Roma hukukunda, sonraki dönemlerde depositum irregulare olarak adlandırılmış olan olağan dışı, atipik veya düzensiz saklama sözleşmesi, pek çok tartışmaya konu olmakla birlikte Roma hukuku ve ortak hukuktan günümüze kadar varlığını sürdürmüş bir hukukî müessesedir. Depositum irregulare, genellikle bir miktar para veya başka mislî eşyanın, açık bir şekilde yani kapalı veya mühürlenmiş bir kutu ya da kese içine konulmadan, saklanmak üzere saklayana bırakılmasıyla kurulan bir sözleşmedir. Saklayan almış olduğu paranın veya mislî eşyanın mülkiyetini kazanır ve aldığı şeyleri aynen değil aynı cins ve miktarda olacak şekilde iade etme borcu altına girer. Taşıdığı bu özelliklerden dolayı depositum irregulare, tüketim ödüncü sözleşmesine (mutuum) oldukça benzemektedir. Bununla birlikte depositum irregulare’nin onu tüketim ödüncü sözleşmesinden (mutuum’dan) ayıran bazı niteliklerinin bulunduğu da ileri sürülmektedir. Depositum irregulare’nin farklı sözleşmelerden unsurlar barındıran bu karışık yapısı, hem muhtelif ülkelerin kanunlarında ilgili sözleşmenin farklı şekillerde düzenlenmiş olması hem de Türk hukuk doktrininde depositum irregulare’nin karşılığı olarak kullanılan terimlerde bir birlik olmaması gibi sonuçlar doğurmuştur. Bu çalışmada bir yandan Türk hukuk doktrininde müessese ile ilgili farklı terminolojik yaklaşımlar ele alınırken diğer yandan depositum irregulare’nin Türk Borçlar Kanunu’nda ve İsviçre, Almanya, İtalya, İspanya, Arjantin gibi Romanist hukuk geleneğinden etkilenmiş olan diğer bazı ülkelerin kanunlarında ne şekilde düzenlendiği ana hatlarıyla açıklanacaktır.
Roma hukuku depositum irregulare (olağan dışı veya düzensiz saklama sözleşmesi) depositum (saklama sözleşmesi) mutuum (tüketim ödüncü sözleşmesi) usulsüz tevdi
The extraordinary, atypical or irregular safekeeping contract, which was called depositum irregulare in later periods in Roman law, is a legal institution that has survived from Roman law and common law to the present day, although it has been the subject of many controversies. Depositum irregulare is a contract that is formed by depositing generally a sum of money or other fungible things openly, that is without being placed in a closed or sealed box or pouch, to the depositary in order to be kept. The depositary gains the ownership of the deposited money or other fungible things and is under the obligation to restore not exactly the same things he had received but an equal amount of money or objects of the same kind and quantity. Due to these features depositum irregulare is very similar to the loan for consumption (mutuum). However, it is also claimed that depositum irregulare has some features that distinguish it from the loan for consumption. This complex structure of depositum irregulare, which incorporates elements of different contracts, has resulted in both the existence of different regulations on depositum irregulare in the laws of various countries and the lack of unity in the terms used as the equivalent of depositum irregulare in the Turkish legal doctrine. In this study, the terms used for depositum irregulare in the Turkish legal doctrine will be discussed and how depositum irregulare is regulated in Turkish Code of Obligations and in the codes of some other countries influenced by the Romanist legal tradition, such as Switzerland, Germany, Italy, Spain and Argentina, will be outlined.
Roman law depositum irregulare (extraordinary or irregular safekeeping contract) depositum (safekeeping contract-the contract of bailment) mutuum (loan for consumption) irregular deposit (or literally “improper deposit”)
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Hukuk (Diğer) |
Bölüm | Araştırma Makaleleri (Research Articles) |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 3 Haziran 2025 |
Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2025 |
Gönderilme Tarihi | 4 Aralık 2024 |
Kabul Tarihi | 24 Ocak 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.