Osmanlı arkeolojisi, Osmanlı İmparatorluğu’nun geniş bir coğrafyaya yayılarak bıraktığı zengin arkeolojik mirası ele alan ve tarihsel arkeolojinin bir alt dalı olarak giderek önem kazanan bir araştırma alanıdır. Uzun yıllar boyunca Türkiye’de ulus-devlet ideolojisinin etkisiyle ihmal edilen Osmanlı arkeolojisi, ilk olarak Orta Doğu ve Yunanistan’daki tarihsel arkeologların çalışmalarıyla akademik tartışmalara dâhil edilmiştir. Türkiye’de ise başlangıçta sanat tarihçilerinin öncülük ettiği araştırmalar, arkeologların kazı çalışmalarına katılmasıyla arkeolojik derinlik kazanmış, Osmanlı tarihine yönelik çalışmalara yazılı belgelerin ötesinde maddi kültür verilerini de ekleyerek yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu çalışmanın amacı, Osmanlı arkeolojisinin gelişim sürecini, metodolojik yeniliklerini ve disiplinler arası yaklaşımlar ile bilimsel değerini artırma sürecini incelemektir. Araştırma kapsamında, tarihsel arkeoloji ve Osmanlı arkeolojisi kavramları tanımlanmış; her iki alanın teorik çerçeveleri ve yöntemleri karşılaştırılarak bu alanların kapsadığı ana konular ve özgün yöntemler açıklanmıştır. Osmanlı arkeolojisinin tarihsel arkeolojiye katkıları, Orta Doğu ve Yunanistan’dan örnekler sunularak ele alınmış, bu alandaki temel araştırmalar ve bu araştırmalara katkı sağlayan bilim insanları hakkında bilgi verilmiştir. Osmanlı arkeolojisinin kuramsal bağlamı ve tarihsel arkeoloji içindeki önemi vurgulanarak, bu disiplinin uluslararası alanda daha geniş bir yere sahip olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, Osmanlı Arkeolojisi ile Tarihsel Arkeoloji arasındaki kuramsal ve metodolojik ilişkileri incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma hem nitel hem de karşılaştırmalı analiz yöntemlerine dayanmakta; arkeolojik veriler, yazılı belgeler ve ikincil literatürden elde edilen bilgiler ışığında yürütülmektedir. Çalışmada, Osmanlı dönemine ait arkeolojik buluntular, mimari yapılar ve kent dokuları üzerine yapılan güncel araştırmaların yanı sıra, tarihsel arkeolojinin teorik altyapısına dair temel kaynaklardan da yararlanılmıştır.
Osmanlı Arkeolojisi Tarihsel Arkeoloji Arkeoloji Metodoloji.
Ottoman archaeology is an increasingly important field of research as a sub-branch of historical archaeology that deals with the rich archaeological heritage left by the Ottoman Empire across a wide geography. Ottoman archaeology, which was neglected in Türkiye for many years due to the ideology of the nation-state, was first included in academic discussions with the works of historical archaeologists in the Middle East and Greece. In Türkiye, the studies pioneered by art historians initially gained archaeological depth with the involvement of archaeologists in excavations and added a new dimension to the study of Ottoman history by incorporating material culture data beyond written documents. The aim of this study is to examine the development of Ottoman archaeology, its methodological innovations, and the enhancement of its scientific value through interdisciplinary approaches. Within the scope of the research, historical archaeology and Ottoman archaeology are defined; the theoretical frameworks and methods of both fields are compared and the main topics and unique methods covered by these fields are explained. The contributions of Ottoman archaeology to historical archaeology are discussed by presenting examples from the Middle East and Greece, along with an overview of key research and prominent scholars who have contributed to this field is provided. By emphasizing the theoretical context of Ottoman archaeology and its importance within historical archaeology, it is concluded that this discipline deserves greater international recognition. This study aims to examine the theoretical and methodological relationships between Ottoman Archaeology and Historical Archaeology. The research is based on qualitative and comparative analysis methods, utilizing archaeological data, written sources, and insights from secondary literature. The study draws on recent research concerning archaeological findings, architectural structures, and urban fabrics from the Ottoman period, as well as key sources related to the theoretical foundations of historical archaeology.
Ottoman Archaeology Historical Archaeology Archaeology Methodology.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Genel Türk Tarihi (Diğer) |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 16 Haziran 2025 |
Gönderilme Tarihi | 24 Ekim 2024 |
Kabul Tarihi | 28 Nisan 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 1 |