Öz
Küreselleşme ile sosyal, kültürel, teknolojik, ekonomik, beşerî ve dijital dünyada yaşanan gelişmeler
devletleri birbirine daha bağımlı hale getirmiştir. Dijitalleşme, ekonomik büyümeyi gerçekleştirmek ve bunu
sürdürülebilir hale dönüştürebilmek için ön koşullardan biri haline gelmiştir. Dijital gelişim sürecine hâkim
olmak, teknolojiyi kullanarak verimlilik artışı ve erişilebilirliği sağladığından devletler için oldukça önemlidir.
Blok zinciri teknolojisi, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik veya yapay zekâ gibi hala gelişimlerinin başlangıcında
olan yeni dijital teknolojiler, internetten bile daha fazla toplumu kökten değiştirme potansiyeline
sahiptir. Özellikle bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan bu yeni oluşum ile bazı kavramlar değişime
uğramaktadır. Bunlardan en önemlisi de ulus-devlet kavramı ve egemenlik sorunsalıdır.
Bu çalışmanın amacı, küreselleşmeden dijitalleşmeye giden evrimsel süreçte egemenlik kavramının
dönüşümünü incelemektir. Bu bağlamda hızla gelişen dijitalleşme sürecinin devletlerin egemenliği üzerinde
meydana getirdiği değişiklikler küreselleşmenin etkileri açısından ortaya konulmuştur. Çalışmada,
küreselleşmenin ekonomik etkisiyle devletlerin daha fazla toplumsal refaha ulaşma arzuları sonucu
dijitalleşmenin hız kazandığı ve bu durumun da devletlerin egemenlikleri üzerinde bazı problemlere yol
açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Günümüzde dijital alanda yaşanan pek çok gelişme ile klâsik egemenlik
anlayışının değiştiği, sınırlandırıldığı ve demokratik niteliklere kavuşturulduğu ve yeni bir kavram olarak
dijital egemenlik kavramının yaygınlaştığı belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Küreselleşme Dijitalleşme Egemenlik Ekonomik Büyüme Ulus-Devlet.
Kaynakça
- Aktaş, C. (2014). QR kodlar ve iletişim teknolojisinin hibritleşmesi (Birinci baskı). İstanbul: Kalkedon.
- Akyol, H., Akar, T. ve Akar, G. (2023). ‘Dijitalleşme ve ekonomik büyüme: AB ülkelerinden yeni kanıtlar’’. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(49), 99-114.
- Alıcı, O. V. (2010). ‘Küreselleşmenin ulus-devletlerin düzenleme gücü üzerindeki etkileri’’. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 319-330.
- Aslan, S. (2009). “Küreselleşmenin ulus devletlere etkisi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 289-296.
- Atatanır, H. H. (2022). ‘Dijitalleşme: İş yaşamında ve sosyal güvenlikte’’. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, Dijitalleşme Özel Sayısı, 77-92.
- Avrupa Komisyonu (2021). Directorate general for communications networks, content and technology. 2030 digital compass: The European way for the digital decade. Publications Office. https:// data.europa.eu/doi/10.2759/425691
- Bagir, M. (2024). ‘‘Globalization’s challenge to nation-state sovereignty and conflicts in the middle east’’. Nous Academy Journal, 3, 66-80.
- Bakari, S., Weriemmi E. M. ve Mabrouki, M. (2022). The impact of digitalization and trade openness on economic growth: New evidence from richest Asian countries. MPRA Paper No. 113816.
- Bauman, Z. (2000). Globalization. Çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Publishing.
- Bellanova, R., Carrapico, H. ve Duez, D. (2022). ‘‘Digital/sovereignty and European security integration: an introduction’’, European Security, 31(3), 337-355.
- Blake, D. ve Robert, W. (1976). The politics of global economic relations. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
- Brass, I. ve Hornsby D.J. (2023). ‘‘Digital technological innovation and the international political economy’’. In T.M. Shaw, L.C. Mahrenbach, R. Modi and Y.C. Xu (Ed.), The palgrave handbook of contemporary international political economy (pp. 615-631). London: Palgrave.
- Bremmer, I. (2021). The technopolar moment: How digital powers will reshape the global order. Foreign Affairs. Available from: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2021-10-19/ ian-bremmer-big-tech-global-order
- Budnitsky, S. ve Jia, L. (2018). ‘‘Branding internet sovereignty: Digital media and the Chinese– Russian cyberalliance’’. European Journal Of Cultural Studies, 21, 594-613.
- Cattaruzza, A., Danet, D. Taillat, S. ve Laudrain, A. (2016). Sovereignty in cyberspace: Balkanization or democratization. International Conference on Cyber Conflict, CyCon U.S. 1-9.
- Cebeci, K. (2008). “Küreselleşme bağlamında ulus-devletin egemenlik gücünün dönüşümü”. Sayıştay Dergisi, 71, 23-39.
- Chagnon, D., Thiry-Atighehchi, K. ve Chalhoub, G. (2025). ‘‘A survey on path validation: Towards digital sovereignty’’. Computer Networks, 256, 1-23.
- Chander, A. ve Sun, H. (2021). ‘‘Sovereignty 2.0.’’. Vanderbilt Law Review, 55, 1-37.
- Couture, S. ve Toupin, S. (2019). ‘‘What does the notion of “sovereignty” mean when referring to the digital?’’ New Media & Society, 21, 2305-2322.
- Deibert, R., Palfrey, J., Rohozinski, R. ve Zittrain, J. (2008). Access denied: The practice and policy of global internet filtering. MIT Press.
- Dimitropoulos, G. (2022). ‘‘Law and digital globalization’’. Legal Scholarship Repository, 44(1), 41-110.
- Edler, J., Blind, K., Kroll, H. ve Schubert, T. (2023). ‘‘Technology sovereignty as an emerging frame for innovation policy. Defining rationales, ends and means’’. Research Policy, 52(6), 104765.
- Flonk, D., Jachtenfuchs, M. ve Obendiek, A. (2020). ‘‘Authority conflicts in internet governance: Liberals vs. sovereigntists?’’. Global Constitutionalism, 9(2), 364-386.
- Floridi, L. (2020). ‘‘The fight for digital sovereignty: What it is, and why it matters, especially for the EU’’. Philosophy & Technology, 33, 369-378.
- Fratini, S., Hine, E., Novelli, C., Roberts, H. ve Floridi, L. (2024). ‘‘Digital sovereignty: A descriptive analysis and a critical evaluation of existing models’’. Digital Society, 3(59), 1-27.
- Ganz, A., Camellini, M., Hine, E., Novelli, C., Roberts, H. ve Floridi, L. (2024). Submarine Cables and the Risks to Digital Sovereignty. SSRN Scholarly Paper 4693206.
- Garnham, N. (1997). ‘‘Europe and the global information society: The history of a troubled relationship’’. Telematics and Informatics, 14(4), 323-327.
- Giddens, A. (2020). ‘‘Foreword’’. In Hobbs, C. (Ed.), Europe’s digital sovereignty. London: ECFR.
- Glasze, G., Cattaruzza, A., Douzet, F., Dammann, F., Bertran, M. G., Bômont, C., Braun, M., Danet, D., Desforges, A., Géry, A., Grumbach, S., Hummel, P., Limonier, K., Münßinger, M., Nicolai, F., Pétiniaud, L., Winkler, J. ve Zanin, C. (2023). ‘‘Contested spatialities of digital sovereignty’’. Geopolitics, 28(2), 919-958.
- Grimm, D. (2015). Sovereignty: The origin and future of a political and legal concept. Columbia: Columbia University Press.
- Habibi, F. ve Zabardast, M. A. (2020). ‘‘Digitalization, education and economic growth: A comparative analysis of Middle East and OECD countries’’. Technology in Society, 63, 101370.
- Hoeksema, B. (2024). ‘‘Digital sovereignty, the private sector, and a social republican alternative’’. Digital Society, 3(51), 1-26.
- Hosan, S., Karmaker, S. C., Rahman, M. M., Chapman, A. J. ve Saha, B. B. (2022). ‘‘Dynamic links among the demographic dividend, digitalization, energy intensity and sustainable economic growth: Empirical evidence from emerging economies’’. Journal of Cleaner Production, 330, 129858.
- Hummel, P., Braun, M., Tretter, M. ve Dabrock, P. (2021). ‘‘Data sovereignty: A review’’. Big Data & Society, 8(1), 1-17.
- Jiang, M. (2010). ‘‘Authoritarian informationalism: China’s approach to internet sovereignty’’. SAIS Review of İnternational Affairs, 30, 71-89.
- Khan, L. M. (2016). ‘‘Amazon’s antitrust paradox’’. Yale Law Journal, 126, 710-805.
- Konu, A. ve Ata, A. Y. (2022). Kamu yönetimi açısından yapay zekanın Türkiye’deki bütçe açıklarının tahmini üzerine etkisi. Fiscaoeconomia, 6(2), 636-655.
- Koos, S. (2022). ‘‘Digital globalization and law’’. Lex Scientia Law Review, 6(1), 33-68.
- Lakhiaev, D., Grigorishchin, A., Voronina, L., Dementeva, D. ve Ivanova, I. (2023). ‘‘Conceptual foundations and global challenges in the formation of digital sovereignty of the state’’. Nexo Revista Cientifica, 36(05), 169-179.
- Lambach, D. ve Oppermann, K. (2022). ‘‘Narratives of digital sovereignty in German political discourse’’. Governance, 36, 693-709.
- Latouche, E. (1993). The westernization of the world. Çev. T. Keşoğlu. İstanbul.
- Meyer, P. (2020). ‘‘Norms of responsible state behaviour in cyberspace’’. In Christen, M., Gordijn, B. ve Loi, M. (Ed.), The ethics of cybersecurity (pp. 347-360). Springer International Publishing.
- Musiani, F. (2022). ‘‘Infrastructuring digital sovereignty’’. Information, Communication & Society, 25, 785- 800.
- Nef, J. (2002). ‘‘Globalization and the crisis of sovereignty,legitimacy, and democracy’’. Latin American Perspectives, 127(29), 59-69.
- Nitot, T. (2016). Numérique: reprendre le contrôle. France: Framasoft.
- Prokhovnik, R. (2008). Sovereignty. History and theory. Exeter: Imprint Academic.
- Pettit, P. (2013). On the people’s terms. Cambridge University Press.
- Pohle, J. and Thiel, T. (2020). ‘‘Digital sovereignty’’. Internet Policy Review, 9(4), 47-67.
- Roberts, H. (2024). ‘‘Digital sovereignty and artificial intelligence: A normative approach’’. Ethics and Information Technology, 26(4), 1-16.
- Robertson, R. (1992). Globalization: Social theory and global culture. London: Sage & Theory.
- Sadowski, Y. (1998). The myth of global chaos. Washington: Brookings Institution Press. Tan, K. L., Chi, C. H. ve Lam, K. Y. (2022). ‘‘Analysis of digital sovereignty and identity: From digitization to digitalization’’. ACM Computing Surveys, 56(3), 1-36.
- Thompson, J. B. (2008). Medya ve modernite. Çev. S. Öztürk. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Thumfart, J. (2022). The norm development of digital sovereignty between China, Russia, the EU and the US: from the late 1990s to the Covid-crisis 2020/21 as catalytic event. In D. Hallinan, R. Leenes, and P. De Hert (Ed.), CPDP 2021: enforcing rights in a changing world (pp. 1–44). London: Hart Publishing.
- Timmers, P. (2024). ‘‘Sovereignty in the digital age’’. In H. Werthner, C. Ghezzi, J. Kramer, J. Nida-Rümelin, B. Nuseibeh, E. Prem ve A. Stanger (Ed.), Introduction to digital humanism (pp. 571-592). Springer.
- Tretter, M. (2023). ‘‘Sovereignty in the digital and contact tracing apps’’. Digital Society, 2(1), 1-28.
- Werner, W.G. ve De Wilde, J.H. (2001). ‘‘The Endurance of Sovereignty’’. European Journal of International Relations, 7(3), 283-313.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Siyaset Bilimi (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 25 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 21 Sayı: 68 - Yeni Dünya Yeni Düzen: Küresel Sistemin Geleceğinde Türkiye |
Muhafazakar Düşünce Dergisi