Öğretmenlerin Okul Kültürü Algısı ile Kaynaştırma Öğrencilerinin Sosyal Kabulü Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Öz
Bu araştırma Millî Eğitim Bakanlığında görev yapan öğretmenlerin okul kültürünü algılama düzeyi ile kaynaştırma öğrencilerinin sosyal kabulü arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Adana ilinde görev yapan 320 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Yurtsever ve Altun (2019) tarafından Türkçeye uyarlanan Okul Kültürü Ölçeği, Aktan (2021) tarafından geliştirilen Öğretmen Sosyal Kabul Ölçeğinde ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 22.0 programı ile analiz edilmiş; öncelikle verilerin güvenilirliği ve normalliği test edilmiştir. Demografik değişkenlere göre farklılıkları belirlemek için faktöriyel ANOVA, değişkenler arası ilişkiyi belirlemek için Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular öğretmenlerin mesleki tecrübelerinin öğretmen sosyal kabul ölçeği puanlarını önemli ölçüde etkilediğini ancak diğer değişkenlerin öğretmen sosyal kabul ölçeği puanlarını önemli ölçüde etkilemediğini, öğretmenlerin mesleki tecrübelerinin okul kültürü ölçeği puanları üzerindeki etkisinin var olduğunu, ancak diğer değişkenlerin okul kültürü ölçeği puanları üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı ve okul kültürü ölçeği ile öğretmen sosyal kabul ölçeği arasında orta seviyede pozitif bir ilişkinin olduğunu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
sosyal kabul örgüt kültürü kaynaştırma öğrencisi özel eğitim
Etik Beyan
Araştırmanın özgün olduğunu, içindeki bütün bilgileri etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, araştırmanın hazırlık, bilgi, belge, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarda bilimsel etik ve ahlak kurallarına uygun davrandığımı ve araştırmada kullanılan tüm eserlere eksiksiz atıf yaptığımı ve kullanılan tüm eserlere kaynaklar/kaynakçada yer verdiğimi beyan ederim.
Kaynakça
- Aktan, O. (2021). Özel gereksinimli bireylere yönelik öğretmen sosyal kabul ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1) 315-332. https://doi.org/10.24315/tred.712982
- Aktan, O. (2023). Öğretmenlerin özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 24(4), 455-483. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1123503
- Aktaş, C., & Küçüker, S. (2002). Bilişsel-duyuşsal odaklı bir programın ilköğretim öğrencilerinin fiziksel engelli yaşıtlarına yönelik sosyal kabul düzeylerine etkisinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 15-25. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000061
- Aktaş, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin okul kültürü algı düzeylerinin incelenmesi. (Tez No: 557244). [Doktora tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi].
- Alptekin, S. (2010). Akranların sosyal becerilere model olduğu doğrudan öğretimin zihinsel engelli öğrencinin sosyal becerileri kazanması, sürdürmesi, genellemesi ve sosyal kabule etkisi. (Tez No:279691).[Doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
- Arslan, E. (2010). Kaynaştırma uygulamalarına katılan engelli öğrencilerin sosyal kabul düzeylerinin belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması (Tez No:263743). [Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi].
- Avramidis, E., & Norwich, B. (2002). Teachers' attitudes towards integration/inclusion: A review of the literature. European Journal of Special Needs Education, 17(2), 129–147. https://doi.org/10.1080/08856250210129056
- Aydoğan, C. (2017). Farklı yaşam dönemlerindeki bireylerin zihinsel engelli bireylere ilişkin sosyal kabulleri (Tez No:468780). [Yüksek lisans tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi]
- Ayık, A., & Ada, Ş. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429-446. https://www.researchgate.net/publication/292115739
- Baştürk, S., & Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. S. Baştürk (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri (pp. 129–159) içinde. Vize Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (14. baskı). Pegem Akademi.
- Civelek, A. H. (1990). Eğitilebilir zihinsel özürlü çocukların sosyal kabul görmelerinde normal çocukların bilgilendirilmelerinin ve iki grubun resim-iş ile beden eğitimi derslerinde bütünleştirilmelerinin etkileri (Tez No:11891). [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi].
- De Boer, A., Pijl, S.-J., & Minnaert, A. (2011). Regular primary school teachers’ attitudes towards inclusive education: A review of the literature. International Journal of Inclusive Education, 15(3), 331-353. Article 927392787. https://doi.org/10.1080/13603110903030089
- Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158). https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/117 adresinden 09.05.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.”
- Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). SAGE Publications.
- Firat, N. (2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri (Tez No:215787). [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th Ed.). McGraw-Hill.
- Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (29.baskı). Nobel Yayınlar.
- Kavale, K. A., & Forness, S. R. (2000). History, rhetoric, and reality: Analysis of the inclusion debate. Remedial and Special Education, 21(5), 2792 96. https://doi.org/10.1177/074193250002100505
- Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için spss uygulamalı istatistik (5. baskı). Edge Akademi.
- Korkut, A. & Hacıfazlıoğlu, Ö. (2011). Öğretmenlerin okul kültürünü algılama düzeyleri: Büyükçekmece Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6151/82619
- Lindsay, G. (2007). Educational Psychology and the Effectiveness of Inclusive Education/Mainstreaming. British Journal of Educational Psychology, 77 (1)-24. https://doi.org/10.1348/000709906X156881
- McLeskey, J., Rosenberg, M. S., & Westling, D. L. (2013). Inclusion: Effective practices for all students (2nd ed.). Pearson.
- Özdemir, S. (Ed.). (2012). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (6.baskı). Pegem Akademi.
- Özgönenel, S. Ö. & Girli, A. (2016) Otizmli kaynaştırma öğrencilerinin sınıflarında akran ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. Elementary Education Online, 15(1) 286-298. https://doi.org/10.17051/io.2016.35667
- Özkan Yaşaran, Ö., Batu, S. & Özen, A. (2014). Özel gereksinimli bireylerin sosyal kabullerini sağlamada normal gelişim gösteren öğrencilere sunulan kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 167-180. https://doi.org/10.18037/ausbd.92732
- Özkubat, U., Sanır, H., Töret, G., & Babacan, A. (2016). Yetersizlikten etkilenmiş çocukların sosyal kabullerini sağlamada kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 211-232. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gebd/issue/35206/390663
- Pulat, İ. (2010). Denizli ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgüt kültürü ve önemine ilişkin algıları (Tez No:263326). [Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi].
- Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156). https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/248 “adresinden 09.05.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.”
- Şahbaz, Ü. (2007). Normal öğrencilerin kaynaştırma sınıflarına devam eden engelli öğrenciler hakkında bilgilendirilmelerinin engellilerin sosyal kabul düzeylerine etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 26(0) 199-208. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/69502
- Şahin, S. (2003). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler (Tez No:128157). [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
- Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson.
- Terzi, A. R. (1999). Özel ve devlet liselerinde örgüt kültürü (Tez No:89944). [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
- Uçar, A. S. (2023). Öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere yönelik öğretmen sosyal kabul düzeylerinin incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF) Dergisi, 5(3), 1477-1488. https://dergipark.org.tr/en/pub/akef/issue/80517/1329193.
- Uçar, C. (2008). Farklı gelişenleri kabul edici tutum geliştirme programının normal gelişen öğrenci tutumlarının gelişimine etkisi (Tez No:231833). [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
- Yurtseven, N., & Altun, S. (2019). Okul kültürü ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Bir dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 506-520. https://doi.org/10.29329/mjer.2019.185.23
Examining the Relationship Between Teachers' Perceptions of School Culture and the Social Acceptance of Inclusive Students
Öz
This research was conducted to examine the relationship between the perception level of school culture of teachers working in the Ministry of National Education and the social acceptance of inclusive students. The relational screening model, one of the quantitative research methods, was used in the research. The sample of the research consists of 320 teachers working in Adana. In the study, the School Culture Scale adapted to Turkish by Yurtsever and Altun (2019), the Teacher Social Acceptance Scale developed by Aktan (2021) and the Personal Information Form prepared by the researcher were used. IBM SPSS Statistics 22.0 package program was used to analyze the data obtained from the research. Factorial ANOVA test was used to answer the first and second questions of the research, and correlation analysis was used to answer the third question. The findings obtained in the study showed that teachers' professional experience significantly affects the teacher social acceptance scale scores, but other variables do not significantly affect the teacher social acceptance scale scores, that teachers' professional experience has an effect on the school culture scale scores, but other variables do not have a significant effect on the school culture scale scores, and that there is a moderate positive relationship between the school culture scale and the teacher social acceptance scale.
Anahtar Kelimeler
social acceptance organizational culture inclusive student special education
Kaynakça
- Aktan, O. (2021). Özel gereksinimli bireylere yönelik öğretmen sosyal kabul ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1) 315-332. https://doi.org/10.24315/tred.712982
- Aktan, O. (2023). Öğretmenlerin özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 24(4), 455-483. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1123503
- Aktaş, C., & Küçüker, S. (2002). Bilişsel-duyuşsal odaklı bir programın ilköğretim öğrencilerinin fiziksel engelli yaşıtlarına yönelik sosyal kabul düzeylerine etkisinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 15-25. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000061
- Aktaş, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin okul kültürü algı düzeylerinin incelenmesi. (Tez No: 557244). [Doktora tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi].
- Alptekin, S. (2010). Akranların sosyal becerilere model olduğu doğrudan öğretimin zihinsel engelli öğrencinin sosyal becerileri kazanması, sürdürmesi, genellemesi ve sosyal kabule etkisi. (Tez No:279691).[Doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
- Arslan, E. (2010). Kaynaştırma uygulamalarına katılan engelli öğrencilerin sosyal kabul düzeylerinin belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması (Tez No:263743). [Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi].
- Avramidis, E., & Norwich, B. (2002). Teachers' attitudes towards integration/inclusion: A review of the literature. European Journal of Special Needs Education, 17(2), 129–147. https://doi.org/10.1080/08856250210129056
- Aydoğan, C. (2017). Farklı yaşam dönemlerindeki bireylerin zihinsel engelli bireylere ilişkin sosyal kabulleri (Tez No:468780). [Yüksek lisans tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi]
- Ayık, A., & Ada, Ş. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429-446. https://www.researchgate.net/publication/292115739
- Baştürk, S., & Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. S. Baştürk (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri (pp. 129–159) içinde. Vize Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (14. baskı). Pegem Akademi.
- Civelek, A. H. (1990). Eğitilebilir zihinsel özürlü çocukların sosyal kabul görmelerinde normal çocukların bilgilendirilmelerinin ve iki grubun resim-iş ile beden eğitimi derslerinde bütünleştirilmelerinin etkileri (Tez No:11891). [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi].
- De Boer, A., Pijl, S.-J., & Minnaert, A. (2011). Regular primary school teachers’ attitudes towards inclusive education: A review of the literature. International Journal of Inclusive Education, 15(3), 331-353. Article 927392787. https://doi.org/10.1080/13603110903030089
- Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158). https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/117 adresinden 09.05.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.”
- Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). SAGE Publications.
- Firat, N. (2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri (Tez No:215787). [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th Ed.). McGraw-Hill.
- Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (29.baskı). Nobel Yayınlar.
- Kavale, K. A., & Forness, S. R. (2000). History, rhetoric, and reality: Analysis of the inclusion debate. Remedial and Special Education, 21(5), 2792 96. https://doi.org/10.1177/074193250002100505
- Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için spss uygulamalı istatistik (5. baskı). Edge Akademi.
- Korkut, A. & Hacıfazlıoğlu, Ö. (2011). Öğretmenlerin okul kültürünü algılama düzeyleri: Büyükçekmece Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6151/82619
- Lindsay, G. (2007). Educational Psychology and the Effectiveness of Inclusive Education/Mainstreaming. British Journal of Educational Psychology, 77 (1)-24. https://doi.org/10.1348/000709906X156881
- McLeskey, J., Rosenberg, M. S., & Westling, D. L. (2013). Inclusion: Effective practices for all students (2nd ed.). Pearson.
- Özdemir, S. (Ed.). (2012). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (6.baskı). Pegem Akademi.
- Özgönenel, S. Ö. & Girli, A. (2016) Otizmli kaynaştırma öğrencilerinin sınıflarında akran ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. Elementary Education Online, 15(1) 286-298. https://doi.org/10.17051/io.2016.35667
- Özkan Yaşaran, Ö., Batu, S. & Özen, A. (2014). Özel gereksinimli bireylerin sosyal kabullerini sağlamada normal gelişim gösteren öğrencilere sunulan kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 167-180. https://doi.org/10.18037/ausbd.92732
- Özkubat, U., Sanır, H., Töret, G., & Babacan, A. (2016). Yetersizlikten etkilenmiş çocukların sosyal kabullerini sağlamada kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 211-232. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gebd/issue/35206/390663
- Pulat, İ. (2010). Denizli ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgüt kültürü ve önemine ilişkin algıları (Tez No:263326). [Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi].
- Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156). https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/248 “adresinden 09.05.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.”
- Şahbaz, Ü. (2007). Normal öğrencilerin kaynaştırma sınıflarına devam eden engelli öğrenciler hakkında bilgilendirilmelerinin engellilerin sosyal kabul düzeylerine etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 26(0) 199-208. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/69502
- Şahin, S. (2003). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler (Tez No:128157). [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
- Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson.
- Terzi, A. R. (1999). Özel ve devlet liselerinde örgüt kültürü (Tez No:89944). [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
- Uçar, A. S. (2023). Öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere yönelik öğretmen sosyal kabul düzeylerinin incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF) Dergisi, 5(3), 1477-1488. https://dergipark.org.tr/en/pub/akef/issue/80517/1329193.
- Uçar, C. (2008). Farklı gelişenleri kabul edici tutum geliştirme programının normal gelişen öğrenci tutumlarının gelişimine etkisi (Tez No:231833). [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
- Yurtseven, N., & Altun, S. (2019). Okul kültürü ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Bir dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 506-520. https://doi.org/10.29329/mjer.2019.185.23
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Özel Eğitim ve Engelli Eğitimi (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Ekim 2024 |
| Kabul Tarihi | 15 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 21 Sayı: 1 |
Makaleler dergide yayınlandıktan sonra yayım hakları dergiye ait olur.
Dergide yayınlanan tüm makaleler, diğerleri tarafından paylaşılmasına olanak veren Creative Commons Alıntı-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı altında lisanslanır.