Öz
Bu makalede Giresun ili merkez ilçesinde yer alan ve Batlama vadisinde bulunan iki farklı tarihi maden sahasında yapılan gözlemler ve değerlendirmeler özetlenmiştir. Sayca köyünde yer alan tarihi madene ait dar kesitli maden galerileri içerisinde yaklaşık 150 metre ilerleme sağlanarak gözlemler yapılmıştır. Ayrıca, maden galerileri girişleri yakınında bulunan cürufluklarda incelemeler gerçekleştirilmiştir. Bu sahalardan elde edilen cürufların arkeometalurjik çalışmalarla incelenmesi bölgenin madencilik tarihine ışık tutacaktır. Doğu Karadeniz’de Cenevizliler tarafından işletilmiş diğer tipik madenler ile benzer özellikler gösteren galeriler düzensiz kesit şekillerine sahiptir. Ancak burada ana galeri kesitlerinin şekil ve boyut olarak daha düzenli olduğu not edilmelidir. Ana giriş galerisinde çap 95 cm dolaylarında olup, ilerleyen mesafelerde kollara ayrılan galerilerde çapların daraldığı ve yalnızca çocuk veya cücelerin çalışabileceği açıklık boyutlarında olduğu görülmüştür. Galeri içerisinde zor çalışma şartları ve yüksek fiziki kuvvet gereksinimi olması sebebi ile erişkin cücelerin çalıştırılmış olması daha yüksek olasılığa sahiptir. Sayca ve Uzkara’da galeri girişlerine hemen 30-35 metre mesafede önemli miktarda cüruf varlığı tespit edilmiştir. Bu makalede tarihi maden sahalarında gerçekleştirilen gözlem detaylarına değinilerek madencilik tarihi literatürüne Giresun ilinde bulunan bu iki madenin kazandırılması hedeflenmiştir. Bahsi geçen maden galerilerinin bulunduğu köylerde MTA tarafından sondajlar yapılmış ve her iki yerde de bakır-kurşun-çinko içerikli polimetalik madenler olduğu kayıtlara geçmiştir.
Anahtar Kelimeler
tarihi madenler doğu karadeniz madencilik tarihi Batlama vadisi Giresun Tarihi
Kaynakça
- Acar, E., 1974. Doğu Karadeniz Bölgesi Giresun İli Dâhilinde ki Bazı Bakır-Kurşun-Çinko Madenlerinin İz Elementler Yönünden Önemi. MTA Dergisi, No:82, 136-146, Ankara.
- Avşaroğlu, N., 2021. Anadolu Madencilik Tarihi, 416 s.: https://nadiravsaroglu.com/wp-content/uploads/2022/05/87-ANADOLU-MADENCILIK-TARIHI-1.pdf
- Bakır, A., 1997. Ortaçağ İslâm Dünyasında Madenler ve Maden Sanayi. TTK BELLETEN, 61(232), 519-596. doi:10.37879/belleten.1997.519
- De Jesus, P., Dardeniz, G., 2015. Antik madencilik hakkında arkeolojik ve jeolojik görüşler. MTA Dergisi, 151, 235- 250.
- Eğilmez, S., Yıldırım, A.S., Aydın, Y.E., 2021. Ceneviz Ticaret Kolonisi Simisso (1280-1420). Tarih İncelemeleri Dergisi, 36 (2), 527-563.
- Ekinci, İ., 2013. Milas (Mesudiye) Bakır Madeni (1750-1816). Journal of Turkish Studies, 8(5), 243-259, Ankara.
- Fidan, E., 2016. Tarih Öncesi Dönemlerde Anadolu’da Kullanılmış Olan Maden Yatakları. MT Bilimsel Yer Altı Kaynakları Dergisi, 9, 49-59.
- Gençbay, B., 2023. Dünyada ve Türkiye’de Kurşun, Fizibilite Etütleri Daire Başkanlığı, s.3-5
- Kaptan, E., 1978. Espiye-Bulancak Yöresindeki Eski Maden Ocaklarına Ait Buluntular. Bulletin of the Mineral Research and Exploration, 91, 99-110.
- Mercan, F.Ö., 2018. Karadeniz’in Güney Kıyılarında Ceneviz Varlığı ve Faaliyetleri, Konur Alp Gazi ve Düzce Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 399-420
- Sarıyıldız, B., 2024. Ortaçağ’da Giresun, Serander Yayınevi, Trabzon
- Saylan, K., 2014. Licese Maden Ocağı ve Asia Minor Mining Companyꞌnin Licese’deki Faaliyetleri. Tarih İncelemeleri Dergisi, 29(2), 625-643.
- Saylan, K., 2009. Ordu ve Giresun yöresinde madenler ve maden işletmeciliği (1860–1914). Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 0(25),167-182.
- Karaman, O., 2003. XIX. ve XX. Yüzyılda Giresun ile Çevresindeki Madenler ve Maden İşletmeciliği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 63-74.
- Kartalkanat, A., 2008. Anadolu’da Madenciliğin Tarihçesi; Kütahya - Gümüşköy’de 3500 Yıldır Süren Madencilik Çalışmaları. MTA Dergisi, 137, 91-97.
- Komurlu, E., 2012. Effect of rock and granular material horizontal stresses on support design, M. Sc. Thesis, Karadeniz Technical University, Trabzon
- Komurlu, E., Demir, S., 2019. Length Effect on Load Bearing Capacities of Friction Rock Bolts. Periodica Polytechnica Civil Engineering, Vol. 63(3), 718-725
- Kömürlü E., Kesimal A., 2013. Geçmişten Günümüze Tünelcilik ve Tahkimat Malzemeleri, Madencilik, 52, 33-47.
- Köse, A.H., 1991. Tarihsel ve Mitolojik Verilerin Işığında, Doğu ve Orta Karadeniz Bölgesi Uygarlıklarının Madencilik Faaliyetleri. Jeoloji Mühendisliği, 39, 72-82.
- Oy, H., 2024. Antikçağda Ordu bölgesindeki madencilik faaliyetleri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(3), 1123-1134.
- Tızlak, F., 1996. XIX. Yüzyılın Ortalarında Osmanlı Maden Yatakları. Belleten, 60, 703-718. doi:10.37879/belleten.1996.703. s.710-711, 717
- Yalçın, Ü., 2016. Anadolu Madencilik Tarihine Toplu Bir Bakış. MT Bilimsel, 9, 3-13.
- Yıldırım, A.S., 2022. XIII-XV. Yüzyıllarda Karadeniz'de Ceneviz Ticaret Kolonileri ve Ticaret. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Erzurum
- URL-1: Giresun ili maden ve enerji kaynakları raporu (MTA): https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden_potansiyel_2010/Giresun_Madenler.pdf (Erişim tarihi: 11.02.2025)
- URL-2: https://www.facebook.com/watch/?v=351633349102876 (Erişim tarihi: 10.04.2025)
- Üçüncüoğlu, A.G., Kömürlü, E., 2016. Osmanlı Dönemi Gümüşhane İli Madencilik Tarihine Genel Bir Bakış. MT Bilimsel, 9, 97-104.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Maden Mühendisliği (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 7 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 27 |
Kaynak Göster
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors transfer copyright to the publisher for the accepted submissions.
MT Bİlimsel issues are published two times a year (May, November).