Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler

Tuğba Çam Yanık; Canan Kanat; Merve Nur Tanrıverdi; Hatice Ural

doi:10.31020/mutftd.1611851

Araştırma Makalesi

Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 721 - 729, 30.05.2025

Tuğba Çam Yanık , Canan Kanat , Merve Nur Tanrıverdi , Hatice Ural

https://doi.org/10.31020/mutftd.1611851

Öz

Amaç: Bu araştırmada, ikinci sınıfta cerrahi klinik uygulamasına çıkan hemşirelik öğrencilerinde ilk gün klinik stres düzeyi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi planlandı.
Yöntem: Bu kesitsel araştırmanın örneklemini bir devlet üniversitesinin hemşirelik fakültesi ikinci sınıfında öğrenim gören 158 hemşirelik öğrencileri oluşturdu. Araştırmada veriler 19 Şubat-11 Mart 2024 tarihleri arasında “Tanıtıcı Özellikler Formu”, “Klinik Stres Düzeyini Etkileyen Diğer Faktörler Formu” ve “Pagana Klinik Stres Ölçeği (PKSÖ)” kullanılarak toplandı. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler ve t-test kullanıldı.
Bulgular: Araştırmada ikinci sınıf hemşirelik öğrencilerinin PKSÖ puanı 28.61±12.83 idi. Öğrencilerin klinik stres düzeyini en çok etkileyen faktörlerin bilgi eksikliği (%71.5) ve öğretim elemanı (%73.4) olduğu bulundu. Öğrencilerin klinik stres düzeyini etkileyen faktörlerden öğretim elemanı faktörünün zarar alt boyutunu; hemşire faktörünün tehdit ve zarar alt boyutlarını ve PKSÖ toplam puanını etkilediği saptandı (p<0.05). Hekim faktörü yarar alt boyutunu; hasta faktörü zarar alt boyutunu; bilgi eksikliği ise tehdit, zarar alt boyutlarını ve PKSÖ toplam puanını etkiledi (p<0.05).
Sonuç: Araştırmada, cerrahi hemşireliği klinik uygulamasına çıkan hemşirelik öğrencilerinin klinik stres düzeyini hemşire ve bilgi eksikliği faktörlerinin etkilediği saptandı. Öğrenciler arasındaki en yaygın stres kaynağının bilgi eksikliği, öğretim elemanı, hemşire, hasta ve hasta yakınları olduğu belirlendi. Cerrahi hemşireliği klinik uygulamasına çıkan hemşirelik öğrencilerinde klinik stres düzeyinin azaltılmasında bilgi eksikliğinin klinik uygulama öncesinde giderilmesi, öğretim elemanı, hemşire, hasta ve hasta yakınlarına konu ile ilgili eğitimler ile bilgilendirme yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Cerrahi, uygulama, hemşirelik, öğrenci, stres

Etik Beyan

Etik Kurul Onayı MERSİN ÜNİVERSİTESi Etik Kurul Başkanlığı'ndan 01/11/2023. tarih 2023/737 sayısı ile etik kurul izni alınmıştır

Destekleyen Kurum

YOK

Teşekkür

Çalışmaya katılan bütün öğrencilere teşekkür ederiz.

Kaynakça

1. Özden D, Karagözoğlu Ş, Yıldız FT. Entegre program hemşirelik öğrencilerinin klinik stres düzeyi ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 16(2): 89-95.
2. Mankan T, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin ilk klinik stres düzeyleri ve etkileyen faktörler. Annals of Health Sciences Research 2016; 5(1): 10-15.
3. Ordin YS, ve ark. Cerrahi kliniklerdeki hemşirelik öğrencilerinin yansıtma raporlarından elde edilen öğrenme deneyimleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 2018; 6(3): 106-120.
4. Sü S, Özlük B, Demirören N. Hemşirelik öğrencilerinin ilk klinik uygulamada deneyimledikleri stres düzeylerini azaltmada mentorlük uygulamasının etkisi. Journal of Human Sciences 2018; 15(1): 280-292.
5. Suarez-Garcia JM, et al. Stressors for Spanish nursing students in clinical practice. Nurse Education Today 2018; 64: 16-20.
6. Shin S, Hwang E. The effects of clinical practice stress and resilience on nursing students’ academic burnout. Korean Medical Education Review 2020; 22(2): 115-121.
7. Erden S, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin cerrahi hastalıkları hemşireliği dersi uygulamalarında hemşirelik tanılarını belirleme düzeylerinin incelenmesi. Van Tıp Dergisi 2018; 25(2): 108-112.
8. Çetin İ, Alptekin HM. Cerrahi kliniklerde uygulama yapan hemşirelik öğrencilerinin enfeksiyon riski oluşturan faktörleri belirleme durumları. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2021;7(3):269-274.
9. Al‐Gamal E, Alhosain A, Alsunaye K. Stress and coping strategies among Saudi nursing students during clinical education. Perspectives in Psychiatric Care 2018; 54(2); 198-205.
10. Kim SH, Lee J, Jang M. Factors affecting clinical practicum stress of nursing students: Using the Lazarus and Folkman's Stress-Coping model. Journal of Korean Academy of Nursing 2019; 49(4): 437-448.
11. Moon H, Jung M. The relationship between a disposition of gratitude, clinical stress, and clinical satisfaction in nursing students. Perspectives in Psychiatric Care 2020; 56(4): 768-776.
12. Karaca A, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin algılanan klinik stres düzeyi, stres cevapları ve başetme davranışları. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2017; 8(1):32-39.
13. Temiz Z, ve ark. Cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin etik duyarlılıklarının belirlenmesi. Anadolu Sağlık ve Hemşirelik Dergisi 2017; 20(2): 83-89.
14. Rafati F, et al. The relationship between clinical dishonesty and perceived clinical stress among nursing students in southeast of Iran. Bmc Nursing 2020; 19: 1-8.
15. Cho EY, et al. The factors influencing employment stress of nursing students. The Journal of the Convergence on Culture Technology 2016; 2(1): 35-43.
16. Bahadır Yılmaz E. Academic and clinical stress, stress resources and ways of coping among Turkish first-year nursing students in their first clinical practice. Kontakt 2016; 18(3): e145-e151.
17. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Klinik ve saha araştırmalarında örnekleme yöntemleri ve örneklem büyüklüğü. 1. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınları; 2005.
18. Von Elm E, et al. The strengthening there porting of observational studies in epidemiology (strobe) statement: Guidelines for reporting observational studies. International Journal of Surgery 2014; 12: 1495-1499.
19. Pagana KD. Psychometric evaluation of the clinical stress questionnaire (CSQ). Journal of Nursing Education 1989; 28(4): 169-174.
20. Şendir M, Acaroğlu R. Klinik stres anketinin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerliği. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2015; 14(56): 59-70.
21. Tunç E, Orak OS. The impact of a “clinical adaptation psychoeducation program” grounded in the psychological flexibility model on perceived stress and coping behaviors among nursing students: A randomized controlled experimental study. Nurse Education Today 2024; 139, 1-9.
22. Savcı C, Karaarslan Y, Turan N. Hemşirelik öğrencilerinin klinik stres düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Social Sciences Studies Journal 2022; 5(41): 4200-4208.
23. Döner BÇ, Tohumcu K, Özdemir N. Hemşirelik öğrencilerinin klinik deneyimleri stres düzeylerini ve benlik saygılarını etkiler mi?. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2023; 10(3): 421-432.
24. Özdemir H, Khorshid L, Zaybak A. Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelik eğitimine ilişkin yaşadıkları stres düzeyinin belirlenmesi. Turkish Journal of Science and Health 2020; 1(2): 20-28.
25. Mazalová L, Gurková E, Štureková L. Nursing students’ perceived stress and clinical learning experience. Nurse Education in Practice 2022; 64: 103457.

Clinical Stress Level and Affecting Factors in Nursing Students in Surgical Clinical Practice

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 721 - 729, 30.05.2025

Tuğba Çam Yanık , Canan Kanat , Merve Nur Tanrıverdi , Hatice Ural

https://doi.org/10.31020/mutftd.1611851

Öz

Aim: In this study, it was planned to determine the level of clinical stress on the first day and the factors affecting it in nursing students who started surgical clinical practice in the second year.
Methods: The sample of this cross-sectional study consisted of 158 second-year nursing students studying at the nursing faculty of a state university. The data were collected between 19 February and 11 March 2024 using the "Descriptive Characteristics Form", "Other Factors Affecting Clinical Stress Level Form" and "Pagana Clinical Stress Scale (PCSS)". Descriptive statistics and t-test were used in data analysis.
Results: In the study, second-year nursing students' PCSQ score was 28.61±12.83. It was found that the factors affecting the clinical stress level of the students most were lack of information (71.5%) and instructor (73.4%). Among the factors affecting the clinical stress level of the students, the instructor factor was found to affect the harm sub-dimension; the nurse factor was found to affect the threat and harm sub-dimensions and the total score of the PCSQ (p<0.05). The physician factor affected the benefit sub-dimension; the patient factor affected the harm sub-dimension; and the lack of information affected the threat and harm sub-dimensions and the total score of the PCSQ (p<0.05).
Conclusion: In the study, it was found that the factors of nurse and lack of information affected the clinical stress level of nursing students who went to surgical nursing clinical practice. It was determined that the most common sources of stress among the students were lack of information, instructor, nurse, patient and patient relatives. In order to reduce the level of clinical stress in nursing students undergoing surgical nursing clinical practice, it may be recommended to eliminate the lack of information before clinical practice and to inform the instructor, nurse, patient and patient relatives with relevant trainings.

Anahtar Kelimeler

Surgery, practice, nursing, student, stress

Kaynakça

1. Özden D, Karagözoğlu Ş, Yıldız FT. Entegre program hemşirelik öğrencilerinin klinik stres düzeyi ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 16(2): 89-95.
2. Mankan T, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin ilk klinik stres düzeyleri ve etkileyen faktörler. Annals of Health Sciences Research 2016; 5(1): 10-15.
3. Ordin YS, ve ark. Cerrahi kliniklerdeki hemşirelik öğrencilerinin yansıtma raporlarından elde edilen öğrenme deneyimleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 2018; 6(3): 106-120.
4. Sü S, Özlük B, Demirören N. Hemşirelik öğrencilerinin ilk klinik uygulamada deneyimledikleri stres düzeylerini azaltmada mentorlük uygulamasının etkisi. Journal of Human Sciences 2018; 15(1): 280-292.
5. Suarez-Garcia JM, et al. Stressors for Spanish nursing students in clinical practice. Nurse Education Today 2018; 64: 16-20.
6. Shin S, Hwang E. The effects of clinical practice stress and resilience on nursing students’ academic burnout. Korean Medical Education Review 2020; 22(2): 115-121.
7. Erden S, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin cerrahi hastalıkları hemşireliği dersi uygulamalarında hemşirelik tanılarını belirleme düzeylerinin incelenmesi. Van Tıp Dergisi 2018; 25(2): 108-112.
8. Çetin İ, Alptekin HM. Cerrahi kliniklerde uygulama yapan hemşirelik öğrencilerinin enfeksiyon riski oluşturan faktörleri belirleme durumları. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2021;7(3):269-274.
9. Al‐Gamal E, Alhosain A, Alsunaye K. Stress and coping strategies among Saudi nursing students during clinical education. Perspectives in Psychiatric Care 2018; 54(2); 198-205.
10. Kim SH, Lee J, Jang M. Factors affecting clinical practicum stress of nursing students: Using the Lazarus and Folkman's Stress-Coping model. Journal of Korean Academy of Nursing 2019; 49(4): 437-448.
11. Moon H, Jung M. The relationship between a disposition of gratitude, clinical stress, and clinical satisfaction in nursing students. Perspectives in Psychiatric Care 2020; 56(4): 768-776.
12. Karaca A, ve ark. Hemşirelik öğrencilerinin algılanan klinik stres düzeyi, stres cevapları ve başetme davranışları. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2017; 8(1):32-39.
13. Temiz Z, ve ark. Cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin etik duyarlılıklarının belirlenmesi. Anadolu Sağlık ve Hemşirelik Dergisi 2017; 20(2): 83-89.
14. Rafati F, et al. The relationship between clinical dishonesty and perceived clinical stress among nursing students in southeast of Iran. Bmc Nursing 2020; 19: 1-8.
15. Cho EY, et al. The factors influencing employment stress of nursing students. The Journal of the Convergence on Culture Technology 2016; 2(1): 35-43.
16. Bahadır Yılmaz E. Academic and clinical stress, stress resources and ways of coping among Turkish first-year nursing students in their first clinical practice. Kontakt 2016; 18(3): e145-e151.
17. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Klinik ve saha araştırmalarında örnekleme yöntemleri ve örneklem büyüklüğü. 1. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınları; 2005.
18. Von Elm E, et al. The strengthening there porting of observational studies in epidemiology (strobe) statement: Guidelines for reporting observational studies. International Journal of Surgery 2014; 12: 1495-1499.
19. Pagana KD. Psychometric evaluation of the clinical stress questionnaire (CSQ). Journal of Nursing Education 1989; 28(4): 169-174.
20. Şendir M, Acaroğlu R. Klinik stres anketinin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerliği. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2015; 14(56): 59-70.
21. Tunç E, Orak OS. The impact of a “clinical adaptation psychoeducation program” grounded in the psychological flexibility model on perceived stress and coping behaviors among nursing students: A randomized controlled experimental study. Nurse Education Today 2024; 139, 1-9.
22. Savcı C, Karaarslan Y, Turan N. Hemşirelik öğrencilerinin klinik stres düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Social Sciences Studies Journal 2022; 5(41): 4200-4208.
23. Döner BÇ, Tohumcu K, Özdemir N. Hemşirelik öğrencilerinin klinik deneyimleri stres düzeylerini ve benlik saygılarını etkiler mi?. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2023; 10(3): 421-432.
24. Özdemir H, Khorshid L, Zaybak A. Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelik eğitimine ilişkin yaşadıkları stres düzeyinin belirlenmesi. Turkish Journal of Science and Health 2020; 1(2): 20-28.
25. Mazalová L, Gurková E, Štureková L. Nursing students’ perceived stress and clinical learning experience. Nurse Education in Practice 2022; 64: 103457.

Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Tuğba Çam Yanık 0000-0002-9053-9397 Canan Kanat 0000-0002-9268-8345 Merve Nur Tanrıverdi 0009-0005-6777-6537 Hatice Ural 0009-0002-6136-6850
Erken Görünüm Tarihi	28 Mayıs 2025
Yayımlanma Tarihi	30 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi	3 Ocak 2025
Kabul Tarihi	12 Mart 2025
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA	Çam Yanık, T., Kanat, C., Tanrıverdi, M. N., Ural, H. (2025). Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi Ve Folklorik Tıp Dergisi, 15(2), 721-729. https://doi.org/10.31020/mutftd.1611851
AMA	Çam Yanık T, Kanat C, Tanrıverdi MN, Ural H. Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. Mayıs 2025;15(2):721-729. doi:10.31020/mutftd.1611851
Chicago	Çam Yanık, Tuğba, Canan Kanat, Merve Nur Tanrıverdi, ve Hatice Ural. “Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi Ve Etkileyen Faktörler”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi Ve Folklorik Tıp Dergisi 15, sy. 2 (Mayıs 2025): 721-29. https://doi.org/10.31020/mutftd.1611851.
EndNote	Çam Yanık T, Kanat C, Tanrıverdi MN, Ural H (01 Mayıs 2025) Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 15 2 721–729.
IEEE	T. Çam Yanık, C. Kanat, M. N. Tanrıverdi, ve H. Ural, “Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler”, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, c. 15, sy. 2, ss. 721–729, 2025, doi: 10.31020/mutftd.1611851.
ISNAD	Çam Yanık, Tuğba vd. “Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi Ve Etkileyen Faktörler”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 15/2 (Mayıs 2025), 721-729. https://doi.org/10.31020/mutftd.1611851.
JAMA	Çam Yanık T, Kanat C, Tanrıverdi MN, Ural H. Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2025;15:721–729.
MLA	Çam Yanık, Tuğba vd. “Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi Ve Etkileyen Faktörler”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi Ve Folklorik Tıp Dergisi, c. 15, sy. 2, 2025, ss. 721-9, doi:10.31020/mutftd.1611851.
Vancouver	Çam Yanık T, Kanat C, Tanrıverdi MN, Ural H. Cerrahi Klinik Uygulamasına Çıkan Hemşirelik Öğrencilerinde Klinik Stres Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2025;15(2):721-9.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Bu Dergi Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin süreli bilimsel yayınıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Makalelerin sorumlulukları yazarlara aittir

Kapak

Ayşegül Tuğuz

İlter Uzel’in “Dioskorides ve Öğrencisi” adlı eserinden

Adres

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Çiftlikköy Kampüsü

Yenişehir/ Mersin