Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

City and Beliefe: Some Observations on the Religious Life of Sillyon

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 163 - 180, 27.06.2025

Öz

The subject of this study is the religious structure of the ancient city of Sillyon and its connection with the city itself. Previous research on Sillyon has primarily focused on individual religious figures (such as Ares and Men) and the possible reasons for their presence in the city. However, since these studies have not provided a comprehensive evaluation of the city's belief system, this study aims to fill that gap by offering a holistic perspective on the subject. Additionally, for the first time, the significance of certain deities and goddesses for the city is examined. A significant portion of our knowledge regarding Sillyon’s religious life comes from numismatic data, while a limited number of epigraphic sources also contribute to the understanding of the topic. For this reason, the study first conducts a literature review, followed by a chronological analysis of the relevant data. Finally, it provides a detailed examination of prominent beliefs in Sillyon and their relationship with the city. The findings indicate that the city was home to various religious beliefs, including those associated with Apollo, Ares, Zeus, Heracles, Men, Tykhe, Demeter, Dionysus, Artemis Anaitis, Athena, Aphrodite, Hermes, Selene, Asklepios, Hygeia, Pan, Kestros, as well as Heroic and Imperial Cults. Among these, figures such as Apollo and Tykhe emerged as the most popular religious figures of the city, while Ares, Men, and Artemis Anaitis appear to have been shaped by the city's political and structural dynamics.

Kaynakça

  • Arrianus Anab., Aleksandrou Anabasis, İskender’in Seferi. (Çev. Furkan Akderin) İstanbul 2005.
  • Adak M. 2024, “Erken Dönemlerden Klasik Çağ Sonuna Kadar Pamphylia Tarihi”. Eds.: A. Özdizbay & İ. Dağlı, Bereketli Ovada Halkların Ahengi Pamphylia, İstanbul, 54-65.
  • Alanyalı H. 2011, “Side’nin Roma İmparatorluk Dönemi Pantheonu”, Anadolu / Anatolia 37, 75-99.
  • Arslan M. 2008, “Eurymedon Muharebesinden Sonra Aspendos ve Genel olarak Pamphylia’nın Durumuna Bir Bakış”, Adalya XI, 49-61.
  • Baz F. 2024, “Pamphylia’da İmparator Kültüne İlişkin Gözlemler”, Eds.: A. Özdizbay & İ. Dağlı, Bereketli Ovada Halkların Ahengi Pamphylia, İstanbul, 326-339.
  • Bosch E. 1957, Pamphylia Tarihine Dair Tetkikler, Antalya Bölgesi’nde Araştırmalar 1. Çev. S. Atlan, Ankara.
  • Brandt, H. 1992, Gesellschaft und Wirtschaft Pamphyliens und Pisidiens im Altertum (Asia Minor Studien 7). Bonn.
  • Brixhe C. 1976, Le Dialecte Grec de Pamphylie: Documents et grammaire, Paris.
  • Çelgin G. 1986, Eski Yunan Dininde ve Mitolojisinde Artemis. İstanbul.
  • Dağlı-Dinçer İ. 2020, Cults and Religious Life of Pamphylia from the Archaic to the LateAntique Period, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Koç Üniversitesi, İstanbul.
  • Dağlı İ. 2024, “Pamphylia’da Tanrıçalar, Tanrılar ve Kültler”, Eds.: A. Özdizbay & İ. Dağlı, Bereketli Ovada Halkların Ahengi Pamphylia, İstanbul, 314-323.
  • Dürüşken Ç. 2000, Antik Çağda Yaşamın ve Ölümün Bilinmezine Yolculuk, Roma’nın Gizem Dinleri, İstanbul.
  • Grainger J.D. 2009, The Cities of Pamphylia, Oxford.
  • Gökalp N. 2001, Roma İmparatorluk Cağında Likya ve Pamfilya Kentlerinde Unlu Ailelerin Prosopografyası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
  • Köker H. 2011, “2010 Yılı Sillyon Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırması, Sikke Buluntuları” 29. AST 3. Cilt, 33-48.
  • Köker H. 2017, “Sillyon Sikkelerinde Kentin Kuruluş Efsanesi”, Colloquium Anatolicum16, 121-137.
  • Kumsar H. & Taşkıran M. & Horiuchi K., “Sillyon Antik Kent Alanındaki (Antalya) Kütle Hareketlerine Neden Olan Faktörlerin İncelenmesi”. Eds. H. Sözbilir et al. Uluslararası Katılımlı 72. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 28 Ocak–01 Şubat 2019. Ankara (2019) 896-900.
  • Lanckoroński K. G. V. 2005, Pamphylia ve Pisidia Kentleri, I. Cilt Pamphylia, Çev. S. Bulgurlu Gün, Antalya.
  • Lane E.N. 1971, Corpus Monumenterum Religionis Dei Menis (CMDM) I The Monuments and Inscriptions, Leiden.
  • Lane E. N. 1975, Corpus Monumenterum Religionis Dei Menis (CMDM) II The Coins and Gems, Leiden.
  • Lane E. N. 1976, Corpus Monumenterum Religionis Dei Menis (CMDM) III Interpretatitons and Testimonia, Leiden.
  • Mıynat A. 2020, “Türk-İslam Hakimiyeti Yıllarında Sillyon (Karahisar-ı Teke) ve Buradaki İslami Sikke Buluntuları”, Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 197-208.
  • Okan E. 2016, “Tyche ya da Fortuna”, Düzce Üni. Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Yayını, Cilt 1, Sayı 1, 1-14.
  • Onurkan S. 1969 “Perge Artemis Kabartmaları ve Artemis Pergaia”, Belleten, Sayı 33, 303-323.
  • Palalı M. 2020, “Sillyon Antik Kenti Türk-İslam Dönemi Kabristanı”, Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 209-222.
  • Simon E. 1984, “Mars”, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, II, 1, 505-580.
  • Tekoğlu R. 2000, “Eski Pamphylia Halkları ve Dilleri”, Adalya, Sayı IV, 49-58.
  • Taşkıran M. 2020, “Pamphylia Ovasında Bir Savunma Kenti: Sillyon” Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 1-30.
  • Taşkıran M. 2021, Pamphylia’nın Mağrur Kenti Sillyon (Karahiar-ı Teke Kalesi) Başlangıçtan Günümüze Bir Kent Panoraması, İstanbul.
  • Tüner-Önen N. 2008, “Römische Bürger in Sillyon”, Gephyra, Sayı 5, 67-72.
  • Özdemir B. Ş. 2016, Tlos Tanrıları ve Kültleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
  • Özdemir B. Ş. 2020, “Sillyon’da Men Kültü”, Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 113-126.
  • Özdemir B.Ş. & Taşkıran M. 2021,“Sillyon’da Ares Kültü”, Arkhaia Anatolika, Sayı 4, 109-122.
  • Öztürk B. 2010, Roma İmparatorluk Çağı Küçük Asyasında Dionysos Kültü, İstanbul.
  • Pace B. 1926, “Inventerio del Tempio di Artemide Pergea”, Annuario della R. Scuola Archeologica di Atene e delle Missioni Italiene in Oriente, Sayı 7-8, 402-412.
  • Rigsby K.J. 1996, Asylia Territorial Inviolability in the Hellenistic Word, California.
  • RPC Online, [https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/search/browse?q=sillyum](https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/search/browse?q=sillyum)
  • SNG Copenhagen, 1955, Sylloge Nummorum Graecorum: Royal Collection of Coins and Medals Danish National Museum, 31. Lycia-Pamphylia. Copenhagen.
  • SNG France, 1994, Sylloge Nummorum Graecorum: France 3. Pamphlyie, Pisidie, Lycanoie, Galatie. Paris.
  • SNG Pfälzer, 1993, Sylloge Nummorum Graecorum: Deutschland. Pfälzer Privatsammlungen: 4. Pamphylien. München.
  • Wildwinds Online, [https://www.wildwinds.com/coins/greece/pamphylia/sillyum/](https://www.wildwinds.com/coins/greece/pamphylia/sillyum/)

Kent ve İnanç: Sillyon Dinsel Yaşamına Dair Bazı Gözlemler

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 163 - 180, 27.06.2025

Öz

Bu çalışmanın konusunu Sillyon antik kentinin dinsel yapısı ve bu yapının kent ile kurduğu ilişki oluşturmaktadır. Sillyon üzerine bugüne kadar yapılan çalışmaların bazıları kent dinsel yaşamından tekil figürleri (Ares ve Men) ve bunların kentteki varlığının olası nedenleri üzerine odaklanmıştır. Ancak ilgili çalışmalar kentteki inanç yapısını bütüncül değerlendirmediği için bu çalışmanın ortaya çıkmasına gereksinim duyulmuş ve böylelikle konunun bütüncül bir bakış açısıyla ele alınması hedeflenmiştir. Diğer yandan ilk defa ele alınan tanrı ve tanrıçaların kent için taşıdığı anlam da ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sillyon dinsel yaşamına dair bilgilerimizin büyük bir kısmı numismatik verilerden gelmektedir. Bununla birlikte az sayıdaki epigrafik kaynakta konunun anlaşılmasına katkı sunmaktadır. Bu nedenle çalışmada öncelikle literatür taraması yapılmış ardından ilgili veriler kronolojik bir dizimle ele alınmış ve son olarak ise Sillyon’da ön plana çıkan bazı inançlar ve onların kentle olan ilişkilerine detaylarıyla yer verilmeye çalışılmıştır. Yapılan değerlendirmeler neticesinde kentte Apollon, Ares Zeus, Herakles, Men, Tykhe, Demeter, Dionysos, Artemis Anaitis, Athena, Aphrodite, Hermes, Selene, Asklepios, Hygeia, Pan, Kestros, Kahramanlık ve İmparatorluk Kültleri gibi inançların var olduğu saptanmıştır. Bu inançlar içerisinden Apollon, Tykhe gibi isimlerin ise kentin popüler dinsel karakterleri olduğu, diğer yandan Ares, Men, Artemis Anaitis gibi isimlerin ise kentin siyasi ve yapısal unsurları çerçevesinde şekillendiği sonucuna varılmıştır

Kaynakça

  • Arrianus Anab., Aleksandrou Anabasis, İskender’in Seferi. (Çev. Furkan Akderin) İstanbul 2005.
  • Adak M. 2024, “Erken Dönemlerden Klasik Çağ Sonuna Kadar Pamphylia Tarihi”. Eds.: A. Özdizbay & İ. Dağlı, Bereketli Ovada Halkların Ahengi Pamphylia, İstanbul, 54-65.
  • Alanyalı H. 2011, “Side’nin Roma İmparatorluk Dönemi Pantheonu”, Anadolu / Anatolia 37, 75-99.
  • Arslan M. 2008, “Eurymedon Muharebesinden Sonra Aspendos ve Genel olarak Pamphylia’nın Durumuna Bir Bakış”, Adalya XI, 49-61.
  • Baz F. 2024, “Pamphylia’da İmparator Kültüne İlişkin Gözlemler”, Eds.: A. Özdizbay & İ. Dağlı, Bereketli Ovada Halkların Ahengi Pamphylia, İstanbul, 326-339.
  • Bosch E. 1957, Pamphylia Tarihine Dair Tetkikler, Antalya Bölgesi’nde Araştırmalar 1. Çev. S. Atlan, Ankara.
  • Brandt, H. 1992, Gesellschaft und Wirtschaft Pamphyliens und Pisidiens im Altertum (Asia Minor Studien 7). Bonn.
  • Brixhe C. 1976, Le Dialecte Grec de Pamphylie: Documents et grammaire, Paris.
  • Çelgin G. 1986, Eski Yunan Dininde ve Mitolojisinde Artemis. İstanbul.
  • Dağlı-Dinçer İ. 2020, Cults and Religious Life of Pamphylia from the Archaic to the LateAntique Period, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Koç Üniversitesi, İstanbul.
  • Dağlı İ. 2024, “Pamphylia’da Tanrıçalar, Tanrılar ve Kültler”, Eds.: A. Özdizbay & İ. Dağlı, Bereketli Ovada Halkların Ahengi Pamphylia, İstanbul, 314-323.
  • Dürüşken Ç. 2000, Antik Çağda Yaşamın ve Ölümün Bilinmezine Yolculuk, Roma’nın Gizem Dinleri, İstanbul.
  • Grainger J.D. 2009, The Cities of Pamphylia, Oxford.
  • Gökalp N. 2001, Roma İmparatorluk Cağında Likya ve Pamfilya Kentlerinde Unlu Ailelerin Prosopografyası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
  • Köker H. 2011, “2010 Yılı Sillyon Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırması, Sikke Buluntuları” 29. AST 3. Cilt, 33-48.
  • Köker H. 2017, “Sillyon Sikkelerinde Kentin Kuruluş Efsanesi”, Colloquium Anatolicum16, 121-137.
  • Kumsar H. & Taşkıran M. & Horiuchi K., “Sillyon Antik Kent Alanındaki (Antalya) Kütle Hareketlerine Neden Olan Faktörlerin İncelenmesi”. Eds. H. Sözbilir et al. Uluslararası Katılımlı 72. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 28 Ocak–01 Şubat 2019. Ankara (2019) 896-900.
  • Lanckoroński K. G. V. 2005, Pamphylia ve Pisidia Kentleri, I. Cilt Pamphylia, Çev. S. Bulgurlu Gün, Antalya.
  • Lane E.N. 1971, Corpus Monumenterum Religionis Dei Menis (CMDM) I The Monuments and Inscriptions, Leiden.
  • Lane E. N. 1975, Corpus Monumenterum Religionis Dei Menis (CMDM) II The Coins and Gems, Leiden.
  • Lane E. N. 1976, Corpus Monumenterum Religionis Dei Menis (CMDM) III Interpretatitons and Testimonia, Leiden.
  • Mıynat A. 2020, “Türk-İslam Hakimiyeti Yıllarında Sillyon (Karahisar-ı Teke) ve Buradaki İslami Sikke Buluntuları”, Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 197-208.
  • Okan E. 2016, “Tyche ya da Fortuna”, Düzce Üni. Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Yayını, Cilt 1, Sayı 1, 1-14.
  • Onurkan S. 1969 “Perge Artemis Kabartmaları ve Artemis Pergaia”, Belleten, Sayı 33, 303-323.
  • Palalı M. 2020, “Sillyon Antik Kenti Türk-İslam Dönemi Kabristanı”, Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 209-222.
  • Simon E. 1984, “Mars”, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, II, 1, 505-580.
  • Tekoğlu R. 2000, “Eski Pamphylia Halkları ve Dilleri”, Adalya, Sayı IV, 49-58.
  • Taşkıran M. 2020, “Pamphylia Ovasında Bir Savunma Kenti: Sillyon” Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 1-30.
  • Taşkıran M. 2021, Pamphylia’nın Mağrur Kenti Sillyon (Karahiar-ı Teke Kalesi) Başlangıçtan Günümüze Bir Kent Panoraması, İstanbul.
  • Tüner-Önen N. 2008, “Römische Bürger in Sillyon”, Gephyra, Sayı 5, 67-72.
  • Özdemir B. Ş. 2016, Tlos Tanrıları ve Kültleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
  • Özdemir B. Ş. 2020, “Sillyon’da Men Kültü”, Eds.: M. Taşkıran, Yüzey Araştırmaları Işığında Sillyon ve Çevresi. Sillyon Çalışmaları I, İstanbul, 113-126.
  • Özdemir B.Ş. & Taşkıran M. 2021,“Sillyon’da Ares Kültü”, Arkhaia Anatolika, Sayı 4, 109-122.
  • Öztürk B. 2010, Roma İmparatorluk Çağı Küçük Asyasında Dionysos Kültü, İstanbul.
  • Pace B. 1926, “Inventerio del Tempio di Artemide Pergea”, Annuario della R. Scuola Archeologica di Atene e delle Missioni Italiene in Oriente, Sayı 7-8, 402-412.
  • Rigsby K.J. 1996, Asylia Territorial Inviolability in the Hellenistic Word, California.
  • RPC Online, [https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/search/browse?q=sillyum](https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/search/browse?q=sillyum)
  • SNG Copenhagen, 1955, Sylloge Nummorum Graecorum: Royal Collection of Coins and Medals Danish National Museum, 31. Lycia-Pamphylia. Copenhagen.
  • SNG France, 1994, Sylloge Nummorum Graecorum: France 3. Pamphlyie, Pisidie, Lycanoie, Galatie. Paris.
  • SNG Pfälzer, 1993, Sylloge Nummorum Graecorum: Deutschland. Pfälzer Privatsammlungen: 4. Pamphylien. München.
  • Wildwinds Online, [https://www.wildwinds.com/coins/greece/pamphylia/sillyum/](https://www.wildwinds.com/coins/greece/pamphylia/sillyum/)
Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Yunan ve Roma Dönemi Arkeolojisi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Bilsen Şerife Özdemir 0000-0002-5639-2088

Yayımlanma Tarihi 27 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 11 Mart 2025
Kabul Tarihi 9 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Özdemir, B. Ş. (2025). Kent ve İnanç: Sillyon Dinsel Yaşamına Dair Bazı Gözlemler. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 15(1), 163-180. https://doi.org/10.13114/mjh.1655639
Adres:
Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi
Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi
07058 Kampüs, Antalya / TÜRKİYE
E-Posta:
mjh@akdeniz.edu.tr