Öz
Amaç: Bu araştırma kadınların meme kanseri bilgi düzeylerinin tarama yöntemlerini kullanma durumlarına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Bu araştırma tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Araştırmanın verileri 20 Mart- 20 Temmuz 2024 tarihleri arasında Türkiye’nin kuzeydoğusundaki bir ilçede yaşayan ve olasılıklı olmayan rastgele örnekleme yöntemlerinden biri olan kolayda örnekleme yöntemiyle 30 yaş üstü 403 kadın katılımcı ile kişisel bilgi formu ve geniş kapsamlı meme kanseri bilgi testi ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veri değerlendirilmesinde parametrik testler, t-testi, ANOVA, Tukey ve Tamhane t2 testi kullanılmıştır.
Bulgular: Kadın katılımcıların yaş ortalaması 48.38±10.11 olup %88.6’sı evli ve %41.9’u lise mezunudur. Kadın katılımcıların %89.8’i kendi kendine meme muayenesini duymuş olup %25.8’i kendi kendine meme muayenesi yapmamaktadır. Kadınların %60.3 klinik meme muayenesi, %56.6 sı mamografi ve %72.7’si meme ultrasonu çektirmemiştir. Kadın katılımcılar geniş kapsamlı meme kanseri bilgi testinin meme kanseri konusundaki genel bilgiler alt boyutundan 7.01±1.92, meme kanserinin tedavi edilebilirliği ile ilgili bilgiler alt boyutundan 4.79±2.08 ve toplamından 11.79±3.17 puan almıştır. Meme kanserinin tedavi edilebilirliği ve genel bilgi düzeyleri kendi kendine meme muayenesini duyma durumu, kendi kendine meme muayenesi yapma sıklığı, klinik meme muayenesini duyma durumu, mamografi ve meme ultrasonu çektirme durumuna göre anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.01)
Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda meme kanseri bilgi testinin toplam puanın ortalama puana yakın olduğu tespit edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda kadınların meme kanseri tarama testleri hakkında daha fazla bilgilendirme yapılıp tarama programlarının sıklığı arttırılarak uygulanabilirlik olasılığının arttırılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Etik Kurul Onayı Trabzon Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Etik Kurul Başkanlığı'ndan 15/03//2024 tarih 2024-3/2.25 sayısı ile etik kurul izni alınmıştır.
Destekleyen Kurum
Yazarlar araştırmanın yürütülmesi sürecinde bir finansal destek almadıklarını beyan etmiştir.
Kaynakça
- 1. Sung H, et al. Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: a cancer Jl for Clinic 2021;71:209-249.
- 2. Enjezab B. Cancer screening practice among Iranian middle-aged women. J M R H 2016;4:770-778.
- 3. Güzel N, Bayraktar N. Kadınların meme kanserinin erken tanısına yönelik farkındalıklarının ve uygulamalarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2019;6:101-110.
- 4. Qaseem A, et al. Screening for breast cancer in average-risk women: a guidance statement from the American College of Physicians. Ann Untern Med 2019;170:547-560.
- 5. Kılıç D, Sağlam R, Kara Ö. Üniversite Öğrencilerinde Meme Kanseri Farkindaliğini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. J Breast Health 2009;5:195-199.
- 6. Aydın İ. Üniversite Öğrencilerinin Kendi Kendine Meme Muayenesi Hakkindaki Bilgileri Ve Uygulamalari. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2004, 7:26-34.
- 7. Aygın D, Uludağ C, Şahin S. Gençlerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004;7:1-6.
- 8. Beydag KD. Factors affecting the knowledge levels of a group of university students about the protection ways against breast and testicle cancer. Health MED 2012;6:3073-3079.
- 9. Kolutek R, Aydın Avcı İ. Eğitim ve evde izlemin, evli kadınların meme ve serviks kanseri ile ilgili bilgi düzeylerine ve uygulamalarına etkisi. J Breast Health 2015;11:155-162.
- 10. Başak ŞC. Üniversite öğrencilerinde meme kanseri bilgi seviyesi: Geniş Kapsamlı Meme Kanseri Bilgi Testinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Bilimler Enstitüsü 2015.
- 11. Stager JL. The comprehensive breast cancer knowledge test: validity and reliability. J Adv Nurs 1993;18:1133-1140.
- 12. Taylan S, Çelik GK. Ailesel meme kanseri öyküsü olan ve olmayan kadınlarda meme kanseri tanılama davranışları. Cukurova Med J 2020;45:1467-1475.
- 13. Asmar EM, et al. Knowledge, attitudes and practices regarding breast cancer amongst Lebanese females in Beirut. Asian Pac J Cancer Prev 2018;19:625-631.
- 14. Mammadov B, Yarıcı F. Determination of Breast Cancer Risk and Knowledge Levels in Women: The Case of Cyprus. Nigerian J Clin Pract 2024;27:604-611.
- 15. Sohbet R, Karasu F. Kadınların meme kanserine yönelik bilgi, davranış ve uygulamalarının incelenmesi. Gümüşhane Üniv Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;6:113-121.
- 16. Beji N, Reis N. Risk factors for breast cancer in Turkish women: a hospital‐based case–control study. Eur J Cancer Care 2007;16:178-184.
- 17. Çakır S ve ark. Meme kanseri tanısı konmuş kadınlarda risk faktörlerinin güncel veriler ışığında gözden geçirilmesi. İstanbul Bilim Üniv Florence Nightingale Tıp Dergisi 2016;2:186-194.
- 18. Botteri E, et al. Changes in lifestyle and risk of colorectal cancer in the European prospective investigation into cancer and nutrition. Am J Gastroenterol 2023;118:702-711.
- 19. Botteri E, et al. Lifestyle changes and risk of cancer: experience from the Swedish women's lifestyle and health cohort study. Acta Oncol 2021;60:827-834.
- 20. Chan DS, et al. World Cancer Research Fund International: Continuous Update Project—systematic literature review and meta-analysis of observational cohort studies on physical activity, sedentary behavior, adiposity, and weight change and breast cancer risk. Cancer Causes Control 2019;30:1183-1200.
- 21. Dam MK, et al. Five year change in alcohol intake and risk of breast cancer and coronary heart disease among postmenopausal women: prospective cohort study. B M J 2016;353:i2314.
- 22. Ansari A, et al. Medical students’ knowledge and attitude towards breast Cancer risk factors and early detection practices. Aust Med Sci 2018;3:1024.
- 23. Rosenberg LU, et al. Menopausal hormone therapy and other breast cancer risk factors in relation to the risk of different histological subtypes of breast cancer: a case-control study. Breast Cancer Res 2006;8:R11.
- 24. Ekici E, Utkualp N. Kadın öğretim elemanlarının meme kanserine yönelik davranışları. Meme Sağlığı Dergisi 2007;3:136-139.
Öz
Objective: This study was conducted to determine the effect of women's breast cancer knowledge levels on their use of screening methods.
Method: This study was conducted as a descriptive study. It was collected using the “easy sampling” method, one of the non-
probabilistic random sampling methods living in a district in the northeast of Turkey, with 403 female participants over the age of
30 using a personal information form and a comprehensive breast cancer information test scale. Parametric tests, t-test, ANOVA, Tukey and Tamhane t2 tests were used in data evaluation.
Result: The mean age of the female participants was 48.38±10.11, 88.6% were married and 41.9% were high school graduates. 89.8% of the female participants had heard of breast self-examination, and 25.8% did not perform breast self-examination. 60.3% of the women had not had a clinical breast examination, 56.6% had not had a mammography, and 72.7% had not had a breast ultrasound. Female participants received 7.01±1.92 points from the sub-dimension of general information on breast cancer, 4.79±2.08 points from the sub-dimension of information on the treatability of breast cancer, and 11.79±3.17 points in total from the comprehensive breast cancer knowledge test. It was found that the treatability and general knowledge levels of breast cancer were significant according to the status of having heard of breast self-examination, frequency of breast self-examination, hearing of clinical breast examination, and having mammography and breast ultrasound (p<0.01).
Conclusion: In line with these results, it was determined that the total score of the breast cancer knowledge test was close to the average score. As a result of the study, it is recommended that women be informed more about breast cancer screening tests and that the frequency of screening programs be increased to increase the possibility of applicability.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Sung H, et al. Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: a cancer Jl for Clinic 2021;71:209-249.
- 2. Enjezab B. Cancer screening practice among Iranian middle-aged women. J M R H 2016;4:770-778.
- 3. Güzel N, Bayraktar N. Kadınların meme kanserinin erken tanısına yönelik farkındalıklarının ve uygulamalarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2019;6:101-110.
- 4. Qaseem A, et al. Screening for breast cancer in average-risk women: a guidance statement from the American College of Physicians. Ann Untern Med 2019;170:547-560.
- 5. Kılıç D, Sağlam R, Kara Ö. Üniversite Öğrencilerinde Meme Kanseri Farkindaliğini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. J Breast Health 2009;5:195-199.
- 6. Aydın İ. Üniversite Öğrencilerinin Kendi Kendine Meme Muayenesi Hakkindaki Bilgileri Ve Uygulamalari. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2004, 7:26-34.
- 7. Aygın D, Uludağ C, Şahin S. Gençlerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004;7:1-6.
- 8. Beydag KD. Factors affecting the knowledge levels of a group of university students about the protection ways against breast and testicle cancer. Health MED 2012;6:3073-3079.
- 9. Kolutek R, Aydın Avcı İ. Eğitim ve evde izlemin, evli kadınların meme ve serviks kanseri ile ilgili bilgi düzeylerine ve uygulamalarına etkisi. J Breast Health 2015;11:155-162.
- 10. Başak ŞC. Üniversite öğrencilerinde meme kanseri bilgi seviyesi: Geniş Kapsamlı Meme Kanseri Bilgi Testinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Bilimler Enstitüsü 2015.
- 11. Stager JL. The comprehensive breast cancer knowledge test: validity and reliability. J Adv Nurs 1993;18:1133-1140.
- 12. Taylan S, Çelik GK. Ailesel meme kanseri öyküsü olan ve olmayan kadınlarda meme kanseri tanılama davranışları. Cukurova Med J 2020;45:1467-1475.
- 13. Asmar EM, et al. Knowledge, attitudes and practices regarding breast cancer amongst Lebanese females in Beirut. Asian Pac J Cancer Prev 2018;19:625-631.
- 14. Mammadov B, Yarıcı F. Determination of Breast Cancer Risk and Knowledge Levels in Women: The Case of Cyprus. Nigerian J Clin Pract 2024;27:604-611.
- 15. Sohbet R, Karasu F. Kadınların meme kanserine yönelik bilgi, davranış ve uygulamalarının incelenmesi. Gümüşhane Üniv Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;6:113-121.
- 16. Beji N, Reis N. Risk factors for breast cancer in Turkish women: a hospital‐based case–control study. Eur J Cancer Care 2007;16:178-184.
- 17. Çakır S ve ark. Meme kanseri tanısı konmuş kadınlarda risk faktörlerinin güncel veriler ışığında gözden geçirilmesi. İstanbul Bilim Üniv Florence Nightingale Tıp Dergisi 2016;2:186-194.
- 18. Botteri E, et al. Changes in lifestyle and risk of colorectal cancer in the European prospective investigation into cancer and nutrition. Am J Gastroenterol 2023;118:702-711.
- 19. Botteri E, et al. Lifestyle changes and risk of cancer: experience from the Swedish women's lifestyle and health cohort study. Acta Oncol 2021;60:827-834.
- 20. Chan DS, et al. World Cancer Research Fund International: Continuous Update Project—systematic literature review and meta-analysis of observational cohort studies on physical activity, sedentary behavior, adiposity, and weight change and breast cancer risk. Cancer Causes Control 2019;30:1183-1200.
- 21. Dam MK, et al. Five year change in alcohol intake and risk of breast cancer and coronary heart disease among postmenopausal women: prospective cohort study. B M J 2016;353:i2314.
- 22. Ansari A, et al. Medical students’ knowledge and attitude towards breast Cancer risk factors and early detection practices. Aust Med Sci 2018;3:1024.
- 23. Rosenberg LU, et al. Menopausal hormone therapy and other breast cancer risk factors in relation to the risk of different histological subtypes of breast cancer: a case-control study. Breast Cancer Res 2006;8:R11.
- 24. Ekici E, Utkualp N. Kadın öğretim elemanlarının meme kanserine yönelik davranışları. Meme Sağlığı Dergisi 2007;3:136-139.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dahili Hastalıklar Hemşireliği |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 28 Mayıs 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Ekim 2024 |
| Kabul Tarihi | 3 Ocak 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
Bu Dergi Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin süreli bilimsel yayınıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Makalelerin sorumlulukları yazarlara aittir
Kapak
Ayşegül Tuğuz
İlter Uzel’in “Dioskorides ve Öğrencisi” adlı eserinden
Adres
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Çiftlikköy Kampüsü
Yenişehir/ Mersin