İstanbul Talimhane Bölgesi’nde Bir Örnek İncelemesi: 20. Yüzyıl Mimarlık Mirası Sevinç Apartmanı’nın Koruma Kapsamında Değerlendirilmesi
Öz
Çalışmada, İstanbul Beyoğlu ilçesi Talimhane Bölgesi’ndeki 20. yüzyıl mimarlık mirası Sevinç Apartmanı’nın yapımından itibaren geçirdiği değişim ve günümüzdeki kullanımı, bölge bütünü ile birlikte koruma kapsamında değerlendirilmiştir. Talimhane Bölgesi, Taksim Topçu Kışlası’nın kapanmasına kadar talim yeri olarak kullanılmış ve 20. yüzyıl başında konut alanı olarak kullanıma açılmıştır. İstanbul’un önemli merkezi Taksim Meydanı’na sınırı olan Talimhane Bölgesi, yapım tekniği ve mimari özellikleri açısından 20. yüzyılın ilk yarısını temsil eden konut yerleşim alanıdır. 20. yüzyıl mimarlık mirasının korunmasına yönelik bölgedeki uygulama sonuçlarının koruma süreci kapsamında değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Çalışmada, nitel araştırma kapsamında literatür araştırmasından elde edilen veriler, doküman analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Ayrıntılı olarak ele alınan Sevinç Apartmanı; koruma kapsamında işlevsel değişim, strüktürel kurgu, yapısal bütünlük ve yapısal bozulma konularında incelenmiştir. Değerlendirme; yapıya ait rölöve çizimleri, restitüsyon projesi ve raporları, tarihi harita, fotoğraf ve yerinde yapılan tespitler üzerinden gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ayrıntılı olarak ele alınan Sevinç Apartmanı, restorasyon sonrası konaklama işlevi ile kullanıma yeniden açılmıştır. Günümüzde Talimhane Bölgesi’nde 20. yüzyıl dokusunu anımsatacak az sayıda özgün örnek ayaktadır.
Anahtar Kelimeler
İstanbul Talimhane Bölgesi 20.yüzyıl mimarlık mirası koruma konut
Etik Beyan
Etik Kurul Onayı gerektirmemektedir.
Destekleyen Kurum
Bulunmuyor.
Proje Numarası
-
Teşekkür
Rölöve ve restitüsyon raporlar kapsamında mimar Gül Köksal'a, üçboyutlu belgeleme verileri için İmge Harita ekibine, DS Mimarlık proje ekibine ve restorasyon süreci ile bilgilendirmeleri için mimar Nevim Ekin'e teşekkürlerimizi sunarız.
Kaynakça
- Arkan, S. (1939). Taksimde bir kira evi. Arkitekt, (101-102), 101–103. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/101/1098.pdf
- Arpaçay, E. (1993, Ocak 8). 40 yıl önceki gece hayatımız. Milliyet Gazetesi, s.15. https://openaccess.marmara.edu.tr/items/5d161caf-13cb-4c65-9bed-67b27ee832df adresinden 23 Temmuz 2022 tarihinde alınmıştır.
- Aydemir, I. (2008). İki Fransız mimarı Henri Prost ve August Perret'in İstanbul ile ilgili çalışmaları. Megaron, 3 (1), 104–111.
- Aydıncı, B. G. (2009). Kent otellerinde ortak kullanım alanlarının incelenmesi: Talimhane Bölgesi örneği. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/11418
- Baruh, L. T. (2013). İstanbul Emlâk Şirket-i Osmaniyesi’nin yatırımları: Karaköy Borsa Hanı, Taksim Kışlası ve Talimhane. Toplumsal Tarih, (232), 30–35.
- Baturayoğlu Yöney, N. (2016). Modern mimarlık mirasının kabulü ve korunması: Uluslararası ölçüt ve ilkelere ilişkin bir değerlendirme. Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi (17), 62–76.
- Bilsel, F. C. (2010). Serbest sahalar: parklar, geziler, meydanlar. F.C. Bilsel, E. F. Pinon (Ed.), İmparatorluk başkentinden Cumhuriyet'in modern kentine: Henri Prost'un İstanbul Planlaması (1936-1951) içinde (s. 349-380). İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
- Cılızoğlu, T. (1987, Nisan 10). Safiye Ayla anlatıyor 'unutamıyorum'. Güneş Gazetesi, s.9. https://openaccess.marmara.edu.tr/items/620e3368-162b-4602-9001-1e0b17436c85 adresinden 9 Haziran 2019 tarihinde alınmıştır.
- Çubukçiyan, H. (1932). İstiklal Apartmanı. Arkitekt, (23-24), 308-310. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/87/902.pdf
- DS Mimarlık. (2010). T.C. Ziraat Bankası tarihi Taksim hizmet binası rölöve ve restitüsyon proje ve raporları. DS Mimarlık Ltd. Şti.
- Durusoy Özmen, E. ve Omay Polat, E. (2021). Effects of urban transformation on a modern housing area: Talimhane, Istanbul example. Journal of Planning, 31 (2), 208–231.
- Eldem, S.H. (1933). Ceylan Apartmanı. Arkitekt, (35), 331-346. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/97/1039.pdf
- Ergut, E. A. (2013). Yirminci yüzyıl modern mimarlık mirası korunmalıdır! DOCOMOMO_Türkiye: 10 yılın ardından. Mimarlık. 371, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=385&RecID=3160#.
- Fehmi, C. (1932, Ağustos 22). Taksim meydanına 1 sene içinde 2 milyon harcandı. Cumhuriyet Gazetesi, s. 1.
- Galata Rotary Kulübü. (2024, Ocak 10). Ünlülerden Selahaddin Pınar Lamartin Caddesi'inde uzun süre oturdu. http://www.galatarotary.org/talimhane.htm
- Gorbon, R., & Can, M. (1940). Doğu Apartmanı (Taksim). Arkitekt, (115-116), 145–147. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/67/609.pdf
- Gustafson, P. (2001). Meaning of place: Everyday experience and conceptualizations. Journal of Environmental Psychology, 21, 5-16. doi:10.1006/jevp.2000.0185
- Gülbahar, I. (1995). Taksim Meydanı, Talimhane ve Ayazpaşa’da Art Deco üslubunu yansıtan yapılar [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. https://polen.itu.edu.tr/items/494fba41-d673-43a4-bec4-89b2823a0baa
- Gülersoy, Ç. (1986). Taksim, bir meydanın hikâyesi. İstanbul Kitaplığı.
- ICOMOS. (1964). Venedik Tüzüğü. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf
- ICOMOS. (1987). Washington Tüzüğü. ICOMOS: http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0627604001536681570.pdf
- ICOMOS. (2013). ICOMOS Türkiye, Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf
- İBB. (2009). İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Beyoğlu Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Raporu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Şehir Planlama Müdürlüğü.
- İBB, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İPA İstanbul Planlama Ajansı. (2020). Taksim Kentsel Tasarım Yarışması. https://konkur.istanbul/taksim/
- İBB, İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (t.y.). Cephe ve zemin rehabilitasyonu kentsel tasarım uygulama örnekleri, Beyoğlu İlçesi Talimhane Bölgesi Cephe Rehabilitasyonu ve Kentsel Tasarım Uygulama Projesi. http://www.ibb.gov.tr/trTR/kurumsal/Birimler/KentselTasarimMd/Documents/calismalar/CEPHE%20VE%20ZEMİN%20REHABİLİTASYONU%20KENTSEL%20TASARIM%20UYGULAMA%20PROJELERİ.pdf
- İBB-BİMTAŞ (t.y.) Meydanlar. İBB, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Bimtaş, Beyoğlu Drone Verisi. https://meydanlar.bimtas.istanbul/BEYOGLU/website/index.html
- İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2020). İstanbul Turizm İstatistikleri Raporu Temmuz 2020. https://istanbul.ktb.gov.tr/Eklenti/73882,temmuz-2020-istanbul-turizm-istatistikleripdf.pdf?0
- İstanbul Üniversitesi. (t.y.). [Kentsel görünüm – Fotoğraf]. İstanbul Üniversitesi NEK. 7 Ocak 2025 tarihinde https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/FOTOGRAF/91197---0037.jpg adresinden alındı.
- Kahyaoğlu, N. (1933). Agop Efendi Apartmanı. Arkitekt, (31), 204–205. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/94/998.pdf
- Kavukçuoğlu, D. (2013). Sen vatan haini misin baba? Can Yayınları.
- Kır, K. (2013). Taksim Talimhane. https://istanbulucuyorum.blogspot.com/2013/
- Köksal, G. (2010). Ziraat Bankası İstanbul Taksim Hizmet Binası. DS Mimarlık Arşivi.
- Madran, E. (2006). Modern mimarlık ürünlerinin belgelenmesi ve korunması süreci için bazı notlar. Mimarlık, 332. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=50&RecID=1207
- Omay Polat, E. E., & Can, C. (2008). Modern mimarlık mirası kavramı: tanım ve kapsam. Megaron, 3(2), 177–186.
- Özdemir, D., & Kızıldere, D. (2012). Kamusal alanın özelleştirilmesinde yeni bir araç olarak iş geliştirme bölgeleri: Talimhane nasıl dönüşüyor? Mimarlık Dergisi, 366. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=380&RecID=2974
- Pervititch, J. (2000). Jacques Pervititch, sigorta haritalarında İstanbul. Axa-Oyak, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Ries, M. and Schwan, S. (2023) Experiencing places of historical significance: A psychological framework and empirical overview. Journal of Environmental Psychology, (92). https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2023.102179
- Servet-i Fünun. (1909). Servet-i Fünun Dergisi, 37(939). https://dijitalkutuphane.mkutup.gov.tr/en/Periodicals/Catalog/Issue/?IssueId=6548
- Sütçü, F., & Çelik, O. C. (2010). Statik analiz raporu. İTÜ Döner Sermaye İşletmeleri Yönetmeliği kapsamında MI-2010-004 No’lu Proje. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi, Yapı Statiği ve Betonarme Birimi.
- Tek, V. (1933). Pertev Apartmanı. Arkitekt, (26), 44-46. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/89/936.pdf
- Yıldız, S., & Kerestecioğlu, F. Ö. (2011). Turizm amaçlı değişen tarihi bölge Talimhane’nin sokak cephelerinde mimari kimliği oluşturan verilerin incelenmesi. Megaron, 6(3), 193-209.
- Yücel, A. (2019). Taksim Meydanı: kentin kalbindeki boşluk. Arketon Yayınları.
A Case Study in Istanbul’s Talimhane District: Evaluation of the Sevinç Apartment Building as 20th Century Architectural Heritage within the Scope of Conservation
Öz
In this study, the Sevinç Apartment Building, a 20th century architectural heritage in the Talimhane District of Beyoğlu, Istanbul, is evaluated within the scope of conservation together with the region as a whole, the changes it has undergone since its construction and its current use. The Talimhane District was originally used as a training ground until the closure of the Taksim Artillery Barracks and was opened for use as a residential area at the beginning of the 20th century. The Talimhane District, which borders Taksim Square, the important center of Istanbul, is a residential area representing the first half of the 20th century in terms of construction technique and architectural features. For the protection of 20th-century architectural heritage, it is essential to assess the outcomes of the conservation practices implemented in the area. In the study, the data obtained from the literature research within the scope of qualitative research is evaluated by document analysis method. The Sevinç Apartment Building is examined in detail in terms of functional transformation, structural characteristics, constructional integrity, and material deterioration from a conservation perspective. The evaluation is based on survey drawings, restitution projects and reports, historical maps, photographs and on-site observations. Sevinç Apartment, which is discussed in detail in the study, was reopened for use with the function of accommodation after restoration. Today, only a few original examples remain in the Talimhane District to reflect the architectural fabric of the 20th century.
Anahtar Kelimeler
Istanbul Talimhane District 20th Century Architectural Heritage Conservation Housing.
Proje Numarası
-
Kaynakça
- Arkan, S. (1939). Taksimde bir kira evi. Arkitekt, (101-102), 101–103. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/101/1098.pdf
- Arpaçay, E. (1993, Ocak 8). 40 yıl önceki gece hayatımız. Milliyet Gazetesi, s.15. https://openaccess.marmara.edu.tr/items/5d161caf-13cb-4c65-9bed-67b27ee832df adresinden 23 Temmuz 2022 tarihinde alınmıştır.
- Aydemir, I. (2008). İki Fransız mimarı Henri Prost ve August Perret'in İstanbul ile ilgili çalışmaları. Megaron, 3 (1), 104–111.
- Aydıncı, B. G. (2009). Kent otellerinde ortak kullanım alanlarının incelenmesi: Talimhane Bölgesi örneği. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/11418
- Baruh, L. T. (2013). İstanbul Emlâk Şirket-i Osmaniyesi’nin yatırımları: Karaköy Borsa Hanı, Taksim Kışlası ve Talimhane. Toplumsal Tarih, (232), 30–35.
- Baturayoğlu Yöney, N. (2016). Modern mimarlık mirasının kabulü ve korunması: Uluslararası ölçüt ve ilkelere ilişkin bir değerlendirme. Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi (17), 62–76.
- Bilsel, F. C. (2010). Serbest sahalar: parklar, geziler, meydanlar. F.C. Bilsel, E. F. Pinon (Ed.), İmparatorluk başkentinden Cumhuriyet'in modern kentine: Henri Prost'un İstanbul Planlaması (1936-1951) içinde (s. 349-380). İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
- Cılızoğlu, T. (1987, Nisan 10). Safiye Ayla anlatıyor 'unutamıyorum'. Güneş Gazetesi, s.9. https://openaccess.marmara.edu.tr/items/620e3368-162b-4602-9001-1e0b17436c85 adresinden 9 Haziran 2019 tarihinde alınmıştır.
- Çubukçiyan, H. (1932). İstiklal Apartmanı. Arkitekt, (23-24), 308-310. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/87/902.pdf
- DS Mimarlık. (2010). T.C. Ziraat Bankası tarihi Taksim hizmet binası rölöve ve restitüsyon proje ve raporları. DS Mimarlık Ltd. Şti.
- Durusoy Özmen, E. ve Omay Polat, E. (2021). Effects of urban transformation on a modern housing area: Talimhane, Istanbul example. Journal of Planning, 31 (2), 208–231.
- Eldem, S.H. (1933). Ceylan Apartmanı. Arkitekt, (35), 331-346. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/97/1039.pdf
- Ergut, E. A. (2013). Yirminci yüzyıl modern mimarlık mirası korunmalıdır! DOCOMOMO_Türkiye: 10 yılın ardından. Mimarlık. 371, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=385&RecID=3160#.
- Fehmi, C. (1932, Ağustos 22). Taksim meydanına 1 sene içinde 2 milyon harcandı. Cumhuriyet Gazetesi, s. 1.
- Galata Rotary Kulübü. (2024, Ocak 10). Ünlülerden Selahaddin Pınar Lamartin Caddesi'inde uzun süre oturdu. http://www.galatarotary.org/talimhane.htm
- Gorbon, R., & Can, M. (1940). Doğu Apartmanı (Taksim). Arkitekt, (115-116), 145–147. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/67/609.pdf
- Gustafson, P. (2001). Meaning of place: Everyday experience and conceptualizations. Journal of Environmental Psychology, 21, 5-16. doi:10.1006/jevp.2000.0185
- Gülbahar, I. (1995). Taksim Meydanı, Talimhane ve Ayazpaşa’da Art Deco üslubunu yansıtan yapılar [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. https://polen.itu.edu.tr/items/494fba41-d673-43a4-bec4-89b2823a0baa
- Gülersoy, Ç. (1986). Taksim, bir meydanın hikâyesi. İstanbul Kitaplığı.
- ICOMOS. (1964). Venedik Tüzüğü. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf
- ICOMOS. (1987). Washington Tüzüğü. ICOMOS: http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0627604001536681570.pdf
- ICOMOS. (2013). ICOMOS Türkiye, Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf
- İBB. (2009). İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Beyoğlu Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Raporu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Şehir Planlama Müdürlüğü.
- İBB, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İPA İstanbul Planlama Ajansı. (2020). Taksim Kentsel Tasarım Yarışması. https://konkur.istanbul/taksim/
- İBB, İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (t.y.). Cephe ve zemin rehabilitasyonu kentsel tasarım uygulama örnekleri, Beyoğlu İlçesi Talimhane Bölgesi Cephe Rehabilitasyonu ve Kentsel Tasarım Uygulama Projesi. http://www.ibb.gov.tr/trTR/kurumsal/Birimler/KentselTasarimMd/Documents/calismalar/CEPHE%20VE%20ZEMİN%20REHABİLİTASYONU%20KENTSEL%20TASARIM%20UYGULAMA%20PROJELERİ.pdf
- İBB-BİMTAŞ (t.y.) Meydanlar. İBB, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Bimtaş, Beyoğlu Drone Verisi. https://meydanlar.bimtas.istanbul/BEYOGLU/website/index.html
- İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2020). İstanbul Turizm İstatistikleri Raporu Temmuz 2020. https://istanbul.ktb.gov.tr/Eklenti/73882,temmuz-2020-istanbul-turizm-istatistikleripdf.pdf?0
- İstanbul Üniversitesi. (t.y.). [Kentsel görünüm – Fotoğraf]. İstanbul Üniversitesi NEK. 7 Ocak 2025 tarihinde https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/FOTOGRAF/91197---0037.jpg adresinden alındı.
- Kahyaoğlu, N. (1933). Agop Efendi Apartmanı. Arkitekt, (31), 204–205. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/94/998.pdf
- Kavukçuoğlu, D. (2013). Sen vatan haini misin baba? Can Yayınları.
- Kır, K. (2013). Taksim Talimhane. https://istanbulucuyorum.blogspot.com/2013/
- Köksal, G. (2010). Ziraat Bankası İstanbul Taksim Hizmet Binası. DS Mimarlık Arşivi.
- Madran, E. (2006). Modern mimarlık ürünlerinin belgelenmesi ve korunması süreci için bazı notlar. Mimarlık, 332. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=50&RecID=1207
- Omay Polat, E. E., & Can, C. (2008). Modern mimarlık mirası kavramı: tanım ve kapsam. Megaron, 3(2), 177–186.
- Özdemir, D., & Kızıldere, D. (2012). Kamusal alanın özelleştirilmesinde yeni bir araç olarak iş geliştirme bölgeleri: Talimhane nasıl dönüşüyor? Mimarlık Dergisi, 366. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=380&RecID=2974
- Pervititch, J. (2000). Jacques Pervititch, sigorta haritalarında İstanbul. Axa-Oyak, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Ries, M. and Schwan, S. (2023) Experiencing places of historical significance: A psychological framework and empirical overview. Journal of Environmental Psychology, (92). https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2023.102179
- Servet-i Fünun. (1909). Servet-i Fünun Dergisi, 37(939). https://dijitalkutuphane.mkutup.gov.tr/en/Periodicals/Catalog/Issue/?IssueId=6548
- Sütçü, F., & Çelik, O. C. (2010). Statik analiz raporu. İTÜ Döner Sermaye İşletmeleri Yönetmeliği kapsamında MI-2010-004 No’lu Proje. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi, Yapı Statiği ve Betonarme Birimi.
- Tek, V. (1933). Pertev Apartmanı. Arkitekt, (26), 44-46. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/89/936.pdf
- Yıldız, S., & Kerestecioğlu, F. Ö. (2011). Turizm amaçlı değişen tarihi bölge Talimhane’nin sokak cephelerinde mimari kimliği oluşturan verilerin incelenmesi. Megaron, 6(3), 193-209.
- Yücel, A. (2019). Taksim Meydanı: kentin kalbindeki boşluk. Arketon Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mimari Miras ve Koruma |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | - |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 2 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 |
