The Digital Panopticon: An Analysis Of Surveillance, Privacy And Freedom Relations Through The Film Anon
Öz
This study focuses on the digital surveillance process that threatens the freedoms and privacy of individuals and deeply affects social structures with the acceleration of the development of artificial intelligence and algorithms in the last two decades. The aim of this study is to evaluate the construction of discourse in the film Anon on the axis of transparency, surveillance, control and crime, hyper-reality, anonymity, privacy and power relations. The film Anon has a strong narrative that evaluates individuals' struggle for freedom and loss of privacy in the context of digital surveillance society. Discourse analysis method was used for the analysis of the study. The findings obtained from the film conclude that the surveillance mechanisms of the digital age completely destroy the privacy and freedom of individuals, turning them into obedient bodies, making resistance almost impossible, and that technology transforms individuals into data and commodifies them. In this context, the film Anon reveals the threats of the digital age on privacy and freedom, and emphasises the necessity of individuals to protect their privacy and defend their freedom by raising awareness about the ethical use of technology.
Anahtar Kelimeler
Panopticon Superpanopticon Surveillance Society Discipline and Control Anon
Kaynakça
- Bauman, Z., & Lyon, D. (2013). Akışkan Gözetim. (Z. Kalaycı, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2020). Akışkan Hayat. (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bentham, J. (2019). Panoptikon ya da Gözetim-Evi. İçinde, (B. Çoban & Z. Özarslan, Çev.).
- B. Çoban & Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün İktidarı (ss. 9-75). Su Yayınları.
- Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve Simülasyon, (O. Adanır, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
- Bogard, W. (1996) The Simulation Of Surveillance. Cambridge: Cambridge University Press.
- Castells, M. (2010). Ağ Toplumunun Yükselişi. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2014). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (Ed. Y. Dede & S. B. Demir, Çev.). Anı Yayıncılık.
- Çoban, B. (2019). Gözün İktidarı Üzerine. İçinde, (B. Çoban & Z. Özarslan, Çev.). B. Çoban & Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün İktidarı (ss. 111-138). Su Yayınları.
- Dalaylı, Ü. F. (2022). Sosyal Medya ve Mahremiyet: “You” Dizisi Çözümlemesi. İletişim Bilimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 84-97.
- Deleuze, G. (1990). Post-Scriptum Sur Les Sociétés De Contrôle. L’Autre Journal, (1), 3-7.
- Fairclough, N. (2013). Critical Discourse Analysis: The Critical Study Of Language. Routledge.
- Foucault, M. (1980). Power/Knowledge: Selected Interviews And Other Writings, 1972-1977. Pantheon.
- Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.) İmge Kitabevi.
- Foucault, M. (2023). İktidarın Gözü/Seçme Yazılar 4. (I. Ergüden, O. Akınhay, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
- Giddens, A. (2008). Ulus-Devlet ve Şidde, (C. Atay, Çev.). Kalkedon Yayınları.
- Gordon, D. (1990) ‘The Electronic Panopticon’, In The Justice Juggernaut: Fighting Street Crime, Controlling Citizens. Rutgers University Press.
- Habermas, J. (1997). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü: Strukturwandel Der Öffentlichkeit. (T. Bora & M. Sancar, Çev.). İletişim Yayınları.
- Haggerty, K. D (2006). Tear Down The Walls: On Demolishing The Panopticon. İçinde, D. Lyon (Ed.). Theorizing Surveillance The Panopticon And Beyond, (pp. 23-45). Willan Publishing
- Haggerty, K. D., & Ericson, R. V (2001). The Surveillant Assemblage. The British Journal Of Sociology. 51. 605-22.
- Han, B. C. (2015). The Transparency Society. Stanford University Press.
- Han, B.C. (2020). Şeffaflık Toplumu. (H. Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
- Han, B.C. (2020a). Eros’un Istırabı. (Ş. Öztürk, Çev.). Metis Yayınları.
- Han, B.C. (2023). Ötekini Kovmak. (M. Özdemir, Çev.). Ketebe Yayınları.
- Hıdıroglu, İ. & Kaçar, F. (2020). Dijital Çağda Hacker’lık: Anaakım Sinema Hacker Figürünün Temsili. İçinde, B. Yetkiner (Ed.). Sinema ve İletişim Çalışmaları, (1-28). Akademisyen Yayınları.
- Jameson, F. (2007). Archaeologies Of The Future: The Desire Called Utopia And Other Science Fictions. Verso Books.
- Kaçar, F. (2022). Anaakım Türk Komedi Sinemasında Stereotip Olgusu “Mahsun Kırmızıgül’ün Filmlerinde Stereotip ve Klişelerin Analizi”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 685-698.
- Karakehya, H. (2009). Gözetim ve Suçla Mücadele. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 58, 319-357. Keskin, F. (2019). Sunuş: Özne ve İktidar. İçinde, Özne ve İktidar: Michel Foucault. (I. Ergüden, O. Akınhay. (ss. 11-24). Ayrıntı Yayınları
- Lyon, D. (1994) ‘From Big Brother To The Electronic Panopticon, İn The Electronic Eye: The Rise Of Surveillance Society. University Of Minnesota Press, 57–80.
- Lyon, D. (1997). Elektronik Göz. (D. Hattatoğlu, Çev.) Sarmal Yayınevi.
- Lyon, D. (2006). Gözetlenen Toplum. (G. Soykan, Çev.) Kalkedon Yayınları.
- Leth Jespersen, J., Albrechtslund, A., Øhrstrøm, P., Hasle, P., & Albretsen, J. (2007). Surveillance, Persuasion, And Panopticon. In Persuasive Technology: Second International Conference On Persuasive Technology, Persuasive 2007, Palo Alto, CA, USA, April 26-27, 2007, revised selected papers 2 (Vol. 2, pp. 109-120). Springer Berlin Heidelberg.
- Öztürk, S. (2013). Filmlerle Görünürlüğün Dönüşümü: Panoptikon, Süperpanoptikon, Sinoptikon. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (36). 134-151
- Poster, M. (1990). The Mode Of Information: Poststructuralism and Social Context. University Of Chicago Press.
- Poster, M. (1995). Databases as Discourse; Or, Electronic İnterpellations. In D. Lyon & E. Zureik (Eds.), Computers, Surveillance, And Privacy (pp. 175–192). University Of Minnesota Press.
- Söğütlüler, T. (2024). An Applied Research on the Use of Artificial Intelligence Technologies in Moving Image Production. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 9(2), 1-26.
- Şahan, S., Balcı, R., & Türkeri, M. (2023). Distopik Sinemada Gözetim Kavramı. Türkiye Medya Akademisi Dergisi, 3(6), 58-85.
- Ugan, K. A., & Erdoğan, T. (2022). Panoptikon Gözetimden Dijitalleşen Gözetime Değişen “Mahremiyet” Olgusu Üzerine Film Analizi: The Circle Örneği. Elektronik Cumhuriyet İletişim Dergisi, 4(2), 33-43.
- Uluç, M., & Kaçar, F. (2024). Türk Korku Sineması’nda İslami Unsurlar: “Büyü” Film Örneklemi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (44), 132-150.
- Weissman, J. (2021). The Crowdsourced Panopticon: Conformity And Control On Social Media. Rowman & Littlefield.
- Van Dijk, T. A. (1993). Principles Of Critical Discourse Analysis. Discourse & Society, 4(2), 249-283.
- Werret, S. (2019). Potemkin ve Panoptikon: Samuel Bentham ve On Sekizinci Yüzyıl Rusya’sında Mutlakiyetçi Mimari. İçinde, (B. Çoban & Z. Özarslan, Çev.). B. Çoban & Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün İktidarı (ss. 87-110). Su Yayınları.
- Zuboff, S. (2019). The Age Of Surveillance Capitalism: The Fight For A Human Future At The New Frontier Of Power. Publicaffairs.
- Yücel, D. D. (2015). Sinema Filmlerinde Gözetim ve İktidar İlişkilerinin İnşası. International Journal Of Social Sciences And Education Research, 1(2), 390-398.
Öz
Bu çalışma, son yirmi yılda yapay zekâ ve algoritmaların gelişiminin hızlanması ile birlikte bireylerin özgürlüklerini ve mahremiyeti tehdit eden ve toplumsal yapıları derinden etkileyen dijital gözetim sürecine odaklanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Anon filminde söylemin inşası şeffaflık, gözetim, kontrol ve suç, hiper-gerçeklik, anonimlik, mahremiyet ve iktidar ilişkileri ekseninde değerlendirmektir. Anon filmi, dijital gözetim toplumu bağlamında bireylerin özgürlük mücadelesi ile mahremiyet kaybını değerlendiren güçlü bir anlatıya sahiptir. Çalışmanın analizi için söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Filmden elde edilen bulgular, dijital çağın gözetim mekanizmalarının bireylerin mahremiyetini ve özgürlüğünü tamamen yok ederek onları itaatkâr bedenlere dönüştürdüğünü, direnişi neredeyse imkânsız hâle getirdiğini ve teknolojinin bireyleri verilere dönüştürerek metalaştırdığı sonucuna varılmıştır. Bu bağlamda, Anon filmi, dijital çağın mahremiyet ve özgürlük üzerindeki tehditlerini gözler önüne sermekte, bireylerin teknolojinin etik kullanımı konusunda bilinçlendirerek mahremiyetlerini koruma ve özgürlüklerini savunma gerekliliğini vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Panoptikon Süperpanoptikon Gözetim Toplumu Disiplin ve Kontrol Anon Filmi
Kaynakça
- Bauman, Z., & Lyon, D. (2013). Akışkan Gözetim. (Z. Kalaycı, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2020). Akışkan Hayat. (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bentham, J. (2019). Panoptikon ya da Gözetim-Evi. İçinde, (B. Çoban & Z. Özarslan, Çev.).
- B. Çoban & Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün İktidarı (ss. 9-75). Su Yayınları.
- Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve Simülasyon, (O. Adanır, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
- Bogard, W. (1996) The Simulation Of Surveillance. Cambridge: Cambridge University Press.
- Castells, M. (2010). Ağ Toplumunun Yükselişi. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2014). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (Ed. Y. Dede & S. B. Demir, Çev.). Anı Yayıncılık.
- Çoban, B. (2019). Gözün İktidarı Üzerine. İçinde, (B. Çoban & Z. Özarslan, Çev.). B. Çoban & Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün İktidarı (ss. 111-138). Su Yayınları.
- Dalaylı, Ü. F. (2022). Sosyal Medya ve Mahremiyet: “You” Dizisi Çözümlemesi. İletişim Bilimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 84-97.
- Deleuze, G. (1990). Post-Scriptum Sur Les Sociétés De Contrôle. L’Autre Journal, (1), 3-7.
- Fairclough, N. (2013). Critical Discourse Analysis: The Critical Study Of Language. Routledge.
- Foucault, M. (1980). Power/Knowledge: Selected Interviews And Other Writings, 1972-1977. Pantheon.
- Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.) İmge Kitabevi.
- Foucault, M. (2023). İktidarın Gözü/Seçme Yazılar 4. (I. Ergüden, O. Akınhay, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
- Giddens, A. (2008). Ulus-Devlet ve Şidde, (C. Atay, Çev.). Kalkedon Yayınları.
- Gordon, D. (1990) ‘The Electronic Panopticon’, In The Justice Juggernaut: Fighting Street Crime, Controlling Citizens. Rutgers University Press.
- Habermas, J. (1997). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü: Strukturwandel Der Öffentlichkeit. (T. Bora & M. Sancar, Çev.). İletişim Yayınları.
- Haggerty, K. D (2006). Tear Down The Walls: On Demolishing The Panopticon. İçinde, D. Lyon (Ed.). Theorizing Surveillance The Panopticon And Beyond, (pp. 23-45). Willan Publishing
- Haggerty, K. D., & Ericson, R. V (2001). The Surveillant Assemblage. The British Journal Of Sociology. 51. 605-22.
- Han, B. C. (2015). The Transparency Society. Stanford University Press.
- Han, B.C. (2020). Şeffaflık Toplumu. (H. Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
- Han, B.C. (2020a). Eros’un Istırabı. (Ş. Öztürk, Çev.). Metis Yayınları.
- Han, B.C. (2023). Ötekini Kovmak. (M. Özdemir, Çev.). Ketebe Yayınları.
- Hıdıroglu, İ. & Kaçar, F. (2020). Dijital Çağda Hacker’lık: Anaakım Sinema Hacker Figürünün Temsili. İçinde, B. Yetkiner (Ed.). Sinema ve İletişim Çalışmaları, (1-28). Akademisyen Yayınları.
- Jameson, F. (2007). Archaeologies Of The Future: The Desire Called Utopia And Other Science Fictions. Verso Books.
- Kaçar, F. (2022). Anaakım Türk Komedi Sinemasında Stereotip Olgusu “Mahsun Kırmızıgül’ün Filmlerinde Stereotip ve Klişelerin Analizi”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 685-698.
- Karakehya, H. (2009). Gözetim ve Suçla Mücadele. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 58, 319-357. Keskin, F. (2019). Sunuş: Özne ve İktidar. İçinde, Özne ve İktidar: Michel Foucault. (I. Ergüden, O. Akınhay. (ss. 11-24). Ayrıntı Yayınları
- Lyon, D. (1994) ‘From Big Brother To The Electronic Panopticon, İn The Electronic Eye: The Rise Of Surveillance Society. University Of Minnesota Press, 57–80.
- Lyon, D. (1997). Elektronik Göz. (D. Hattatoğlu, Çev.) Sarmal Yayınevi.
- Lyon, D. (2006). Gözetlenen Toplum. (G. Soykan, Çev.) Kalkedon Yayınları.
- Leth Jespersen, J., Albrechtslund, A., Øhrstrøm, P., Hasle, P., & Albretsen, J. (2007). Surveillance, Persuasion, And Panopticon. In Persuasive Technology: Second International Conference On Persuasive Technology, Persuasive 2007, Palo Alto, CA, USA, April 26-27, 2007, revised selected papers 2 (Vol. 2, pp. 109-120). Springer Berlin Heidelberg.
- Öztürk, S. (2013). Filmlerle Görünürlüğün Dönüşümü: Panoptikon, Süperpanoptikon, Sinoptikon. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (36). 134-151
- Poster, M. (1990). The Mode Of Information: Poststructuralism and Social Context. University Of Chicago Press.
- Poster, M. (1995). Databases as Discourse; Or, Electronic İnterpellations. In D. Lyon & E. Zureik (Eds.), Computers, Surveillance, And Privacy (pp. 175–192). University Of Minnesota Press.
- Söğütlüler, T. (2024). An Applied Research on the Use of Artificial Intelligence Technologies in Moving Image Production. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 9(2), 1-26.
- Şahan, S., Balcı, R., & Türkeri, M. (2023). Distopik Sinemada Gözetim Kavramı. Türkiye Medya Akademisi Dergisi, 3(6), 58-85.
- Ugan, K. A., & Erdoğan, T. (2022). Panoptikon Gözetimden Dijitalleşen Gözetime Değişen “Mahremiyet” Olgusu Üzerine Film Analizi: The Circle Örneği. Elektronik Cumhuriyet İletişim Dergisi, 4(2), 33-43.
- Uluç, M., & Kaçar, F. (2024). Türk Korku Sineması’nda İslami Unsurlar: “Büyü” Film Örneklemi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (44), 132-150.
- Weissman, J. (2021). The Crowdsourced Panopticon: Conformity And Control On Social Media. Rowman & Littlefield.
- Van Dijk, T. A. (1993). Principles Of Critical Discourse Analysis. Discourse & Society, 4(2), 249-283.
- Werret, S. (2019). Potemkin ve Panoptikon: Samuel Bentham ve On Sekizinci Yüzyıl Rusya’sında Mutlakiyetçi Mimari. İçinde, (B. Çoban & Z. Özarslan, Çev.). B. Çoban & Z. Özarslan (Ed.), Panoptikon: Gözün İktidarı (ss. 87-110). Su Yayınları.
- Zuboff, S. (2019). The Age Of Surveillance Capitalism: The Fight For A Human Future At The New Frontier Of Power. Publicaffairs.
- Yücel, D. D. (2015). Sinema Filmlerinde Gözetim ve İktidar İlişkilerinin İnşası. International Journal Of Social Sciences And Education Research, 1(2), 390-398.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Radyo-Televizyon, İletişim ve Medya Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 24 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 8 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 |
