Öz
Tutkulu Perçem’de gökyüzünden gelip yeryüzündekileri yok edecek, içi dışa çevirecek bir felaketin beklentisi güçlü bir imge olarak yer almaktadır. Metne distopyan bir atmosfer katan bu beklenti aynı zamanda feminist bir ütopyayı da ima eder. Beklenen felaket, eril düzeni yıkıp yok edecek, yeni bir başlangıç için zemin hazırlayacaktır. Tutkulu Perçem’deki bu topyekûn yıkım tahayyülü, eril düzenin değişimine yönelik güçlü bir inancı ve umudu yansıtması bakımından metni eleştirel ütopya türüne yaklaştırır. Bu makalede Tutkulu Perçem’deki yıkım tahayyülü ve bu tahayyülün feminist niteliği incelenecek, metindeki yıkım beklentisi, eleştirel ütopyanın türsel çerçevesi yardımıyla anlamlandırılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Tutkulu Perçem eleştirel ütopya feminizm feminist eleştiri ütopya ve distopya
Kaynakça
- Bora, Tanıl. Cereyanlar: Türkiye’de Siyasî İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
- Bozdoğan, Sibel. Modernizm ve Ulusun İnşası: Erken Cumhuriyet Türkiyesi’nde Mimari Kültür. Çeviren Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
- Cavalcanti, Ildney. “The Writing of Utopia and the Feminist Critical Dystopia: Suzy McKee Charnas’s Holdfast Series.” In Dark Horizons: Science Fiction and the Dystopian Imagination, edited by Raffaella Baccolini and Tom Moylan, 47-69. New York and London: Routledge, 2003.
- Cioran, Emil Mihai. Ezeli Mağlup. Çeviren Haldun Bayrı. İstanbul: Metis Yayınları, 2007.
- Çelik, Aysun. “Âlemin ve Âdemin Dört Ana Unsuru: Garîb-Nâme’de ‘Anâsır-ı Erbaa’.” Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 2, no. 1 (Şubat 2019): 312-339.
- Donawerth, Jane. “Genre Blending and the Critical Dystopia.” In Dark Horizons: Science Fiction and the Dystopian Imagination, edited by Raffaella Baccolini and Tom Moylan, 29-46. New York and London: Routledge, 2003. Harmancı, Meriç. “Kutlu Başlangıçtan Ebedî İstirahatgaha Türk Tasavvuf Edebiyatında Toprak Algısı.” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 13 (2014): 23-38.
- Kaplaner, Nesibe. “Üç Halvetî Şâirin Dîvânlarında Anâsır-ı Erbaa (Ateş, Hava, Su ve Toprak) Unsurlarının Kullanımı Üzerine Bir İnceleme.” Turkish Studies 11, no. 5 (Winter 2016): 351-382. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9158.
- Kaygusuz, Sema. “Vuruş.” Tutkulu Perçem içinde, 7-14. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Kırca, Celal. “Âd.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde, 333-334. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1988. https://islamansiklopedisi.org.tr/ad.
- Moylan, Tom. Demand the impossible: Science Fiction and the Utopian Imagination, edited by Raffaella Baccolini. Bern: Peter Lang, 2014.
- Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2022.
- Sargent, Lyman Tower. “The Three Faces of Utopianism Revisited.” Utopian Studies 5, no. 1 (1994): 1-37. JSTOR.
- Sevinç, Zeynep Hazal. “‘Kocalarını, Nenlerini, Bilmemnelerini’ Bırakıp Yürümek: Sevgi Soysal’ın ‘Tutkulu Perçem’inde Yürümek Üzerine.” Birikim, 3 Temmuz 2022. Erişim 22 Ağustos 2022. https://birikimdergisi.com/guncel/11059/kocalarini-nenlerini-bilmemnelerini-birakip-yurumek-sevgi-soysalin-tutkulu-percem-inde-yurumek.
- Solinas, Piergiorgio. “Aile.” Akdeniz: Tarih, Mekân, İnsanlar ve Miras içinde, hazırlayan Fernand Braudel, 190-214. Çeviren Aykut Derman. İstanbul: Metis Yayınları, 2008.
- Soysal, Sevgi. Tante Rosa. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Soysal, Sevgi. Tutkulu Perçem. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Soysal, Sevgi. Yenişehir’de Bir Öğle Vakti. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Şahbenderoğlu, İpek. “‘Adamlar, Kadınlar ve Duvarlar’: ‘Eril Kent’in Tepelerinde Tutkulu Perçem.” “Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz!” içinde, hazırlayan Seval Şahin, 37-59. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
- Şenol Cantek, L. Funda. “Yaban”lar ve Yerliler: Başkent Olma Sürecinde Ankara. İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
- Tutucu, Mert. “Zeynep Hazal Sevinç’in Bıraktığı Yerden: [T]utkulu Pe[r/n]çem.” Birikim, 31 Temmuz 2022. Erişim 22 Ağustos 2022. https://birikimdergisi.com/guncel/11088/zeynep-hazal-sevincin-biraktigi-yerden-tutkulu-per-ncem
Öz
In Tutkulu Perçem (Passionate Forelock), the anticipation of a disaster that will destroy and evert the those on earth is a powerful image. This image adds a dystopian atmosphere to the text and also implies a feminist utopia. The expected disaster will raze patriarchy and lay the groundwork for a new beginning. This envisagement of destruction in Tutkulu Perçem makes the text related to the genre of critical utopia because it reflects hope and belief in the change of patriarchal order. This article will analyze the expectation of destruction in Tutkulu Perçem and the feminist character of this expectation. Also, the anticipation of destruction will be interpreted through the framework of critical utopia.
Anahtar Kelimeler
Tutkulu Perçem critical utopia feminism feminist criticism utopia and dystopia
Kaynakça
- Bora, Tanıl. Cereyanlar: Türkiye’de Siyasî İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
- Bozdoğan, Sibel. Modernizm ve Ulusun İnşası: Erken Cumhuriyet Türkiyesi’nde Mimari Kültür. Çeviren Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
- Cavalcanti, Ildney. “The Writing of Utopia and the Feminist Critical Dystopia: Suzy McKee Charnas’s Holdfast Series.” In Dark Horizons: Science Fiction and the Dystopian Imagination, edited by Raffaella Baccolini and Tom Moylan, 47-69. New York and London: Routledge, 2003.
- Cioran, Emil Mihai. Ezeli Mağlup. Çeviren Haldun Bayrı. İstanbul: Metis Yayınları, 2007.
- Çelik, Aysun. “Âlemin ve Âdemin Dört Ana Unsuru: Garîb-Nâme’de ‘Anâsır-ı Erbaa’.” Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 2, no. 1 (Şubat 2019): 312-339.
- Donawerth, Jane. “Genre Blending and the Critical Dystopia.” In Dark Horizons: Science Fiction and the Dystopian Imagination, edited by Raffaella Baccolini and Tom Moylan, 29-46. New York and London: Routledge, 2003. Harmancı, Meriç. “Kutlu Başlangıçtan Ebedî İstirahatgaha Türk Tasavvuf Edebiyatında Toprak Algısı.” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 13 (2014): 23-38.
- Kaplaner, Nesibe. “Üç Halvetî Şâirin Dîvânlarında Anâsır-ı Erbaa (Ateş, Hava, Su ve Toprak) Unsurlarının Kullanımı Üzerine Bir İnceleme.” Turkish Studies 11, no. 5 (Winter 2016): 351-382. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9158.
- Kaygusuz, Sema. “Vuruş.” Tutkulu Perçem içinde, 7-14. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Kırca, Celal. “Âd.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde, 333-334. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1988. https://islamansiklopedisi.org.tr/ad.
- Moylan, Tom. Demand the impossible: Science Fiction and the Utopian Imagination, edited by Raffaella Baccolini. Bern: Peter Lang, 2014.
- Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2022.
- Sargent, Lyman Tower. “The Three Faces of Utopianism Revisited.” Utopian Studies 5, no. 1 (1994): 1-37. JSTOR.
- Sevinç, Zeynep Hazal. “‘Kocalarını, Nenlerini, Bilmemnelerini’ Bırakıp Yürümek: Sevgi Soysal’ın ‘Tutkulu Perçem’inde Yürümek Üzerine.” Birikim, 3 Temmuz 2022. Erişim 22 Ağustos 2022. https://birikimdergisi.com/guncel/11059/kocalarini-nenlerini-bilmemnelerini-birakip-yurumek-sevgi-soysalin-tutkulu-percem-inde-yurumek.
- Solinas, Piergiorgio. “Aile.” Akdeniz: Tarih, Mekân, İnsanlar ve Miras içinde, hazırlayan Fernand Braudel, 190-214. Çeviren Aykut Derman. İstanbul: Metis Yayınları, 2008.
- Soysal, Sevgi. Tante Rosa. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Soysal, Sevgi. Tutkulu Perçem. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Soysal, Sevgi. Yenişehir’de Bir Öğle Vakti. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
- Şahbenderoğlu, İpek. “‘Adamlar, Kadınlar ve Duvarlar’: ‘Eril Kent’in Tepelerinde Tutkulu Perçem.” “Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz!” içinde, hazırlayan Seval Şahin, 37-59. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
- Şenol Cantek, L. Funda. “Yaban”lar ve Yerliler: Başkent Olma Sürecinde Ankara. İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
- Tutucu, Mert. “Zeynep Hazal Sevinç’in Bıraktığı Yerden: [T]utkulu Pe[r/n]çem.” Birikim, 31 Temmuz 2022. Erişim 22 Ağustos 2022. https://birikimdergisi.com/guncel/11088/zeynep-hazal-sevincin-biraktigi-yerden-tutkulu-per-ncem
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebi Teori, Edebi Çalışmalar (Diğer), Türkiye Sahası Yeni Türk Edebiyatı |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Sayı: 3 |
- Makale Dosyaları
Yazarlar, yayımlanmak üzere Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi’ne gönderdikleri eserlerin tüm yayın haklarını saklı tutmakla birlikte, eserlerini Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY 4.0) kapsamında paylaşmayı kabul ederler. Bu lisans uyarınca, başkaları eseri uygun atıf yapmak koşuluyla paylaşabilir, çoğaltabilir, dağıtabilir ve yeniden kullanabilir. Ancak yazarların adı, çalışmanın başlığı ve derginin adı her kullanımda açıkça belirtilmelidir. Nesir, yazarların telif haklarını ellerinde tutmalarına izin verir; yalnızca eserin ilk yayım hakkına sahiptir.