bilgiler arasında daha fazla ilişki kurarak sağlıklı bilgiler edinmesini mümkün kılmaktadır. Bu çalışma ile işletmelerin finansal raporlarına ilişkin bağımsız denetim raporlarında hangi kilit denetim konularının ön plana çıktığının, kilit denetim konularının sektörel dağılımının hangi yönde olduğunun, denetçi görüşüne ve denetim firmasına göre kilit denetim konularının nasıl dağılım sergilediğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda BİST 100 endeksinde payları işlem gören işletmelerin 2022 ve 2023 faaliyet dönemlerine ilişkin bağımsız denetim raporları çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Çalışma sonucunda; en fazla kilit denetim konularının 2022 ile 2023 yıllarında “İmalat” sektörüne ait olduğu, en az kilit denetim konularının ise 2022 yılında ‘‘Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler, İnşaat ve Bayındırlık ve Madencilik ve Taş Ocakçılığı’’ 2023 yılında ise ‘‘İnşaat ve Bayındırlık’’ sektöründe olduğu bildirilmiştir. 2022 yılındaki raporlarda en fazla bildirilen kilit denetim konusunun “Hasılatın Muhasebeleştirilmesi”, “Maddi Duran Varlıkların Gerçeğe Uygun Değeriyle Değerlendirilmesi” ve “Finansal Türev Araçlar” olduğu, 2023 yılında ise “Enflasyon Muhasebesinin Uygulanması” “Hasılatın Muhasebeleştirilmesi” ve “Ticari Alacakların Geri Kazanılabilirliği” olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Çalışmada içerik analizi yapıldığı için etik kurul onayına ihtiyaç olmamıştır.
Destekleyen Kurum
Bu çalışma için herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.
Kaynakça
- Arzova, S. B., & Şahin, B. Ş. (2020). Isa 701 (Bds 701) Kilit Denetim Konuları: BIST 30, BIST 50 ve BIST 100 Endekslerinde Yer Alan Finans Kurumlarına Yönelik Analiz. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(60), 75-94.
- Atay, M. S. ve Polat Çeltikci N. (2021). Kilit Denetim Konuları (KDK) Bildirimlerinin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi: Borsa İstanbul (BİST-100) Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Mali Çözüm Dergisi, (164): 113-142.
- BDS230: Bağımsız Denetimin Belgelendirilmesi, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20230(1).pdf, Erişim Tarihi: 28.02.2024
- BDS260: Üst Yönetimden Sorumlu Olanlarla Kurulacak İletişim, https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/BDS_260_KG.pdf , Erişim Tarihi: 27.02.2024
- BDS315: İşletme ve Çevresini Tanımak Suretiyle “Önemli Yanlışlık” Risklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi, https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2022 _Seti/bds%20315-2022.pdf, Erişim Tarihi: 29.02.2024
- BDS701: Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20701.pdf, Erişim Tarihi: 13.03.2024
- Çakalı, K. R. (2021). Bağımsız Denetim Raporlarında Yeni Uygulama: Kilit Denetim Konularının Raporlanması ve BİST 100 Analizi. Denetişim (23), 60-77.
- Doğan, A. (2018). Bağımsız Denetimde Yeni Bir Yaklaşım: Kilit Denetim Konuları, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(1), 65-89.
- Erdem, B. (2020). Finansal Tablolardaki Hile Olasılığının Kilit Denetim Konularına Etkisi: Borsa İstanbul’da Bir Analiz. Esam Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 245-260.
- Etçi, F., & Esmeray, A. (2024). Bağımsız Denetçi Raporlarında Yer Alan Kilit Denetim Konularının Sektörel Büyüklüklere Göre İncelenmesi: BİST Ana Metal Sanayi Örneği. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 4(1), 20-37.
- Garcia, L., S., Gambetta, N., Benau, M., A., G. ve Perez, M., O. (2019). Understanding The Determinants of The Magnitude of Entity-Level Risk and Account-Level Risk Key Audit Matters: The Case of The United Kingdom, The British Accounting Review, 51, 227-240.
- Gökgöz, A. (2018). Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi ve Borsa İstanbul’da İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir Araştırma, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(2), 126-138.
- Güçlü, F. (2022). Bağımsız denetim raporlarında kilit denetim konularının bildirilmesi: Katılım 50 endeks örneği. Vergi Sorunları Dergisi, 401, 110-121.
- Günay, E., & Tuğay, O. (2023). Bağımsız Denetimde Kilit Denetim Konuları: BIST’te Yer Alan İşletmelerin Bağımsız Denetçi Raporları Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 356-388.
- Karacan, S. ve Uygun, R. (2018). Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi – BDS 701, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 632-649.
- Kavut, F., L. ve Güngör, N. (2018). Bağımsız Denetimde Kilit Denetim Konuları: BİST-100 Şirketlerinin 2017 Yılı Analizi, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 16(59), 59-70.
- Krippendorff, K. (2013). Content Analysis An Introduction to Its Methodology, Third Edition, Sage Publication Ltd., California.
- Li, H. (2020). A Study of Key Audit Matters Disclosure, Modern Economy, 11, 399-406.
- Mert, H., Güner, M., Duyar, G., Kamalak, İ. (2022). BDS 701 Kilit Denetim Konuları Kapsamında Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Bağımsız Denetim Raporlarının Türkiye ve İngiltere Karşılaştırmalı İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(1), 234-260.
- Özbay, D. (2022). Covid-19 pandemi döneminde artan belirsizlik ortamı ve kilit denetim konuları açıklamaları üzerindeki etkisi: Bist 100 şirketleri incelemesi. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, (66), 49-63.
- Özcan, M., & Günlük, M. (2021). Borsa İstanbul İmalat Sektöründeki Kilit Denetim Konularının Belirlenmesi: Gıda, İçecek ve Tütün Alt Sektöründe Bir İnceleme. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 1(1), 22-35.
- Pratoomsuwan, T. ve Yolrabil, O. (2018). The Key Audit Matter (Kam) Practices: The Review of First Year Experience in Thailand, NIDA Business Journal, 23, 63-91.
- Taştan, R. O., & Esmeray, A. (2023). Bağımsız Denetçi Raporlarında Kilit Denetim Konularının Bildirilmesi: BİST 100 Endeksinde Yer Alan İşletmelerin 2019-2021 Yıllarına Ait Bağımsız Denetçi Raporlarının İncelenmesi. İşletme Akademisi Dergisi, 4(4), 460–484.
- Sağlar, J., & Kılıç, İ. (2022). Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Kilit Denetim Konuları ile İlgili Betimsel Bir İçerik Analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(3), 1471-1493.
- Sayar, Z., & Ergüden, A. E. (2016). Son Düzenleme ve Gelişmeler Kapsamında Değişecek ve Yenilenecek Bağımsız Denetçi Raporları. Muhasebe ve Denetime Bakış, 16(48), 85-98.
- Süer, A. Z. (2021). Önemli Muhasebe Tahminlerinin Kilit Denetim Konuları Çerçevesinde İncelenmesi. Muhasebe Enstitüsü Dergisi (65), 23-37.
- Suttipun, M. (2020). Factors ınfluencing key audit matters reporting in thailand. Asian Journal of Accounting Perspectives, 13(1), 26-39.
- Sneller, L., Bode, R. ve Klerkx, A. (2016). Do IT Matters Matter? IT-Related Key Audit Matters in Dutch Annual Reports, International Journal of Disclosure and Governance, 14(2), 139-151.
- Vargün, H. (2021). ‘‘BDS701 Kapsamında Kilit Denetim Konularının Raporlanması: BİST100 Endeksinde İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir Araştırma’’. Muhasebe Organizasyon Pazarlama: Anlayış, Tartışma ve Gelişmeler Cilt 1 - Muhasebe, Gazi Kitabevi, ss. 381-400.
- Varıcı, İ., & Kalıpçı Çağıran, F. (2021). Kilit Denetim Konularına Etki Eden Faktörler: BIST Kobi Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi (32), 87-106.
- Yaşar, A., & Yalcin, N. (2023). Bist Şirketleri Denetçi Raporlarının Kilit Denetim Konularına Uygulanan Denetim Prosedürleri Sonuçlarına İşaret Edilmesi Yönünden İncelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 19(1), 14-33.
Öz
The preparation of independent audit reports, which constitutes the final stage of the independent audit process, expresses an opinion on the accuracy and reliability of financial information required by information users. It is important for auditors to act in accordance with Independent Auditing Standards to ensure a high-quality audit process. To further address the information needs of users and enhance the communication aspect of audit reports, auditors should consider audit standards as a guide and be knowledgeable about new standards. In this context, the independent auditing standard BDS 701 Key Audit Matters regulates the auditor's responsibility for reporting key audit matters in the auditor's report. This makes it possible for information users to obtain accurate information by establishing more relationships between the information included in the audit report. This study aims to determine which key audit matters are prominent in independent audit reports on companies' financial reports, how key audit matters are distributed across sectors, and how key audit matters are distributed according to auditor opinions and audit firms. In this context, independent audit reports for the 2022 and 2023 operating periods of companies traded in the BIST 100 index were included in the study. As a result of the study, it was reported that the most key audit matters in 2022 and 2023 belonged to the "Manufacturing" sector, while the least key audit matters were in the "Professional, Scientific and Technical Activities, Construction and Public Works, and Mining and Quarrying" sectors in 2022, and in the "Construction and Public Works" sector in 2023. The most frequently reported key audit matters in the 2022 reports were "Revenue Recognition," "Fair Value Measurement of Tangible Fixed Assets," and "Financial Derivative Instruments," while in 2023 they were "Application of Inflation Accounting," "Revenue Recognition," and "Recoverability of Trade Receivables."
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arzova, S. B., & Şahin, B. Ş. (2020). Isa 701 (Bds 701) Kilit Denetim Konuları: BIST 30, BIST 50 ve BIST 100 Endekslerinde Yer Alan Finans Kurumlarına Yönelik Analiz. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(60), 75-94.
- Atay, M. S. ve Polat Çeltikci N. (2021). Kilit Denetim Konuları (KDK) Bildirimlerinin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi: Borsa İstanbul (BİST-100) Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Mali Çözüm Dergisi, (164): 113-142.
- BDS230: Bağımsız Denetimin Belgelendirilmesi, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20230(1).pdf, Erişim Tarihi: 28.02.2024
- BDS260: Üst Yönetimden Sorumlu Olanlarla Kurulacak İletişim, https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/BDS_260_KG.pdf , Erişim Tarihi: 27.02.2024
- BDS315: İşletme ve Çevresini Tanımak Suretiyle “Önemli Yanlışlık” Risklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi, https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2022 _Seti/bds%20315-2022.pdf, Erişim Tarihi: 29.02.2024
- BDS701: Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS%20701.pdf, Erişim Tarihi: 13.03.2024
- Çakalı, K. R. (2021). Bağımsız Denetim Raporlarında Yeni Uygulama: Kilit Denetim Konularının Raporlanması ve BİST 100 Analizi. Denetişim (23), 60-77.
- Doğan, A. (2018). Bağımsız Denetimde Yeni Bir Yaklaşım: Kilit Denetim Konuları, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(1), 65-89.
- Erdem, B. (2020). Finansal Tablolardaki Hile Olasılığının Kilit Denetim Konularına Etkisi: Borsa İstanbul’da Bir Analiz. Esam Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 245-260.
- Etçi, F., & Esmeray, A. (2024). Bağımsız Denetçi Raporlarında Yer Alan Kilit Denetim Konularının Sektörel Büyüklüklere Göre İncelenmesi: BİST Ana Metal Sanayi Örneği. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 4(1), 20-37.
- Garcia, L., S., Gambetta, N., Benau, M., A., G. ve Perez, M., O. (2019). Understanding The Determinants of The Magnitude of Entity-Level Risk and Account-Level Risk Key Audit Matters: The Case of The United Kingdom, The British Accounting Review, 51, 227-240.
- Gökgöz, A. (2018). Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi ve Borsa İstanbul’da İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir Araştırma, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(2), 126-138.
- Güçlü, F. (2022). Bağımsız denetim raporlarında kilit denetim konularının bildirilmesi: Katılım 50 endeks örneği. Vergi Sorunları Dergisi, 401, 110-121.
- Günay, E., & Tuğay, O. (2023). Bağımsız Denetimde Kilit Denetim Konuları: BIST’te Yer Alan İşletmelerin Bağımsız Denetçi Raporları Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 356-388.
- Karacan, S. ve Uygun, R. (2018). Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi – BDS 701, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 632-649.
- Kavut, F., L. ve Güngör, N. (2018). Bağımsız Denetimde Kilit Denetim Konuları: BİST-100 Şirketlerinin 2017 Yılı Analizi, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 16(59), 59-70.
- Krippendorff, K. (2013). Content Analysis An Introduction to Its Methodology, Third Edition, Sage Publication Ltd., California.
- Li, H. (2020). A Study of Key Audit Matters Disclosure, Modern Economy, 11, 399-406.
- Mert, H., Güner, M., Duyar, G., Kamalak, İ. (2022). BDS 701 Kilit Denetim Konuları Kapsamında Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Bağımsız Denetim Raporlarının Türkiye ve İngiltere Karşılaştırmalı İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(1), 234-260.
- Özbay, D. (2022). Covid-19 pandemi döneminde artan belirsizlik ortamı ve kilit denetim konuları açıklamaları üzerindeki etkisi: Bist 100 şirketleri incelemesi. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, (66), 49-63.
- Özcan, M., & Günlük, M. (2021). Borsa İstanbul İmalat Sektöründeki Kilit Denetim Konularının Belirlenmesi: Gıda, İçecek ve Tütün Alt Sektöründe Bir İnceleme. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 1(1), 22-35.
- Pratoomsuwan, T. ve Yolrabil, O. (2018). The Key Audit Matter (Kam) Practices: The Review of First Year Experience in Thailand, NIDA Business Journal, 23, 63-91.
- Taştan, R. O., & Esmeray, A. (2023). Bağımsız Denetçi Raporlarında Kilit Denetim Konularının Bildirilmesi: BİST 100 Endeksinde Yer Alan İşletmelerin 2019-2021 Yıllarına Ait Bağımsız Denetçi Raporlarının İncelenmesi. İşletme Akademisi Dergisi, 4(4), 460–484.
- Sağlar, J., & Kılıç, İ. (2022). Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Kilit Denetim Konuları ile İlgili Betimsel Bir İçerik Analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(3), 1471-1493.
- Sayar, Z., & Ergüden, A. E. (2016). Son Düzenleme ve Gelişmeler Kapsamında Değişecek ve Yenilenecek Bağımsız Denetçi Raporları. Muhasebe ve Denetime Bakış, 16(48), 85-98.
- Süer, A. Z. (2021). Önemli Muhasebe Tahminlerinin Kilit Denetim Konuları Çerçevesinde İncelenmesi. Muhasebe Enstitüsü Dergisi (65), 23-37.
- Suttipun, M. (2020). Factors ınfluencing key audit matters reporting in thailand. Asian Journal of Accounting Perspectives, 13(1), 26-39.
- Sneller, L., Bode, R. ve Klerkx, A. (2016). Do IT Matters Matter? IT-Related Key Audit Matters in Dutch Annual Reports, International Journal of Disclosure and Governance, 14(2), 139-151.
- Vargün, H. (2021). ‘‘BDS701 Kapsamında Kilit Denetim Konularının Raporlanması: BİST100 Endeksinde İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir Araştırma’’. Muhasebe Organizasyon Pazarlama: Anlayış, Tartışma ve Gelişmeler Cilt 1 - Muhasebe, Gazi Kitabevi, ss. 381-400.
- Varıcı, İ., & Kalıpçı Çağıran, F. (2021). Kilit Denetim Konularına Etki Eden Faktörler: BIST Kobi Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi (32), 87-106.
- Yaşar, A., & Yalcin, N. (2023). Bist Şirketleri Denetçi Raporlarının Kilit Denetim Konularına Uygulanan Denetim Prosedürleri Sonuçlarına İşaret Edilmesi Yönünden İncelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 19(1), 14-33.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 14 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Temmuz 2024 |
| Kabul Tarihi | 3 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 25 Sayı: 75 |
